La Raza

La Raza ye un conceutu históricu que define a toles comunidaes hispanes. Foi institucionalizáu a principios del sieglu XX asociáu al 12 d'ochobre. L'orixe históricu hai qu'atopalo nel heriedu español y l'amiestu d'esta colos distintos pueblos d'América cola llegada de los conquistadores nos sieglos XV y XVI. Ye una forma de nacionalismu transnacional, yá que compenetra a una serie de persones de distintos países frente a otros grupos como pueden ser los blancos estauxunidenses, de cutiu descendientes d'europeos anglosaxones, d'Europa del Este o de Centroeuropa.

Testu del Monumentu a la Raza en Sevilla. El monumentu foi realizáu en 1929. El testu foi escritu pol poeta de Nicaragua Rubén Darío en 1905.

N'España

Álzase como conceutu humanista. En 1914 celébrase'l 12 d'ochobre per primer vegada como fiesta de la Raza a instancies de la Unión Iberoamericana. En 1915 pasa a llamase Día de la Raza.

Na Esposición Iberoamericana de 1929 créase un monumentu a La Raza xunto a la Plaza d'España. En dichu monumentu figura una poesía del nicaragüense Rubén Darío onde se menta a "la Raza". Coles mesmes, l'avenida onde tendríen la so sede munches naciones na muestra recibió'l nome d'Avenida de La Raza.

¿Qué ye la raza?. [...] Relixón, llingua, lliteratura, arte, instintos, hasta'l mesmu conceutu de ver la vida, esto ye, cuanto puede llamase proyeición social del humanu espíritu, tou imprime y recibe de la mesma el sellu de la raza.

[...]
La raza, la hispanidá, ye daqué espiritual, que tesciende sobre les diferencies biolóxicu y psicolóxicu y los conceutos de nación y patria. [...] Ye daqué espiritual, d'orde divín y humanu al empar, porque entiende'l factor relixosu, el catolicismu nel nuesu casu, porque entroncamos col catolicismu "católicu", si asina puede dicise, y los otros factores puramente humanos, la tradición, la cultura, el temperamentu coleutivu, la hestoria, calificaos y matizaos pol elementu relixosu como factor principal; d'onde resulta una civilización específica, con un orixe, una forma histórica y unes enclinos que lu clasifiquen dientro de la hestoria universal.

Entendida asina la hispanidá, diríamos que ye la proyeición de la fisionomía d'España fora de sigo y sobre los pueblos qu'integren la hispanidá. Ye'l temperamentu español, non el temperamentu fisiolóxicu, sinón el moral y históricu, que s'hai transfundido a otres races y a otres naciones y a otres tierres y marcar col sellu de l'alma española, de la vida y de l'acción española,

Gomá Tomás. 1934

El movimientu falanxista español utilizó esti términu mientres la dictadura del Xeneral Franco, empecipiada en 1939, quien tituló una película escrita por él sobre la Guerra Civil Raza en 1941.

N'América

La espresión «La Raza» foi adoptada por miembros de munchos países pa reconocer la so ascendencia hispana, faciendo fincapié nel mestizaje que se produció, que forma parte de la so cultura, la so forma de portase, la so forma d'encarar con valor y coraxe l'adversidá y la so forma de ver la vida, y dicha parte ta enmarcada nel so contestu americanu personal y social.^{[ensin referencies]}

El Día de la Raza celébrase llargamente a lo llargo de Hispanoamérica, qu'inclúi llugares tan alloñaos como Puertu Ricu, Méxicu, República Dominicana y Chile. El poeta nicaragüense Rubén Darío escribió, na so obra Salutación del Optimista, de marzu de 1905, una estensa oda d'allabancia al heriedu hispanu de la que, ente otros munchos versos, atópense los siguientes:

“Ínclitas races ubérrimas,

sangre de Hispania fecunda,

espíritus fraternos,

lluminoses almes, ¡salve!”.

N'Antioquia, Colombia, esiste un interesante y espresivu monumentu a La Raza realizáu por Rodrigo Arenas Betancourt qu'amuesa a un grupu de persones dientro d'un cuernu. El cuernu ye representación habitual de la fertilidá. En Neiva, departamentu de Huila, tamién en Colombia, esiste otru monumentu a La Raza que conmemora la unión de la "raza española" ya indíxena.

Bandera de la Raza o de la Hispanidá, adoptada oficialmente por tolos estaos de Hispanoamérica en 1933

Nos años 30 Ángel Camblor, capitán del Exércitu Nacional d'Uruguái, creó la Bandera de la Raza o Bandera de la Hispanidá que ganó un concursu continental entamáu por Juana de Ibarbourou en 1932. Foi izada per primer vegada'l xueves 12 d'ochobre de 1933 na Plaza de la Independencia de Montevidéu y adoptada oficialmente por tolos estaos de Hispanoamérica como bandera representativa nel marcu de la VII Conferencia Panamericana axuntada n'avientu de 1933. Tamién s'utiliza nes Islles Filipines. La bandera componer trés crucies, que representen los trés carabeles de Cristóbal Colón, dirixiéndose escontra un Sol, siendo l'oeste onde se pon el Sol y escontra onde saleó Colón dende España escontra América. El Sol representa tamién l'espertar del continente americanu. El púrpura de les cruces ye'l color heráldicu predominante del Reinu de Lleón, orixe de la Corona de Castiella, trubiecu del idioma español, y el blancu sobre'l que ta tol conxuntu representa la pureza.

En Méxicu

La Raza tamién ye un términu bien usáu polos mexicanos para denotar la so ascendencia mestiza.^{[ensin referencies]} Nel censo d'Estaos Xuníos del 2000, país con una fuerte presencia d'hispanos provenientes de Méxicu (mexicanu-estauxunidenses o chicanos) antes les opciones de "blancu", "negru" y "otra raza" un 47,9% de los hispanos del país punxo "blancu", un 2% punxo "negru" y un 42,2% punxo "otra raza".

Qu'una persona sía de «la raza» o mestiza, nun significa necesariamente que la persona sía d'ascendencia mista blanca y amerindia, sinón que s'usa polo xeneral como indicación d'arguyu racial o cultural de les persones hispanes nel mundu. Tamién s'usa de forma alterna'l términu raza cósmica (introducíu por José Vasconcelos). En Méxicu esiste un Monumentu a la Raza, en forma de pirámide azteca coronada pola águila.

Ver tamién

• Crisol de races
• Día de la Raza

• Datos: Q3212165