Mar de Chukotka
El mar de Chukotka (en rusu: Чукотское море) ye sector del océanu Glacial Árticu alcontráu ente la punta nordeste d'Asia y el puntu noroeste d'América del Norte. El estrechu de Bering ye la so llende más austral y coneutar col mar de Bering y l'océanu Pacíficu. El mar pertenez más o menos por igual a los Estaos Xuníos d'América y a Rusia.
| Mar de Chukotka | |
|---|---|
 | |
| Situación | |
 | |
| Tipu | mar |
| Parte de | Océanu Glacial Árticu |
| Coordenaes | 69°31′N 171°17′W / 69.51°N 171.29°O |
| Datos | |
| Fondura | 1256 m |
 | |
Xeografía editar
El mar de Chukotka estender dende'l estrechu de De Long —frente a islla de Wrangel, al este de Siberia— hasta Point Barrow n'Alaska, más allá del que s'atopa'l mar de Beaufort. Estender dende los 66,5° a los 80° de llatitú y dende los 160° a los 180° de longitud oeste. El mar tien una superficie averada de 595.000 km² y namái ye navegable aproximao cuatro meses del añu.
Los principales ríos d'Alaska que desagüen nel mar de Chukotka son los siguientes: ríu Kivalina, el ríu Kobuk, el ríu Kokolik, el ríu Kukpowruk, el ríu Kukpuk, el ríu Noatak, el ríu Utukok, el ríu Pitmegea y el ríu Wulik. Los ríos más importantes de Siberia son el ríu Amguyema y el ríu Chantalveergyn.
El mar de Chukotka tien bien poques islles en comparanza con otros mares del Árticu. Nun hai islles nel so senu y namái un pequeñu númberu d'islles atopar a lo llargo de la mariña de Siberia.
Les mariñes siberianes pertenecen al Distritu Autónomu de Chukotka. El principal puertu del mar de Chukotka ye Uelen.
La Llinia internacional de cambéu de fecha crucia'l mar de Chukotka de NO a SE. Ta movíes escontra l'este pa evitar la islla de Wrangel ya incluyila nel territoriu autónomu de Chukotka, na Rusia continental.
Fondu y corrientes editar
La principal carauterística xeolóxica del mar de Chukotka ye'l so fondu, una plataforma continental bien regular, la cuenca Esperanza, d'unos 700 km de llargu, llindada al nordeste pol Arcu Herald, que s'estrecha al sur en forma d'embudu escontra l'estrechu de Bering, y topeta cola península de Seward na parte norteamericana, según cola península de Chukchi en Siberia. La so fondura máxima ye de 1.256 m, anque'l 56% de la superficie total tien menos de 50 m.
Les mases d'agua d'ésti mar árticu continental atopar n'intercambiu cola parte norte del océanu Pacíficu al traviés del estrechu de Bering. Equí flúi agua templao proveniente del sur escontra adientro del océanu Árticu. Escontra'l norte, el mar de Chukotka ábrese llargamente al océanu Árticu.
A lo llargo de la mariña siberiana del mar de Chukotka preséntense namái esporádiques canales abiertes d'agua ente'l xelu compacto y la banquisa sobre canales de xelu compacto. La poderosa fuercia d'emburrie del remolín de Beaufort apierta la masa de xelu del oeste del Árticu escontra l'interior del mar de Chukotka, de manera que nél cierren les canales de xelu compacto y paralízase práuticamente la formación de xelu nuevo.
Clima editar
El clima del mar de Chukotka atópase determináu poles influencia polares pero tamién poles del océanu Pacíficu. D'ésta forma, mientres l'iviernu, les rexones costeres na parte siberiana del mar continental tán caracterizaes, más bien por tener fríos vientos terrales, que proceden del océanu Árticu norteamericanu. Mientres el branu prevalecen les influencies climátiques, templaes, procedentes del sur del océanu Pacíficu y el mar de Chukotka tópase polo xeneral llibre de xelu, daqué más ceo que les otres plataformes continentales del Árticu.
