Gramática del alemán

Gramática del alemán ye la gramática del idioma alemán, centrándose nel alemán estándar.

L'alemán ye una llingua indoeuropea. Al igual que la mayoría de llingües d'esta familia, l'alemán ye una llingua sintética qu'exhibe rasgo flexión nel nome y el verbu. Sintácticamente, n'alemán ye predominantemente de nucleu final: ye de tipu V2-SOV anque, como les mayoría de llingües indoeuropees, tien preposiciones (esto ye, el sintagma adpositivo tien nucleu inicial). Polo xeneral, la media del númberu de morfemes per pallabra ye más elevada que n'otres llingües indoeuropees, polo que dellos autores clasificar como "altamente aglutinante", anque realmente les sos flexón tien fuertes enclinos fusionantes, polo que non siempres ye posible una segmentación totalmente llimpia de les pallabres en morfemes.

El nome y el sintagma nominal

L'alemán dispón de trés xéneros: masculín (männlich, r.), femenín (weiblich, y.) y neutru (sächlich, s.). Na gran mayoría de les ocasiones, el xéneru difier del utilizáu en castellán. Por casu:

der Stein ('la piedra') ye un nome masculín n'alemán (mientres n'español piedra ye femenín).

das Mädchen ('la moza') ye un nome neutru n'alemán (mientres n'español chica ye femenín).

Esto debe a que tantu n'alemán como n'español, el xéneru depende primero de too de la forma fonolóxica de la pallabra (y al ser distintos les pallabres, hai bien poca correlación ente les dos llingües). Esti sistema de "xéneru gramatical" denominar fonolóxicamente determináu (namái unos pocos nomes animaos que designen xeneralmente humanos tán motivaos semánticamente). Mädchen por casu ye'l diminutivu d'un arcaicu nome alemán femenín die Magd que significa muyer nueva. Sicasí, toles pallabres que terminen col diminutivu -chen son siempres neutres. La naturaleza arbitraria del xéneru gramatical puede trate colos cubiertos. La pallabra pa 'cuchiellu', das Messer, ye neutra; la pallabra pa 'tenedor', die Gabel, ye femenina y pa 'cuyar', der Löffel, ye masculina. P'aprender alemán, por tanto, hai qu'estudiar siempres los nomes col so correspondiente xéneru gramatical.

En cuanto al casu gramatical, los nomes, axetivos y pronomes tien formes distintes o formes de flexón d'alcuerdu casu gramatical. Convencionalmente les distintes formes asignen a cuatro caso distintes: nominativu (Nominativ), xenitivu (Genitiv), dativu (Dativ) y acusativu (Akkusativ). El casu d'un sustantivu particular, y por tanto'l final del nome, depende de la función gramatical de dichu sustantivu na oración.

• Nominativu: El suxetu sintácticu de la oración y tamién la función atributiva.
• Xenitivu: El posesor de daqué, l'oxetu de delles preposiciones o un elementu que complementa a un nome.
• Dativu: El oxetu indireutu (como cuando un oxetu ye dau a daquién) o'l casu asignáu por delles preposiciones.
• Acusativu: El oxetu direutu (la cosa que recibe direutamente l'acción) o'l casu asignáu por ciertes preposiciones.

El casu d'un sustantivu dempués d'una preposición decidir por esa preposición. Nenguna preposición rique'l casu nominativu. Sicasí, pueden rexir cualesquier de los otros casos. Por casu la preposición für 'pa' rixe'l casu acusativu; la preposición mit 'con' rixe dativu y la pallabra wegen 'por causa de' vien siguida pol casu xenitivu (anque na fala coloquial y colos pronomes úsase de normal el dativu). Delles preposiciones pueden rexir tanto acusativu como dativu dependiendo de que l'usu implique posición (p.e. in der Küche 'na cocina', caso dativu) o direición (p.e. in die Küche 'a la cocina', caso acusativu).

La declinación de los axetivos, pela so parte, nun depende solo del xéneru, númberu y casu del nome que modifica. Sinón tamién de si usar con un artículu indefiníu, con un artículu definíu o ensin artículu. La siguiente tabla amuesa los dos casos que ejemplifican los trés casos.

