Wikipedia

John Keats

John Keats [ʤɒn ki:ʦ] (31 d'ochobre de 1795, Moorgate (es) Traducir y Londres – 23 de febreru de 1821, Roma) foi unu de los principales poetes británicos del Romanticismu.

John Keats
Vida
Nacimientu Moorgate (es) Traducir y Londres[1], 31 d'ochobre de 1795[2]
Nacionalidá Bandera del Reinu Xuníu Reinu Xuníu de Gran Bretaña ya Irlanda
Residencia Inglaterra
islla d'Irlanda
Escocia
Italia (región geográfica) (es) Traducir
Muerte Roma[3], 23 de febreru de 1821[2] (25 años)
Sepultura Cementerio protestante (es) Traducir[4]
Grave of John Keats (en) Traducir
Causa de la muerte tuberculosis[5]
Familia
Casáu con ensin valor
Hermanos/es
Estudios
Estudios King's College de Londres (es) Traducir
Llingües falaes inglés[6]
Oficiu poeta, xuez ponente, médicu, escritor
Llugares de trabayu Inglaterra
Influyencies John Milton, Edmund Spenser, William Hazlitt y Virxiliu
Movimientu romanticismu
Creencies
Relixón irrelixón[7]
IMDb nm1563088
Cambiar los datos en Wikidata

Mientres la so curtia vida la so obra foi oxetu de constantes ataques y nun foi sinón hasta muncho depués que foi dafechu reivindicada. La llírica de Keats carauterizar por un llinguaxe exuberante y imaxinativu, templáu pola murria. Keats tenía con frecuencia la sensación de trabayar a la solombra de los grandes poetes del pasáu y namái escontra'l final de la so efímera vida, cuando sentía cerca la escuridá de la muerte, foi capaz de producir los sos poemes más auténticos y memorables.

Biografía

editar

Nació en Finsbury Pavement, nes contornes de Londres; el so padre yera propietariu d'una caballeriza y morrió de la cayida d'un caballu en 1803, cuando'l poeta tenía namái siete años. La so madre volvió casase aína, pero esti segundu matrimoniu foi infeliz y la madre nun tardó n'abandonar al so home y treslladase a vivir en casa de la güela de Keats en Enfield con Keats, la so hermana y otros trés hermanos, de los cualos unu nun tardó en morrer. Ellí'l poeta foi a una bona escuela y enantes de los quince años yá taba papáu de clásicos y traducía a Virxiliu; sicasí, la madre morrió en 1810 de tuberculosis, dexándo-yos a él y a los sos hermanos al cuidu de la so güela.

Esta nomó dos tutores que pudieren curiar a los güérfanos; estos sacaron a Keats de la so antigua escuela y convertir en aprendiz de ciruxanu hasta 1814, cuando, tres una engarradiella cola so maestru, abandonó esi puestu y foise a estudiar n'otru hospital de la zona. Mientres aquel añu, John dedicó cada vegada más y más tiempu al estudiu de la lliteratura y, anque se graduó en Farmacia, namái exerció dos años, tres los cualos apurrióse por completu a la poesía.

La llectura de la obra d'Edmund Spenser, concretamente La Reina de les Faes, supunxo pa Keats un puntu d'inflexón nel so desenvolvimientu lliterariu ya inspiró la creación del so primer poema: A imitación de Spenser. Aína conoció al poeta y editor Leigh Hunt, embarcáu na defensa del Romanticismu; trabó amistá con él y esti lo introdució nel selectu círculu de los más destacaos poetes de la so dómina, como Percy Bysshe Shelley y Lord Byron, colos cualos amistó tamién. Hunt publicó'l so "A imitación de Spenser" en 1816 nel so periódicu Examiner, según los sos primeros sonetos, "Oh, soledad si pudiera morar contigo" y "Al esaminar per primer vegada la traducción de Homero por Chapman", inspiráu na llectura de la Iliada y la Odisea traducíes por George Chapman nel sieglu XVII. Un añu dempués, publicó'l so primer poemariu tituláu a cencielles Poemes (1817). Esta primer coleición nun tuvo bona acoyida, sobremanera pola so rellación col revesosu editor, quien yera amás un críticu lliterariu bien agriu y ganárase enemigos poderosos ente los poetes y escritores de la so dómina.