Recursos: petroleu y gas editar
Na plataforma de Chukotka supónse qu'hai reserves de petroleu y gas d'unos 30 millones de barriles. Delles compañíes petroleres compitieron polos derechos na zona, y el 6 de febreru de 2008, el gobiernu de los los EE. UU. autorizó la perforación na so zona económica esclusiva en cuenta de $ 2,6 millones polos derechos d'estracción.[1] La puya foi fuertemente criticada polos grupos ecoloxistes.[2]
Historia editar
El mar lleva'l nome del pueblu chukchi, habitantes de les sos veres y la península de Chukotka, un pueblu que tradicionalmente dedicar a la pesca, la caza de ballenes y la caza de morsa nesti fríu mar.
El 28 de setiembre de 1878, mientres la espedición en que l'esplorador y xeólogu finlandes Adolf Erik Nordenskiöld percorrió per primer vegada na hestoria tola ruta del Nordeste, el vapor Vega quedó apexáu nel xelu nel mar de Chukotka. Yá que yera imposible siguir avanzando esi añu, el buque foi aseguráu pa pasar l'iviernu a pesar de que los miembros de la espedición y la tripulación yeren conscientes de que namái unes poques milles dixebráben-yos de les agües abiertes. Al añu siguiente, dos díes depués de que la Vega fora lliberada, la espedición crució'l estrechu de Bering y el vapor dirixir escontra l'océanu Pacíficu pa completar la travesía bordiando Asia, cruciando la canal de Suez pa percorrer el Mediterraneu y volver finalmente n'arrodiando Europa a Estocolmo, el 24 d'abril de 1880 (la partida foi dende'l puertu suecu de Karlskrona el 22 de xunu de 1878).
N'agostu/setiembre de 1913, otru buque, el Karluk, quedó atrapáu nel xelu na travesía de la parte norte del mar de Chukotka. El barcu encabezaba la espedición del Árticu Canadiense (1913-18) liderada pol canadiense Vilhjalmur Stefansson, xunto con él y el. Cuando quedó atrapáu, Stefansson abandonó la nave principal y dexó a la tripulación col capitán Robert Bartlett de Terranova. El Karluk fundióse'l 11 de xineru de 1914, entartalláu pol xelu, cerca d'islla Herald.
Los sobrevivientes llegaron a la islla de Wrangel, onde s'atoparon nuna situación desesperada. El capitán decidió dir en busca d'auxiliu caminando más de quinientos quilómetros sobre'l xelu del mar de Chukotka, acompañáu por un inuit, Kataktovik. Llegaron a cabu Vankarem na mariña de Chukotka, el 15 d'abril de 1914. Dolce sobrevivientes de la nefasta espedición fueron atopaos n'islla de Wrangel, el 7 de setiembre de 1914, pola King & Winge, una nueva goleta ártica que partió nel so auxiliu dende Alaska. Bartlett recibió'l más altu premiu de la Royal Geographical Society pol so notable heroísmu.
En 1933, el vapor Chelyuskin zarpó de Múrmansk intentando demostrar que'l tránsitu de la Ruta del Mar del Norte hasta l'océanu Pacíficu yera posible completala nuna mesma temporada. El buque foi acosáu polos pesaos xelos del mar de Chukotka, y dempués d'una deriva ente'l xelu mientres más de dos meses, foi estrapáu y fundióse el 13 de febreru de 1934 cerca d'islla Kolyuchin. Salvo un muertu, tola tripulación de 104 persones foi capaz d'establecer un campamentu nel xelu marítimo. El gobiernu soviéticu entamó una evacuación aérea impresionante, na que toos fueron rescataos. El capitán Vladimir Voronin y el líder de la espedición Otto Schmidt convertir n'héroes.
Dempués de dellos intentos infructuosos, los restos fueron atopaos sobre'l llechu del mar de Chukotka por una espedición rusa, Chelyuskin-70, a mediaos de setiembre de 2006. Dos pequeños componentes de la superestructura del buque fueron recuperaos polos buzos y fueron unviaos a los constructores del barcu, Burmeister & Wain de Copenhague, pa la so identificación.
