St. John's (Terranova y Labrador)
San Xuan de Terranova (n'inglés: St. John's; en francés: Saint-Jean de Terre-Neuve) ye la capital y mayor ciudá de la provincia canadiense de Terranova y Llabrador, asitiada nel estremu oriental de la península d'Avalon, na isla de Terranova.
 St. John's | |
|---|---|
 | |
| Alministración | |
| País |  Canadá |
| Provincia | Terranova y Llabrador |
| Tipu d'entidá | gran ciudá |
| Nome oficial | St. John's (en-ca) |
| Nome llocal | St. John's (en) |
| Códigu postal |
A1A–A1H |
| Xeografía | |
| Coordenaes | 47°33′41″N 52°42′43″W / 47.5614°N 52.7119°O |
  St. John's St. John's (Canadá)  | |
| Superficie | 446.06 km² |
| Llenda con | |
| Demografía | |
| Población | 110 525 hab. (2021) |
| Porcentaxe | 0% de Terranova y Llabrador |
| Densidá | 247,78 hab/km² |
| Más información | |
| Fundación | 24 xunu 1497, 5 agostu 1583 y 1r mayu 1888 |
| Prefixu telefónicu |
709 |
| Estaya horaria |
Newfoundland Standard time (en)  |
| Llocalidaes hermaniaes | Ílhavo, Waterford, Maracay y Coro |
| stjohns.ca | |
 | |
San Xuan ye l'área metropolitana más poblada de la provincia con una población de 106.172[1] y, dempués d'Halifax, ye la segunda mayor Área Metropolitana de les provincies del Atlánticu, con una población de 181.113.[2]Ye unu de los asentamientos europeos más antiguos d'América del Norte.
Con una llarga y próspera historia na industria pesquero, la última metá del sieglu XX vio tresformase San Xuan nun centru modernu d'esportación y servicios. La so proximidá a los xacimientos petrolíferos descubiertos más apocayá, tuvo de resultes una puxanza económica de tal magnitú qu'aguiyó la crecedera de la población, el desenvolvimientu comercial y a que San Xuan represente aproximao la metá de la población de la provincia.[3]
Historia
editarLa ciudá foi fundada por pescadores vascos procedentes del puertu guipuzcoanu de Pasaia de San Xuan, qu'aportaron a aquelles tierres a empiezos del sieglu XVI en busca de pesca, instaláronse y llamaron al llugar San Xuan de Pasaia.
El primer rexistru del allugamientu apaez col nome de Sãm Johão nun mapa portugués de Pedro Reinel del añu 1504. Cuando John Rut visitó San Xuan de Terranova en 1527 atopó buques de Normandía, bretonos y portugueses nel puertu. El 3 d'agostu de 1527, Rut escribió una carta al rei Enrique VIII d'Inglaterra cuntando los resultaos del so viaxe a América del Norte que se convirtió na primer carta en ser unviada dende América del Norte. En 1541 la ciudá apaez nun mapa del mundu de Nicolás Desliens nomada como St. Jehan. Foi mientres esti tiempu cuando s'estableció per vegada primera la cai de l'Agua, polo que ye de les cais más antigües de toa América del Norte.
El 5 d'agostu de 1583, Sir Humphrey Gilbert tomó posesión de la rexón pa la reina d'Inglaterra Sabela I y la ciudá convertir nel asentamientu británicu más antiguu d'América del Norte.[4] La ciudá sicasí tuvo ensin población permanente y Gilbert perder nel mar mientres el so viaxe de vuelta, poniendo asina fin a planes inmediatos.
Adulces nel sieglu XVII la población residente foi creciendo amodo, pero aun así San Xuan de Terranova convertir con muncha diferencia nel mayor asentamientu de Terranova cuando los oficiales ingleses navales empezaron a tomar datos de los censos a partir de 1675. Cada branu la población aumentó cola llegada de los pescadores migratorios. En 1680, munchos barcos de pesca (na so mayoría de Devon) llegaron al puertu y construyeron sitios pa la pesca de baxura que dexaron que cientos d'homes irlandeses trabayaren na pesca de baxura na ciudá na que terminaríen per instalar se.