En 1817 treslladóse a la Isla de Wight, onde empezó a trabayar nun nuevu llibru. Poco dempués tuvo qu'encargase de curiar al so hermanu Tom, víctima de la tuberculosis, como la so madre. Esta enfermedá supunxo pal poeta casi una maldición bíblica, pos habría d'abrasar a la so familia y terminar cola so propia vida. En rematando'l so poema épicu Endymion, Keats empecipió un viaxe por Escocia ya Irlanda en compañía del so amigu Charles Brown, y mientres esti viaxe él tamién empezó a amosar signos d'infeición, polo que tuvo que volver prematuramente. Al so regresu, atopar con que Tom empiorara considerablemente; a la fin, morrió en 1818. Al pesar pola muerte del so hermanu xunió'l fechu de que la crítica recibiera con hostilidá la so Endymion, al igual que fixera enantes colos sos Poemes. Keats decidió entós volver treslladase, esta vegada a vivir na casa londinense del so amigu Brown. Ellí conoció a Fanny Brawne, quien tuviera viviendo na casa de Brown cola so madre, y, al poco, namorar d'ella. La publicación póstuma de la correspondencia ente dambos escupulició a la sociedá victoriana.

Entrín y non, mientres la primavera y el branu de 1819 Keats escribía los sos meyores poemes: "Oda a Psique", "Oda a una urna griega" y "Oda a un ruiseñor", pieces clásiques de la lliteratura inglesa, qu'apaecieron nel terceru y meyor de los sos llibros, Lamia, Isabella, la viéspora de santa Inés y otros poemes (1820). El primeru ye un tributu a una diosa que, aparentemente, nun tuvo un gran cultu na Grecia Antigua; Keats promete a Psique construyi-y un santuariu. Nel segundu, "Oda a una urna griega", intenta falar con una urna qu'afaya nun muséu, sorprendíu pol misteriu suspendíu na eternidá de lo que revela; la urna respuénde-y coles pallabres siguientes «la guapura ye la verdá, la verdá ye guapura, esto ye tou... lo que precises saber». En "Oda a un ruiseñor", el yo llíricu alzar ente los árboles, coles ales de la pallabra poética, p'axuntase col ruiseñor qu'ellí canta; eso sírvelu pa comparar la naturaleza eterno y trescendental de los ideales cola fugacidad del mundu físicu: el poeta, que se siente morrer, ansía esa eternidá.

Al añu siguiente, la so rellación con Fanny tuvo que concluyir cuando la tuberculosis de Keats agravóse sensiblemente. Los médicos aconseyáronlu qu'alloñar del fríu clima londinense y colara a la soleyera Italia; Keats coló a Roma col so amigu'l pintor Joseph Severn, convidáu por otru amigu, Percy Bysshe Shelley. Mientres un añu la so salú paeció ameyorar, pero al cabu volvió frayase y morrió a principios del añu siguiente, el 23 de febreru de 1821, al llau de la romana plaza d'España.[8]

N'honor al so amigu, Shelley escribió'l so poema «Adonaïs». El cuerpu de Keats ta soterráu nel campusantu protestante de Roma. Sobre'l so llábana, según quería que fuera'l so epitafiu, lléese «Equí xaz daquién que'l so nome foi escritu na agua».[9] Esiste una semeya de Keats pintáu por William Hilton.

