Lincoln (Nebraska)
Esti artículu o seición necesita referencies qu'apaezan nuna publicación acreitada, como revistes especializaes, monografíes, prensa diaria o páxines d'Internet fiables. |
Lincoln ye la capital del estáu de Nebraska nos Estaos Xuníos. La ciudá, que ye la sede alministrativa del condáu de Lancaster, tenía una población, en 2018, de 287.401 habitantes. Ye la segunda mayor ciudá del estáu, tres d'Omaha, y la 70º en población del país. La ciudá ye'l centru d'un área metropolitana, qu'abarca'l territoriu del condáu de Lancaster, na fastera suroriental del estáu, nomada Lincoln Metropolitan, que ta incluyida nel territoriu del área estadística combinada Lincoln-Beatrice. Esta tien una población de 356.083 habitantes.
 Lincoln | |||
|---|---|---|---|
.jpg) | |||
| |||
| Alministración | |||
| País |  Estaos Xuníos | ||
| Estaos |  Nebraska | ||
| Condáu | condáu de Lancaster | ||
| Tipu d'entidá | ciudá de los Estaos Xuníos | ||
Mayor of Lincoln, Nebraska (en)  | Leirion Gaylor Baird | ||
| Nome oficial | Lincoln (en) | ||
| Nome llocal | Lincoln (en) | ||
| Nomatu | Star City (en) | ||
| Códigu postal |
68501–68510, 68512, 68514, 68516–68517, 68542, 68531–68532, 68526–68529, 68544, 68520–68524, 68583, 68588, 68501, 68505, 68508, 68510, 68521, 68523, 68526, 68527 y 68531
| ||
| Xeografía | |||
| Coordenaes | 40°48′33″N 96°40′41″W / 40.8092°N 96.6781°O | ||
  Lincoln Lincoln (los EE.XX.)  | |||
| Superficie | 256.538 km² | ||
| Altitú | 358 m | ||
| Demografía | |||
| Población | 291 082 hab. (2020) | ||
| Porcentaxe | 100% de condáu de Lancaster | ||
| Densidá | 1134,65 hab/km² | ||
| Viviendes | 113 551 (2020) | ||
| Más información | |||
| Fundación | 1856 | ||
| Prefixu telefónicu |
402 y 531 | ||
| Estaya horaria | Hora Estándar Central | ||
| Llocalidaes hermaniaes | Tblisi | ||
| lincoln.ne.gov | |||
 | |||
.svg)
La ciudá fundóse en 1856 col nome de Lancaster. Renomada n'honor del presidente Abraham Lincoln, tres del so asesinatu, convirtióse na capital del estáu en 1869. Demientres el sieglu XIX la ciudá foi un importante ñudu ferroviariu nes rutes que comunicaben les dos costes del país. El capitoliu estatal, el segundu más altu del país, foi diseñáu pol arquitectu Bertram G. Goodhue, y completáu en 1932. La vida económica de la ciudá tien un pegollu importante nel sector públicu: la cadarma alministrativa estatal y federal ye ún de los mayores emplegadores de la ciudá. Otru ye la Universidá de Nebraska, fundada en 1869, que tien 26.079 alumnos, y otros más delles empreses de servicios ya industriales. Rescampla ente la industria la d'alta tecnoloxía: la ciudá pertenez a la rexón conocida como Midwest Silicon Prairie.
Designada como ciudá amiga de los refuxaos pol Departamentu d'Estáu nos años 70, pa la dómina del cambéu de sieglu teníen reasentaose nella xentes veníes de Vietnam o Birmania (de la minoría karen), sudaneses, yazidíes iraquinos... Nel añu escolar 2018-19 el sistema escolar públicu de la ciudá xestionaba l'aprendizaxe de 3.000 estudiantes foriatos aportaos de 150 países, que falaben 125 llingües distintes.
