Diferencies ente revisiones de «Suiza»

 

== Hestoria ==

En [[1291]], patriotes de los tres cantones d´[[Uri]], [[Schwyz]] y [[Unterwalden]] ficieron la "Carta l´Alianza" que los xunió na llucha escontra los Habsburgos (Austries), quien naquella dómina yeren emperadores del [[Sacru Imperiu Romanu Xermánicu]]. Fechos sobro la independecia suiza pue lleese na obra '''''"Wilhelm Tell"''''' de [[Friedrich Schiller]],ye perfamosa la cita nesta obra del [[Práu de Rütli]] au axuntabense los conxuraos escontra´l emperaor. Na [[Batalla de Morgarten]] en 1315, los suizos algamaríen la independencia dafechu col nome de "Confederación Helvética".

 

Ya nel Tratáu de Westfalia nel añu [[1648]], foi almitía la independencia xurídica de [[Suiza]] del [[Sacru Imperiu Romanu Xermánicu]] per parte los estaos europeos. Na dómina de la [[Revolución francesa]] foi parte del Imperiu Napoleónicu. Pol [[Congreu de Viena]] de [[1815]] refizo la so independencia y foi´l momentu que se reconoz la neutralidá suiza per estes.

 

Nel añu 1848 Suiza fizose una constitución confederal, na que la so capital sedría [[Berna]]. Les otres ciudaes candidates yeren [[Zúrich]] y [[Llucerna]]. Los xeitos d´esta constitución yeren per la necesidá d´un equillibriu ente los cantones y les pasaes engarradielles secesionistes de la guerra separatista del [[Sonderbund]] (lliga suiza católica) de 1845.

 

La igua de la constitución en [[1874]] foi pergrande, y pasose a un sistema federal, pel establecimientu de compentencies pa la Confederación na materia d´asuntos llegales, de defensa y comerciu. Dende entos ye continua la meyora política, económica y social que tevo y tien la sociedá suiza.

 

Los suizos son perconocíos pela so hestórica neutralidá política, qu´entama dende 1515 tres la derrota escontra [[Francia]] na [[Batalla de Marignano]] pola dominación del Milanesado (anguaño [[Milán]]), y pola so non participación millitar en nenguna de les guerras mundiales. Nel añu [[2002]] Suiza convirtióse en miembru plenu de les [[Naciones Uníes]].