Navacarros

Navacarros ye un conceyu y llocalidá española de la provincia de Salamanca, na comunidá autónoma de Castiella y Llión. Integrar na contorna de la Sierra de Béjar. Pertenez al partíu xudicial de Béjar y a la Mancomunidá Ruta de la Plata.

Navacarros
Alministración
País	España
Autonomía	Castiella y Lleón
Provincia	provincia de Salamanca
Partíu xudicial	Béjar
Tipu d'entidá	conceyu d'España
Alcalde de Navacarros (es)	José Antonio López Sánchez
Nome oficial	Navacarros (es)
Códigu postal	37716
Xeografía
Coordenaes	40°23′49″N 5°42′52″W
Navacarros Navacarros (España)
Superficie	8.55 km²
Altitú	1109 m
Llenda con	Candelario, Béjar, Vallejera de Riofrío, La Hoya y Solana de Ávila
Demografía
Población	132 hab. (2023) - 57 homes (2019) - 55 muyeres (2019)
Porcentaxe	0% de provincia de Salamanca
Densidá	15,44 hab/km²

El so términu municipal ta formáu poles llocalidaes de Navacarros y Vistahermosa, ocupa una superficie total de 8,55 km² y, según los datos demográficos recoyíos nel padrón municipal ellaboráu pol INE nel añu 2017, cuenta con una población de 104 habitantes.

Xeografía

El términu municipal de Navacarros ye un llugar de camín obligáu nel trazáu Norte-Sur de la Sierra de Béjar. Por cuenta de la so estensión, son numberosos los caminos y rutes que la traviesen, bien utilizaos (a cuerpu, en bicicleta de monte o a caballu) polos amantes de la naturaleza.

Unu de los caminos que traviesa'l pueblu ye'l senderu de gran percorríu GR-10, que comunica la llocalidá valenciana de Puçol con Lisboa, sirviendo d'unión ente'l Mar Mediterraneu y l'Océanu Atlánticu.

Historia

A pesar de nun atopase munchos muertes históriques, sabemos al traviés de diversos escritos que los Celtes fueron los primeres n'asitiase na zona.

Darréu la zona foi invadida pol Imperiu romanu, de los cualos conocemos que llamaben a la zona "Pagus Deobriga". Yá empecipiada la romanización de Hispania, comunicóse Pagus Deobriga mediancte una calzada romana, que llegaba hasta la Vía de la Plata, ruta que xunía Astúrica Augusta (Astorga) con Emérita Augusta (Mérida). Mientres esti periodu tiense constancia de que los habitantes de la zona dedicar al cuidu del ganáu porcino, a l'agricultura minifundista y a la estracción de plata (nun se conoz l'allugamientu exactu de les mines).

De la presencia del pueblu árabe en Pagus Deobriga nun hai nengún testimoniu escritu. Sicasí, parte de la vexetación esistente pudiera ser llantada por ellos: el Té Moruno que crez bonalmente en delles finques del pueblu, lloreos y árboles frutales (perales, pumares, zrezales, etc.). De les costumes musulmanes tamién s'heredaron, ente otres, el llendo y l'agricultura doméstica esistente hasta nun hai munchos años, con cantidá de güertos onde se cultivaben tou tipu d'hortolices.

Dende entós y hasta'l sieglu XIII y cola llegada de xentes cristianes tamién s'asitiaron nesti territoriu xudíos, árabes y mozárabes. Asina'l pueblu de Pagus Deobriga pasa delles vegaes de pertenecer d'un conceyu o villa a otra, ente'l d'Ávila y la de Béjar, quedándose por fin na villa de Béjar, gracies a la creación d'un padrón, onde obligatoriamente rexístrense los habitantes, sacante los enfermos que nun tán obligaos a ello. Nesi momentu ye cuando de xuru apaez el nuevu nome que se-y va dar al pueblu de Pagus Deobriga y que va permanecer hasta los nuesos díes. El nome de "Navacarros". En delles fontes escrites en castellán antiguu apaez como "Nabacarros", anque hai autores que consideren la denominación como prerromana, debíu al prefixu "Nava" el cual a partir del sieglu XIII utilizar pa crear los nomes de gran cantidá de villes y pueblos. Nesti sieglu, sumíu'l peligru de que'l pueblu vuelva pertenecer a otra contorna, empezar a crear numberoses ilesies nes zones rurales, llegando a tener en casi toles poblaciones una. Asina en Navacarros ye probable que nel sieglu XIII construyera la primer ilesia, que foi reconstruyida sobre l'añu 1644 aprovechando la disposición y materiales de la otra más antigua. Les obres fueron contrataes polos canteros gallegos Juan y Pedro Portela y con Antonio Cachu, maestru carpinteru vecín de Valdesangil, un pueblu cercanu.

Como parte de la comunidá bejarana, tres la perda del votu en Cortes de Béjar y el so pasu a depender de Salamanca nesi aspeutu a partir de 1425, fechu favorecíu pol pasu de Béjar y el so territoriu a manes de los Zúñiga en 1391, Navacarros pasó a formar parte del Reinu de Llión, nel que se caltuvo nes divisiones territoriales de Floridablanca en 1785 y finalmente na de 1833 en que se crean les actuales provincies, quedando integráu Navacarros na provincia de Salamanca, dientro de la Rexón Lleonesa.

Sobre l'añu 1645 conclúyense les obres de la Ermita del Santísimu Cristu del Humilladero el cual dará-y un nuevu monumentu a la llocalidá de Navacarros, llugar qu'en los nuesos díes caltener en bien bon estáu, gracies a la collaboración sobremanera de les vecines del pueblu que lu curien mientres tol añu. De principios del sieglu XVII daten los primeros documentos que tien anguaño la Ilesia de Navacarros, de 1612, a 1623, de 1623 a 1717... hasta los nuesos díes. Nellos reflexen la natalidá y mortalidá na parroquia de Navacarros.

