Mohedas de Granadilla

conceyu de la provincia de Cáceres (España)

Mohedas de Granadilla ye un conceyu español de la provincia de Cáceres, Estremadura.

Mohedas de Granadilla
Alministración
País España
AutonomíaBandera de Estremadura Estremadura
ProvinciaBandera de Provincia de Cáceres provincia de Cáceres
Tipu d'entidá conceyu d'España
Alcalde de Mohedas de Granadilla (es) Traducir Isidro Arrojo Batuecas
Nome oficial Mohedas de Granadilla (es)[1]
Códigu postal 10664
Xeografía
Coordenaes 40°16′06″N 6°12′06″W / 40.2683°N 6.2017°O / 40.2683; -6.2017
Mohedas de Granadilla alcuéntrase n'España
Mohedas de Granadilla
Mohedas de Granadilla
Mohedas de Granadilla (España)
Superficie 59 km²
Altitú 450 m
Llenda con
Demografía
Población 834 hab. (2023)
- 422 homes (2019)

- 414 muyeres (2019)
Porcentaxe 0.21% de provincia de Cáceres
Densidá 14,14 hab/km²
Más información
Estaya horaria UTC+01:00
Cambiar los datos en Wikidata

Toponimia

editar

La etimoloxía de la voz castellana moheda 'monte trupu, con carba' foi oxetu d'enllargada discutiniu. Coromines sopesa una posible etimoloxía arábiga, paeciendo decantase pola opción, puramente romance, de derivar moheda de "moho".[2] Pero la so propuesta de que se trate d'un usu metafóricu "cosa mofosa = monte con carbes" (porque tanto'l moho como la maleza echen a perder la comida o l'arboláu), pue ser afinada no semántico. Tase ante una aplicación lliteral del términu, entá vixente en dominiu lleonés, "moflo", na so acepción dafechu comprobada "liquen o mofos de los árboles".[3]

Puede comparase col nome del pueblu zamoranu de Movevos, que la so etimoloxía paez ser igualmente un deriváu dende mofos 'liquen o mofos'.[4] Ye polo tanto un coleutivu vexetal, col sufixu "–eros < -ārios". Compárese'l monte de la Mofosa, citáu nel Llibru de la Montería (1350) cerca d'El Tiemblo (Ávila). Na redolada de Fundão, Portugal, úsase la voz mofêdo ‘excesso de ramagem que prejudica o desenvolvimento da árvore'.[5] Ye un deriváu de moflo, comparable a *mofeda, que s'esplica teniendo en cuenta que, en encinares o carbayees, ye la ramasca secundaria o proliferante el más dau a tapizase de liquen.[3]

Casillas Antúnez estudia la hestoria y antecedentes de Moheda de Gata, pueblu de la tierra de Coria, repasando propuestes pa la etimoloxía de moheda.[6] Refuerza la hipótesis d'un orixe en moflo'l fechu de que'l llugar se documenta en 1251 La Mofeda. Una devesa de tierra de Coria yera El Mohedal (posiblemente la mesma sobre la que s'asitia'l pobláu), que la so morfoloxía empobina escontra un orixe puramente romance.

Mohedas completar dende 1975 con Granadilla, que foi mientres siglo cabeza de contorna y partíu xudicial pa esti pueblu, y parte de que'l so términu se anexonó Mohedas cuando Granadilla foi suprimíu.

Xeografía física

editar

Asitiar al norte d'Estremadura, na mancomunidá de Trasierra - Tierres de Granadilla.

El clima de la zona ye continental, con primaveres y serondes curties, branos calorosos ya iviernos relativamente fríos. La temperatura medio añal ye de 15º aproximao.

Historia

editar

Apuntando unes pincelaes sobre historia puede constatase que Mohedas yera un pueblu configuráu como tal a finales de la baxa Edá Media, como figura nos rexistros parroquiales, anque esisten datos indireutos qu'apunten la posibilidá d'un asentamientu de persones yá na Alta Edá Media. Desque esisten datos de la so esistencia les tierres de Mohedas pertenecíen al Duque d'Alba, siendo la mayoría de la so población xornalera», y bien pocos los propietarios». Casi siempres tuvo médicu, anque nel sieglu XVII y el XVIII nun fueron constantes. Cuando nun había médicu siempres hubo «ciruxanu-barberu» p'atender les necesidaes sanitaries de la población.

Tanto nel catastru d'Ensenada, como nel Interrogatoriu de la Real Audiencia de 1791, como nel Interrogatoriu de Madoz[7] falar de Mohedas como una llocalidá llimpia, pocu conflictiva pero tremendamente probe, apurada polos pagos a los nobles y poles constantes epidemia (yera zona endémica de paludismu). A finales del sieglu XIX la metá de los finaos na llocalidá yeren menores de 5 años.

