Pozzuoli
Pozzuoli ye un conceyu italianu alcontráu na Ciudá metropolitana de Nápoles, rexón de Campania. Cuenta con 81.630 habitantes[1] en 43,44 km².
 Pozzuoli | |||
|---|---|---|---|
 | |||
| |||
| Alministración | |||
| País |  Italia | ||
| Rexón |  Campania | ||
| Ciudá metropolitana | Ciudá metropolitana de Nápoles | ||
| Tipu d'entidá | comuña d'Italia | ||
| Códigu postal |
80078 | ||
| Xeografía | |||
| Coordenaes | 40°49′23″N 14°07′20″E / 40.8231°N 14.1222°E | ||
  Pozzuoli Pozzuoli (Italia) .svg) | |||
| Superficie | 43.44 km² | ||
| Altitú | 28 m | ||
| Llenda con |
| ||
| Demografía | |||
| Población | 76 331 hab. (1r xineru 2023) | ||
| Porcentaxe | 2.46% de Ciudá metropolitana de Nápoles | ||
| Densidá | 1757,16 hab/km² | ||
| Más información | |||
| Fundación | 521 edC | ||
| Prefixu telefónicu |
081 | ||
| Estaya horaria |
UTC+01:00 (horariu estándar) Hora central europea UTC+02:00 (horariu de branu) | ||
| Llocalidaes hermaniaes |
| ||
| comune.pozzuoli.na.it | |||
 | |||
El territoriu municipal contién les frazioni (subdivisiones) d'Arcu Felice, Campana Annunziata, Cuma, Licola Centru, Licola Lido, Lucrino, Montenuovo, Monterusciello, Pisciarelli y Toiano. Llenda colos conceyos de Bacoli, Giugliano in Campania, Nápoles y Quarto.
El puertu ta asitiáu ye una llixera hendidura de la llinia costera nel estremu noroeste del golfu de Nápoles, llamada Golfu de Pozzuoli, y ye'l cai pa Isquia y Procida xunto al Puertu de Nápoles.
Ye la ciudá principal de los Campos Flégreos.
Historia
editarEl nome llatín yera Puteoli (‘pocinos’, en llatín), probablemente por cuenta de los pozos d'agua volcánico (les agües de Pozzuoli) reputada dende l'antigüedá por vencer la esterilidá.
La colonia griega de Dicearquia (‘llugar onde reina la xusticia’), asitiada nel territoriu y quiciabes nun asentamientu más antiguu de la cercana y amiga Cumas, debe la so fundación a xente fuxida de Samos en redol al 530 e. C. por causa de la tiranía de Polícrates.
El centru tuvo una función preeminentemente mercantil mientres tol periodu de la hexemonía griega sobre la rexón flégrea y, como Cumas, depués pasó sol dominiu de los samnitas y darréu nel sieglu IV e. C., sol romanu tomando'l nome llatín de Puteoli.
Nel 194 e. C., superáu'l peligru de la invasión cartaxinesa na Italia meridional, ellí fundóse una colonia romana, y la ciudá convirtióse non solo nel puertu comercial más importante de la península, sobremanera pol comerciu con Oriente, sinón n'unu de los más activos de tol Mediterraneu.
Taba dotáu'l puertu con unes dársenes comunicantes (comparables a un esclusa), un espigón, a partir del sieglu II e. C., protexer de los vientos del sur. Tenía un pequeñu mercáu de comestibles, llamáu Templu de Serapis, y el Anfiteatro Flavio, construyíu en tiempos de Vespasiano (emperador romanu del 69 al 79).
El cayente de Pozzuoli como nuedu comercial tuvo entamu cola ordenación de la dómina de Claudio del gran puertu de Roma al norte d'Ostia y solo foi de volao atayada pola apertura de la Vía Domitia que, xuntándose cola Vía Apia xunto a Sinuessa, dexaba un percorríu más rápidu ente Pozzuoli y Roma.
Sía comoquier, Pozzuoli siguió siendo'l principal puertu de la Campania hasta'l momentu de les invasiones de los bárbaros.
