Wólof

Wólof
	;
Tipu	etnia
Llingua	Wolof y árabe
Xeografía
Estáu	Senegal, Gambia y Mauritania

Los wólof son un grupu étnicu que s'atopa en Senegal, Gambia y Mauritania.

En Senegal, los wólof son un grupu étnicu que toma en redol al 43,3% de la población.^[1] Ye importante tener en cuenta, sicasí, qu'esti datu puede inducir a error, yá que al mesmu añaden otros pueblos distintos que, col intre del tiempu, fueron «wolofizados», y falen la llingua wólof.^[2] El grupu tien una llingua propia, qu'en Senegal ye falada pol 80% de la población.

En Gambia, alredor del 16% de la población son wólof. Nesti país son una minoría, yá que los mandinga son la etnia dominante, que constitúi'l 42% de la población. Sicasí, la llingua y la cultura wólof tienen una influencia desproporcionada de resultes del so predominiu en Banxul, la capital del país, onde la mayor parte de la población ye wólof.^[3]

En Mauritania, alredor del 8% de la población son wólof. Viven mayoritariamente na rexón costera del sur del país.

Estáu históricu

L'Imperiu Jolof foi un estáu medieval del África Occidental que gobernó partes de Senegal y Gambia dende aproximao l'añu 1350 hasta 1890. Anque solo consolidóse como una estructura estatal individual mientres parte d'esti periodu, la trayeutoria de gobiernu, les castes y la cultura wólof apoderó la hestoria del centru y norte de Senegal mientres la mayor parte de los postreros 800 años. La so desapaición a manes de les fuercies coloniales franceses ente 1870 y 1890 tamién marca l'empiezu de la formación de Senegal como estáu unificáu.

Escontra'l final del sieglu XV, los estaos wólof de Jolof, Kayor, Baol y Walo convirtiérense nuna federación, siendo Jolof el so poder metropolitanu. La posición de rei yera ostentada pol bourba wólof y los gobernantes de los otros estaos federaos debíen-y llealtá, magar se-yos dexaba soberanía local n'asuntos internos de cada estáu. Saloum y Sine pasaron a xunise a la federación darréu. Primero que el pueblu wólof empezara a comerciar colos mercaderes portugueses, yá esfrutaben de los beneficios de llazos comerciales y culturales largamente establecíos colos imperios de Sudán Occidental. Coles mesmes, teníen rellaciones comerciales con Futa Toro y los bereberes del norte d'África. Al traviés d'estos primeros llazos comerciales y de la so organización, los estaos wólof llograron una riqueza creciente y una terrible fortaleza.

Cultura

La cultura y les práutiques tradicionales de los wólof sobrevivieron a la era colonial y son un elementu vehicular poderosu de la cultura senegalesa.

Llingua

Wólof ye'l nome de la llingua nativa de los wólof, yá que siquier el 50% de la población de Senegal son falantes nativos de wólof, y los miembros de los grupos vecinos suelen ser billingües y pueden entendelo. El wólof ye una llingua atlántica occidental y por tanto pertenez al mesmu grupu llingüísticu que'l serer y el fulani: tien una influencia menor del árabe qu'esti postreru.

Relixón

La vasta mayoría del pueblu wólof son musulmanes sufís. Les cofraderíes musulmanes sufís senegaleses, qu'apaecen nes comunidaes wólof nel sieglu XIX, crecieron descomanadamente nel sieglu XX. Los sos líderes, o morabito, exercen una influencia cultural y política inmensa ente les comunidaes musulmanes, especialmente'l líder de la hermandá Mouride , Serigne Cheikh Maty Leye Mbacké. L'Islam de los wólof ye bien tolerante y pon la énfasis na meditación y l'espiritualidá.

Tradiciones ceremoniales wólof

Les ceremonies como los matrimonios, los funerales y los bautizos, anque non namái, tienen elementos específicamente wólof. Munchos aspeutos d'estes ceremonies tradicionales se fundieron y sufrieron cambeos mientres el sieglu XX.

Bibliografía

Abdel Malek, Karine; Cissé, Mamadou (2014). Proverbes et dictons wolof. Paris: Présence Africaine. ISBN 978-2-7087-0842-6.
Cissé, Mamadou (2004). Dictionnaire Français-Wolof. París: L'Asiathèque. ISBN 2911053435.
Cissé, Mamadou (1994). Contes wolof modernes. París: L'Harmattan. ISBN 2738430163.
Malherbe, Michel; Sall, Cheikh (1989). Parlons Wolof – Langue et culture. París: L'Harmattan. ISBN 2738403832.
Bichler, Gabriele Aïscha (2003). Bejo, Curay und Bin-bim? Die Sprache und Kultur der Wolof im Senegal (mit angeschlossenem Lehrbuch Wolof) 90. Frankfurt am Main: Peter Lang Verlagsgruppe. ISBN 3631398158.
Fal, Arame; Santos, Rosine; Doneux, Jean Léonce (1990). Dictionnaire wolof-français (suivi d'un index français-wolof). París: Karthala. ISBN 2865372332.
Goetz, Rolf (1996). Senegal – Gambia: Praktischer Reiseführer an die Westküste Afrikas. Frankfurt am Main: Verlag Peter Meyer Reiseführer. ISBN 3922057098.

Ver tamién

Referencies

↑ «Archived copy». Archiváu dende l'orixinal, el 2020-08-31.
↑ African Census Analysis Project (ACAP). Universidá de Pennsylvania. Ethnic Diversity and Assimilation in Senegal: Evidence from the 1988 Census by Pierre Ngom, Aliou Gaye and Ibrahima Sarr. 2000
↑ «Archived copy». Archiváu dende l'orixinal, el 2018-12-24.

Enllaces esternos

Páxina web sobre'l pueblu wólof (n'inglés)

[1] «Archived copy». Archiváu dende l'orixinal, el 2020-08-31.

[2] African Census Analysis Project (ACAP). Universidá de Pennsylvania. Ethnic Diversity and Assimilation in Senegal: Evidence from the 1988 Census by Pierre Ngom, Aliou Gaye and Ibrahima Sarr. 2000

[3] «Archived copy». Archiváu dende l'orixinal, el 2018-12-24.

[1]

[2]

[3]