Ocupación de Filipines por Estaos Xuníos

La ocupación de Filipines por Estaos Xuníos (1898-1946) empieza tres l'adquisición del Archipiélagu per parte de los Estaos Xuníos quien lo merquen a España tres el desenllaz de la Guerra d'España y Estaos Xuníos. La Guerra ente Filipines y Estaos Xuníos conclúi cola creación en 1935 del Estáu Llibre Acomuñáu de Filipines y tres la ocupación xaponesa de les Filipines mientres la Segunda Guerra Mundial produzse la independencia de Filipines en 1946.

Y, dempués de too, les Islles Filipines son namái'l trampolín pa China.
Filipinos muertos na Guerra ente Filipines y Estaos Xuníos (1899-1902), que surdió darréu cuando estos llucharon contra los norteamericanos que se convirtieren nos sos nuevos dueños. Morrió en redol a un millón de persones (la gran mayoría civiles) que representaben el 10 % de la población filipina de la dómina. Foi primer guerra de lliberación nacional del sieglu XX y dalgunos falen d'un Xenocidiu filipín (Estaos Xuníos ordenó al so exércitu nun tomar prisioneros y matar a tolos mayores de diez años).[1]

Antecedentes

editar

En 1896 empieza la revolución de Katipunan que remata en payares de 1897 cuando ente'l gobiernu español y los principales dirixentes revolucionarios róblase'l Pactu de Biak-na-Bató. El presidente del gobiernu revolucionariu Emilio Aguinaldo xunto con otros líderes revolucionarios fueron anmistiados recibiendo una indemnización monetaria en cuenta de l'aceptación d'un exiliu voluntariu en Ḥong Kong.[2][3][4]

 
La representación de la bandera que se plantegó mientres la declaración d'independencia. Esta foi la base de la bandera que na actualidá ye utilizada en Filipines .

A pesar de que'l 12 de xunu de 1898 Aguinaldo lleera la Declaración d'Independencia de Filipines en Cavite tres la Guerra d'España y Estaos Xuníos de 1898, Filipines quedó nel poder de los Estaos Xuníos.

 
Primer parte de l'Acta de la proclamación d'independencia del pueblu Filipín, redactada n'español.

Nel eventu foi izada de la Bandera de Filipines, fecha en Ḥong Kong poles Señores Marcela Agoncillo, Lorenza Agoncillo y Delfina Herboza, y la execución del Magdalo Marcha filipina (agora llamáu Lupang Hinirang en tagalog), como Himnu Nacional que foi compuestu por Julián Felipe y tocáu pela banda de de guerra de San Francisco de Malabón.

Réxime militar (1898-1901)

editar

El 14 d'agostu de 1898, tres la entrada de les tropes d'Estaos Xuníos n'Intramuros, los Estaos Xuníos establecieron un gobiernu militar en Filipines sol mandu del xeneral Merritt. Mientres el réxime militar (1898-1901), el comandante militar rixe so l'autoridá del presidente de los Estaos Xuníos que ye'l Comandante en Xefe de les Fuercies Armaes d'Estaos Xuníos.[5] Este mesmu añu'l xeneral Otis asocede a Merritt quien desempeña'l cargu hasta 1900 cuando foi releváu pol tamién xeneral MacArthur, quien gobernó hasta 1901.

Primer choque

editar

El 25 d'agostu de 1898 empecípiense les hostilidaes en Cavite onde los insugrentes onde se produz la primer víctima d'Estaos Xuníos, George Hudson del reximientu d'Utah, tamién foi mancáu de muerte el cabu William Anderson y cuatro soldaos de la Cuarta de Caballería fueron mancaos.[6][7]

Primer República Filipina

editar
 
Una sesión del Congresu de Malolos na Ilesia de Barasoain.

El Gobiernu Revolucionariu convoca eleiciones constituyentes que se llevaron a cabu ente los meses de xunu y de setiembre. Frutu de los sos trabayos foi la redaición de la Constitución de Malolos, la primera Constitución de la historia de Filipines escrita en llingua española, la llingua oficial del archipiélagu. Con ella'l 23 de xineru de 1899 en Malolos, provincia de Bulacán, naz la Primer República Filipina.

La República tuvo oficialmente activa hasta la captura y arrestu d'Emilio Aguinaldo poles tropes d'Estaos Xuníos el 23 de marzu de 1901 en Palanan, Isabela. Anque tres esti golpe la Primer República quedó descabezada, Macario Sakay asume la presidencia siguiendo la resistencia hasta 1907, cuando foi prindáu y executáu.

Sakay, un veteranu miembru del Katipunan, estableció la so propia república nos montes de Dimasalang (güei, la provincia de Rizal), ocupando la presidencia Francisco Carreón col títulu de vicepresidente.[8] N'abril de 1904, Sakay publicó un manifiestu declarando'l derechu filipín a la llibre determinación nun momentu nel que'l sofitu a la independencia yera consideráu un crime poles fuercies d'ocupación d'Estaos Xuníos.[9]

 
Trés rebalbos moros colgaes en Joló el 23 de xunetu de 1911.

.

Alministración civil

editar

El 31 d'avientu de 1916 una vegada pacificado l'archipiélagu entámase territorialmente sobre la base de trés grandes divisiones:

Enllaces esternos

editar

Referencies

editar
  1. «Jacob H. Smith» (n'inglés). Wikipedia, the free encyclopedia. https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Jacob_H._Smith&oldid=686056879. Consultáu'l 4 de febreru de 2016. 
  2. Aguinaldo 1899 Ch.1
  3. Aguinaldo 1899 Ch.2
  4. Kalaw 1927, pp. 92–94 Cap.5
  5. Halstead 1898, pp. 110–112.
  6. Halstead1898ch28p315
  7. Taylor1907p19
  8. Kabigting Abá, Antonio (1955). Xeneral Macario L. Sakay: Was He a Bandit or a Patriot?. J. B. Feliciano and Sons Printers-Publishers.
  9. Flores, Paul (August 12, 1995). "Macario Sakay: Tulisán or Patriot?". Philippine History Group of Los Angeles. Retrieved 2007-04-08.