Anexu. Delimitación de la IHO editar
La máxima autoridá internacional en materia de delimitación de mares a efeutos marítimos, la Organización Hidrográfica Internacional («International Hydrographic Organization, IHO), considera'l mar de Chukotka como un mar. Na so publicación de referencia mundial, «Limits of oceans and seas» (Llendes d'océanos y mares, 3ª edición de 1953), asígna-y el númberu d'identificación 12 y definir de la forma siguiente:
Nel oeste.
La llende oriental del mar Siberianu del Este (11) [Dende'l puntu más septentrional de la islla de Wrangel al traviés d'esta islla hasta'l cabu de Blossom, dende ellí hasta'l cabu Yakan en tierra continental (176°40'Y)].
Nel norte.
Una linia de Punta Barrow, Alaska (71°20'N, 156°20'O) hasta'l puntu más septentrional de la islla de Wrangel (179°30'O).
Nel Sur.
El círculu polar árticu ente Siberia y Alaska.Limits of oceans and seas, páx. 9.[3]
Referencies editar
- ↑ «Les compagnies pétrolières se ruent sur les gisements inexploitées de l'Alaska», Les Échos, sábadu 9 de febreru de 2008.
- ↑ «Chukchi Sea Lease Sale Is a Risky Fix for Our Oil Addiction» (La puya del mar de Chukotka ye un riesgu pola nuesa adicción al petroleo)(Anchorage News, 8 de febreru de 2008).
- ↑ «On the West.
The Eastern limit of East Siberian Sía (11) [From the Northernmost point of Wrangel llnd through this llnd to Cape Blossom thence to Cape Yakan on the main land (176°40'Y)].
On the North.
A line from Point Barrow, Alaska (71°20'N, 156°20'W) to the Northernmost point of Wrangel Island (179°30'W).
On the South.
The Arctic Circle between Siberia and Alaska.».
La traducción al español ye propia. La versión orixinal, n'inglés, ta disponible en linia nel sitiu oficial de la «International Hydrographic Organization» en: http://www.iho.int/publicat/free/files/S23_1953.pdf (enllaz rotu disponible n'Internet Archive; ver l'historial y la última versión)..
Bibliografía editar
- Polyak, Leonid, Dennis A Darby, Jens F Bischof, and Martin Jakobsson. 2007. "Stratigraphic Constraints on Late Pleistocene Glacial Erosion and Deglaciation of the Chukchi Margin, Arctic Ocean" (Llimitaciones estratigraficas sobre la última erosión glacial y deglaciación nel mar de Chukchi, océanu Árticu). Quaternary Research. 67, non. 2: 234.
- Hastings Markham, Albert. Arctic Exploration («Esploración Ártica»), 1895.
- Armstrong, T., The Russians in the Arctic («Los rusos nel Árticu»), Londres, 1958.
- Barr, William Discovery of the wreck of the Soviet steamer Chelyuskin on the bed of the Chukchi Sea («El descubrimientu de los restos del vapor soviéticu Chelyuskin nel llechu del mar de Chukchi»).
- Primeres esploraciones soviétiques, en: http://www.whoi.edu/beaufortgyre/history/history_soviet.html
- Historia de la esploración del Árticu rusu, en: https://web.archive.org/web/20060203075042/http://www.tour-land.ru/extr/north_p/eng/hist_ark.shtml
- Niven, J., The Ice Master, The Doomed 1913 Voyage of the Karluk. («El Maestru de Xelu, el viaxe aciar de 1913 del Karluk».)
- Polynyes nel mar de Chukchi, en: [1]
- La proteición Oso polar nel mar de Chukchi, en: «Polar bears shared by US, Russia to be managed jointly» (La xestión de los osos polares compartida por EE. UU. y Rusia va ser xestionada conxuntamente)
Enllaces esternos editar
Datos: Q159252
Multimedia: Chukchi Sea