Primero de qu'aportaran a la zona los colonos d'orixe européu, vivieran y cazaran nella, por miles d'años, delles tribus de nativos americanos. Los pawnee, etnia qu'incluyía cuatro tribus, taben asentaos a lo llargo del recorríu del regatu del Sal (Salt Creek); y los sioux, asentaos más al norte y al oeste, usaben Nebraska como zona de caza de los abondantes búfalos qu'había nesti territoriu, magar que nun tuvieron asentamientos permanentes.
Sieglu XIX
editarEn 1853 delles compañíes productores de sal unviaron esploradores p'analizar la posibilidá de producir sal industrialmente nes llanaes salaes asitiaes al noroeste de la ciudá actual. Denguna compañía entamó a facelo hasta los entamos de la década de 1860, pero nun foi bon negociu nunca, y pa 1887 dexáronse pa prau pa siempres los intentos d'esplotar comercialmente'l sal de la zona. Ún de los unviaos, concretamente de la Crescent Sal Company, el capitán W.T. Donovan, asentose cola so familia en 1856 na oriella derecha de Salt Creek, cerca la so xuntura col regatu del Carbayu (Oat Creek), y denomó Lancaster al so asentamientu n'alcordanza del so llugar de nacencia, Lancaster (Pennsylvania). Pa 1859 había nelli población suficiente pa pensar en organizase como condáu.
Nebraska convirtióse n'estáu el 1 de marzu de 1867. La capital del territoriu homónimu tenía sío Omaha de magar la so creación en 1854, pero la mayoría de la población vivía al sur del ríu Platte. Dempués de que bona parte del territoriu asitiáu al sur d'esi ríu considerara xunise al estáu de Kansas el parllamentu del territoriu votó a favor d'allugar la capital estatal al sur del ríu y lo más al oeste que se pudiera. Anantes de que se votara quitar la capital d'Omaha el senador d'esa ciudá J.N.H. Patrick fizo un caberu intentu por evitalo: propunxo que la futura capital llamárase Lincoln n'honor del recientemente asesináu presidente, porque la mayoría de la población del sur del estáu simpatizara colos confederaos na recién acabada guerra civil y elli asumió que los senadores d'esa fastera del estáu refugaríen el cambéu de capital si la nueva tenía que llamase como'l presidente. El so intentu, sicasí, foi fallíu, y Lancaster, renombrada Lincoln, convirtióse na capital del estáu.
El topógrafu August F. Harvey replanificó la ciudá en 1867, y estableció un sistema de cais en cuadrícula que recibieron nomes de lletres de la A a la Z en sentíu este-oeste, cola O como puntu de división, y númberos al norte y al sur d'esi exe. Nel mediu la ciudá reservó cuatru cuadrícules pa llevantar el capitoliu estatal y una universidá. El plan incluyía la plantación de más de dos millones d'árboles, mayormente carbayos, alliniaos nos bulevares y nos parques.
N'avientu de 1868 el gobiernu del territoriu treslladóse a Lancaster, y llevó les sos pertenencies en carros tapecíos con lones pa evitar disturbios n'Omaha, que los habitantes de so yeren contrarios enforma al treslláu. A lo primero teníase la impresión de que Lincoln nun diba ser la capital por munchu tiempu, una y bones tenía namái 30 habitantes en 1867, pero un añu dempués yá vivíen nella 500 persones y entamaben a abrir los primeros negocios. Na primer reunión del parllamentu estatal, en 1869, aprobáronse lleis pa autorizar la concesión de tierres pa construyir un ferrocarril y pa crear la universidá estatal. La llinia de ferrocarril de la Burlington & Missouri River Company aportó a la ciudá en 1870, y esi añu la población yá medrara hasta los 2.500 habitantes. La década siguiente, sicasí, foi complicada pa la ciudá: el gobernador foi destituyíu, la economía llocal entró en decayencia y otres ciudaes cuestionaben la llegalidá del treslláu de la capital. Hebo una plaga de saltapraos, qu'acabaron coles colleches trés años consecutivos, y los únicos negocios que prosperaben yeren los chigres, les cases d'apuestes y los burdeles. Na década siguiente, sicasí, la ciudá volvió recuperar el so puxu. Pa 1892 otres seis llinies de ferrocarril pasaben pela ciudá, convirtiéndola nún ñudu ferroviariu importante.
