Wikipedia

Campania

Campania[1] ye una de les venti rexones que conformen la República italiana. La so capital y ciudá más poblada ye Nápoles. Ta allugada en Italia meridional, llindando al norte con Molise, al este colos montes Apeninos que la dixebren de Puglia, al sureste con Basilicata, al sur y oeste col mar Tirrenu (mar Mediterraneu) y al noroeste con Lazio. Con 5 869 029 habs. en 2013 ye la tercer rexón más poblada del país —por detrás de Lombardía y Lazio— y con 429 hab/km², la más densamente poblada.[2][3] Les pequeñes islles Flégreas y Capri son tamién alministrativamente parte de la rexón.

Campania
flag of Campania (en) Traducir
Alministración
PaísBandera d'Italia Italia
ISO 3166-2 IT-72
Tipu d'entidá rexón d'Italia
Capital Nápoles
President of Campania (en) Traducir Vincenzo De Luca
Nome llocal Campania (it)
División
Xeografía
Coordenaes 40°54′38″N 14°55′14″E / 40.9106°N 14.9206°E / 40.9106; 14.9206
Superficie 13670.95 km²
Llenda con Laciu, Molise, Apulia y Basilicata
Altitú media 322 m
Demografía
Población 5 786 373 hab. (2019)
Densidá 423,26 hab/km²
Más información
Estaya horaria UTC+01:00 y UTC+02:00
Fundación 1970
regione.campania.it
Cambiar los datos en Wikidata

Etimoloxía

editar

El topónimu Campania deriva del términu llatín campus, que quier dicir campu, y por comixtión llingüística, del términu oscu Kampanom, col cual indicábase la zona de la contorna de la ciudá de Capua. Aun así, tien de señalase que los estudios al respeutu nun llegaron a conclusiones unívoques, porque nun ta claru si la pallabra Campania ye una derivación del axetivu modificativo de Capua (Capua, Capuania, Campania), o s'atopa en llugar d'ello coincidencia col significáu de "campagna", como fadría suponer la espresión "Campania felix". Nesti segundu sentíu, sorráyase que'l sustantivu llatín "campus" tien el significáu de "llanura, campu abierto", qu'indicaría, xunto col clima favorable yá notáu, la particular fertilidá y amenidad de la rexón.

Xeografía física

editar
 
Subdivisión topográfica de la Campania.

La rexón de Campania tien una superficie de 13 590 km², con dos zones estremaes: l'interior montascosu y la mariña. L'interior apenínico ye grebu. Ta estazáu en macizos separaos, que raramente algamen más de 2000 msnm (Miletto de 2050 m). Cerca de la mariña hai macizos volcánicos: monte Vesubiu (1277 m) y Campos Flégreos. Otros dos zones volcánicas son Roccamonfina y el monte Epomeo.

 
Seición de la mariña Amalfitana.

La mariña estender a lo llargo de 350 km sobre'l mar Tirrenu. Ye zona fértil onde se concentren los cultivos. Campania ye famosa poles sos golfos: el de Gaeta, el de Pozzuoli, el de Nápoles, el de Salerno y el de Policastro. Tamién son conocíes los sos trés islles principales: Capri, Isquia y Prócida. La mariña Amalfitana (italianu: Costiera Amalfitana) ye una porción de mariña enclaváu na península de Sorrento. De gran interés turísticu y cultural, tolos conceyos qu'integren la mariña fueron declaraos como Patrimoniu de la Humanidá pola Unesco en 1997. Toma'l so nome del so conceyu más importante, Amalfi: un pequeñu y formosu destín turísticu. Son tamién destacables na mariña los conceyos de Positano y Ravello.

El clima ye típicamente mediterraneu a lo llargo de la mariña, ente que nes zones interiores ye más continental, con baxes temperatures pel iviernu. 51 % de la superficie total ye ondulada, 34 % montascosa y el 15 % restante ta formáu per tierres altes. Hai un riesgu sísmicu mediu-altu nesa rexón.

