Idioma hunu
El hunu ye l'idioma estinguíu que falaben los hunos. Los rexistros d'esta llingua son escasos.
 ? | |
|---|---|
| Faláu en | D'Asia a Europa |
| Falantes | Llingua muerta |
| Familia | túrquica |
| Estatus oficial | |
| Oficial en | Nengún país |
| Reguláu por | Nun ta reguláu |
| Códigos | |
| ISO 639-1 | nengún |
| ISO 639-2 | {{{iso2}}}
|
| ISO 639-3 | xhc
|
Clasificación
editarL'hunu foi consideráu como una llingua rellacionada cola llingua turca falada polos antiguos búlgaros y col chuvasio modernu. Anguaño, toes estes llingües son clasificaes, xunto col jázaro y el turcu-ávaro, como integrantes de la caña ogúrica de les llingües túrquiques.[1]
La teoría de que l'hunu pertenez a la caña ogúrica provién de la identificación de dalgunos de los nomes hunos como turcos, dellos rexistraos na escasa lliteratura qu'entá subsiste y otros procedentes de los artefautos recuperaos polos arqueólogos.[2]
Otros nomes fueron clasificaos como xermánica y iranios. Les pallabres medos, kamos, strava y, posiblemente. cucurun nun paecen ser túrquiques.[3] Estudiáronse estos rexistros mientres más d'un sieglu y mediu, y nengún intentu de coneutar col restu de los nomes de cualquier idioma conocíu grupu llogró un consensu académicu. La inscripción na placa de Khan Diggiz foi interpretada como una forma turca del nome Dengizik, conocíu como rei hunu, fíu de Atila.[4]
Asina, esta conclusión encontar nel razonamientu de que'l vocabulariu conocíu de llingua huna amuesa qu'ésta pertenez al tipu r- y l- de llingües túrquiques y que la migración huna foi responsable de l'apaición d'esta llingua nel occidente.
El casu d'idiomes de tipu r- y l- ("lir" túrquico) anguaño solo ye reparáu nel chuvasio, l'únicu miembru de la caña turca ogúrica que nun sumió. Los demás idiomes túrquicos ("túrquico común" o "shaz"-túrquico) son de tipu z- y š-.
Bibliografía
editar- Clark, Larry. 1998. "Chuvash." In: Johanson & Csató, páxs. 434-452.
- Gmyrya, L. 1995. Hun country at the Caspian Gate: Caspian Dagestan during the epoch of the Great Movement of Peoples. Makhachkala: Dagestan Publishing.
- Golden, Peter B. 1998. "The Turkic peoples: A historical sketch." In: Johanson & Csató, páxs. 16-29.
- Heather, Peter. 1995. "The Huns and the End of the Roman Empire in Western Europe." English Historical Review 110.4-41.
- Johanson, Lars & Éva Agnes Csató (ed.). 1998. The Turkic languages. London: Routledge.
- Johanson, Lars. 1998. "The history of Turkic." In: Johanson & Csató, páxs. 81-125.[3] Archiváu 2011-04-08 en Wayback Machine
- Johanson, Lars. 1998. "Turkic languages." In: Encyclopaedia Britannica. CD 98. Encyclopaedia Britannica Online, 5 sept. 2007.[4]
- Johanson, Lars. 2000. "Linguistic convergence in the Volga area." In: Gilbers, Dicky, Nerbonne, John & Jos Schaeken (ed.). Languages in contact. Amsterdam & Atlanta: Rodopi. (Studies in Slavic and General linguistics 28.), páxs. 165-178. (enllaz rotu disponible n'Internet Archive; ver l'historial y la última versión).
- Johanson, Lars. 2007. Chuvash. Encyclopedia of Language and Linguistics. Oxford: Elsevier.
- Kemal, Cemal. 2002. "The Origins of the Huns: A new view on the eastern heritage of the Hun tribes." (Text edited from conversations with Kemal Cemal, Turkey, 1 November 2002.) In: Features for Europe: Barbarian Europe. Kessler Associates. The History Files.[5]
- Krueger, John. 1961. Chuvash Manual. Bloomington: Indiana University Publications.
- Maenchen-Helfen, Otto J. 1973. The world of the Huns: Studies in their history and culture. Berkeley: University of California Press.[6]
- Mukhamadiev, Azgar G. 1995. "The inscription on the plate of Khan Diggiz." In: In: Problems of the lingo-ethno-history of the Tatar people. Kazan: Tatarskoe knizhnoe izd-vo, páxs. 36-83. (ISBN 5-201-08300, in Russian). Translated from the Russian into English, www.turkicworld.org.[7]
- Pritsak, Omeljan. 1982. "The Hunnic Language of the Attila Cla." Havard Ukrainian Studies, vol. 6, páxs. 428-476.
- Róna-Tas, András. 1998. "The reconstruction of Proto-Turkic and the genetic question." In: Johanson & Csató, páxs. 67-80.
- Schönig, Claus. 1997-1998. "A new attempt to classify the Turkic languages I-III." Turkic Languages 1:1.117–133, 1:2.262–277, 2:1.130–151.
- Samoilovich, A. N. 1922. Some additions to the classification of the Turkic languages. Petrograd.[8]
- Thompson, E.A. 1948. A History of Attila and the Huns. London: Oxford University Press. Reedited by Peter Heather. 1996. The Huns. Oxford: Blackwell.
Fuentes
editar- ↑ Pritsak, Omeljan. 1982 "The Hunnic Language of the Attila Cla." Harvard Ukrainian Studies, vol. 6, páxs. 428-476.
- ↑ Pritsak, Omeljan. 1982 "The Hunnic Language of the Attila Cla." Harvard Ukrainian Studies, vol. 6, páxs. 428–476.[1]
- ↑ Otto Maenchen-Helfen, Language of Huns, Ch. 9.
- ↑ PROBLEMS OF LINGUOETHNOHISTORY OF THE TATAR PEOPLE. KAZAN 1995. Azgar Mukhamadiev. The KHAN DIGGIZ DISH INSCRIPTION. Excerpts from the article “Turanian Writing”, published in the book “Problems Of Linguoethnohistory Of The Tatar People” (Kazan, 1995. pages 36–83). [2]
Enllaces esternos
editar- El mundu de los Hunos (n'inglés), Otto Maenchen-Helfen, University of California Press, 1973. Chapter: IX. Language
- Historia de los pueblos túrquicos (n'inglés).
Datos: Q35959