Obra

editar

Temes

editar
  • La casona de les innumberables estancies

(Carta a John Hamilton Reynolds, 3 de mayu de 1818):

Comparo la vida humana a una gran casa de munches moraes, de les cualos namái puedo describir dos, una y bones les puertes de les restantes inda tán cerraes ante mi. La primera onde entramos vamos llamar cámara infantil o ensin pensamientu, na cual vamos permanecer mientres nun pensamos. Tamos ellí llargu tiempu, y anque les puertes de la cámara segunda tán abiertes, amosando la so apariencia brillosa, nun nos interesa entainanos a entrar nella. Mas a la llarga sentímonos imperceptiblemente empuxaos, al espertar en nós el principiu del pensamientu, y apenes entramos nesa cámara segunda, que voi llamar cámara del pensamientu virxinal, nos embriagamos coles lluces y l'atmósfera, ensin ver otra cosa que prestoses maravíes, y pensamos en quedanos ellí pa siempres metanes los prestos.

  • La Capacidá Negativa (Carta a los

hermanos d'avientu de 1817)

(...) capacidá negativa, esto ye, aquella por cual un home ye capaz d'esistir metanes incertidumes, misterios, duldes, ensin una busca enfadosa del fechu y la razón". El conceutu alude a l'habilidá de contemplar el mundu ensin deseyar reconciliar los contrarios o intentar zarralos nun sistema racional y zarrao. Keats añade que ye "un estáu emocional carauterizáu pola indecisión, la molición, la incerticumbre y la tensión que resulta de necesidaes internes incompatibles o unidaes d'igual intensidá. Pa poder crear auténtica poesía, hai que poder permanecer no que podríen ser estaos conflictivos, ensin intentar amenorgalos a unidaes racionales. L'apertura de la Imaxinación tien d'imponese a la voluntá del yo poéticu de resolver les oposiciones y tensiones.

Miscelánea

editar

La película Bright Star del añu 2009, de la realizadora Jane Campion, escenifica los sos últimos trés años de vida.

La saga de Ciencia Ficción "Hyperion", del novelista Dan Simmons, constitúi un sentíu homenaxe al poeta, con diverses referencies a la so obra y persona.

Ver tamién

editar

Referencies

editar
  1. ↑ Afirmao en: catálogu de la Biblioteca Nacional Checa. Identificador NKCR AUT: jo20000080652. Data de consulta: 7 abril 2024.
  2. ↑ 2,0 2,1 Biblioteca Nacional de Francia. «autoridaes BNF» (francés). Consultáu'l 10 ochobre 2015.
  3. ↑ Afirmao en: Gran Enciclopedia Soviética (1969–1978). Sección, versículu o párrafu: Китс Джон. Data de consulta: 28 setiembre 2015. Editorial: Большая Российская энциклопедия. Llingua de la obra o nome: rusu. Data d'espublización: 1969.
  4. ↑ Afirmao en: Find a Grave. Data de consulta: 3 xunetu 2024. Llingua de la obra o nome: inglés.
  5. ↑ Afirmao en: NNDB. NNDB: 851/000024779. Data de consulta: 19 mayu 2023. Llingua de la obra o nome: inglés.
  6. ↑ Biblioteca Nacional de Francia. «autoridaes BNF» (francés). Consultáu'l 10 ochobre 2015.
  7. ↑ URL de la referencia: https://victorianweb.org/previctorian/keats/religion.html.
  8. ↑ P. Ugalde, Cronoloxía, a Keats, Endimión, Bosch, 1977, p. 18
  9. ↑ Los llectores cultos de la dómina detectaríen ensin dulda l'alusión al poema 70 de Catulu: sei mulier cupido quod dicit amanti, / in vento et rapida scribere oportet aqua, "mas lo que diz la muyer al so amante apasionáu nel vientu y l'agua rápido convien escribilo".

Bibliografía

editar
Sobre Keats

Enllaces esternos

editar

Ye obligatoriu indicar l'idioma de Wikisource.


Sacáu de «https://ast.wikipedia.org/w/index.php?title=John_Keats&oldid=4256432»