Les riques vistes naturales de Campania faen d'ella que seya importante pa la industria turística, especialmente a lo llargo de la Mariña Amalfitana, el monte Vesubiu y la islla de Capri.[4]

Historia

editar

A lo llargo de gran parte de la so historia, Campania tuvo nel centru de les entidaes más significatives de la civilización occidental.

Antigüedá

editar
 
Templo de Hera, Paestum, construyíu nel 550 e.C.

Los habitantes orixinales de la Campania fueron tres grupos d'ítalos, toos ellos falantes del idioma oscu: los oscos, los auruncos y los ausonios.[5] L'área foi colonizada polos antiguos griegos y taba dientro de la Magna Græcia. Mientres el sieglu VIII e.C., xentes d'Eubea empezaron a establecer colonies na rexón qu'aprosimao se correspuende colo que güei ye la Ciudá metropolitana de Nápoles.[6] Los griegos fundaron les ciudaes de Pithekusae (Ischia), Kymai (Cumas), Neápolis (Nápoles), Posidonia (Paestum), Elea (Novi Velia) y Pixunte (Policastro Bussentino). Otra tribu osca, los samnitas, treslladar dende la Italia central hasta Campania, conquistando les ciudaes de Capua y Cumas.[7] Les guerres samnitas qu'enfrentaron a estos pueblos cola República Romana tuvieron como resultáu que Roma, a finales del sieglu IV e.C., apoderara tol sur d'Italia.[7][8]

Nestes tierres los romanos combatieron contra Pirro d'Epiru na decisiva batalla de Benevento (275 e.C.) y tamién contra Aníbal na batalla de Capua (211 e.C.)[9] Foi una zona ceberaística que, dempués, goció d'un periodu de tranquilidá y prosperidá sol Imperiu Romanu, que se vio atayáu cola erupción del Vesubiu nel añu 79, que soterró les ciudaes de Pompeya y Herculano.[10]

Edá Media

editar

Col cayente del Imperiu romanu, el so últimu emperador, Rómulo Augústulo, tuvo prindáu nel Castel dell'Ovo, Nápoles, en 467, marcando asina simbólicamente el principiu de la Edá Media.[11]

 
Los primeros reis gobernaron dende Castel Nuovo.

La rexón tuvo munchos ducaos y principaos mientres la Edá Media, nes manes del Imperiu bizantín y dalgunos lombardos. Foi so los normandos cuando los más pequeños estaos independientes xuniéronse como parte d'un significativu reinu européu, conocíu como'l Reinu de Sicilia. Dempués d'un periodu como reinu normandu, el Reinu de Sicilia pasó a los Hohenstaufen que yeren una poderosa familia real xermana d'orixe suabu.[12] Federico II Hohenstaufen fundó la Universidá de Nápoles, la más antigua universidá pública del mundu, lo que fizo de Nápoles el centru intelectual del reinu.[13] El conflictu ente los Hohenstaufen y el Papáu llevó a qu'en 1266 el papa Inocencio IV coronara al duque angevino Carlos como rei del reinu:[14] Carlos oficialmente treslladó la capital de Palermo a Nápoles onde moró nel Castel Nuovo.[15]

En 1281, col advenimiento de les víspores sicilianos, el reinu estremar en dos: l'angevino Reinu de Nápoles incluyía la parte meridional de la península itálica, ente que la islla de Sicilia convertir nel Reinu de Sicilia aragonés.[14] Foi mientres esti periodu cuando afectaron a Campania elementos de la cultura española y francesa. Alfonsu I conquistó Nápoles dempués de la so victoria contra l'últimu rei angevino, René, Nápoles foi unificáu de nuevu mientres un curtiu periodu con Sicilia.[16] Sicilia y Nápoles fueron dixebraos en 1458 pero siguió siendo una dependencia aragonesa baxu Ferrante.[17] La nueva dinastía reforzó'l comerciu de Nápoles estableciendo rellaciones con España.

Edá Moderna

editar
 
La Sala del Tronu del Palaciu Real de Caserta, sede del poder de la monarquía borbónica.