Puteoli foi'l gran emporiu pa los barcos de cebera d'Alexandría, y d'otros barcos de tol mundu romanu. Tamién yera'l principal centru pa les esportaciones de Campania, incluyendo vidriu sopláu, mosaicos, fierro forxáu, y mármol. L'armada romana allugada na cercana Miseno yera la mayor flota naval de l'antigüedá.
Puteoli foi la llocalización del espectacular fechu en 37 pol excéntrico Calígula, quien siendo emperador ordenó una ponte flotante temporal usando barcos como pontones, estendiéndose 2 km dende la ciudá hasta la famosa Bayes, sobre'l cual pasó montando al so caballu, en desafíu la predicción d'un astrólogu que dicía "non más suerte pal emperador qu'acaballe un caballu cruciando'l golfu de Bagues."
El apóstol Pablo desembarcó equí nel so viaxe a Roma, de la que taba a 180 km de distancia. Equí permaneció mientres siete díes y depués colos sos compañeros empezaron el so viaxe pela vía Apia escontra Roma.
San Procolo foi martirizáu equí colos sos compañeros nel sieglu IV. Los siete cabeces d'águila del escudu d'armes de Pozzuoli, díxose que representen a siete d'esos mártires. San Procolo foi afectuosamente moteyáu 'o pisciasotto ("pantalones borachos") porque'l 16 de payares ye de cutiu el día de la uva. Los ciudadanos tamién celebren la so fiesta'l segundu domingu de mayu.[2]
Nel sieglu XVII, l'obispu de la ciudá fixo construyir una catedral utilizando la estructura del templu d'Augusto, con cuenta de borrar les muertes «paganos».
Dende agostu de 1982 a avientu de 1984 la ciudá esperimentó cientos de temblones y bradisismo, qu'algamó'l so picu'l 4 d'ochobre de 1983 estropiando 8000 edificios del centru de la ciudá. El fondu del mar llevantóse casi 2 m, y dexó a la badea de Pozzuoli demasiáu poco fonda pa un gran barcu.
La colonia romana
editarDisponemos de les grandes muertes de la ciudá romana, que borró casi por completu les buelgues de los asentamientos precedentes.
La topografía xeneral del pobláu romanu lamentablemente solo ye reconstruible gracies a antiguos documentos: una pintura atopada nuna villa d'Estabia ysobremanera dellos vasos de vidriu (fabricaos nos talleres de vidriu de la mesma Pozzuoli). Nesta garrafa de vidriu ta ilustrada con claridá la distribución del allugamientu urbanu acompañada d'inscripciones qu'indiquen con precisión el destín de los principales monumentos: dos anfiteatros, un teatru, un solarium (un pórticu que sostenía una terraza), les termes, el muelle, columnes pa sofitar estatues, un templu con una divinidá representada nel interior (Serapis o quiciabes la estatua d'un emperador divinizado).
El nucleu orixinariu de la colonia romana (como tamién de la ciudá griega y samnita) taba asitiáu sobre l'altor güei llamáu Castello o Rione Terra, onde mientres la Edá Media los habitantes de nuevu volvieron protexese pa escapar de los inconvenientes creaos na zona poles oscilaciones del terrén y la meyora del paludismu.
Ellí siguen siendo identificables el característicu esquema del allugamientu viario perteneciente a la dómina romana y los restos del templu d'Augusto, tresformáu nel cursu del sieglu XI nel duomo de San Procolo.
Los trabayos de restauración de la ilesia, empecipiaos en 1963 dempués d'una quema, dexaron sacar a la lluz les antigües estructures del templu romanu, relativamente entá bien calteníes. Asina se pudo saber que'l templu antiguu yera un seudoríptero d'orde corintiu coles parés de falsu apareyu cuadráu y dotáu na parte llateral d'un accesu gradiáu. Una inscripción indica como constructor al arquiteutu Lucio Coceio Aucto, con toa probabilidá identificable col autor de les grandes galeríes de Nápoles y de Cumas y quiciabes tamién d'otros análogos pasaxes soterraños de la zona flégrea.
División alministrativa
editarPozzuoli ta estremada en 9 fracciones comunales:
- Arcu Felice
- Campana Annunziata
- Licola Centro *
Licola Lido
- Lucrino
- Montenuovo
- Monterusciello
- Pisciarelli
- Toiano.
