Wikipedia

Tertulianu

Quintu Septimio Florente Tertuliano, más comúnmente conocíu como Tertuliano (circa 160, Roman Carthage (en) Traducir – circa 240, Roman Carthage (en) Traducir)[5] foi un padre de la Ilesia y un prolíficu escritor mientres la segunda parte del sieglu II y primer parte del sieglu III. Por cuenta de la so trayeutoria revesosa por habese xuníu al movimientu montanista ye, xunto con Oríxenes, l'únicu padre de la Ilesia que nun foi canonizáu. Nació, vivió y morrió en Cartago, nel actual Tunicia, y exerció una gran influencia na Cristiandá occidental de la dómina.

Tertulianu
Vida
Nacimientu Roman Carthage (en) Traducir[1], circa 160[2]
Nacionalidá Antigua Roma
Muerte Roman Carthage (en) Traducir, 240[3] (79/80 años)
Estudios
Nivel d'estudios Doktor Nauk in Philosophy (en) Traducir
Llingües falaes llatín[4]
Oficiu escritor, teólogu, filósofu
Trabayos destacaos Contra Marción (es) Traducir
Creencies
Relixón montanismo (es) Traducir
Cambiar los datos en Wikidata

La so vida

editar
 
Opera omnia, 1598

De la so vida bien pocu sábese, yá que ta basada en referencies de los sos escritos, en Eusebio de Cesarea, Hestoria Eclesiástica II,ii.4, y en San Jerónimo, De viris illustribus cap. 53.

El so padre foi centurión nel exércitu Romanu n'África. L'África romana destacar por allugar grandes oradores, y esta influencia puede trate nel so estilu, los sos arcaísmos, la so gran imaxinación, y el so temperamentu pasional. Foi un académicu que recibió una escelente educación. Escribió a lo menos tres llibros en griegu, de los cualos él mesma cita; pero nengunu caltúvose. La so especialidá fueron les lleis, y los sos métodos d'argumentación demostrar. Eusebio cúntanos que foi un destacáu abogáu en Roma.

La so conversión al cristianismu socedió alredor del 197-198, (según Adolf von Harnack, Gottlieb N. Bonwetsch, y otros), pero los sos antecedentes son desconocíos, a menos por conxetures de les sos obres. Tal eventu tien de ser decisivu na so vida, tresformando la so personalidá; él mesmu dixo que nun podría imaxinar una verdadera vida cristiana ensin tal cambéu radical, un radical actu de conversión: "los cristianos fáense, nun nacen". (Apologeticum, XVIII).

Foi ordenáu presbíteru na Ilesia de Cartago, tando de la mesma casáu (el celibatu pasó a ser obligatoriu dellos sieglos más tarde). Esti fechu ta bien confirmáu polos sos dos llibros dedicaos a la so esposa. Sicasí, oponer a la bigamia», esto ye, el nuevu matrimoniu de vilbos y viudes, y dirixiéndose a quien esperimentaron el «feliz decesu d'un cónyuge», apuraba a los sobrevivientes a aprovechar la oportunidá de suspender los sos deseos carnales y nun volver casar se. Foi unu de los mayores teólogos de la cristiandá del sieglu III.

A la metá de la so vida, hacia l'añu 207, dixebrar de la Ilesia Católica, siendo lleváu al grupu relixosu de Montano. Pero los montanistas nun fueron los abondo rigorosos pa Tertuliano, quién rompió con ellos pa fundar el so propiu movimientu relixosu. La crónica de San Agustín (De Haeresibus, LXXXVI), que diz qu'antes de morrer Tertuliano retornó al senu de la Ilesia Católica, ye improbable.

El so movimientu, los Tertulianistas, inda se caltenía nuna basílica en Cartago en tiempos d'Agustín, pero nel mesmu periodu treslladóse a oriente. Tertuliano siguió la so llucha contra la herexía, especialmente col Gnosticismu; y poles obres doctrinales producíes aportó a maestru de Cipriano de Cartago, el predecesor d'Agustín, y el fundador de la teoloxía llatina.

Cristoloxía

editar

Tertuliano considera al Logos de Dios (Sermo o Verbum) como Dios en sentíu deriváu, por ser de la mesma sustancia de Dios; Dios que vien de Dios como lluz que provién del sol.