	Masculín nominativu singular	Femenín dativu singular
der schöny Mann || vor der verschlossenen Tür
ein schöner Mann || vor einer verschlossenen Tür
schöner Mann || vor verschlossener Tür

L'usu del xenitivu ta perdiéndose nel alemán faláu. Frecuentemente sustituyir pol dativu nes conversaciones. Sicasí, el so usu ye obligatoriu na comunicación escrita normativa y nes llocuciones públiques n'alemán. El llibru tituláu Der Dativ ist dem Genitiv sein Tod ('El dativu ye la muerte del xenitivu') alude a esti fenómenu nel so títulu. N'alemán estándar el títulu tendría de ser "Der Dativ ist des Genitivs Tod". Como ye de suponer el llibru usa la forma más moderna y casual de falar emplegando'l casu dativu en vegada del xenitivu. L'autor intenta amosar lo que percibe como un cayente de la llingua alemana. Anque se volvió bien común nun usar el casu xenitivu cuando realmente ríquese la mayoría de los alemanes saben cómo usalo y xeneralmente facer. Especialmente ente la xente con un nivel educativu alto considérase un error menor usar el dativu de forma incorreuta.

Formes de plural

L'alemán tien once formes distintes de formar el plural ente elles -y, -(y)n, -er y -s (los dos primeres frecuentemente combínense con umlaut na vocal precedente si ye a, o, o). Amás del xéneru los estudiantes d'alemán como llingua estranxera tienen d'aprender el plural de cada pallabra aprendía. Anque munchos nomes femeninos son bien regulares a la de formar el plural, munchos masculinos y neutros nun lu son.

Estructura del sintagma nominal

Un sintagma nominal n'alemán puede tener dellos constituyentes col siguiente orde:

1. numberal (cardinal o ordinal)
2. axetivu(s)
3. nome
4. atributu xenitivu
5. sintagma preposicional
6. clausa reflexiva
7. pronome reflexivu.

Nun sintagma nominal cualesquier puede faltar dalgunu de los elementos anteriores, pero non el nome que fai de nucleu sintácticu del mesmu. Un sintagma determinante consiste nun determinante que preciede a un sintagma nominal. Un exemplu de sintagma determinante ye:

[_SD Die [_SN dritte umwerfende Vorstellung des Schillerdramas in dieser Woche in Hamburg] ]

'La tercera pimpana representación del drama de Schiller esta selmana en Hamburgo'.

De xacíu, la mayoría de los sintagmes determinantes nun son tan complicaes, pudiendo faltar munches d'elles sacante'l nome y el determinante. Un sintagma nominal contién siquier un númberu cardinal, un axetivu, un pronome y un nome. Siempres tien un artículu, sacante cuando ye un nome plural indefiníu o se refier a un incontable:

Die Drei

'Los trés'

Der großy Mann

'L'home grande'

Der Mann

'L'home'

Si'l substantivo ye incontable, nun s'usa artículu. D'otra forma, el significáu de la oración camuda.

Ich kaufe billiges Bier

'Merco cerveza barato'

Ich kaufe ein billiges Bier

'Merco una (botella/jarra... de) cerveza barato'.

Ich habe Geld

'Tengo dineru'.

Ich habe das Geld

'Tengo'l dineru' o 'Tengo abondu dineru para...'.

Una frase nominal pue ser utilizada como una unidá. Tien un casu, un númberu y un xéneru. El casu y el númberu depende del contestu, ente que'l xéneru determinar pol nome principal.

L'atributu xenitivu

Una frase nominal puede tener un atributu xenitivu para, por casu, espresar posesión. Esti atributu puede vese puramente como otra frase nominal en casu xenitivu la cual puede llevar otra frase nominal.

• "Der Beruf des alten Mannes" (L'oficiu del home mayor)
• "Die Hütte des Häuptlings des Stammes" (El cabanu del xefe de la tribu)

(la frase en xenitivu tien la so propia frase en xenitivu). Esto ye pocu frecuente n'alemán modernu. En cuenta de eso diríase: "Die Hütte des Stammeshäuptlings"

Nel tempranu altu alemán l'atributu xenitivu podía consistir nun pronome personal nel so casu xenitivu. N'alemán modernu nun se suel usar esta construcción. En cuenta de eso usa'l pronome posesivu correspondiente.

