Llingua bongo-bagirmi
Les llingua bongo–bagirmi son el principal subgrupu dientro de la familia sudánica central con cerca de cuarenta llingües. Inclúi a les llingües bagirmi (como'l naba) y a les llingües sara ente otres.
Llingua bongo-bagirmi | ||
|---|---|---|
| Distribución xeográfica | África oriental | |
| Países |
 RD del Congo Chad República Centroafricana Sudán del Sur | |
| Filiación xenética |
Nilo-Saḥarianu | |
| Subdivisiones |
Bongu-Baka Kara Bagirmi Sara Doba Kaba Vale Sinyar Yulu | |
| Códigu Glottolog | sara1341 | |
| Ver tamién Idioma - Families - Clasificación de llingües | ||
| [editar datos en Wikidata] | ||
Clasificación
editarLes llingües bongu-bagirmi fueron pocu estudiaos, y esiste pocu alcuerdu sobre la so clasificación interna por cuenta de la falta de datos. L'esquema que sigue ye una propuesta de Lionel Bender, tal como la resume Blench (2000):
- Bongu-Baka
- Kara (= Tar Gula ?)
- Sinyar (Shemya)
- Bagirmi
- Sara
- Doba (bedjond, gor, mangu)
- Kaba
- Vale
- Yulu (Yulu–Binga)
Ethnologue considera arrexunta toles cañes sacante'l bongu-baka, el kara y el sinyar sol términu Sara–Bagirmi, y munches otres llingües son clasificaes de manera distinta a como lo faen Bender y Blench.
Comparanza léxica
editarLos numberales pa subgrupos de llingua bongo-bagirmi son:[1]
GLOSA Bongu-Baka Bagirmi Vale-Luthos Baka Bongo Jur
MödöPROTO-
BONGOBagirmi
(Bʼarma)Kenga Naba PROTO-
BAGIRMILuthos Vale PROTO-
VL'1' ké̘ɗò kɔ̀tʊ́ kɔ̀tɔ́ *kɔɗo~
*kɛɗokɛ́ɗɛ̀ kàlāŋ fèné *kaɗa ɗóí kīɗá *kɛɗa *kala '2' ɡ͡bʀ͡ʙɛ̀ ŋɡɔ̀r rḯyö́ *ɾiyo sapi dìó rìyó *ɾiyo zíò díyò *diyo *ɖiyo '3' ɔ̀tà mʊ̀tːà mòtá *mota mtá mɔ̀tɔ́ mɔ̀tɔ́ *mɔta mútà mùtá *muta *muta '4' ɛ̀sɔ̀ ʔɛ́w sòwɔ́ *sowo só sɔ̄ː sɔ́ *sɔː só sɔ́ *sɔ *ɛso '5' ìɲì múì mùyí̈ *muyi mí mīː móy *mi~
*moimí mí *mi *muyi '6' 5+1 dɔ̀kɔtʊ́ mòdɔ́ːkɔ̀tɔ́ *dɔm+1 mìká mɛ̀cɛ́ míʃà *mi-ka 5+1 5+1 *5+1 *mika '7' 5+2 dɔ́ŋɡɔr mòdɔ́mòrḯyö́ *dɔm+1 tʃílí cīlí sī̄lí *čili kál m͡bákàɗɛ̀
8-15+2 * '8' 5+3 dɔ̀mʊ́tːà mòdɔ́ːmòtá *dɔm+3 marta mārtá rātá *marta m͡bákàɗɛ́ ɗɔ̄ɗɔ̄sɔ́ *5+3 '9' 5+4 dɔ̀mʔɛ́w mòdɔ́mòsòwɔ́ *dɔm+4 doso jɛ́rnàŋ rɔ̄fó *do+sɔː kál ɓú
10-1kàmnànɡà
kīɗá (10-1)*2x4(?) '10' sɔ̀kɔ́ kɪ̀ː ɓùtë́ *ɓu-(?) dòk kemɛ́ sīk sí *sik ɓú ɓúfú *ɓu- *dɔgɔ
GLOSA Sara PROTO-
SARABébot Bediond Gulay Kaba Kaba
demeKaba
naMango Mbay Ngam Ngambay Sar '1' káre kárē kérē kaára ɗíyá kárē kárē kə́rā kóɡīí kàrā kóɡīí *kare '2' ɟó jōó jōó joːà jó jōó jōó jōó dīyó jōó jōó *joː '3' mɨ̀té mə̀tá mùtœ́ moètàː mùtɔ́ mùtá mɨ̀tə́ mə̀tá mə̀tá mùndá mə̀tá *mɨta '4' sɔ́ː sɔ́ sɔ́ sóà sɔ̀ɔ́ sɔ̀ɔ́ sɔ́ sɔ̄ɔ́ sɔ́ sɔ́ sɔ́ *sɔː '5' mḭ́ː mí mí mïù mìí mìí mí mḭ̄́ḭ mí mí mí *miː '6' mɛ̰hɛ mêhḛ́ mèhé̯ mïìsàːn mìi kàlí màhá mèhẽ́ kə́-bɔ̀y-dètə́ mêhḛ́ mìsã́/
màhã́mèhé̯ *misã́
*mihã'7' sɨrí sīrí sìrí sirïù mìí já jó mìtə́kə́jə́ sīrí tènə̀-mə̀tá sīrí sīrí sìrí *siri '8' ɟiɟó jī jōó sɔ́sɔ́ jijoːà sàlānjā sàlīnjā jī̄-nàɲ-jōó jī-jōó sɔ́sɔ́ jī̄-này-jōó sɔsɔ *sɔsɔ /
*ji joː'9' ɟikáre jī kárē jī kérē jikaàra dɔ̀ kám dàhábú jī̄-nàɲ-kárē jī-kə́rā ndōhó jī̄-này-kárā ndōkó *ji kare '10' dɔ̀ɡɨ dɔ̀ɡə̀ dɔ̀ɡə̀ dóèkuè dɔ̀ɡɔ̀ dɔ̀ɡɔ̀ dɔ̀ɡɨ̀ kə̀lá kùtə̀ dɔ̀ɡə̀ kùtə̀ *dɔɡɔ
Referencies
editarBibliografía
editar- Blench (2000) (enllaz rotu disponible n'Internet Archive; ver l'historial y la última versión).
Enllaces esteriores
editar- Ethnologue, with a different internal classification
Datos: Q3505042
