Ríu Tapajós
El ríu Tapajós (o Tapajoz) ye un llargu y caudalosu ríu amazónicu brasilanu, el principal afluente de la marxe derecha del ríu Amazones. Escurre al traviés de los estaos d'Amazones y Pará, anque'l so cursu alto traviesa'l estáu de Mato Grosso. El so llargor ye de 810 km, anque col ríu Teles Pires, un afluente de la so marxe derecha, el so llargor total algama 2.291 km.[1]
| Ríu Tapajós | |
|---|---|
 | |
| Situación | |
 | |
| País |  Brasil |
| Unidá federativa |  Pará |
| Tipu | ríu |
| Coordenaes | 2°24′34″S 54°42′56″W / 2.409415°S 54.715691°O |
  Ríu Tapajós Ríu Tapajós (Brasil) | |
| Datos | |
| Conca hidrográfica | conca del Amazones |
| Superficie de la conca | 487 000 km² |
| Llonxitú | 1930 km |
| Caudal | 13 000 m³/s |
| Desembocadura | Ríu Amazones |
| Afluentes |
ver
|
 | |
Xeografía
editarEl cursu altu del ríu aniciar nel eleváu pandu de la rexón de Diamantino (14º25'S de llatitú). Una serie de ríos y regueros que drenan esa parte del Mato Grosso, xunir pa formar el ríu Teles Pires (o ríu Manoel) y el ríu Arinos —que depués se xune al ríu Juruena (llatitú 10º25'S) pa formar el cursu del Altu Tapajós, que caltién esi nome hasta la confluencia con el mesmu Teles Pires.
Na confluencia ente los ríos Juruena y Teles Pires, en Barra do Sao Manoel, ye onde naz puramente'l ríu Tapajós. Nun curtiu tramu, forma la frontera natural ente los estaos d'Amazones y Pará, bañando les llocalidaes de Barraca d'A. Lopes y Paraísu, na llende col estáu de Pará. Xira equí en direición más nordés, enfusándose nel estáu de Pará, cruciando les llocalidaes de Jacareacanga, Mamae Ana, Agapo Açu y Porto Alegre. A partr d'equí, el ríu bordia pel sur el Parque nacional de l'Amazonia, nun tramu nel que s'atopen les llocalidaes de Buiucu, Pouso Grande y Sao Luis do Tapajós. El ríu sigue escurriendo agües embaxo, nun tramu de gran anchor, bañando Itaituba (124.865 hab. est. en 2008), Pedreiras, Aveiro, Pinhel, Camara, Belterra, Alterdo Chao y finalmente Santarém, yá na boca col ríu Amazones, la más importante de tol cursu (274.012 habitantes en 2005).
Los sos principales afluentes son los ríos Cururu, Tropes, Crepori, ríu Jamanxim (510 km) y Arapiuns, casi na desaguada.
El ríu Tapajós ye conocíu peles sos agües d'un verde azuláu. Nel so cursu so les sos veres tán bordiaes de sableres de sable d'un blancu brillosu, que baxen selemente escontra'l ríu. A diferencia de la mayoría de los ríos de l'Amazonia, les sos agües son tresparentes. El ríu nos sos postreros 150 km, tien de 7 a 16 km d'anchu y gran parte del so calce ye bien fondu. Nesta zona ta bordiáu por cantiles de casi 100 metros d'altor, pero a pocos quilómetros agües arriba de Santarém, retirar na parte oriental y nun s'averen a la inundable llanura amazónica hasta dellos quilómetros per debaxo de Santarém. Nel so confluencia cola Amazones tien un calce de 12 km d'anchor, más que'l del propiu Amazones: equí'l ríu tien una fondura de namái 40 cm. (Si'l so anchor amenorgar a solamente 120 m, la so fondura sería de 40 m).
La carretera Transamazónica (BR-230) cuerri paralela al ríu Tapajós pel so marxe esquierda, dende Paraísu a Itaituba, onde crucia'l ríu y sigue en direición este, alloñar del ríu. En Ruropolis, la Transamazónica cruciar cola exa Cuiabá-Santarém (BR-163), la principal vía de comunicación terrestre del Mato Grosso.
El polu de inaccesibilidá d'América del Sur atópase cerca de les fontes de dellos afluentes del Tapajós, cerca de la ciudá Utiariti.
El ríu Tapajós lleva'l so nome polos indios tapajós, una tribu de nativos americanos de Santarém. Ye un ríu bien pocu pobláu, por causa de la zarrada selva y les dificultaes de navegación poles cacheiras (cascaes o rabiones).
Navegación
editarLa hidrovia Tapajós-Teles Pires[2] tien 1.043 km de llargor, correspondiendo 851 km al ríu Tapajós, ente Santarém y la so nacencia, y 192 km al río Teles Pires, ente la so boca y la cacheira Rasteira. Ye la principal vía d'esportación del estáu de Mato Grosso. Los tramos de la hidrovía son los siguientes:
- Santarém/ São Luís do Tapajós. Un tramu de 345 km aptu pa grandes embarcaciones, con un caláu de 2,5 m, el 75% del añu, siendo remontáu por cruceros dende l'Amazones.
- São Luís do Tapajós/ Buburé. Un tramu de 28 km con munchos rabiones y cascaes, a partir del Maranhão Grande, aptu solu pa pequeñes embarcaciones d'un caláu máximu de 1,0 m, y en ciertes condiciones favorables d'agües altes y ensin carga, pa delles mayores.
- Buburé/ Jacareacanga. Un tramu de 285 km con bones condiciones de navegación nos primeres 170 km, hasta la desaguada del ríu Jamanxim. Los siguientes 50 km ye un tramu de munches cachaeiras y depués vuelven les condiciones favorables.
- Jacareacanga/ confluencia col ríu Teles Pires. Un tramu de 193 km.
- Confluência col ríu Teles Pires / cachoeira Rasteira. Un tramu de 192 km, con bones condiciones, con un caláu de 1,5 m.
Los cursos del baxu Arinos, l'altu Tapajós y el mesmu Tapajós, hasta'l postreru rápidu, el Maranhão Grande, tienen un conxuntu terrible de cascaes y rabiones bien peligroses pa la navegación. Dende Santarém hasta'l Maranhão Grande, el ríu Tapajós ye navegable inclusive pa embarcaciones de gran tamañu. Agües enriba de Itaituba, el ríu ye navegable solamente pa pequeñes embarcaciones por cuenta de los rabiones. Hai planes pa llimpiar la parte cimera de les torgues al navegación pa esplotar los xacimientos de materies primes.
Referencies
editar- ↑ Hai distintos llargor del cursu altu del ríu Tapajós dependiendo del sistema fluvial que se considere: el sistema Tapajós-Teles Pires ye'l más llargu, con 2.221 km; el sistema Tapajós-Juruena-Arinos, tien solamente 1.550 km; y, el sistema Tapajós-Juruena-Ananiná tien 1.930 km. Esti últimu datu provién de la publicación de la FAO, Les agües continentales d'América Llatina, de R. Ziesler y G.D. Ardizzone, 1979. Disponible en: http://www.fao.org/docrep/008/ad770b/AD770B06.htm.
- ↑ Los datos referentes a les condiciones de navegación provienen de «Informações sobre Tresporte hidroviario» de Brasil, nel sitiu de AHIMOR, «Administração das hidrovias da Amazônia Oriental» Hidrovia Tapajós Teles-Pires. Disponible en: http://www.transportes.gov.br/bit/hidro/rios-pdf/rioTapajos-TelesPires.pdf.
