Linda Schele
Linda Schele (30 d'ochobre de 1942, Nashville – 18 d'abril de 1998, Austin) foi una epigrafista y iconografista de la cultura maya. Desempeñó un papel importante nel procesu de desciframientu de la escritura maya. Dibuxó gran númberu de cercos y d'inscripciones de los mayes precolombíns, dibuxos que conforme a los sos deseos, fueron mandaos a los espertos y estudiosos de la tema pal so estudiu siguíu. En 1978 fundó un eventu añal conocíu como les Xuntes Mayes na Universidá de Texas n'Austin.
Linda Schele | |
|---|---|
 | |
| Vida | |
| Nacimientu | Nashville, 30 d'ochobre de 1942[1] |
| Nacionalidá |
 Estaos Xuníos |
| Muerte | Austin, 18 d'abril de 1998[1] (55 años) |
| Causa de la muerte | cáncer de páncrees |
| Estudios | |
| Estudios | Universidá de Cincinnati |
| Llingües falaes | inglés[2] |
| Oficiu | mesoamericanista, mayista, arqueóloga |
| Emplegadores | Universidá de Texas n'Austin |
 | |
Datos biográficos
editarNació en Nashville. Graduóse na Universidá de Cincinnati n'Educación y Artes en 1964, llogrando un posgráu n'Arte en 1968. Casóse con David Schele en 1968, y esi mesmu añu empezó a impartir clases d'arte na Universidá del Sur d'Alabama, onde permaneció hasta 1980, llogrando'l nivel de profesor.
Desempeñu profesional
editarFixo un viaxe a Méxicu cola representación de la Universidá pa la que trabayaba, acompañada del so home David Schele, con cuenta de fotografiar la zona arqueolóxica de Palenque y los xacimientos na Península de Yucatán. Dempués d'esa esperiencia de 12 díes, quedó impresionada pol arte y la civilización mayes. Decidió entós dedicase a investigar dicha cultura.
Col sofitu de Merle Greene Robertson, Schele trabayó col arqueólogu Peter Mathews pa descifrar una seición importante de la llista de Señores (reis) de Palenque, presentando la resultancia del so esfuerciu en 1973 mientres la Mesa Redonda de Palenque, que foi entamada por Robertson. El so trabayu aguiyó a otros descubrimientos que se fixeron más tarde por ella mesma y por otros especialistes.
Schele llogró entós, en 1975, una asociación universitaria pa siguir colos estudios sobre escritura precolombino en Dumbarton Oaks en Washington, D.C enfocándose mientres dos años al aspeutu del orde de les pallabres nes inscripciones mayes.
Fundó'l Taller de jeroglifos mayes en Texas en 1977, siendo entá estudiante. Venti años más tarde el taller espandiérase a lo que se conoz agora como Les Xuntes Mayes de la Universidá de Texas, qu'inclúin añalmente la presentación de trabayos d'investigación sobre la civilización maya y un Foru sobre los jeroglifos y l'escritura de los mayes, especializáu na tema que se convirtió en referencia internacional de tales estudios.
Linda Schele algamó'l doctoráu n'estudios sobre Llatinoamérica l'añu 1980 na mesma Universidá de Texas, onde siguió como profesora nel departamentu d'Arte y Hestoria hasta la so muerte.
Schele incorporar a un proyeutu sobre'l Copán xunto con otru mayista, David Stuart, Bárbara Fash, y Nikolai Grube pa estudiar los testos de tan importante ciudá mesoamericana. Escribió pa esti proyeutu les Notes sobre Notes, que constitúi un informe integral n'epigrafía ya iconografía que foi espublizáu ente los estudiosos del sitiu y de la tema.
En 1986, Schele collaboró con Mary Miller na preparación d'una gran Exhibición d'Arte Maya: "El sangre de los reis: Una nueva interpretación del arte de los mayes". Esti proyeutu foi empecipiáu pola asociación InterCultura y el Muséu d'Arte Kimbell, onde s'inauguró esi mesmu añu.