Nápoles tamién se convirtió nun centru del Renacimientu, llegando a la ciudá artistes como Laurana, da Messina, Sannazaro y Poliziano.[18] Mientres cuatro años, Nápoles foi controlada polos franceses,[19] pero dempués de la batalla del Garellano (1503), pasó a formar parte del Imperiu español,[19] que gobernaben el territoriu per mediu de virréis. Nápoles convertir na segunda ciudá por tamañu d'Europa, superada namái por París.[20] Foi un poderosu centru cultural na dómina barroca, como'l llar d'artistes ente los que s'incluyeron Caravaggio, Rosa y Bernini, filósofos como Telesio, Bruno, Campanella y Vico, y escritores como Marín. Una revolución liderada pol pescador local Masaniello vio la creación d'una curtia República Napolitana (1647) que duró namái unos meses.[19]

Pal añu 1714, los españoles dexaron de gobernar Nápoles como resultáu de la Guerra de Socesión española; foi l'emperador Carlos VI quien gobernaba dende Austria al traviés de virréis.[21] La Guerra de Socesión Polaca tuvo como resultáu que los españoles recuperaren Sicilia y Nápoles como parte d'una unión personal, que nel tratáu de Viena fueron reconocíos como independientes so una caña menor de los Borbones españoles en 1738 con Carlos VII.[22]

Edá Contemporánea

editar

A finales del sieglu XVIII, el rei Fernandu IV tuvo que fuxir de Nápoles a Palermo, onde lo protexía la flota británica.[23] Producir en Nápoles una llucha ente los defensores de los Borbones y los partidarios de la República francesa. Los lazzaroni (la clase más baxa del pueblu) empobinaos por Fabrizio Ruffo llograron que los franceses rindieren los castiellos napolitanos y dexóse-yos navegar de vuelta a Toulon.[23] Con ello restauróse en tronu a Fernandu IV, pero duró-y pocu, yá que siete años más tarde Napoleón conquistó'l reinu ya instaló nél al so hermanu José.[24] Tres la derrota de Napoleón, el Congresu de Viena en 1815 vio los reinos de Nápoles y Sicilia combinaos pa formar el Reinu de les Dos Sicilies,[24] con Nápoles como capital.

Nápoles convertir na primer ciudá de la península italiana que tuvo una vía ferrial en 1839,[25] hubo munches fábriques a lo llargo del reinu lo que faía d'él un importante centru comercial.[26]

En 1861, cola sida de la unificación d'Italia, El Piamonte, que s'atopaba en bancarrota decidió atacar a la tercer potencia económica del mundu nesi momentu: el Reinu de les Dos Sicilies, qu'una vegada que tuvo anexonada por Giuseppe Garibaldi pa la casa de los Saboya y reconstruyendo El Piamonte con toles sos anexones itáliques fundóse'l Reinu d'Italia. El Piamonte estrayxo tolos bienes económicos y primió a la población del sur d'Italia, fomentando asina tortures a la población meridional, la emigración, la falta del nacionalismu que tanto promulgaba Garibaldi y la crisis del sur que llega hasta los nuesos díes. Nel final de la Segunda Guerra Mundial, la Campania foi ocupada polos Aliaos, el 1 d'ochobre de 1943.

Xeografía humana

editar

Demografía

editar

La población ye de 5.869.965 habitantes (31-12-2014), con una densidá de 431,77 hab./km². Más de la metá de la población mora na Ciudá metropolitana de Nápoles, onde hai una densidá de población de 2.672,38 hab./km². Dientro de la Ciudá metropolitana, la mayor densidá puede atopase a lo llargo de la mariña, onde algama los 12.000 hab./km² na ciudá de Portici, una de les ciudaes más densamente poblaes del planeta. La rexón, que se caracterizaba hasta apocayá por un agudu contraste ente les zones del interior y la mariña, tamién nel aspeutu económicu, na última década amosó significatives ameyores gracies al desenvolvimientu de les provincies de Benevento y Avellino. Coles mesmes, la Ciudá metropolitana de Nápoles, la Provincia de Caserta y en parte la Provincia de Salerno desenvolvieron una variedá d'actividaes coneutaes con servicios de tipu avanzáu.[27]

A diferencia de lo qu'asocede n'el centru y nel norte d'Italia, na última década la rexón de Campania nun atraxo a una gran cantidá d'inmigrantes. El ISTAT calcula que n'avientu de 2014 vivíen en Campania 217.503 estranxeros, lo qu'equival al 3,7% de la población total de la rexón.[28] La razón pa ello ye que, en tiempos recién, hubo más oportunidaes d'empléu nes rexones septentrionales que nes del sur d'Italia.

