Leganiel
Leganiel ye un conceyu español, asitiáu na provincia de Cuenca, na comunidá autónoma de Castiella-La Mancha. Tien una superficie de 45,1 km² con una población de 186 habitantes (INE 2016) y una densidá de 4,28 hab/km².
 Leganiel | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 | |||||
| |||||
| Alministración | |||||
| País |  España | ||||
| Autonomía |  Castiella-La Mancha | ||||
| Provincia |  provincia de Cuenca | ||||
| Tipu d'entidá | conceyu d'España | ||||
Alcalde de Leganiel (es)  | Luis Alcalde Palomar | ||||
| Nome oficial | Leganiel (es)[1] | ||||
| Códigu postal |
16... | ||||
| Xeografía | |||||
| Coordenaes | 40°09′46″N 2°57′01″W / 40.162777777778°N 2.9502777777778°O | ||||
  Leganiel Leganiel (España) | |||||
| Superficie | 45 km² | ||||
| Altitú | 747 m | ||||
| Demografía | |||||
| Población |
220 hab. (2023) - 98 homes (2019) - 92 muyeres (2019) | ||||
| Porcentaxe | 0% de provincia de Cuenca | ||||
| Densidá | 4,89 hab/km² | ||||
| Más información | |||||
| Estaya horaria | UTC+01:00 | ||||
 | |||||
Destacar por ser un pintorescu pueblu castellanu, asitiáu en la Alcarria conquense, del que destaquen les sos típiques cases blanques d'estilu manchegu, la so ilesia románica tardida y, por cuenta del so allugamientu nun altu, les vistes de la vega hasta'l ríu Tajo y la llanada que s'estiende hasta la sierra de Madrid. Les sos tierres denominar "de pan llevar", ye dicir de trigu, centenu, cebada y avena, daqué d'aceite y va tiempu dalguna vide. El so principal sustentu ye por tanto l'agricultura y va tiempu, la fabricación d'oxetos d'espartu como lluries, enguedeyes, cubiertes y felpudos.
Historia
editarLa primer referencia escrita que tenemos del nuesu pueblu ye de 1553, una y bones el 21 de marzu d'anguaño concedióse-y l'honrosu títulu de Villa pol príncipe Don Felipe, documentu anguaño sumíu, nel que se lleía:
"Privilegio de la villa de Leganiel para que tenga jurisdicción por sí y sobre sí e sea villaCuyo privilegio es dado por la Cesare Mag.d del Sr Carlos V y su Madre D. Juana y en sus señores por el Sr. príncipe D. Felipe, su fecha en Madrid a 21 de marzo de
1553 años".
Pidió'l privilexu, en nome de Leganiel, l'escribán don Gabriel Sánchez Coloráu pa llograr la independencia del nuesu pueblu de la xurisdicción de Huete polos vejámenes que sufría, inxusticies qu'había que tolerar y abusos indefiníos a que se vía sometíu.
De la llectura de dichu privilexu deduzse que tenía Leganiel una devesa boyal onde nun podíen pastiar los vecinos de Huete y un monte llamáu de Tayáu, onde crecíen el carbayu y el pinu, y de equí los nomes de Fastera de la Pinosa y Fastera de la Carbayera que güei se caltienen.
¿Esistieron en Leganiel les insinies de ser villa realenga? Paez ser que sí. Consistía la picota o rollu nuna pequeña escalinata de piedra, sobre la que s'alzaba una columna coronada poles armes reales y terminada en cruz de fierro y sirvía a más de pública manifestación de pertenecer al rei aquel llugar, de sitiu onde se verificaben les execuciones. Asitiar nes places o nes contornes del pueblu. La esistencia en Leganiel del Cerrillo de la Forca fai suponer qu'ellí taba la picota. Paez que los sos restos fueron traíos a Leganiel pintaos de verde ya instalaos no que se llamó por esto Plaza de la Cruz Verde, llugar güei de propiedá particular, anque yá nun esiste la cruz y tou sumió por completu.
- Daqué más d'Historia:
En 1578 la Xunta del Conceyu contestaba a los interrogatorios mandaos faer por Felipe II, reflexaos nes "Rellaciones de los pueblos del Obispáu de Cuenca"; nelles yá s'indica'l desconocimientu del orixe del pueblu.
Paez claro que nel periodu de la orde de Calatrava, a ella pertenecieron estes tierres.