El sieglu XVII ye'l que más documentos escritos dexónos y al traviés d'ellos podemos conocer les costumes y fechos más relevantes de la hestoria de Navacarros. Unu d'estos documentos y de los más importantes ye'l "Llibru de Magüetu", perteneciente a la Parroquia de La nuesa Señora de l'Asunción de Navacarros. El llibru ta escritu por iniciativa de D. Miguel Sánchez Castaño, párrocu de la mesma en 1729, añu en qu'empieza a escribise. Esti llibru describe los acontecimientos más importantes rellacionaos cola vida relixosa del pueblu dende 1729 hasta 1889, empezando la so escritura con estes frases:

"Topándonos celebrando la Santa Misa nesti llugar presentósenos, por unu, cura rector, esti llibru de Magüetu [...] por que como tal llibru de Magüetu, hayan partíes y tengan tola fuercia [...] certificáu pol cura rector y siendo Obispu D. Juan Benito de Echevarría..."

Economía

Hasta la segunda metá del sieglu XX, en Navacarros desenvolvióse una economía basada na agricultura y ganadería familiar. Pequeños minifundios dedicaos a la recoyida de frutes, ceberes y hortolices, regaos col abondosa agua de regueros y manantiales enriaos, según la estracción de carne, lleche y güevos d'animales domésticos, dexaron la subsistencia de los habitantes del pueblu, que vendíen los sos escedentes a los pueblos cercanos y nel mercáu de Béjar. Ye a partir de los años 50 del sieglu pasáu, cuando munchos vecinos completen los llindaos ingresos qu'esta economía apurría-yos con trabayos temporales y, nel meyor de los casos, fixos, na próspera industria testil de la contorna.

A partir de los años 70, coincidiendo col entamu de la crisis testil, munches families emigren a otres ciudaes: Avilés, Barcelona, Madrid, Valladolid, etc., colo qu'empieza la despoblación de Navacarros, convirtiéndose les fértiles tierres antes cultivaes en zones desiertes y abandonaes.

Na actualidá, apenes queden families dedicaes al sector primariu. Sobreviven negocios como l'albañilería, carpintería, eletricidá, imprenta, picadoriu de caballos, etc. y, sobremanera, l'incipiente sector turísticu: chigres, restoranes y cases rurales, pos la Estación d'esquí de La Covatilla, atopar a namái 12 km de distancia.

Demografía

Gráfica d'evolución demográfica de Navacarros ente 1900 y 2017

Fonte Institutu Nacional d'Estadística d'España - Ellaboración gráfica por Wikipedia.

Nucleos de población

El conceyu estremar en dellos nucleos de población, que teníen la siguiente población en 2015 según l'INE.

Nucleu de población	Población
Navacarros	120
Vistahermosa	0

Monumentos y llugares d'interés

• Ilesia parroquial Nuesa Señora de l'Asunción, Ilesia parroquial católica so la advocación de Nuesa Señora de l'Asunción , na Archidiócesis de Mérida-Badayoz, Diócesis de Plasencia, Arciprestalgu de Béjar. Ta construyida sobre los cimientos d'otra que se quemar. L'actual foi construyida na primer metá del sieglu XVII. Foi parroquia de 4 pueblos: Palombares, Vallejera, La Hoya y Navacarros. Entá güei pueden vese les puertes poles qu'entraben los vecinos d'estos pueblos. Ye de les más grandes de la contorna. Tien un coru altu y otru baxu y un órganu, anguaño bien deterioráu. Tien delles pintures, ente les que destaca'l llenzu “Les Bodes Místiques de Santa Catalina” qu'entá siendo d'autor desconocíu, atribuyir a la escuela borgoñesa. Disponer de numberosa información sobre la so construcción en "El llibru Magüetu", empecipiáu nel añu 1729 y que se caltién nel archivu parroquial.

• Ermita d'El Humilladero, asítiase n'unu de los estremos del pueblu, nel antiguu camín a Ávila. Fundar en 1645. Ye una bona ermita, con ampliu portal y arcos torales de piedra, nos que se sostién una bóveda de lladriyu. L'altar, del segundu Renacimientu, contién una talla de la Santa Imaxe, al paecer del sieglu XVI y de bastante méritu, magar foi desacertadamente restaurada nel sieglu XIX. A los pies del Crucificáu ta arrodillada la Madalena. Hai una fornica, guarnida con ocho tables, que, a manera de marcos, ostenten ricos relieves doraos representando escenes de la Pasión.

• Ponte romana, asitiáu nel camín de Navacaros a Vallejera y pol que pasa un pequeñu ramal de la calzada romana que traviesa'l pueblu.

Cultura

Fiestes

Mientres el 22 de xunetu, celébrase la fiesta n'honor a María Madalena, una de les primeres cites del branu nes fiestes de los pueblos de la Contorna de Béjar.

El 15 de setiembre celébrase la fiesta de "El Cristu". Mientres los nueve díes previos a la fiesta celebra la Novena, oficiu relixosu que rexunta a los vecinos diariamente na ermita de "El Humilladero", asitiada pela rodiada del pueblu.

Navacerrenses pernomaos

• Pedro Dorado Montero, destacáu xurista y criminalista (1861-1919)

Ver tamién

• Provincia de Salamanca
• Sierra de Béjar

Enllaces esternos

• Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Navacarros.

• Navacarros n'OpenStreetMap.

• Datos: Q1768736
• Multimedia: Navacarros