La ciudá principal ye Nápoles (Napoli), la capital de la rexón, la tercer ciudá por población d'Italia con 989.845 habitantes. Otros conceyos campanos que superen los 50.000 habitantes son: Salerno (133.199), Giugliano in Campania (120.194), Torre del Greco (87.384), Pozzuoli (81.856), Casoria (79.542), Caserta (76.781), Castellammare di Stabia (66.832), Afragola (65.522), Benevento (60.385), Acerra (59.578), Marano di Napoli (59.457), Portici (55.937), Avellino (55.205), Cava de' Tirreni (53.504), Ercolano (53.057), Aversa (52.830), Battipaglia (50.812) y Scafati (50.275).

Divisiones alministratives

editar

Campania ta estremada nuna ciudá metropolitana y cuatro provincies:

 
Provincies de Campania.
Área Superficie (km²) Habitantes Densidá (hab./km²)
Ciudá metropolitana de Nápoles 1.171 3.128.701 2.671
Provincia d'Avellino 2.792 428.587 152
Provincia de Benevento 2.071 282.700 135
Provincia de Caserta 2.639 923.931 348
Provincia de Salerno 4.918 1.105.192 225
Lazio Molise Puglia
Mar Tirrenu   Basilicata
          
 
Mar Tirrenu Basilicata Basilicata

Política

editar

El Presidente del Gobiernu Rexonal ye'l xefe de gobiernu. El poder executivu exercer el Gobiernu Rexonal.

El poder llexislativu mora nel gobiernu y nel Conseyu Rexonal. El Conseyu Rexonal de Campania (Consiglio Regionale della Campania) ta compuestu por 50 miembros, escoyíos en 5 circunscripciones eleutorales correspondientes a los territorios provinciales. El sistema eleutoral preve la eleición de siquier un conseyeru por circunscripción eleutoral, garantizando, asina, la representación territorial. Les llistes enllazaes al candidatu al cargu de Presidente escoyíu llogren siquier el 60% de los escaños gracies a un premiu de mayoría; pa les llistes enllazaes al candidatu al cargu de Presidente que nun llogra'l 10% de los votos ta asitiada una clausa de barrera al 3%. Cada eleutor puede votar hasta dos candidatos de la mesma llista, siempres que sían de distintu xéneru sexual.[29]

Economía

editar

La industria agroalimentaria ye unu de les principales pilastres de la industria de Campania. La organización del sector ta ameyorando y lleva a niveles más altos calidable y salarios. Campania produz principalmente fruta y hortolices, pero tamién estendió la so producción de flores cultivaes en ivernaderu, convirtiéndose nuna de les rexones líderes del sector n'Italia. El valor añadíu d'esti sector representa alredor del 6,5% del valor total agregu de la rexón, lo que significa 213,7 millones d'euros. Campania produz, amás, más del 50% de les nueces d'Italia y ye tamién líder na producción de tomates, que llega a 1,5 millones de tonelaes al añu. Un puntu débil sicasí pa l'agricultura de la rexón ye'l tamañu bien amenorgáu de les granxes, qu'equival a 3,53 hectárees. La ganadería ta espublizada (realizar en 70.278 granxes en 2000) y la lleche produció usar pa procesar productos típicos como la mozzarella. Les olivares estender por 74.604 hectárees de la tierra agrícola y contribúi con 620,6 millones d'euros al valor añadíu de l'agricultura, xunto cola producción de fruta. La producción de vinu amontóse, xunto cola calidá del vinu.[30]

La Campania, dempués de Puglia ye la rexón más industrializada del Sur d'Italia. Les provincies de Nápoles y de Salerno son les zones más riques nesti puntu de vista. Les industries más importantes son la industria alimentaria, y la industria mecánico; tamién hai siderurxa, industria químico y testil.

