Guxaratín

El guxaratín (autoglotónimo: Gujarātī, n'inglés: Gujarati) ye un idioma que procede del estáu de Guyarāt, nel oeste de la India. Ye una llingua indoeuropea, de la familia indoaria, falada por unos 46 millones de persones en tol mundu, siendo asina la 23ª (ventena tercera) llingua más falada del mundu. De toos ellos, aproximao 45,5 millones moren na India, 250 000 en Tanzania, 150 000 n'Uganda, 100 000 en Paquistán y 50 000 en Kenia.

Guxaratín ગુજરાતી / Gujarātī
Faláu en	India Tanzania Uganda Paquistán Kenia
Falantes	46 millones
Puestu	23º (Ethnologue 1996)
Familia	Indoeuropéu Indo-iraniu Indo-ariu Central Centroccidental Gujarati
Estatus oficial
Oficial en	Gujarat, India
Reguláu por	Nun ta reguláu
Códigos
ISO 639-1	`gu`
ISO 639-2	`guj`
ISO 639-3	`guj`
Estensión del guxaratín

El guxaratín ye la llingua principal del estáu de Guyarāt, según los territorios axacentes de Damán y Diu y Dadra y Nagar Haveli. Tamién hai comunidaes considerables de falantes n'Estaos Xuníos y el Reinu Xuníu. N'Inglaterra, dos árees populares con población guxaratín son Leicester (Tierres Medies) y Wembley (norte de Londres). Y en Estaos Xuníos, atópense especialmente n'estaos como Nueva Jersey, Nueva York, California y Texas. Por cuenta de la cantidá de población guxaratín tremada pel mundu, dende África, Oriente Próximu hasta Reinu Xuníu y los Estaos Xuníos, hai quien los llama bromiando Non-Resident Gujarati (NRG) en llugar del términu oficial Non-Resident Indian (NRI). Ye una de les 14 llingües rexonales oficiales de la India. Foi la llingua materna de Mohandas K. Gandhi, el padre d'India», y de Muhammad Ali Jinnah, el padre de Paquistán».

Alfabetu

L'alfabetu guxaratín, amás de ser un alfabetu puramente dichu, ye amás un alfasilabariu, yá que n'ocasiones los sos signos representen sílabes.

Consonantes

ક	ખ	ગ	ઘ	ઙ
ka /kə/	kha /kʰə/	ga /gə/	gha olgʱə/	ṅa /ŋə/
ચ	છ	જ	ઝ	ઞ
ca /ʧə/	cha /ʧʰə/	ja /ʤə/	jha /ʤʱə/	ña /ɲə/
ટ	ઠ	ડ	ઢ	ણ
ṭa /ʈə/	ṭhai /ʈʰə/	ḍa /ɖə/	ḍhai /ɖʱə/	ṇa /ɳə/
ત	થ	દ	ધ	ન
ta /tə/	tha /tʰə/	da /də/	dha /dʱə/	na /nə/
પ	ફ	બ	ભ	મ
pa /pə/	pha /pʰə/	ba /bə/	bha /bʱə/	ma /mə/
ય	ર	લ	વ	ળ
yá /jə/	ra /rə/	la /lə/	va /ʋə/	ḷa /ɭə/
શ	ષ	સ	હ
śa /ʃə/	ṣa /ʃə/	sa /sə/	hai /ɦə/

Vocales

્	ensin vocal	ક્	k
અ	a /ə/	ક	-align="center"	આ	ā /ɑ̈/	કા	kā
ઍ	â /æ/	કૅ	kâ
ઇ	i /i/	કિ	ki
ઈ	ī /i/	કી	kī
ઉ	o /o/	કુ	ku
ઊ	ū /o/	કૂ	kū
ઋ	ṛ /ɾo/	કૃ	kṛ
એ	y /ɛ/	કે	ke
ઐ	ai /aj/	કૈ	kai
ઓ	o /o/	કો	ko
ઑ	ô /ɔ/	કૉ	kô
ઔ	au /əw/	કૌ	kau

Comparanza léxica

Los numberales en guxaratín estándar (India) y otres variedaes guxaratines rellacionaes son:^[1]

GLOSA	Gujarati (India)	Kachi Koli	Parkari Koli	Saurashtra	Vasavi	PROTO- GUJARATI
'1'	ek	ek	ɦɛːk	yogu	ek	*ek
'2'	bɛ	ɓy	ɓɛː	deː	ben	*ɗʊin
'3'	trəɳ	t̪ɾʌɳ	tɾʌɳ	tʰyːnu	trəɳ	*t̪rəɳ
'4'	ʧɑr	ʧɑr	ʧɑːɾ	ʧaru	ʧar	*ʧar
'5'	pɑ̃ʧ	pãs	põːs	paːnʧo	pãʧ	*pɑ̃ːʧ
'6'	ʧʰə	so	soː	so	so	*soː
'7'	sɑt	ħat̪	hɑːt	saːdu	hat	*sɑːt̪
'8'	ɑʈʰ	aʈʰ	ɑːʈʰ	aːdu	ãʈʰ	*ɑːʈʰ
'9'	nəw	non	nʌʋ	navu	nov	*nəw
'10'	dəs	ɗʌħ	ɗʌɦ	dasu	doh	*dəs

Referencies

↑ Indo-Aryan numerals (E. Chan)

Enllaces esternos

Consulta la edición de Wikipedia en guxaratín.
Coleición de poesía guxaratín
Free Guyaratí Tutorial - Tutorial pa deprender guxaratín
Llingua y lliteratura guxaratín
Wiktionary en guxaratín
Editor pa guxaratín

[1] Indo-Aryan numerals (E. Chan)

[1]