El monu o monachi ye una llingua uto-azteca falada nos Estaos Xuníos pola tribu monu del centru-este de California y que na actualidá ta práuticamente estinguida.

Monu, Monachi
?
Faláu en  Estaos Xuníos d'América
Rexón California
Falantes ~40
Familia Llingües uto-azteques

 Uto-azteques septentrionales
  Númico
   Númico occidental
    Idioma monu

Estatus oficial
Oficial en Nengún país
Reguláu por Nun ta reguláu
Códigos
ISO 639-1 nengún
ISO 639-2
ISO 639-3 mnr

Distribución xeográfica

editar

Dientro de les llingües uto-azteques esta llingua pertenez al grupu númico. Dellos investigadores estremen dientro del Monu dos dialeutos l'oriental y l'occidental. La denominación Monachi usábase comúnmente col Monu occidental, anque tien de señalase qu'esti nun ye un términu nativu, sinón un heteroglotónimo.

Investigóse bien pocu sobre'l Monu oriental que se fala nes reserves indies de Lone Pine, Independence, Big Pine, Bishop y Benton. Nun esistió nengún censu de falantes de Monu oriental, polo que'l númberu de falantes de la llingua monu ye con casi toa seguridá incorreutu. Amás, munchos falantes nun sienten que nun son abondo fluentes na llingua como pa ser consideraos como falantes de la llingua.

Fonoloxía

editar
llabial alveolar palatal velar uvular glotal
Oclusiva p t k, kʷ q, qʷ ʔ
Africada t͡s
Fricativa v s x h
Nasal m n
Aproximante w l j

Son frecuentes les trescripciones alternatives:

  • /c/, pal fonema /ts/.
  • /y/, pal fonema /j/.
  • / ' /, pal fonema /ʔ/.

Tolos fonemes tienen alófonos sonoros y sordos, condicionaos pol contestu fonolóxicu y la posición del acentu. L'acentu a diferencia de lo qu'asocede en munches llingües uto-azteques meridionales nun ye fonémico.

Referencies

editar
  • Bethel, Rosalie; Paul Kroskrity; & Chris Loether. 1993. A Dictionary of Western Monu. In press.

Referencies

editar

Enllaces esternos

editar