Caltiénse, espuestu al públicu, nel Conceyu les "Hordenanzas de la Vera Cruz" de fecha 20-03-1562, que demuestra la esistencia yá nesta dómina de cofraderíes en Leganiel (ver documentu nel botón cimeru de la esquierda).
Servicios públicos
editarLeganiel cuenta con biblioteca, campu de fútbol, frontón y un almacén multiusos.
Xeografía
editarAllugamientu
editarLeganiel ta asitiáu a 95 km de Cuenca, la capital de la provincia, a 26 km de Tarancón y a 83 km de Madrid, la capital d'España.
Demografía
editar| 1991 | 1996 | 2001 | 2013 | 2015 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 268 | 251 | 243 | 203 | 189 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| (Fonte: INE) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Leganiel sufrió en gran midida la emigración na década de 1970 a Madrid, pasando la so población de 1.038 habitantes nel censu de 1970, a 561 nel censu de 1981.
Artesanía
editarPueblo con gran solera na manufactura del espartu. D'equí son famoses les cubiertes y peludos, fechos d'esti material, que sirvíen como alfombres nes economíes familiares más rurales. Tamién s'iguaben cestos, felpudos, llixes y espuertes col mesmu espartu. Nos tiempos de mayor puxanza d'esta manufactura, Leganiel foi conocíu como "el pueblu del espartu".
Gastronomía
editarPor cuenta de que ye un pueblu dedicáu dende antiguu a la llabranza y al llendo, dalgunos de los platos típicos son:
- Farrapes: papiella fecha con farina de almortas turrada con aceite d'oliva y pimentón, que se come untando pan y compartiendo, ente los comensales, el mesmu pucheru. Manxar esquisitu si amás acompáñase de carne de panceta, pimientos, cogordes...
- Zarajos: Carne de corderu, arumada con ayu y asada enartada en sarmientos de parra.
- Migues: pan esmigayao y tostao con carne de gochu y ayu. Esquisitu acompañáu d'uves.
- Colleja: Les pescozaes son una verdura asemeyada a la espinaca y orixinaria d'esta zona de Leganiel que, cocíes y con un revueltu de güevu o acompañando a un cocíu, tienen un sabor perrico.
- Corderu: Escelente'l de Leganiel.
- Caza menor: Coneyu, llebre, perdiz y pichón en toles sos variedaes.
- Duces/postres: Papartas, calandrajas, rosquíes, miel, almendres, figos y uves.
Fiestes
editarLes Fiestes patronales n'honor al Santísimu Cristu de la Lluz celébrense añalmente'l tercer Domingu de setiembre. Hai un bon ambiente y allegría nelles. El vienres dan empiezu les fiestes cola ufrienda floral y pela nueche Fueos Artificiales y baille na plaza del pueblu. El sábadu suelta de reses y pela nueche baille. Y el domingu pela mañana Santa Misa y pela tarde procesión n'honor al Santísimu Cristu de la Lluz pol itinerariu de costume.
A mediaos de xineru cabo destacar la fiesta de San Antón, celébrase cercana a la festividá de dichu santu (17 de xineru), onde los paisanos celebren un día de fiesta xunto a una gran foguera que se realiza nel almacén del pueblu, amenizándolo tou con una gran cena y un baille de fin de fiesta.
Llugares d'interés
editarLa Ilesia ta asitiada na parte más baxa del llugar. Tuvo na antigüedá so la advocación de San Antolín y na actualidá a La nuesa Señora de l'Asunción.
Ye de planta románica y la cubrición gótica. La planta de la torre ye cuadrada y ta ocupada al nivel del pisu pola pila bautismal, de gran tamañu y estilu románicu.
Hai delles talles d'imáxenes de gran valor. La puerta d'entrada a la nave principal procede del conventu de San Francisco de Huete y ye una verdadera xoya.
Destaca tamién l'altar dedicáu al Santísimu Cristu de la Lluz, restauráu apocayá.
Ye propiedá de la villa una Mota-Curia de plata, doráu en sectores, calificáu como magníficu na "Guía Larrañaga", depositáu anguaño nel Muséu Diocesanu de Cuenca.
Referencies
editar- ↑ Afirmao en: Llista de Conceyos y los sos Códigos por Provincies a 1 de xineru de 2019. Data d'espublización: 8 febreru 2019. Editorial: Institutu Nacional d'Estadística.
Enllaces esternos
editar
Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Leganiel.- Páxina de Leganiel
Historia de Leganiel Archiváu 2014-04-17 en Wayback Machine
