Idioma lezgianu

El Idioma lezgiano o lezgui, tamién denomináu daguestánico, ye un idioma caucásicu del nordeste faláu polos lezguinos que viven nel sur de Daguestán (una república de Rusia) al norte d'Azerbaixán.

Lezgui, Lezgiano лезги чӀал / lezgi č’al'
Faláu en	Rusia Azerbaixán
Rexón	Daguestán
Falantes	800 000
Familia	Caucásicu nororiental Dagestaní Lezguio Lezgiano
Estatus oficial
Oficial en	Daguestán
Reguláu por	Nun ta reguláu
Códigos
ISO 639-1	`-`
ISO 639-2	`lez`
ISO 639-3

Carauterístiques

El lezgiano ye un idioma del grupu checheno-lezguiano, del subgrupu samuriano (qu'inclúin rutuls, aguls, tsakhur, budukh, khinalug, kryz, dhzek, khaput y udi). Estremar en tres dialeutos:

Kürin o günei, al sureste de Daguestán, constitúi la base lliteraria, ye falada en Kurakh, centru cultural y económicu del so territoriu y capital del antiguu khanat de Kürin.
Akhti, falada al sureste de Daguestán.
Kuba, falada al nordeste d'Azerbaixán.

Estatus

El lezgiano volvióse un idioma lliterariu a la fin del sieglu XIX, cuando yera escritu en calteres árabes, pero'l idioma árabe, que yera'l so idioma lliterariu, foi sustituyíu pol lezgiano dempués de la Revolución Rusa. Los primeros intentos d'escribir en alfabetu cirílicu (1904-1905) nun tuvieron ésitu. En 1928 l'alfabetu árabe foi sustituyíu pol llatín, y en 1938 pol cirílicu. Ye unu de los nueve idiomes oficiales de Daguestán (en lezgiano Daghustandin Respublika), a pesar de que nun ye bien emplegáu na enseñanza.

Ente 1920 y 1960 foi usáu pa la enseñanza ente los lezguianos de Daguestán, y ente 1920 y 1939 ente los d'Azerbaixán, hasta quintu. Tamién foi idioma oficial de los agul ente 1920 y 1950. Dempués, el rusu pasó a ser enseñáu en Daguestán y azerbaixanu n'Azerbaixán. Inclusive asina, el 98% de quien viven en Daguestán falen davezu lezgiano. En Daguestán edítase'l diariu Lerzgi gazet dende 1928.

Referencies

Enllaces esternos

Consulta la edición de Wikipedia n'idioma lezgianu.
Ethnologue - Reporte sobre l'idioma lezgiano Archiváu 2006-04-26 en Wayback Machine (n'inglés).
Informe sobre l'idioma lezgiano Archiváu 2016-03-03 en Wayback Machine (n'inglés).