ANTES: "Die Gnade seiner" (la so gracia)

AGORA: "Seine Gnade"

Posición

Una oración nominal puede contener una "oración posicional". Esta puede trate a cencielles como otra oración nominal con una preposición (o una postposición) o un alverbiu preposicional.

• "Eine Wolke am Himmel" (una nube nel cielu)
• "Der Bundeskanzler während des Bürgerkriegs im Kongo" (El Canciller mientres la guerra civil nel Congo)

(la oración posicional tien la so propia oración posicional)

• "Der Regen im Dschungel im Sommer" (l'agua na xungla pel branu)

(Delles oraciones posicionales)

• "Der Berg dort" (el monte d'allá)

Sustantivos

Artículu principal: Sustantivos alemanes

Los sustantivos tienen la particularidá de que la primer lletra siempres s'escribe en mayúscula. Tienen unu de los trés xéneros gramaticales específicos (masculín, femenín o neutru) y pertenecen a una de los trés declinaciones. Estes carauterístiques permanecen inalteraes pola inflexón pero tienen de ser consideraes nel procesu. El xéneru gramatical inflúi nos artículos, los axetivos y los pronomes que-y precieden. El númberu y el casu tienen de ser tomaos en considerancia a la de faer la declinación.

La declinación puede ser más difícil que n'otres llingües como'l llatín, porque non solo camuda'l final de la pallabra, sinón que tamién puede trate alteriada'l raigañu.

Artículos y determinantes

Artículu principal: Artículos alemanes

Los artículos tienen una carauterística llamada "fuercia" qu'inflúi na declinación de los axetivos. Esisten artículos fuertes, débiles y otros que tienen casos tanto fuertes como débiles. Dacuando esta carauterística nun ye constante.

La forma de la inflexón depende del númberu, casu y xéneru del substantivo correspondiente. Los artículos tienen la mesma forma plural pa los trés xéneros. La siguiente tabla resume les formes básiques del artículu definíu:

	SINGULAR			PLURAL
	masculín	femenín	neutru	m. / f. / n.
der || die || das || die
dean || die || das || die
dem || der || dem || dean
des || der || des || der

Axetivu y sintagma axetival

Artículu principal: Axetivos alemanes

Pa utilizar afechiscamente los axetivos, tamién hai que tener en considerancia'l casu, númberu y xéneru de la oración nominal, xunto col artículu del sustantivu. De normal los axetivos van antes del sustantivu al que tán modificando. La finalización del axetivu suel ser la lletra -y en singular y -en en plural.

Como los artículos, usen el mesmu final pa los plurales de los trés xéneros.

Ein lauter Krach (un ruiu alto),

Der laute Krach (el ruiu alto),

Der großy, schöne Mond (la gran y bella lluna),

Los participios pueden usase como axetivos y son trataos de la mesma forma.

En contraste coles Llingües romániques los axetivos namái se tornen na posición d'atributu, esto ye, cuando s'usen pa describir direutamente a un substantivo. Los "axetivos predicativos" (axetivos en función atributiva) nun se tornen y son indistinguibles de los alverbios.

(incorreutu) *Die Musik ist laute.

(correutu) Die Musik ist laut.

La música ta alta.

Como en munches llingües, esisten tres graos de comparanza: positiva, comparativa y superlativa.

Númberos cardinales

Los númberos cardinales asítiense siempres antes de cualquier axetivu. Si'l númberu nun ye bien alto nun se suel combinar con un artículu indefiníu plural (como einige o 'mehrere). Los pronomes personales de primera y segunda persona asítiense delantre de los númberos. Sicasí los pronomes personales de tercer persona non pueden usase con númberos.

Drei Funde Trés perros.

Die vier apokalyptischen Reiter. Los cuatro caballeros del Apocalipsis.

*Einige fünf Äpfel (incorreuta) / Einige Äpfel o Fünf Äpfel (correuta). Delles mazanes, cinco manzanes.

Ein paar tausend Euru. Un par de miles d'euros.

Wir vier. Nós cuatro.

Al igual que'l castellán, si usa un númberu cardinal, tien d'usase'l plural pa formar la oración nominal, al contrariu qu'otres llingües como'l turcu y l'húngaru.

NON: Zehn Pferd (turcu. "On at").

