Presidente d'Irlanda

El presidente d'Irlanda (irlandés: Uachtarán na hÉireann) ye'l xefe d'Estáu de la República d'Irlanda y Comandante Supremu de les Fuercies de Defensa Irlandeses. L'actual ocupante del cargu ye Michael D. Higgins.

Presidente d'Irlanda
cargu y lista de información (es)
presidente y xefe d'Estáu
Titular	Michael D. Higgins dende 11 payares 2011
Residencia	Áras an Uachtaráin (es)
Xurisdicción	República d'Irlanda
Estáu	República d'Irlanda
Duración del cargu	7 años
Creación	25 xunu 1938
Sitiu web	https://president.ie/en

Historia

Tres el Tratáu anglo-irlandés de 1922, que punxo fin a la Guerra d'Independencia irlandesa, constituyóse'l Estáu Llibre Irlandés como un dominiu británicu, que'l so xefe d'Estáu sería'l monarca británicu. Esta situación caltener hasta l'establecimientu de la Constitución d'Irlanda de 1937, que creaba la República d'Irlanda. En 1949, dempués de dellos años d'indefinición sobre la so forma de gobiernu, aprobóse'l Acta de la República d'Irlanda y el país formalmente dexó de tener al monarca del Reinu Xuníu como xefe d'Estáu ya instaurábase definitivamente'l cargu de Presidente d'Irlanda.

Eleición

El presidente va ser escoyíu por eleición direuta por aciu sufraxu universal (alternative vote, n'inglés). y conforme al sistema de representación proporcional por aciu el votu únicu por aciu el sistema de segunda vuelta instantánea (artículu 12, estremáu 3.2).

Tolos candidatos tendrán de ser irlandeses, cumplir los 35 años y nun ser miembru de Dáil Éireann o del Senáu. Tendrán De presentase les candidatures al traviés de 20 miembros del Dáil Éireann o por Conseyos de siquier 4 condaos. Nel casu de presidentes o ex-presidentes van poder presentase por sigo solos.

Mandatu

El so mandatu ye de siete años de duración, pudiendo ser reelixíu una única vegada. El presidente va rematar el so mandatu por aciu arrenunciu, muerte o incapacidá física, en dichos casos, la eleición del nuevu presidente tendrá de realizase dientro d'un periodu de 60 díes dempués de dichos acontecimientos (artículu 12).

El presidente va poder ser destituyíu por anticonstitucionalidá previa moción per escritu de siquier 30 miembros del cualesquier de les Cámares (artículu 12, estremáu 10).

En casu d'incapacidá temporal o permanente la presidencia va ser exercida por una comisión compuesta'l presidente del Tribunal Supremu, el presidente del Dáil Éireann y el presidente del Senáu (artículu 14)

Funciones

Correspuende al presidente, según el artículu 13 de la Constitución, el nomamientu de Taoiseach tres la so aprobación pola Dáil Eireann. Tamién se debe al presidente'l nomamientu del Tánaiste (vicepresidente) y demás ministros del gobiernu a pidimientu del Taoiseach. Asina mesmu va aceptar la dimisión de cualquier miembru del gobiernu a pidimientu del Taoiseach.

El presidente va convocar y va eslleir el Dáil Eireann a propuesta del Taoiseach, anque'l xefe del Estáu va poder negase si la propuesta ye presentada por un primer ministru que perdiera l'enfotu de la cámara.

Correspuende tamién al presidente va poder convocar una xunta de dambes cámares (Dáil Eireann y Senáu), el mandu de les fuercies armaes (Fuercies de Defensa Irlandeses), la promulgación de les lleis al traviés de la so firma, la facultá d'indultu, conmutación o remisión de penes o dirixir mensaxes a la nación, previa aprobación del Gobiernu.

Residencia oficial

Según el artículu 12, estremáu 9 de la Constitución el presidente nun puede abandonar el país ensin consentimientu del gobiernu. Asina mesmu'l estremáu 11 de dichu artículu determina que'l presidente tien de morar en Dublín o contorna, por ello la residencia oficial del presidente ye l'Áras an Uachtaráin en Dublín.

Ex-presidentes d'Irlanda vivos

• Mary Robinson (21 de mayu de 1944, 73 años) exerció de 1990 a 1997
• Mary McAleese (27 de xunu de 1951, 66 años) exerció de 1997 a 2011

Llista de los Presidentes d'Irlanda

Presidente		Cargos anteriores	Entamu	Fin	Nomáu por		Eleiciones
	Comisión presidencial	-	29 d'avientu de 1937	25 de xunu de 1938		-	-
	Douglas Hyde (1860-1949)	Senador (1925 y 1938)	25 de xunu de 1938	24 de xunu de 1945		Ensin filiación	1938
	Seán T. O'Kelly (1882-1966)	Tánaiste (1932-1945)	25 de xunu de 1945	24 de xunu de 1959		Fianna Fáil por él mesmu | 1945 1952
	Éamon de Valera (1882-1975)	Taoiseach (1932-1948/1951-1954/1957-1959)	25 de xunu de 1959	24 de xunu de 1973		Fianna Fáil Fianna Fáil	1959 1966
	Erskine Hamilton Childers (1905-1974)	Tánaiste (1969-1973)	25 de xunu de 1973	17 de payares de 1974		Fianna Fáil	1973
	Comisión presidencial	-	17 de payares de 1974	18 de payares de 1974		-	-
	Cearbhall Ó Dálaigh (1911-1978)	Presidente de la Corte Suprema (1961-1973)	18 de payares de 1974	22 d'ochobre de 1976		Ensin filiación	1974
	Comisión presidencial	-	22 d'ochobre de 1976	2 d'avientu de 1976		-	-
	Patrick Hillery (1923-2008)	Comisariu européu (1973-1976)	3 d'avientu de 1976	2 d'avientu de 1990		Fianna Fáil Fianna Fáil	1976 1983
	Mary Robinson (1944-)	Senadora (1969-1989)	3 d'avientu de 1990	12 de setiembre de 1997		Partíu Llaborista WP Ind.	1990
	Comisión presidencial	-	12 de setiembre de 1997	10 de payares de 1997		-	-
	Mary McAleese (1951-)	-	11 de payares de 1997	10 de payares de 2011		Fianna Fáil por ella mesma | 1997 2004
	Michael D. Higgins (1941-)	Ministru d'Asuntos rurales (1993-1997)	11 de payares de 2011	Presente		Partíu Llaborista	2011

Ver tamién

• Taoiseach
• Tánaiste
• Aireacht

Referencies

• Datos: Q213702
• Multimedia: Presidents of Ireland