Trabayó tamién na cultura de los mayes contemporáneos entamando talleres (13 d'ellos) xunto con Nikolai Grube y Federico Fahsen, na escritura con glifos tantu en Guatemala como en Méxicu.
Fallecimientu
editarEl 18 d'abril de 1998, morrió de cáncer nel páncrees, a la edá de 55 años.[3] Antes del so decesu, estableciera na Universidá de Texas n'Austin el Legáu que lleva'l so nome, sobre arte y escritura precolombín, qu'ufierta ayuda financiera pa la Cátedra Linda y David Schele.
Reconocencies
editar- La so disertación doctoral "Los glifos mayes: los verbos" publicar en 1982, mereciendo un premiu especial dau pola Asociación d'Editores Americanos.
- The Blood of Kings (El sangre de los reis) llogró'l premiu Alfred H. Barr, Jr., pol meyor catálogu pa una exhibición en 1986.
- Foi premiada pol Muséu Popol Vuh y la Universidá Francisco Marroquin en nome del gobiernu de Guatemala en marzu de 1998, poco primero de morrer.
Obra
editar- Cares ocultes de los mayes, introducción de Román Piña Chan, fotografía de Jorge Pérez de Lara, editorial Protexa, Méxicu, 1997, ISBN 968-7917-00-8
- The Bodega of Palenque (Schele and Peter Mathews 1979)
- Sacred Site and World View at Palenque (1981) in Dumbarton Oaks Conference on Mesoamerican Sites and World Views
- Maya Glyphs: The Verbs (1982)
- The Mirror, the Rabbit, and the Bundle : Accession (1983)
- The Founders of Lineages at Copán and Other Maya Sites (1986) Copán Note VIII *
The Blood of Kings (Schele and Mary Ellen Miller 1986)
- A Forest of Kings (Schele and David Freidel 1990)
- Maya Cosmos (Freidel, Schele, and Parker 1993)
- The Code of Kings (Schele and Peter Mathews 1998)
Notes texanes
editarEstes publicaciones fueron reportes informales escritos por Linda Schele y otros, ente 1990 y 1997 p'asegurar un espardimientu puestu de los resultaos de les sos investigaciones nel mediu de los epigrafistas yá que la conocencia sobre la escritura maya evoluciona bien rápido. Puede consultase: El centru mesoamericanu.
- Redating the Hauberg Stela, by Linda Schele, Peter Mathews, and Floyd Lounsbury (September 1990)
- The Palenque War Panel: Commentary on the Inscription, by Linda Schele (September 1990)
- A Proposed Decipherment for Portions of Resbalon Stair, by Linda Schele and Peter Mathews (September 1990)
- Untying the Headband, by Linda Schele, Peter Mathews, and Floyd Lounsbury (September 1990)
- Ba as "First" in Classic Period Titles, by Linda Schele (September 1990)
- The Nal Suffix at Palenque and Elsewhere, by Linda Schele, Peter Mathews, and Floyd Lounsbury (September 1990)
- A Proposed Reading for the "Penis-Perforation" Glyph by Federico Fahsen and Linda Schele (April 1991)
- Further Adventures with T128 ch'a by Linda Schele (April 1990)
- A Substitution Pattern in Curl-Snout's Name by Linda Schele and Federico Fahsen (September 1991)
- Curl-Snout Under Scrutiny, Again by Federico Fahsen and Linda Schele, (September 1991)
- Tzuk in the Classic Maya Inscriptions by Nikolai Grube and Linda Schele, (September 1991)
- New Readings of Glyphs for the Month Kumk'o and their Implications by Linda Schele, Peter Mathews, Nikolai Grube, Floyd Lounsbury, and David Kelley (September 1991)
- Some Observations on the War Expressions at Tikal by Linda Schele (September 1991)
- A Proposed Name for Río Azul and a Glyph for "Water" by Linda Schele (September 1991)
