Llingües italianes centromeridionales

Llingües italianes centromeridionales
Distribución xeográfica	Centro y sur d'Italia
Países	Italia
Filiación xenética	Indoeuropéu; Itálicu; Romance; Italorromance
Subdivisiones	Toscanu; Central; Meridional; Extremomeridional
Códigu Glottolog	ital1287
Toscanu Romanesco	Napoletano Sículo-Saletino
	Ver tamién; Idioma - Families - Clasificación de llingües
	[editar datos en Wikidata]

Les llingües italianes centromeridionales, italosicilianas o italorromances entienden el conxuntu de llingües y variedaes llingüístiques romances al sur de la llinia Massa-Senigallia. La principal llingua italiana centromeridional ye'l italianu estándar basáu principalmente nes variantes toscanes. Ethnologue clasifica a estes llingües xunto col dálmata dientro del grupu italodálmata.

Dellos autores usaron el términu italorromance (pa referise a toles llingües romances d'Italia) sicasí esi usu foi abandonáu polos llingüistes yá que ye conocíu que les llingües romances d'Italia nun constitúin propiamene una unidá filoxenéticamente válida dientro de les llingües romances.

Clasificación

Les variedaes italianes centromedionales tán dixebraes del restu de variedaes llingüístiques del "italianu" del norte (galoitaliano) por un númberu importante d'isogloses que definen la llamada llinia de La Spezia-Rimini. Les variedaes italianes centromeridionales tán asitiaes al sur de dicha llinia y pueden clasificase en 4 grupos princiapes:

Dellos autores consideren al toscanu como una caña estreme y arrexunten el restu de variedaes. El toscanu ta dixebráu por un fexe d'isogloses qu'en xunto definen la llinia Roma-Ancona. El toscanu ye l'únicu d'estos grupos que ta asitiáu dafechu al norte d'esta llinia, y el restu de variedaes ta al sur de la llinia Roma-Ancona.


Variedaes toscanes	Variedaes centrales	Variedaes meridionales	Variedaes meridionales estremes

Comparanza léxica

Los numberales en distintes variedaes italianes centromeridionales son:^[1]

GLOSA	Toscanu	Napolitanu	Apulo- Barinés	Sicilianu
'1'	unu / una	unu / una	junə	unu / una
'2'	due	ɾujə / ɾojə	do / du	dui
'3'	tre	tre	tre	tri
'4'	kwatːɾo	kwatːə	kwatːrə	kwaʈːɽo
'5'	ʧiŋkwe	ʧiŋkə	ʧiŋgə	ʃiŋku
'6'	sei	sejə	sei	sɛi
'7'	sɛtːy	sɛtːə	sɛtːə	sɛtːi
'8'	ɔtːo	otːə	wɛtːə	ɔtːo
'9'	nɔve	nɔvə	nɔvə	nɔːvi
'10'	dieʧi	ɾieʃə	deʃə	dɛːʃi

Referencies

↑ Indo-european numerals (Eugene Chan)

Bibliografía

C. Grassi, A. A. Sobrero, T. Telmon. Fondamenti di dialettologia italiana, Roma-Bari, Editori Laterza, 1997, ISBN 88-420-5131-4.
L. Renzi. Nuova introduzione alla filologia romanza. Bologna, Il Mulino. Pagg. 504. ISBN 88-15-04340-3.

[1] Indo-european numerals (Eugene Chan)

[1]