Y dicimos que por Dios foi pronunciáu y de tal pronunciación ye xeneráu, y por eso ye llamáu Fíu de Dios y Dios per unidá de sustancia; porque Dios ye espíritu. Según el rayu naz del sol, porción d'aquella suma, quedándose'l sol nel rayu, porque nel rayu ta'l sol, y nun se dixebra la sustancia, sinón que s'estiende; asina l'espíritu naz d'espíritu y Dios de Dios. Como la lumbre anque encienda otres queda entera ensin menospreciase, y nun pierde los graos la matriz, anque d'ella anicien otres iguales lluces, que si se comunica nun se mengua; asina lo que nació de Dios ye Dios dafechu y Fíu de Dios, y dambos unu, Espíritu d'Espíritu y Dios de Dios, en quien solamente fai númberu'l grau de la xeneración, el modillo de la persona, non la maxestá de la esencia, qu'anque naz nun s'estrema; como'l ramu, anque naz nun s'estrema del tueru.
Hunc ex deo prolatum didicimus et prolatione generatum et idcirco filium dei et deum dictum ex unitate substantiae; nam et deus spiritus. Et cum radius ex sole porrigitur, portio ex summa; sei sol erit in radio, quia solis est radius nec separatur substantia sei extenditur, ita de spiritu spiritus et de deo deus ut lumen de lumine accensum. Manet integra et indefecta materia[y] matrix, etsi plures inde traduces qualitatis mutueris. Ita et quod de deo profectum est, deus et dei filius et unus ambo; ita et de spiritu spiritus et de deo deus módulu alter num, numerum gradu, non statu fecit, et a matrice non recessit, sei excessit. Iste igitur dei radius, ut retro semper praedicabatur, delapsus in virginem quandam et in utero eius caru figuratus nascitur homo deo mixtus.
(Apologeticum XXI)

Nun considera al Fíu coeterno col Padre. El Fíu de Dios non siempres esistió, namái a partir de ser niciáu pol Padre. Esto demostrar diciendo:

Nós afirmamos, poro, que'l nome de Dios siempres esistió con Él mesmu, pero non eternamente el de Señor. Porque la condición d'unu nun ye la mesma que la del otru. Dios ye la designación de la sustancia mesma, esto ye: de la Divinidá; pero'l Señor, nun lo ye de la sustancia, sinón del poder. Yo sostengo que la sustancia esistió siempres col so propiu nome, que ye Dios; el títulu Señor foi dempués añadíu, como indicación de daqué amontáu. Dende'l momentu que les coses empiecen a esistir, sobre'l cual el poder d'un Señor foi l'actu, Dios al traviés de la accesión de tal poder, aportó a Señor y recibió el nome d'ende. Porque Dios ye de la mesma manera un Padre y tamién un Xuez; pero non siempres foi Padre y Xuez, a cencielles por ser siempres Dios. Porque él nun pudo ser Padre previu al Fíu nin un Xuez enantes del pecáu. Hubo sicasí, un tiempu cuando nin el pecáu esistió con Él, nin el Fíu; el primeru constituyir de Señor a Xuez y el postreru un Padre. D'esta manera nun foi Señor previu a eses coses de les cualos Él foi Señor. Pero Él aportó a Señor namái nun tiempu futuru: solo como Él aportó a Padre por causa del Fíu y Xuez pol pecáu, entós tamién aportó a Señor al traviés de les coses qu'él fixo.
(Adversus Hermogenem III)

Tertuliano, al igual que Hipólito de Roma, escribió contra'l Modalismo, doctrina que profesaben Noeto, Práxeas y Sabelio. Los trés afirmaben que'l Padre, el Fíu y l'Espíritu Santu yeren la mesma persona.

Tertuliano escribe refutando a Praxeas:

La herexía de Práxeas piensa tar en posesión de la pura verdá cuando profesa, que pa defender la unicidá de Dios, hai que dicir que'l Padre, el Fíu y l'Espíritu Santu son lo mesmo.
(Adversus Praxeam II)

Unu de los testos de soporte de Praxeas yera Juan 10:30. Tertuliano contradiz la so interpretación apelando a les sos conocencies de gramática:

«Yo y el Padre somos unu» (Juan 10:30). D'equí ellos tomen el so soporte, tan ciegu, pa ver en primer llugar que nesti pasaxe falar de dos , «Yo y el Padre»; y de qu'hai un plural, «somos», inaplicable a una sola persona; y a lo último, diz «Unum sumus» y non «Unus sumus» [...] pa prevenir (Jesús) el pensamientu d'ellos, de merecer esto, como si Él clamara por que lo consideraren Dios mesmu, esto ye, el Padre, por dicir «Yo y el Padre somos unu», representándose a sigo mesmu como'l Dios, Fíu de Dios, y non como Dios mesmu (qua filium Dei deum ostendens, non qua ipsum Deum). Él diz, «si esta escritu na so llei, “Yo dixi, ustedes son dioses”, y l'escritura nun puede ser anulada, ustedes dicen de quien el Padre santificó y unvió al mundu, que ¿blasfemes porque dixi que soi Fíu de Dios?»
(Adversus Praxeam XXII)

Precursor del Trinitarismo llatín

editar

Ye'l primeru n'usar la pallabra llatina "trinitas". Con respectu al Padre, al Fíu y al Espíritu Santu diznos:

La unidá na trinidá dispón a los trés, dirixiéndose al padre y al fíu y al espíritu, pero los trés nun tienen diferencia d'estáu nin de grau, nin de sustancia nin de forma, nin de potestá nin d'especie, pos son d'una mesma sustancia, y de un grau y de una potestá.
Unitatem in trinitatem disponit, trés dirigens patrem et filium et spiritum, trés autem non statu sei gradu, nec substantia sei forma, nec potestate sei specie, unius autem substantiae et unius status et unius potestatis
Adversus Praxeam II, 4

Ye, y sigue siendo una tema d'alderique, l'usu de la pallabra llatina "substantia" que Tertuliano aplica a la unidá ente'l Padre, el Fíu, y l'Espíritu Santu. Dellos eruditos, como Harnack, afirmen qu'esta pallabra significa "propiedá", que vien del significáu non filosóficu de la pallabra griega ουσια (ousía). Entós, ésti sería un términu xurídicu que denota xurisdicción. Otros dan-y el significáu de la primera, a la que Aristóteles llapada "sustancia primer", que ye la "essentia", lo qu'hai de ser (το τι ην ειναι), que nun se puede predicar d'otru (ver la so obra Metafísica). Sicasí, un estudiu detalláu, revela que "substantia" en Tertuliano tien más d'un significáu, dependiendo del contestu d'aplicación, que nun ta circunscrito siempres al Aristotélicu.

Visión de la Filosofía

editar

Tertuliano refuga a los filósofos paganos, tal como manifiesta nestes pallabres:

Toles herexíes n'últimu términu tienen el so orixe na filosofía. D'ella proceden los errones y nun sé qué formes infinites y la tríada humana de Valentín; ye que fuera platónicu. D'ella vien el Dios de Marción, que la so superioridá ta en que ta inactivu; ye que procedía del estoicismu. Hai quien diz que l'alma ye mortal y ésta ye doctrina d'Epicuro. [...] Ye'l miserable Aristóteles el que los instruyó na dialéutica, que ye l'arte de construyir y destruyir, de convencimientos camudables, de conxetures firmes, d'argumentos duros, artífiz de disputes, enojosa hasta a sigo mesma, siempres dispuesta a reexaminarlo tou, porque enxamás almite que daqué tea abondo esamináu. [...] Quédese para Atenes esta sabiduría humana remanadora y adulteradora de la verdá, por onde anda la múltiple diversidá de sectes contradictories ente sigo coles sos diverses herexíes. Pero, ¿qué tien que ver Atenes con Xerusalén? ¿Qué rellación hai ente l'Academia y la Ilesia? ¿Qué tienen que ver los herexes y los cristianos? La nuesa escuela ye la del pórticu de Salomón, qu'enseñó qu'había que buscar al Señor con simplicidá de corazón. Allá ellos los que salieron con un cristianismu estoicu, platónicu o dialécticu. Nun tenemos necesidá de caciplar, una vegada que vieno Xesucristo, nin hemos d'investigar dempués del Evanxeliu. Creemos, y nun deseyamos namás allá de la fe: porque lo primero que creemos ye que nun hai nada que tengamos de creer más allá del oxetu de la fe.
De Praescriptione, 7, 1

Sicasí, esto nun implica que Tertuliano nun utilizara argumentos de la filosofía pa la so exéxesis y refutación. Tampoco niega que la filosofía algame verdaes, anque ensin reconoce-yos gran méritu, tal como afirma en Avera de l'alma:

Plane non negabimus aliquando philosophos iuxta nostra sensisse; testimonium est etiam ueritatis euentus ipsius. Nonnunquam et in procella confusis uestigiis caeli et freti aliqui portus offenditur espolleto errore, nonnunquam et in tenebris aditus quidam et exitus deprehenduntur caeca felicitate, sei et natura pleraque suggeruntur quasi de publico sensu, quo animam deus dotara dignatus est.
De nenguna manera vamos negar que dacuando los filósofos pensaron como nós; ensin dulda, esti fechu ye una consecuencia de la mesma verdá. Dacuando tamién na torbonada, cuando les señales del cielu y del mar confundir, en diendo al debalu, con fortuna llógrase aportar a puertu felizmente; al igual que nes tiniebles, dalgunos atopen los accesos y la salida con una suerte ciega, asina la mayoría de les coses revelar la naturaleza casi pol sentíu común, que Dios tuvo a bien conceder a l'alma.
D'anima II, 1[6]

Obres

editar

Los escritos de Tertuliano tán incluyíos nos volúmenes I-II de la Patroloxía Llatina, y esisten testos modernos nel Corpus Christianorum (vide. Thesaurus Patrum Latinorum Archiváu 2008-08-20 en Wayback Machine). En Intratext hai una bona cantidá de los sos escritos, tantu en llatín como en traducciones al inglés, italianu y alemán.

Apologética
  • Apologeticus pro Christianis.
  • Dissertatio Mosheim in Apol.
  • Libri duo ad Nationes.
  • De Testimoniu animae.
  • Ad Martyres.
  • De Spectaculis.
  • De Idolatria.
  • Accedit ad Scapulam liber.
  • Dissertatio D. -y Nourry in Apologet. libr. II ad Nat. et libr. ad Scapulam.
Polémica
  • De Oratione.
  • De Baptismo.
  • De Poenitentia.
  • De Patientia.
  • Ad Uxorem libri duo.
  • De Cultu Feminarum lib. II.
Dogmática
  • De Corona Militis.
  • De Fuga in Persecutione.
  • Adversus Gnosticos Scorpiace.
  • Adversus Praxeam.
  • Adversus Hermogenem.
  • Adversus Marcionem libri V.
  • Adversus Valentinianos.
  • Adversus Judaeos.
  • D'Anima.
  • De Carne Christi.
  • De Resurrectione Carnis.
Sobre moralidá
  • De velandis Virginibus.
  • De Exhortatione Castitatis.
  • De Monogamia.
  • De Jejuniis.
  • De Pudicitia.
  • De Pallio.

Referencies

editar
  1. ↑ URL de la referencia: http://www.britannica.com/EBchecked/topic/154412/death/22191/Christianity.
  2. ↑ Afirmao en: SNAC. Identificador SNAC Ark: w6c00nv9. Data de consulta: 4 ochobre 2023. Llingua de la obra o nome: inglés.
  3. ↑ Afirmao en: Oxford Classical Dictionary (4th rev. ed.). Oxford Classical Dictionary ID: 6301. Data de consulta: 4 ochobre 2023. Editorial: Oxford University Press. Llingua de la obra o nome: inglés. Data d'espublización: 2012.
  4. ↑ Identificador CONOR.SI: 32882019. Afirmao en: CONOR.SI.
  5. ↑ T.D.Barnes, Tertullian: a literary and historical study. Oxford, 1971.
  6. ↑ Tertuliano (2001). Avera de l'alma. Madrid: Akal. ISBN 978-84-460-1516-1. II, 1 (p.42)

Bibliografía

editar
  • Tertuliano, Quintu Septimio Florente (2004). A los paganos. El testimoniu de l'alma. Madrid: Editorial Ciudá Nueva. ISBN 978-84-9715-064-4.
  • – (2004). A los mártires. L'escorpión. La fuxida na persecución. Madrid: Editorial Ciudá Nueva. ISBN 978-84-9715-057-6.
  • – (2001). Prescripciones contra toles herexíes. Edición billingüe llatín y castellán. Madrid: Editorial Ciudá Nueva. ISBN 978-84-9715-004-0.
  • – (2001). Apologético, a los xentiles. Madrid: Editorial Gredos. ISBN 978-84-249-2286-3.

Enllaces esternos

editar
Sacáu de «https://ast.wikipedia.org/w/index.php?title=Tertulianu&oldid=4225501»