República d'Obreros y Campesinos d'Asturies
La República d'Obreros y Campesinos d'Asturies (delles, tamién denomada como República Socialista d'Asturies[1]) foi'l réxime políticu que s'organizó na parte central d'Asturies nel periodu qu'abarca dende'l 5 d'ochobre de 1934, data na qu'anició la Revolución d'Asturies, al 18 d'ochobre d'esi mesmu añu, data na que los trabayadores asturianos rindiéronse al exércitu de la República Española, baxo'l gobiernu de los Radicales d'Lerroux y la CEDA.[2]
| ||||
|---|---|---|---|---|
| estáu desapaecíu | ||||
| Alministración | ||||
| Capital | Uviéu | |||
| Xeografía | ||||
 | ||||
Historia
editarNel contestu de la Segunda República Española, n'ochobre de 1934 el partíu conservador CEDA entró a formar parte del gobiernu radical republicanu baxo la presidencia d'Alejandro Lerroux.[3] Pa numberosos sectores de la izquierda española ello suponía'l primer pasu pal establecimientu d'un gobiernu facista n'España, dao que la CEDA nun se declaraba fiel a la República y la dialéutica del so cabezaleru, José María Gil-Robles, yera mui asemeyada a la de los fascismos europeos.[3]
En toa España preparáronse estremaes aiciones en rempuesta a esti desasosiegu, anque n'Asturies la rempuesta obrera diba alganzar el grau d'auténtica rebelión.[4] Ésta preparóse cuidadosamente per toa Asturies, col cuartel xeneral de la mesma n'Uviéu, a la postre capital asturiana.[4] Los mineros taben bien organizaos pa cuando la mañana del 5 d'ochobre de 1934 escomenzó ésta: Cuntaben con numberoses armes, dinamita y con comités conxuntos de trabayadores pa dirixir les sos actividaes.[4] Haza les ocho y media d'esi día proclamóse dende'l balcón de la casa conceyu de Mieres por Manuel Grossi Mieres de la República Socialista.[1][5]
Tres la proclamación de la República Socialista, tomó'l poder un Comité Revolucionariu qu'exerció'l poder políticu de la zona controlada polos revolucionarios, llegando a esistir hasta trés comités colos sos respeutivos presidentes:[6]
- Ramón González Peña; presidente del primer comité.
- Teodomiro Menéndez; presidente del segundo comité.
- Belarmino Tomás; presidente del tercer y últimu comité.
Foi proclamáu n'Uviéu pol comité revolucionariu compuestu poles distintes fuercies de l'Alianza Obrera qu'apoyaba y preparaba la revolución. Les fábriques d'armes (especialmente la de Trubia) fueron tomaes y se punxeron a producir día y nueche, mentres se llegó a constituyir un Exércitu Roxu qu'algamó cifres de 30.000 efeutivos.[7]
La revolución asturiana viose práuticamente abandonada pol restu del movimientu obreru n'España, polo que'l gobiernu de Madrid pudo reprimila fácilmente. Nos momentos finales de la revolución, Belarmino Tomás fadría un llamáu a los obreros y mineros pa poner fin a la llucha:
¡Camaraes! ¡Soldaos roxos! Énte vós, comencíos de que fuimos fieles a la confianza que depositestis en nosotros, venimos a falavos de la triste situación a la que se ve reducíu'l nuesu movimientu gloriosu d'insurreición. Tenemos que confesar les nueses conversaciones de paz col xeneral del Exércitu enemigu. Pero fuimos derrotaos namás per un tiempu. Tolo que podemos dicir ye que nel restu de les provincies d'España, los trabayadores nun supieron cumplir col so deber y nun mos ayudaron. Por mor d'ello, el gobiernu pudo dominar la insurrección d'Asturies. Amás, anque tenemos fusiles, ametralladores, y cañones, carecemos de munición. Tolo que podemos facer ye concertar la paz. Pero esto nun significa qu'abandonemos la llucha de clases. La nuesa rendición de güei nun será más qu'un altu nel camín, que mos servirá pa correxir los nuesos errores y pa preparanos pa la próxima batalla, que terminará na victoria final de los esplotaos...[8]
Tres la derrota militar y la rendición énte'l xeneral Franco desapaecía esti Estáu de curtia duración.
Referencies
editar- ↑ 1,0 1,1 Hugh Thomas, La Guerra Civil Española, páx. 161
- ↑ «L'Ochobre Roxu asturianu pola República Socialista Federal cumple'l so 70 Aniversariu» Mundo Obrero n'Internet
- ↑ 3,0 3,1 Hugh Thomas, La Guerra Civil Española, páxs. 156-157
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Hugh Thomas, La Guerra Civil Española, páx. 160
- ↑ «Manuel Grossi Mier, tierra y libertad». Archiváu dende l'orixinal, el 2021-08-04.
- ↑ Hugh Thomas, La Guerra Civil Española, páx. 163
- ↑ Hugh Thomas, La Guerra Civil Española, páx. 162
- ↑ José Peirats, Los Anarquistas en la Guerra civil española, páx. 85
7. Manuel Grossi Mier. Diarios de la Insurreción de Octubre, páx. 26
Datos: Q138251