El sector servicios significa'l 78% del PIB.[30]

Tresportes

editar
 
El puertu de Nápoles.

La rexón tien una rede trupa de ferrocarriles, carreteres y autopistes, un sistema de conexones marítimes y ocho aeropuertos civiles y militares (el principal ye l'Aeropuertu de Nápoles), que la coneuta rápido col restu del país. Los puertos de Nápoles y Salerno tán ente los más activos d'Italia por movimientu de mercaderías y de pasaxeros (nesto postrerusobremanera'l puertu de Nápoles, siendo'l segundu nel mundu tres el de Ḥong Kong por númberu de pasaxeros[31]). La capital rexonal, Nápoles, una de les ciudaes más poblaes d'Italia, representa inda'l centru de la vida rexonal. El puertu coneuta la rexón con tola cuenca mediterránea, y atrai a turistes, según los xacimientos arqueolóxicos, a les ciudaes del arte (Nápoles y Caserta), a les belles zones costeres y a les islles.

Cultura

editar

Campania ye rica en cultura, especialmente polo que concierne a la gastronomía, música, arquiteutura, xacimientos arqueolóxicos y antiguos como Pompeya, Herculano y Paestum.

Idiomes y dialeutos

editar

En Campania esisten cuatro idiomes principales:

  • el idioma napolitanu, faláu en tol territoriu napolitanu y na mayoría de la rexón, con delles variaciones de conceyu a conceyu;
  • el dialeutu cilentano, que pertenez a los dialeutos lucanos, faláu en Cilento;
  • el dialeutu beneventano, faláu nel Samnio;
  • el dialeutu irpino, faláu en Irpinia.

Amás hai una comunidá que fala arbëreshë en Greci (Avellino).

Arte

editar

La rexón de Campania tien cinco conxuntos culturales consideraos como Patrimoniu de la Humanidá pola Unesco: el centru históricu de Nápoles (dende 1995); la Mariña Amalfitana (1997); el Palaciu Real de Caserta (col parque, el acueductu Carolín y el complexu de San Leucio) (1997); les zones arqueolóxiques de Pompeya, Herculano y Oplontis (1997); el Parque nacional del Cilento y Valle de Diano (colos sitios arqueolóxicos de Paestum y Velia y la cartuxa de Padula) (1998).

  •  
    Nápoles
  •  
    Mariña Amalfitana
  •  
    Palaciu Real de Caserta
  •  
    Acueductu Carolín
  •  
    San Leucio
  •  
    Pompeya
  •  
    Herculano
  •  
    Oplontis
  •  
    Parque nacional del Cilento y Valle de Diano
  •  
    Paestum
  •  
    Velia
  •  
    Cartuxa de Padula

Campania foi conocida especialmente nos sieglos III y I e.C. pola so producción de vinu esportáu n'ánfores y l'artesanía de la cerámica de barniz negru, conocida col nome de Campaniense, bien esportada a tol Mediterraneu Occidental.[32]

Instrucción

editar

Campania representa unu de los mayores centros culturales d'Italia, con universidaes tanto públiques como privaes, academies, conservatorios de música, centros ya institutos d'investigación.

Universidaes

editar
 
Universidá de Nápoles "Federico II" (1224), la más antigua universidá llaica y estatal del mundu.

Academies

editar
  • Accademia di Belle Arti di Napoli

Conservatorios de música

editar

Gastronomía

editar
 
Spaghetti alla puttanesca, una pasta con especies que se fai con un mueyu fechu de tomates, aceitunes, anchoes y alcaparras, platu orixinal de Campania.