El gobiernu británicu empezó (por intereses comerciales) a planiar fortificaciones pa la ciudá en redol a 1689, y estes fueron construyíes tres reconquistar de San Xuan de Terranova dempués de que l'almirante francés Pierre Le Moyne d'Iberville prindara y destruyera la ciudá a finales de 1696. Los franceses atacaron San Xuan de nuevu en 1705 y 1708, afaráu les estructures civiles. L'asentamientu camudó delles vegaes de dueñu ente Francia ya Inglaterra, hasta pasar a ser definitivamente británicu en 1762, cuando se llibró la batalla final de la Guerra de los Siete Años n'América del Norte (la guerra francu-india) y la Batalla de Signal Hill, na que los franceses apurrieron San Xuan de Terranova a los británicos sol mandu del Coronel William Amherst.
Nel sieglu XVIII produciéronse cambeos bien importantes na ciudá como la crecedera de la población, l'entamu del gobiernu llocal, l'establecimientu d'ilesies, el refuerzu de los llazos comerciales con otres zones d'América del Norte y el desenvolvimientu definitivu de la pesca. Gracies a ello la ciudá foi creciendo amodo, y anque siguía siendo principalmente una estación de pesca, tamién foi una guarnición, un centru de gobiernu y cada vez más un centru comercial. San Xuan sirvió como base naval, tantu nos entamos de la Guerra Revolucionaria Americana como na Guerra de 1812.
El nucleu de la ciudá foi destruyíu pol fueu en delles ocasiones, la más famosa de les cualos foi la del Gran Quema de 1892. Foi en San Xuan el llugar nel que Guglielmo Marconi recibió'l primer mensaxe tresatlánticu ensin cables n'avientu de 1901.[5]
San Xuan foi'l puntu de partida pal primer vuelu ensin escales d'aviones trasatlánticos en xunu de 1919, el vuelu partió del campu de Lester en San Xuan y terminó nun banzáu cerca de Clifden, Connemara, Irlanda.[6] En xunetu de 2005, el vuelu foi dobláu pol aviador y aventureru estauxunidense Steve Fossett col Aeropuertu Internacional de San Xuan de Terranova en sustitución de Campu Lester qu'agora ye una parte urbana y residencial de la ciudá.[7]
Mientres la Segunda Guerra Mundial, el puertu foi utilizáu por Royal Navy y la Marina Real Canadiense como base de los buques utilizaos pa la proteición de convoys. Tamién foi'l sitiu d'una gran base del Exércitu d'EE.XX. llamada Fort Pepperrell . Esta base foi establecida como parte de la Llei de Préstamu y Arriendu que foi un alcuerdu ente'l Reinu Xuníu y EE. XX..
Xeografía
editarLa ciudá atopar nel nordeste de la península d'Avalon, nel sureste de la islla de Terranova, na mariña del Océanu Atlánticu. Ye la ciudá más oriental d'América del Norte, según la segunda ciudá más grande de Canadá Atlánticu , dempués de Halifax , en Nueva Escocia.
Clima
editarDe les principales ciudaes de Canadá, San Xuan ye la más borrinosa (1513 hores de sol al añu), la que más nieve recibe (322 cm al añu) y la que tien los díes más húmedos, anque gocia del tercer iviernu más nidiu de Canadá. El so clima ye de calter continental húmedu, con branos frescos ya iviernos relativamente nidios en comparanza con otres ciudaes canadienses.
