Lyra
La constelación de Lyra (la llira; en griegu: Λύρα) nun ye grande pero ye fácilmente identificable pola so estrella Vega, que ye unu de los vértices del denomináu "Triángulu de branu" (les otres dos estrelles son Deneb, na constelación del Cisne, y Altair, na Águila).
| La Llira Lyra | ||
|---|---|---|
 Carta celeste de la constelación de la Llira na qu'apaecen les sos principales estrelles. | ||
| Nomenclatura | ||
| Nome n'asturianu | La Llira | |
| Nome en llatín | Lyra | |
| Xenitivu | Lyrae | |
| Abreviatura | Lyr | |
| Descripción | ||
| Introducida por | Conocida dende l'Antigüedá | |
| Superficie |
286,5 graos cuadraos 0,694 % (posición 52) | |
| Ascensión reuta |
Ente 18 h 13,87 m y 19 h 28,48 m | |
| Declinación | Ente 25,66° y 47,71° | |
| Visibilidá |
Completa: Ente 42° S y 90° N Parcial: Ente 64° S y 42° S | |
| Númberu d'estrelles | 73 (mv < 6,5) | |
| Estrella más brillante | Vega (mv 0,03) | |
| Oxetos Messier | 2 | |
| Oxetos NGC | 34 | |
| Oxetos Caldwell | Nengunu | |
| Lluvies de meteoros | 2 agües | |
| Constelaciones colindantes | 4 constelaciones | |
| Meyor mes pa ver la constelación Hora llocal: 21:00 | ||
| Mes | Agostu | |
| [editar datos en Wikidata] | ||
Mitoloxía
editar
Llira ye la Llira d'Orfeo, de quien se diz que faía una música tan encantadora qu'hasta los animales detener a escuchar. Orfeo foi unu de los Argonautas qu'acompañaron a Jasón na espedición en busca del Vellocino d'oru. Cuando Eurídice, la muyer de Orfeo, morrió este llogró convencer a Hades y a Perséfone, dioses del inframundu, por que la dexaren volver al mundu de los vivos con él. Ellos aportaron cola condición de que Orfeo nun mirara tras, pero una medrana de que-y engañar y ella nun tuviera detrás d'él fizo que tornara la vista antes de salir, polo qu'ella tuvo que quedase colos muertos y Orfeo quedóse ellí pa siempres con ella. Zeus convirtió la so llira depués nuna constelación.
Cielu fondu
editar
Ente los oxetos de 'cielu fondu' más destacaos tán M57, la nebulosa anular de Lyra, el cúmulu globular M56 según les estrella variables RR Lyrae y Beta Lyrae, que dieron nome a dos tipos de variables distintes: la primera de periodu curtiu y la segunda de tipu 'eclipsante', según NGC 6791, un cúmulu abiertu ricu que cunta con aproximao 300 estrelles.
Estrelles principales
editar
La so estrella más importante ye Vega, una brillosa estrella azulada asitiada a unos 25 años lluz de la Tierra de magnitú 0,03 que puede trate nel cénit mientres les nueches de branu.
Ente les sos estrelles más importantes destaca Beta Lyrae, un astru variable del tipu binaria eclipsante; RR Lyrae ye una estrella variable que da nome a esti grupu d'astros pulsantes de curtiu periodu. Epsilón1 y Epsilón2 son, de la mesma, estrelles binaries con separaciones bien desemeyaes: el primer par presenta una distancia de 2.7", el segundu de 2.3".
Zeta Lyrae ye una estrella doble fácil pal aficionáu: ta formada por un astru de magnitú 4.3 y otru de magnitú 5.7 separaos por una distancia de 44".
En redol a la estrella Delta2 esiste un pequeñu y nuevu cúmulu d'estrelles esvalixaes, Stephenson 1 [1], formáu por unos 240 astros de diversos tipos espectrales y colores ente les magnitúes 8 y 14 V; Delta2 ye, de la mesma, una estrella variable colorada (espectru M4 II) de pequeña amplitú. En febreru de 2008 investigadores españoles (del Observatoriu Astronómicu de Cáceres) afayaron qu'una de les sos estrelles, BD +36 3317[2], ye un sistema binariu eclipsante que'l so periodu ye igual a 4.30216 díes.
Un recién estudiu de la estrella Delta1 (publicáu a entamos de 2010) refundia nueva información sobre la so composición espectral [3].
R Lyrae y XY Lyrae son xigantes coloraes y estrelles variables.
WISE 1828+2650 ye una de les nanes marrones más fríes que se conocen[4] Archiváu 2016-01-10 en Wayback Machine. La so temperatura superficial ye apenes 300 K
Referencies
editarEnllaces esternos
editar
Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Lyra.
- Eratóstenes: Catasterismos (Καταστερισμοί).
- 24: Llira (Λύρα; Lyra): la llira d'Orfeo.
- Testu llatín en Google Books; facsímil electrónicu.
- Testu griegu n'Internet Archive; facsímil electrónicu.
- Testu llatín en Google Books; facsímil electrónicu.
- 24: Llira (Λύρα; Lyra): la llira d'Orfeo.
- Higino: Astronomía poética (Astronomica).
- 7: Llira.
- Testu inglés nel sitio Theoi; trad. de 1960 de Mary Grant.
- 7: Llira.
Datos: Q10484- Multimedia: Lyra (constellation)