Cocinar campana varia según la rexón. Ente que los platos napolitanos centrar nos productos del mar, en Caserta y Aversa básense más nes hortolices fresques y nel quesu. La cocina de Sorrento combina les tradicionales culinaries de Nápoles y Salerno. La pizza nel so aspeutu y sabor moderno, foi concebida en Nápoles. Equí tienen el so orixe la pizza fritta (pizza frita), el calzone (lliteralmente "pernera"), que ye pizza tostada con quesu ricotta, la pizza marinera y la pizza Margarita. Los napolitanos tuvieron ente los primeros europeos qu'usaron el tomate non yá como planta ornamental sinón tamién como alimentu.

 
Una auténtica pizza napolitana.

Campania ellabora platos que'l so productu básicu ye'l mar, como la insalata di mare, la zuppa di polpo (sopa de pulpu) y zuppa di cozze (sopa de moxón). El pesce spada (pexe espada) ye un productu espublizáu por Campania, como asocede n'otros sitios del sur d'Italia como Puglia y Sicilia; facer a planchar o tamién empanáu con llimón y oriéganu. Otros platos rexonales con productos marinos son frittelle di mare (buñuelos con algues) que se faen cola alga posidonia comestible, triglie al cartoccio (salmonetes al cartuchu) y alici marinate (anchoes fresques n'aceite d'oliva).

En Campania prodúcense los sabrosos llimones de Sorrento. Tamién produz munches nueces, especialmente na zona de Salerno y Benevento.

 
Pimientos coloraos secos y llimones, colgando nuna tienda en Amalfi.

Los quesos de Campania son mozzarella di bufala (mozzarella fecha con lleche de búfala), fior di latte ("flor de lleche", una mozzarella fecha con lleche de vaca), ricotta con lleche d'oveya o de búfala, provolone de lleche de vaca, y caciotta fecha con lleche de cabra. Los búfalos d'agua criar en Salerno y Caserta.

Ente los dulces, cabo mentar la pastiera, un pastel que se fai en Selmana Santa. Casatiello y tortano son tarta salaes de la Pascua. Otros bizcuechos son el babà napolitanu, sirvíu con ron o limoncello, la sfogliatella de Nápoles y de la mariña Amalfitana, y les zeppole que se faen de normal pal día de San José. Los struffoli son una especie de buñuelos enfilaos en miel propios de la Navidá.

Ente los vinos de Campania destaquen: Lacryma Christi, Fiano di Avellino, Aglianico, Greco di Tufu, Per' 'e Palummo, Ischitano, Taburno, Solopaca y Taurasi.

Deporte

editar
Artículu principal: Deporte en Campania

Campania ye bien famosa n'Italia polos sos atletes y los sos equipos de fútbol, water polu, voleibol, y más apocayá pol baloncestu y el tenis.

El principal club de fútbol de Campania ye'l Napoli, que ganó dos veces la Serie A d'Italia, cinco veces la Copa Italia, dos veces la Supercopa d'Italia, y una vegada la Copa UEFA, la Copa de los Alpes y la Copa de la Lliga anglu-italiana. El Napoli xuega de llocal nel Estadiu San Paolo, y tuvo ente los sos xugadores a Sívori, Altafini, Zoff, Krol, Maradona, Careca, Zola, Cannavaro y Cavani.

Pela so parte, Avellino xugó diez temporaes na Serie A y Salernitana dos temporaes. Otros equipos de fútbol de la rexón son Benevento, Casertana, Juve Stabia, Savoia, Nocerina, Cavese, Paganese, Ischia Isolaverde etc.

Nel baloncestu masculino destacáronse los equipos Juvecaserta, Partenope Napoli, Basket Napoli y Avellino, ente que nel baloncestu femenín GUF Napoli, Napoli Basket Vomero y Dike Basket Napoli.

La escuela d'esgrima ye la más antigua del país y la única n'Italia onde un tirador puede adquirir el títulu de "maestru d'espaes" y depués enseñar l'arte de la esgrima.

Los clubes náuticos en Nápoles Posillipo, Canottieri y Rari Nantes son bien antiguos n'Italia y famosos polos sos regates, y tamién son la sede de los principales equipos de water-polo. Nel water-polo femenín destaca'l Volturno Sporting Club de Santa Maria Capua Vetere, campeón de siete lligues italianes. Munchos navegantes de Campania participen como tripulación na America's Cup.