SINÓN: Zehn Pferde (diez caballo)

ESCEICIÓN: Zehn Bier, Zehn Biere (dambos casos son posibles en dellos casos, como les bébores, anque gramáticalmente ye incorreutu.)

Los númberos zwei (dos) y drei (trés) tienen terminaciones distintes en dellos casos. Onde un axetivu tendría de tener terminaciones débiles, los númberos nun tienen terminaciones. Si un axetivu tien terminaciones fuertes, estos númberos pueden tener tamién terminaciones fuertes nel xenitivu.

Das Haus zweier junger Frauen (la casa de dos chiques mozos)

Si nun hai otra pallabra que lleve'l final fuerte del xenitivu plural este tien de recayer nel númberu.

Die Reise dreier Schwestern (el viaxe de los trés hermanes)

Si los númberos son parte central d'una frase nominal nel dativu plural y nun hai otra pallabra que la lleve tamién, tienen de llevar el final del dativu.

Ich habe zweien Bananen gegeben (Llévo-yos plátanos a los dos) (antigua pronunciación)

Pronomes

Artículu principal: Pronomes alemanes

Los pronomes personales de la primer persona referir al falante, les de segunda persona al oyente y les terceres persones pueden ser usaes pa sustituyir a oraciones nominales.

Pronomes personales

Los pronomes personales non-posesivos son:

Pronomes personales

	1ª s.	2ª s.	3ª sing.			1ª pl.	2ª pl.	3ª pl.	2ª formal sing. & pl.
ich || du || er || sie || ye || wir || ihr || sie || Sie
mich || dich || ihn || sie || ye || uns || euch || sie || Sie
mir || dir || ihm || ihr || ihm || uns || euch || ihnen || Ihnen
Xenitivu*	mein	dein	sein	ihr	sein	unser	euer	ihr	Ihr

• Nota: la forma genitiva úsase como axetivos y rematen siguiendo les regles normales. Esto inclúi a unser y euer, independientemente del fechu del que yá terminen en -er.

Los posesivos coinciden n'alemán cola forma de xenitivu de los pronomes personales. Sintácticamente, los posesivos son determinantes qu'encabecen el sintagma determinante y por tanto precieden a tol sintagma nominal al qu'acompañen.

Pronomes interrogativos

Los pronomes interrogativos apaecen n'interrogatives direutes o indireutes y sirven pa preguntar por componentes temáticos desconocíos. Los principales son:

Wer? ¿Quién?, Was? ¿Qué?, Welcher? ¿Cuál? / ¿Qué?

Exemplos:

Wer hat ihm das Buch gegeben? ¿Quién-y dio'l llibru?

Was liest du am liebsten? ¿Qué ye lo que más te gusta lleer?

Welchen hast du gestern gelesen? Dean dritten Band ¿Cuál (¿Qué tomu?) lleísti ayeri? El tercer tomu.

Como'l restu de pronomes, estos pronomes tienen inflexón según el casu:

Pronomes interrogativos

	¿Quién?	¿Qué?	¿Cuál?			¿Cuálos?
			masc.	fem.	neut.
wer || was || welcher || welche || welches || welche
wen || was || welchen || welche || welches || welche
wessen || wessen || welches || welcher || welches || welcher
wem || ___ || welchem || welcher || welchem || welchen

El verbu y el sintagma verbal

Artículos principales: Verbos alemanes y Conxugación alemana

Como n'inglés y en neerlandés, los verbos alemanes pueden estremase bien en dos clases principales: débiles y fuertes (o con alternanza vocálica nel pasáu). La mayoría d'estos tipos son regulares, anque esisten dellos subgrupos y anomalíes. L'únicu verbu dafechu irregular ye sein ('ser, tar'). Sía comoquier la mayoría de los llibros de testu pa estudiantes de llingua estranxera clasifiquen los verbos fuertes como irregulares (yá que tienen un paradigma más ideosincrático que los débiles). Hai menos de 200 verbos fuertes o irregulares y cada vez se tiende más a convertir los verbos fuertes en débiles, por aciu regularización analóxica, por casu backte (de backen, 'tostar') en llugar de buk, o fragte (de fragen, 'preguntar') en llugar de frug. Esta última forma ta inda corriente en neerlandés (vroeg).

