Llingües samoyedes

Llingües samoyedes
Distribución xeográfica	Norte de Siberia
Países	Rusia
Falantes	30 mil
Filiación xenética	Urálicu; L. Samoyedas
Subdivisiones	Nenets; Yenets; Nganasan; Selkap; Samoyedo kamaIdioma nenezo, yenets (es) , enganasano (es) , Selkup (es) , Idioma kamasianu y mator (es)
Códigu Glottolog	samo1298
	; Distribución xeográfica de les llingües samoyedas de primeres de sieglu XVII y a principios del sieglu XXI.
	Ver tamién; Idioma - Families - Clasificación de llingües
	[editar datos en Wikidata]

Les llingües samoyedas ye una familia de llingües falada a entrambos llaos de los monte Urales nel estremu septentrional de Rusia por quiciabes unos 30.000 falantes en total. Xunto coles llingües finu-ugrias, formen la familia de llingües uráliques.

El grupu ta compuestu, ente otros, poles siguientes llingua y grupos étnicos:

Nenets
Yenets o Enets, a lo llargo del ríu Yenisei
Nganasan o tavgi
Selkup, tamién llamaos samoyedos ostyak; el nome puede causar tracamundiu, porque dellos observadores llamaron a los khant col nome d'ostyakos
Samoyedo kama (estinguíu)

Los trés primeres llingües son mutuamente intelixibles, siendo'l selkup diverxente.

El territoriu samoyedo estender dende'l mar Blanco hasta'l mar de Láptev, a lo llargo de les mariñes ártiques de la Rusia europea, incluyendo'l sur de Nueva Zembla, la península de Yamal, les boques del ríu Ob y del ríu Yenisei hasta la península de Taimyr nel estremu norte de Siberia. Los sos vecinos son les llingües ugrias trans-uráliques y les llingües permias fineses cis-uráliques al sur, pero tán dixebraos de los fineses bálticos por rusos al oeste. Al norte parten con el pueblu túrquico yakuto.

Una ciudá samoyeda considerable surdió en Mangazeia nel sieglu XVI, creciendo sobre'l comerciu y siendo destruyida a empiezos del sieglu XVII.

La so economía básase nel llendo de renos.

Comparanza léxica

Los numberales en distintes llingües samoyedas son:^[1]

GLOSA	Nganasan	Enets		Nenets		Selkup	PROTO- SAMOYEDO
GLOSA	Nganasan	Monte	Tundra	Monte	Tundra	Selkup	PROTO- SAMOYEDO
'1'	ŋoʔoi	ŋolʲo	ŋo:ʔ	ŋoːpʔ	ŋob	ukkər	ŋoːpʔ/ uk-
'2'	sʲitɪ	ʃiði	side	ʄitʲa	sʲidʲə	ɕittə	*sid-
'3'	nagyr	nɛxuʔ	nehuʔ	nʲaɦaɬʔ	nʲax^ɐr	nɔːkər	*nʲagur
'4'	tʃʲetə	tɛt	teto	tʲyʰt	tʲeta̠	tɛːttə	*tʲet-
'5'	səŋholʲaŋkə	sob(i)riɡ	sobːoregːo	hampɬaɧk	səmp^ɐlʲaŋk^ɐ	sompəla	*somplaŋk
'6'	mətʲyʔ	motu(ʔ)	motuʔ	mattʔ	mət^ɐq	muktət	*motuq
'7'	sʲajbə	sɛʔo	seʔo	ʄyʔew	sʲiːqw^ɐ	seːʎt͡ɕə	*seqw
'8'	sʲitəðətə	ʃiðiʔɛt	sidiʔeto	ʄattʲet	sʲid^ɐntʲet^ɐ	10-2	*sid-tʲet-
'9'	ŋamʲaitʃʲymə	nɛda	neːsaː	kaːʄemjuʔ	xasuːjuːq	10-1
'10'	bʲiʔ	biʔ	biuʔ	juʔ	juːq	køt	*-juq?