Ver tamién

editar

Referencies

editar
  1. ↑ Esti términu apaez nel Diccionariu de l'Academia de la Llingua Asturiana. Ver: oscu
  2. ↑ Bilancio demográficu mensile aggiornato al 31 d'avientu de 2014 (DATI ISTAT)
  3. ↑ Campania. Encyclopædia Britannica. 7 d'ochobre de 2007. http://library.eb.co.uk/eb/article-9019840. 
  4. ↑ Campania: Gateway to Southern Italy. LifeInItaly.com. 7 d'ochobre de 2007. http://www.lifeinitaly.com/tourism/campania/. Consultáu'l 22 de xunetu de 2009. 
  5. ↑ Italia Antiqua - XV, Campania. InStoria.it. 7 d'ochobre de 2007. http://www.instoria.it/home/italia_antiqua_XV.htm. Consultáu'l 22 de xunetu de 2009. 
  6. ↑ Campania: History. Interteam.it. 7 d'ochobre de 2007. Archivado del original el 5 de mayu de 2005. https://web.archive.org/web/20050505081832/http://www.iterteam.it/eng/campania/storia.html. 
  7. ↑ 7,0 7,1 The Samnite Wars. UNRV.com. 7 d'ochobre de 2007. http://www.unrv.com/empire/samnite-wars.php. Consultáu'l 22 de xunetu de 2009. 
  8. ↑ Ancient Times - 1st millennium B.C.. Michael Vigorita. 7 d'ochobre de 2007. http://pirate.shu.edu/~vigorimi/genealogy/first_millenium_BC.html. Consultáu'l 22 de xunetu de 2009. 
  9. ↑ Second Punic War: Second Period, From The Revolt Of Capua To The Battle Of The Metaurus - b.C. 215-207. Roman-Empire.info. 8 de xunu de 2008. http://roman-empire.info/roman-empire/13/. Consultáu'l 22 de xunetu de 2009. 
  10. ↑ Secrets of the Dead: Pompeii and Herculaneum. Channel4.com. 8 de xineru de 2008. http://www.channel4.com/history/microsites/P/pompeii/index.htm. Consultáu'l 22 de xunetu de 2009. 
  11. ↑ Antic Naples. Naples.Rome-in-Italy.com. 8 de xineru de 2008. http://naples.rome-in-italy.com/history_naples_1.html. Consultáu'l 22 de xunetu de 2009. 
  12. ↑ Swabian Naples. Faculty.ed.umuc.edu. 7 d'ochobre de 2007. http://faculty.ed.umuc.edu/~jmatthew/naples/swabian.html. Consultáu'l 22 de xunetu de 2009. 
  13. ↑ Italy: PhD Scholarships in Various Fields at University of Naples-Federico II. ScholarshipNet.info. 07-20-2007. Archivado del original el 2009-01-30. https://web.archive.org/web/20090130015326/http://www.scholarshipnet.info/postgraduate/italy-phd-scholarships-in-various-fields-at-university-of-naples-federico-ii/. Consultáu'l 22 de xunetu de 2009. 
  14. ↑ 14,0 14,1 Sicilian History. Dieli.net. 7 d'ochobre de 2007. http://www.dieli.net/SicilyPage/History/SicilianHist.html. Consultáu'l 22 de xunetu de 2009. 
  15. ↑ Naples - Castel Nuovo. PlanetWare.com. 7 d'ochobre de 2007. http://www.planetware.com/naples/castel-nuovo-i-cm-ncn.htm. Consultáu'l 22 de xunetu de 2009. 
  16. ↑ Aragonese Overseas Expansion, 1282–1479. Zum.de. 7 d'ochobre de 2007. http://www.zum.de/whkmla/region/spain/aragonexp.html. Consultáu'l 22 de xunetu de 2009. 