L'alemán tien seis tiempo gramaticales nel indicativu (más seis otros tiempos pa describir lo que daquién ta faciendo, taba faciendo o va tar faciendo), un imperativu, el condicional, tres tipos del suxuntivu (cada unu d'esos trés típos puede formar tolos seis tiempos nel suxuntivu) y dos típos de la voz pasiva (la diferencia ente "La casa ta vendida" (Das Haus ist verkauft) y "La casa ye vendida" (Das Haus wird verkauft) esiste tamién n'alemán. El perfectu, el pluscuamperfeutu, el futuru II y el condicional II formar con unu de los dos verbos, haben o bien sein, tal qu'en francés o n'italianu, colos sos auxiliares verbales avoir y avere, o bien con être y essere, respeutivamente: en castellán y n'inglés, úsase un únicu auxiliar: haber y to have.

El verbu werden

N'alemán estándar utilízase'l verbu werden (n'español, 'aportar a') pa poder crear oraciones en tiempu futuru. Pa eso, werden tien de conxugase según el pronome personal, siguíu d'un verbu en manera indicativa. Exemplu: Ich werde hier sein (Voi Tar equí).

El mesmu werden usar pa la formación del futuru.

Partícules modales

Artículu principal: Partícules modales alemanes

Les partícules modales (Abtönungspartikel) son una parte frecuente del alemán faláu qu'afecta al tonu de la oración, en cuenta de faelo específicamente al sentíu; por casu, doch, mal, halt, eben, nun, schon, eh o ja. Dalgunes d'estes pallabres tamién tienen un significáu básico y específico (por casu, ja, sí; schon, yá) pero, nel so usu modal, esti significáu nun s'espresa direutamente.

Tipos de verbos

Esisten delles clasificaciones de los verbos. Dende'l puntu de vista morfolóxicu, pueden estremase en fuertes (irregulares) y débiles (regulares y semirregulares). Dende'l puntu de vista sintácticu, pueden clasificase según el tipu de complementos que riquen, esto ye, un sintagma n'acusativu, en dativu, etc.

Preposiciones

Estes son dalgunes de les preposiciones más importantes:

• Ab: fora, dende o de *

An: xuntu o en

• Auf: a, en, sobre, enriba o enriba *

Bei: n'o cerca * Bis: hasta, para o a == Sintaxis y orde oracional ==

Artículu principal: Estructura de les oraciones n'alemán

L'orde dientro de les oraciones n'alemán ye abondo más complicada que n'otres llingües. Anque tienen un orde bien establecíu pa los sos elementos, estos inviértense nes entrugues y les oraciones subordinaes. Esto debe a que l'alemán ye una llingua SOV-V2. Más concretamente n'alemán ye'l so estructura fonda, pero so ciertes condiciones el verbu xube a la "segunda posición" o más esautamente la posición de nucleu del sintagma complementante. Nuna oración subordinada dicha posición ta ocupada por un relativu o una conxunción subordinante polo que -y verbu conxugáu nun puede pasar a dicha posición, nes oraciones ensin subordinar el verbu conxugáu pasa a esa posición, ente que l'especificador suel ser ocupáu pol suxetu, el tópicu o otru elementu focalizado que preciede estructuralmente al verbu:

(1) Johann kaufte ein Buch.

NProp mercar.PAS un llibru.

Juan mercó un llibru.

(2) [Ein Buch] kaufte ich.

[Un llibru] mercar.PAS 1ªSG.yo.

Merqué un llibru.

Na oración (2) l'elementu Ein Buch 'Un llibru' ta focalizado al entamu de la oración. Nel casu de les oraciones (1) y (2), los árboles sintácticos acordes a la propuesta de la gramática xenerativa especificada nes regles anteriores resulta ser:

Onde t_i y t_j son les "traces" o "buelgues sintáctiques" de movimientu dexaes polos movimientos movíos (que son importantes pa la esplicación generativista de como s'asigna'l casu gramatical acordies cola teoría del casu astractu). Obsérve que'l subíndice usáu pa cada buelga coincide colos subíndices usaos pa los elementos movíos correspondientes.