- A War at Palenque During the Reign of Ah-K'an by Matthew G. Looper and Linda Schele (September 1991)
- Some New Ideas about the T713/757 "Accession" Phrases by Linda Schele and Khristaan D. Villela (December 1991)
- The Llunar Series in Classic Maya Inscriptions by Linda Schele, Nikolai Grube, and Federico Fahsen (October 1992)
- El Zapote and the Dynasty of Tikal by Linda Schele, Federico Fahsen, and Nikolai Grube (October 1992)
- Naranxal Altar 1 and Rituals of Death and Burials by Nikolai Grube and Linda Schele (November 1993)
- Un verbu nakwa pa "batallar o conquistar" by Nikolai Grube and Linda Schele (November 1993)
- Pi as "Bundle" by Linda Schele and Nikolai Grube (December 1993)
- Creation and the Ritual of the Bakabs by Linda Schele (December 1993)
- The Helmet of the Chakte by Linda Schele and Khristaan Villela (March 1994)
- Tikal Altar 5 by Nikolai Grube and Linda Schele (March 1994)
- Some Revisions to Tikal's Dynasty of Kings by Linda Schele and Nikolai Grube (March 1994)
- The Last King of Seibal by Linda Schele and Paul Mathews (March 1994)
- An Alternative Reading for the Sky-Penis Title by Linda Schele (March 1994)
- Notes on the Chronology of Piedras Negras Stela 12 by Linda Schele and Nikolai Grube (August 1994)
- New Observations on the Oval Palace Tablet at Palenque by Linda Schele (October 1994)
- New Observations on the Loltun Relief by Nikolai Grube and Linda Schele (August 1994)
Notes y referencies
editar- ↑ 1,0 1,1 Afirmao en: autoridaes BNF. Identificador BnF: 12055040x. Data de consulta: 10 ochobre 2015. Autor: Biblioteca Nacional de Francia. Llingua de la obra o nome: francés.
- ↑ Biblioteca Nacional de Francia. «autoridaes BNF» (francés). Consultáu'l 10 ochobre 2015.
- ↑ «Linda Schele, Pioneer in the Study of Mayans, Dies at 55». New York Times. 22 d'abril de 1998. http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=950CEED61F3CF931A15757C0A96Y958260. Consultáu'l 5 de marzu de 2011. «"Linda Schele, a onetime studio art teacher who made a fateful vacation visit to Mexico that turned her life upside down and helped revolutionize Mayan scholarship, died on Saturday at a hospital near her home in Austin, Tex. She was 55 and widely known for her pioneering work in decoding inscriptions on Mayan monuments. Her husband, David, said the cause was pancreatic cancer."».
- Coe, Michael D. (1992). Breaking the Maya Code (Descifrando'l códigu maya) (n'inglés). London: Thames & Hudson. ISBN 0-500-05061-9.
- Coe, Michael D. (2005). Reading the Maya Glyphs, 2nd (n'inglés), London: Thames & Hudson. ISBN 978-0-500-28553-4.
- D'Amico, Rob (2 de mayu de 2008) (n'inglés). Living Maya: Austin becomes a hotbed of past and future Maya knowledge. Austin Chronicle Corp.. OCLC 32732454. http://www.austinchronicle.com/gyrobase/Issue/story?oid=oid:618737. Consultáu'l 5 de marzu de 2011.
- Freidel, David (payares de 1999) (n'inglés). Linda Schele and Maya Archaeology 1943–1998. 17. Washington, DC: Society for American Archaeology. ISSN 0741-5672. OCLC 22379033. http://www.saa.org/publications/saabulletin/17-5/saa15.html. Consultáu'l 5 de marzu de 2011.
Enllaces esternos
editar- (n'inglés) Coleición de dibuxos de Linda Schele.
- (n'inglés) Les xuntes sobre los mayes.
- (n'inglés) Edgewalker : Conversación con Linda Schele.
- (n'inglés) Datos sobre'l legáu de Linda Schele
- (n'inglés) Obituariu de Linda Schele, escritu por Simon Martin.
Datos: Q299697