  17. ↑ Ferrante of Naples: the statecraft of a Renaissance prince. Questia.com. 7 d'ochobre de 2007. Archivado del original el 2008-12-23. https://web.archive.org/web/20081223043514/http://www.questia.com/googleScholar.qst;jsessionid=HGLTkBTylpyyN6nRHvHhh1ChNGN38XWmr4HZhn5HLhnkkhWHHhXn!602093125?docId=5000263626. Consultáu'l 22 de xunetu de 2009. 
  18. ↑ Naples Middle-Ages. Naples.Rome-in-Italy.com. 7 d'ochobre de 2007. http://naples.rome-in-italy.com/history_naples_2.html. Consultáu'l 22 de xunetu de 2009. 
  19. ↑ 19,0 19,1 19,2 Spanish acquisition of Naples. Britannica.com. 7 d'ochobre de 2007. http://www.britannica.com/eb/article-27691/Italy. 
  20. ↑ Naples Through the Ages. Fodors.com. 7 d'ochobre de 2007. Archivado del original el 2016-12-20. https://web.archive.org/web/20161220215836/http://www.fodors.com/world/europe/italy/naples%20%26%3B%20pompeii/feature_30006.html. Consultáu'l 22 de xunetu de 2009. 
  21. ↑ Charles VI, Holy Roman emperor. Bartleby.com. 7 d'ochobre de 2007. Archivado del original el 18 d'avientu de 2007. https://web.archive.org/web/20071218115624/http://www.bartleby.com/65/ch/Charles6HRE.html. 
  22. ↑ Charles of Bourbon - the restorer of the Kingdom of Naples. RealCasaDiBorbone.it. 7 d'ochobre de 2007. http://www.realcasadiborbone.it/uk/archiviostorico/cs_04.htm. Consultáu'l 22 de xunetu de 2009. 
  23. ↑ 23,0 23,1 The Parthenopean Republic. Faculty.ed.umuc.edu. 7 d'ochobre de 2007. http://faculty.ed.umuc.edu/~jmatthew/naples/Parthenopean_Republic.html. Consultáu'l 22 de xunetu de 2009. 
  24. ↑ 24,0 24,1 Austria Naples - Neapolitan War 1815. Onwar.com. 7 d'ochobre de 2007. http://www.onwar.com/aced/data/november/neapolitan1815.htm. Consultáu'l 22 de xunetu de 2009. 
  25. ↑ La dolce vita? Italy by rail, 1839–1914. Questia.com. 7 d'ochobre de 2007. Archivado del original el 2011-06-24. https://web.archive.org/web/20110624034630/http://www.questia.com/googleScholar.qst;jsessionid=HFrVrf1TjfQLz1blXyCDqSvFywZQx4Xvx2hbqJH3pFdT6mQhPSs2!2097620639?docId=5001632992. Consultáu'l 22 de xunetu de 2009. 
  26. ↑ Why Neo-Bourbons. NeoBorbonici.it. 7 d'ochobre de 2007. http://www.neoborbonici.it/portal/index.php?option=com_content&task=view&id=227&Itemid=137. Consultáu'l 22 de xunetu de 2009. 
  27. ↑ «Eurostat». Circa.europa.eu. Archiváu dende l'orixinal, el 21 de xunetu de 2011. Consultáu'l 5 de mayu de 2009.
  28. ↑ «Statistiche demografiche ISTAT». Demo.istat.it. Consultáu'l 15 de xunu de 2015.
  29. ↑ «Campania al votu con una nuova legge elettorale». regioni.it (24 de marzu de 2015). Archiváu dende l'orixinal, el 2021-11-28. Consultáu'l 15 de xunu de 2015.
  30. ↑ 30,0 30,1 «Eurostat». Circa.europa.eu. Archiváu dende l'orixinal, el 5 d'agostu de 2007. Consultáu'l 5 de mayu de 2009.
  31. ↑ «News dal Porto». porto.napoli.it (22 d'avientu de 2006). Archiváu dende l'orixinal, el 2012-05-03. Consultáu'l 3 de setiembre de 2012.
  32. ↑ http://www.ceab.es/divulgacion/glosariu-de-terminos-arqueologicos.html

Enllaces esternos

editar


Sacáu de «https://ast.wikipedia.org/w/index.php?title=Campania&oldid=4292022»