La obligatoriedá de que'l nucleu sintácticu del sintagma complementante tea ocupáu y qué elementu lo ocupa en cada tipu de la oración, espliquen l'orde nes oraciones enunciatives o interrogatives parciales direutes el verbu apaez en segunda posición, pero non n'otres. La esplicación de la gramática tradicional alemana ye más complexa, y nella el dacuando la posición de espeficador mentada suelse llamar campu anterior, que preciede al paréntesis oracional.

Oraciones subordinaes

Una oración subordinada (Nebensatz) siempres ta incorporada n'otra oración. Una oración subordianda usualmente, empieza con una pallabra especial, una conxunción subordinante (Subjunktion), rellacionándola cola oración de mayor xerarquía. Esta pallabra especial ocupa la posición de nucleu sintácticu d'un sintagma complementante lo que va condicionar la posición del verbu conjungado (al respective de lo que s'atopa nes oraciones principales). Tres la pallabra especial qu'introduz la subordianda, suel venir el suxetu, mientres el verbu conxugáu ye puestu a la fin de la oración:

Ich hoffe, er kommt mit. (ensin conxunción suboridante)

Ich hoffe, dass er mit kommt. (con conxunción suboridante dass)

Nótese que'l prefixu xebrable permanence xunto col verbu conxugáu na proposición subordinada.

Er kommt nicht, denn er hat seine Arbeit noch nicht gemacht. Er kommt nicht, weil er seine Arbeit noch nicht gemacht hat. Nótese que la partícula denn nun ye una conxunción subordinante. en realidá, ye un nexu coordinante que puede traducise como “porque”. La traducción de la primer frase sería: “Él nun vien porque entá nun fixo'l so trabayu.”

Wir haben genug Geld, um diera CD zu kaufen. Ich weiß nicht, ob wir genug Geld haben, um diera CD zu kaufen. Na oración anterior, dass, weil y ob son conxunciones subordinantes: nesi contestu, signifiquen respeutivamente que, porque y si. ¿Por qué weil ye una conxunción subordinante si, al igual que denn, significa “porque”? Na gramática alemana, defínese que weil ye una conxunción subordinante inda cuando'l so significáu sía'l mesmu que denn.

Dempués del suxetu, el verbu va a la fin de la oración y, si ye xebrable, combinar col so prefixu. Les pallabres interrogatives (nel exemplu siguiente, wohin) tienen el mesmu efeutu qu'una conxunción subordinante. Wohin ist er gelaufen? Niemand wusste, wohin er gelaufen ist (¿A ónde corrió? Naide supo a ónde). N'alemán, toles oraciones subordinaes dixebrar de la oración principal por aciu una coma.

Estructura de les oraciones subordinaes

Al igual que n'español, una oración subordinada pue ser usada al entamu d'una espresión o a la fin de la mesma. N'español pueden usase tantu:

(1) Voi Dir contigo, si puedo.

(2) Si puedo, voi dir contigo.

N'alemán:

(1) Ich komme mit, wenn ich kann.

(2) Wenn ich kann, komme ich mit.

Nótese que cuando n'alemán la oración independiente atópase dempués de la subordinada, el verbu conxugáu escríbese antes del suxetu: nel segundu exemplu, komme va antes de ich. Esto obedez a la norma de les llingües V2, como l'alemán y el neerlandés, qu'establez que los verbos siempres tienen de dir na oración en segunda posición. Nesi casu, la oración subordinada actúa como un solu conxuntu: por eso, dizse que'l verbu ocupa'l segundu llugar. Una manera de velo ye suponer que, en (2), el sintagma complementante de la oración principal ta ocupáu por wenn ich kann, lo que torga que ich apaeza delantre de komme. Sicasí, en (1), el constituyente wenn ich kann ocupa una posición d'adxuntu sintácticu sintagma verbal (a la fin de la frase).

Oraciones con dass

Les oraciones subordinaes qu'empiecen con dass, habiliten al falante a utilizar construcciones como frases nominales o pronomes. Estes oraciones son singulares, neutres y nominatives o acusativas. Nesti casu, el verbu de la oración subordinada allúgase a la fin de la oración.

Dass Spinnen keine Insekten sind, ist allgemein bekannt.

Allgemein ist bekannt, dass Spinnen keine Insekten sind.

Ye bien sabíu que les arañes nun son inseutos.