Comuñes estremeres
editarDemografía
editar| Gráfica d'evolución demográfica de Pozzuoli ente 1861 y 2001 |
 |
| Fonte ISTAT - ellaboración gráfica de Wikipedia |
Patrimoniu
editarLa ciudá tien numberoses atraiciones turístiques. Son les siguientes:
- El Macellum o Templu de Serapis, consideráu'l símbolu de la ciudá. El nome deriva de la estatua atopada del dios Serapis en 1750. Inclúi trés maxestoses columnes de mármol cipolino, qu'amuesa la erosión de moluscos, cuando'l nivel de la tierra taba más baxu que na actualidá.
- Amphitheatrum Flavium, el terceru en tamañu dempués del Coliséu y l'anfiteatru de Capua. Foi construyíu probablemente polos mesmos arquiteutos que diseñaron el Coliséu, baxu Vespasiano y Tito. Podía contener hasta 20.000 espectadores. Nos soterraños hai restos de les ruedes dentaes usaes pa llevantar les xaules de los animales selvaxes de los espectáculos. La estructura yera elíptica, y midía 147 × 117 metros. El sable puramente dicha midía 72,22 × 42,33 m.
- Solfatara (cráter volcánicu con fumarolas actives).
- Foru Romanu
- Santuariu de San Gennaro. Ye unu de los dos llugares ―xunto cola catedral de Nápoles― onde asocedió'l presuntu milagru de la licuefacción del sangre del santu.
- Llagu Avernu, nel que Virgilio, nel llibru VI del so Eneida, asitió la entrada del Infiernu. El nome deriva del griegu, y significa ‘ensin páxaros’, refiriéndose a l'ausencia de páxaros debíu al gas que emana ellí. Cerca tán:
- el templu d'Apolo
- la Grotto Coceio, una galería escavada polos romanos que coneuta Lucrino con Cumas. Foi estropiada mientres la Segunda Guerra Mundial y yá nun ye visitable.
- la Grotto de la Sibila de Cumas
- Llagu Lucrino, na homónima fracción comunal, non lloñe de l'anterior. Taba tamién consideráu un llugar infernal, por cuenta de fenómenos volcánicos similares. Yera un renombráu llugar de residencia en dómina romana, qu'incluyía la villa de Cicerón. Ye tamién citada por Pliniu'l Vieyu Naturalis Historia (ix, 25) como'l llar d'un delfín que se fixera amigu d'un neñu. Según Plinio cuando'l neñu cayó enfermu y morrió, el delfín morrió col corazón rotu. La hestoria ye considerada como la primera lleenda urbana.
Educación
editarLa ciudá alluga'l Campus de Nápoles de la Link Campus University, universidá privada italiana con perfil internacional.[3]
Vulcanismu
editarL'actividá volcánica de la zona dio orixe al términu puzolana, grava d'orixe volcánicu que s'asemeya a la piedra pómez y que yera usada pa la fabricación de los primeros formigones romanos, y qu'entá güei úsase pa la fabricación de cementu.
La ciudá sufrió ente 1982 y 1984 un bradisismo qu'obligó a sacupar la ciudá vieya en 1983; el suelu llevantóse 1,87 m en trés años. Esti fenómenu reveló numberoses muertes antigües. El fenómenu ye por cuenta de una bolsa magmática asitiada so la ciudá.
El vulcanismu ta igualmente nel orixe de los Campos Flégreos asitiaos pela redolada.
Personaxes
editar- El dictador romanu Lucio Cornelio Sila morrió na so villa d'equí.
- L'actriz Sofía Loren, nacida en Roma, creció equí.
Ciudaes hermaniaes
editar
Agios Dimitrios, dende 1986;
Szczecin, dende 1993;
Rexón d'Abruzzo, dende 2001.
Referencies
editar- ↑ Datos Istat al 31/07/2016.
- ↑ Fiesta de San Procolo.
- ↑ unilink.it (ed.): «Link Campus University – Napoli» (italianu). Archiváu dende l'orixinal, el 2017-06-08. Consultáu'l 26 de payares de 2015.
Enllaces esternos
editar
Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Pozzuoli.