Sieglu XX
editarNa dómina d'ente sieglos la vida política de la ciudá tuvo dominada por William Jennings Bryan, que tentó ensin ésitu, por trés veces (1896, 1900 y 1908), ser presidente del país como candidatu del Partíu Demócrata. Bryan espublizaba The Commoner, un semanariu que, nel momentu de la so derrota nes eleiciones de 1900, vendía más de 100.000 exemplares. Bryan yera una rareza política, un demócrata radical, nunca ciudá conservadora na que parte de la so población, d'orixe alemán, sofitó abiertamente la causa de les Potencies Centrales demientres la Primer Guerra Mundial.
El capitoliu llevantáu na década de 1880 entamó a fundise nel suelu, y pa 1908 una de les sos esquines fundiérase 20 cm. La preocupación pola seguridá de l'edificiu fizo convocar un concursu pa escoyer el diseñu más afayaízu. La propuesta ganadora incluyía una torre de 400 pies (122 m) d'altor que podía ser construyida alredor del vieyu capitoliu, aforrándo-y al estáu un millón de dólares del momentu n'alquileres y faciendo posible que, pa cuando s'acabó en 1932, yá tuviera pagáu y nun hipotecara'l futuru económicu del estáu. El so diseñu, modernista, revolucionó la forma clásica de los edificios alministrativos.
Al so calter de nudu ferroviariu Lincoln foi añadiendo, nos primeros años del sieglu XX, la construcción de delles autopistes y aeropuertos, y la concentración d'infraestructures de tresporte fizo espoxigar la economía de la ciudá. La so población medró un 38% ente 1920 y 1930, cuando llegó a tener 75.933 habitantes, y demientres la Segunda Guerra Mundial ún de los sos aeródromos convirtióse nuna base d'entrenamientu del exércitu. Más tarde, al entamu de la década de 1960, la ciudá sufrió la decayencia, común a munches ciudaes del país nesa dómina, del so centru urbanu. La construcción nún suburbiu del centru comercial Gateway Shopping Mall esanició'l comerciu del centru urbanu, que foi deteriorándose pese a los intentos de los socesivos alcaldes hasta la llegada a l'alcaldía de la primer alcaldesa de la ciudá, Helen Boosalis, en 1975. De manes d'ella y de los sos socesores la ciudá foi renovándose y aguapándose, al tiempu que la llegada d'inmigrantes de delles partes del mundu revitalizaron la so vida cultural. Los refuxaos survietnamites que colaron del so país colos soldaos estauxunidenses dinamizaron un distritu de la ciudá, y a ellos se xunieron, nes décades posteriores, hasta 1.500 birmanos de la etnia Karen, 10.000 iraquinos, 2.000-3.000 yazidíes iraquinos y munchos sudaneses. Con estos aportes, y otros de dientru del propiu estáu, la población medró enforma, especialmente na década del 1990 al 2000.
Referencies
editar- ↑ Los datos d'esti apartáu tán sacaos del llibru Cities of the United States, 5th edition. Thomson Gale, Detroit, 2006
Enllaces esternos
editar- Páxina web oficial de la ciudá
- Paxina web del Lincoln Convention and Visitors Bureau
- Páxina web de l'Asociación pol Desarrollu Económicu de Lincoln (Lincoln Partnership for Economic Development)
- Páxina web del Lincoln Arts Center Archiváu 2020-06-05 en Wayback Machine
Datos: Q28260
Multimedia: Lincoln, Nebraska