Das ist allgemein bekannt o bien Ye ist allgemein bekannt (neutru).

Eso ye bien sabíu.

Ich weiß, dass Spinnen keine Insekten sind. Ich weiß das.

Yo sé que les arañes nun son inseutos. Yo sé eso.

Entrugues indireutes con ob

Ente que la pallabra dass indica que la construcción ye un fechu, ob empecipia una entruga indireuta, que la so respuesta ye afirmativa o negativa:

Ich weiß nicht, ob ich fliegen soll.

yo saber.1ªSG non, si yo volar deber.1ªSG

Nun sé si tendría de viaxar.

Oraciones de relativu

La frase nominal a la que la oración de relativu refierse pue ser cualquier frase nominal seya que non: nominativu, dativu, acusativu o xenitivu. La oración empieza con una forma del pronome relativu derivada de los pronomes definíos (der / die / das), o de los interrogativos (welcher / welche / welches):

Der Mann, der / welcher seiner Frau dean Hund schenkt (suxetu nominativu).

L'home, que da a la so esposa'l perru.

Der Hund, dean / welchen der Mann seiner Frau schenkt (acusativu).

El perru, que l'home da a la so esposa.

Die Frau, der / welcher der Mann dean Hund schenkt (dativu).

La muyer a la que l'home regala'l perru.

Der Mann, der / welcher ich bin (nominativu, predicativu).

L'home que yo soi.

La frase nominal esterior puede tamién ser posesora d'un sustantivu dientro de la oración subordinada. Nesti casu, úsase'l xenitivu del pronome relativu concordando col suxetu principal en xéneru y númberu:

Der Mann, dessen Autu auf der Straßy parkt. L'home que'l so autu ta aparcáu na cai.

Die Person, deren Autu ich kaufe. La persona que'l so autu merco.

Das Autu, dessen Fahrer ich helfe. L'autu a que'l so conductor toi ayudando.

Die Kinder, deren Lehrer ich kenne. Los neños que'l so profesor conozo.

Pueden incluyise preposiciones nestes frases en casu de ser necesariu.

Das Haus, in dem ich lebe. La casa na cual vivu.

Die Person, derentwegen ich hier bin. La persona por causa de la cual toi acá.

Das Haus, durch dessen Tür ich gegangen bin. La casa al traviés de que la so puerta entré.

Si'l pronome relativu ye idénticu al artículu definíu, delles formes idéntiques pueden asocedese:

Der, der der Frau, der ich schon Honig gegeben hatte, Honig gab, muss mehr Honig kaufen: L'home que dio miel a la muyer a quien yo yá diera miel tien de mercar más miel.

Tales construcciones son xeneralmente evitaes usando formes de welch- como pronomes relativos:

Der, welcher der Frau, welcher…

O meyor, :Derjenige, welcher der Frau, der ich… N'alemán faláu, el pronome interrogativu wo puede ser usáu pa indicar llugar y, dacuando, tiempu. Ye malo d'atopar esto na llingua escrita.

In dem Geschäft, wo man auch Brot kaufen kann, kaufe ich Bier.

Nel llocal nel qu'unu puede mercar tamién pan, yo merco cerveza.

(va añader en qué casos s'empleguen der, welcher o was).

Oraciones alverbiales

Una oración alverbial empieza con una conxunción, definiendo la so rellación col verbu o frase nominal descrita.

Als ich auf dem Meer segelte.

Cuando saleaba nel mar.

Exemplos de conxunciones: als, während, nachdem, weil.

Referencies

Bibliografía

• Wietusch, Gudrun, Grundkurs Grammatik Cornelsen (2006) ISBN 3-464-61805-6, ISBN 978-3-464-61805-9
• Castell, Andreu (2001). Gramática de la llingua alemana, 3ª, Editorial d'Idiomes, S. L.. ISBN 84-8141-015-2.

Enllaces esternos

• Páxina web del Goethe Institut con enllaces sobre gramática Goethe Institut
• Grámatica alemana con esplicaciones, exemplos y exercicios
• Blogue sobre la gramática de la llingua alemana (enllaz rotu disponible n'Internet Archive; ver l'historial y la última versión).

• Datos: Q524124
• Multimedia: German grammar
• Llibros: Alemán/Gramática