A la cayida del Antiguu Réxime la llocalidá de constitúi en conceyu constitucional na rexón d'Estremadura, Partíu Xudicial de Granadilla, entós conocíu como Mohedas[8]que nel censu de 1842 cuntaba con 180 llares y 916 vecinos.[9]

Mohedas nun se llibró de los avatares del sieglu XX, cuantimás de la Guerra Civil, onde, entá nun siendo zona de conflictu, sí tuvo que sufrir baxes ente los sos paisanos.

Los años de la posguerra fueron especialmente difíciles yá que a la falta de recursos en toa España xunía la probeza de la zona. Darréu, nos años 50 y 60, vivióse'l fenómenu de la emigración, principalmente a Suiza nel estranxeru y al País Vascu na nación. Toes eses persones acabaron per tornar, trayendo riqueza y recursos a la llocalidá que sirvieron, xunto col enfotu de los mohedanos pa faer de la llocalidá un llugar formosu, como lo ye güei.

Nel añu de 1965 crez el términu porque incorpora una parte ensin anubrir del conceyu de Granadilla siendo arrodiada esta llocalidá pol banzáu de Gabriel y Galán.

Demografía

editar
 
Casa de Cultura.

Evolución demográfica (INE[10][11]):

Economía

editar

La economía de la llocalidá depende fundamentalmente del sector primariu, siendo los cultivos más importantes los derivaos de la olivar, tantu l'aceituna de mesa como l'aceite. Otros cultivos destacaos son la vide, y de forma minoritaria la ciruela o la cereza. La industria y los servicios tán pocu desenvueltos como correspuende a una llocalidá pequeña del norte d'Estremadura. Mohedas tien centru escolar hasta primaria y centru de salú con asistencia les 24 hores. Los esfuercios pola modernización de la llocalidá fueron constantes nes últimes décades.

Patrimoniu

editar

Mohedas nun foi una llocalidá rica nunca. Eso refléxase na falta de reclamos artísticos. Nesti aspeutu hai que destacar la Ilesia parroquial católica de San Ildefonso, que'l so campanariu ta fabricáu en granitu. Nel so interior destaca dende'l puntu de vista emocional el Santísimu Cristu del Perdón, que preside la nave central, y dende el puntu de vista artísticu la talla de la Virxe del Carmen.

Festividad

editar
  • San Ildefonso, el 23 de xineru;
  • San Ramón Nonato, el 31 d'agostu.

Referencies

editar
  1. Afirmao en: Llista de Conceyos y los sos Códigos por Provincies a 1 de xineru de 2019. Data d'espublización: 8 febreru 2019. Editorial: Institutu Nacional d'Estadística.
  2. COROMINAS, Joan y PASCUAL, Antonio: Diccionario crítico etimológico castellano e hispánico, Ed. Gredos, Madrid, 1980-1991. Seis volúmenes.
  3. 3,0 3,1 Pascual RIESCO CHUECA (2006), “Anotaciones toponímiques salmantinas” Archiváu 2013-10-23 en Wayback Machine, Salamanca, Revista d'Estudios, Diputación de Salamanca, nº 53, páxs. 185-264
  4. Pascual RIESCO CHUECA, “Medio natural y poblamiento en la toponimia mayor de Zamora” Archiváu 2012-04-12 en Wayback Machine, estrayíu del Anuariu 2000, Institutu d'Estudios Zamoranos "Florián de Ocampo", Diputación de Zamora, p. 449-500
  5. Figueiredo, Cândido de, Novo dicionário da língua portuguesa.
  6. CAXELLOS ANTÚNEZ, Francisco José (2008) La toponimia de la tierra de Coria (2 vols.), Universidá d'Estremadura.
  7. MADOZ, Pascual (1845-1850) Diccionario geográfico-estadístico-histórico de España y sus posesiones de Ultramar, Madrid.
  8. Cervantes Virtual [1]
  9. Conceyu Códigu INE -10.124 [2]
  10. «Poblaciones de fechu dende 1900 hasta 1991. Cifres oficiales de los Censos respeutivos.» (castellanu). INE. Archiváu dende l'orixinal, el 2011-09-21. Consultáu'l 21 de xunu de 2011.
  11. «Series de población dende 1996. Cifres oficiales de la Revisión añal del Padrón municipal a 1 de xineru de cada añu.» (castellanu). INE. Archiváu dende l'orixinal, el 2011-10-09. Consultáu'l 21 de xunu de 2011.

Enllaces esternos

editar