| Datos climáticos de San Xuan | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Temperatura | ||||||||||||||
| Mes | Ene | Feb | Mar | Abr | May | Jun | Jul | Ago | Sep | Oct | Nov | Dic | Media Total | |
| Máxima media temperatura rexistrada °C (°F) | 15 (59) | 16 (61) | 18 (64) | 24 (75) | 26 (79) | 29 (84) | 32 (90) | 31 (88) | 30 (86) | 25 (77) | 20 (68) | 16 (61) | ||
| Temperatura medio-alta °C (°F) | -1 (30) | -2 (28) | 1 (34) | 5 (41) | 11 (52) | 16 (61) | 20 (68) | 20 (68) | 16 (61) | 11 (52) | 6 (43) | 2 (36) | 9 (48) | |
| Temperatura medio °C (°F) | -5 (23) | -5 (23) | -3 (27) | 2 (36) | 6 (43) | 11 (52) | 15 (59) | 16 (61) | 12 (54) | 7 (45) | 3 (37) | -2 (28) | 5 (41) | |
| Temperatura medio-baxa °C (°F) | -9 (16) | -9 (16) | -6 (21) | -2 (28) | 2 (36) | 6 (43) | 11 (52) | 11 (52) | 8 (46) | 3 (37) | -1 (30) | -6 (21) | 1 (34) | |
| Mínima media temperatura rexistrada °C (°F) | -23 (-9) | -24 (-11) | -24 (-11) | -15 (5) | -7 (19) | -3 (27) | -1 (30) | 1 (34) | -1 (30) | -6 (21) | -13 (9) | -20 (-4) | ||
| Precipitaciones y hores de sol | ||||||||||||||
| Mes | Ene | Feb | Mar | Abr | May | Jun | Jul | Ago | Sep | Oct | Nov | Dic | Total | |
| Mm Totales (in) | 150 (5.9) | 125 (4.9) | 131 (5.2) | 122 (4.8) | 101 (4.0) | 102 (4.0) | 89 (3.5) | 108 (4.3) | 131 (5.2) | 162 (6.4) | 144 (5.7) | 149 (5.9) | 1514 (59.6) | |
| Mm de precipitación (in) | 74 (2.9) | 61 (2.4) | 77 (3.0) | 94 (3.7) | 94 (3.7) | 101 (4.0) | 89 (3.5) | 108 (4.3) | 131 (5.2) | 160 (6.3) | 116 (4.6) | 89 (3.5) | 1191 (46.9) | |
| Cm de nieve (in) | 80 (31.5) | 67 (26.4) | 52 (20.5) | 26 (10.2) | 6 (2.4) | 1 (0.4) | 0 (0) | 0 (0) | 0 (0) | 3 (1.2) | 26 (10.2) | 61 (24.0) | 322 (126.8) | |
| Hores de sol | 72 | 91 | 109 | 117 | 158 | 177 | 216 | 196 | 140 | 106 | 72 | 59 | 1513 | |
| Datos de temperatures y precipitaciones recoyíos nel Aeropuertu Internacional de San Xuan de Terranova por Environment Canada ente 1971 y 2000. Datos de les hores de Sol recoyíos en St. John's West CDA por Environment Canada ente 1971 y 2000. | ||||||||||||||
 Parámetros climáticos permediu de San Xuan de Terranova, Canadá 
| |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Mes | Xin | Feb | Mar | Abr | May | Xun | Xnt | Ago | Set | Och | Pay | Avi | añal |
| Temperatura máxima media (°C) | -0.8 | -1.1 | 1.0 | 5.6 | 11.1 | 15.8 | 20.7 | 20.5 | 16.5 | 10.8 | 6.4 | 1.8 | 9.0 |
| Temperatura media (°C) | -4.5 | -4.9 | -2.6 | 1.9 | 6.4 | 10.9 | 15.8 | 16.1 | 12.4 | 7.4 | 3.0 | -1.5 | 5.0 |
| Temperatura mínima media (°C) | -8.2 | -8.6 | -6.1 | -1.9 | 1.7 | 5.9 | 10.9 | 11.6 | 8.2 | 3.9 | -0.3 | -4.7 | 1.0 |
| Temperatura mínima absoluta (°C) | -28.3 | -29.4 | -25.6 | -18.3 | -6.7 | -3.3 | -1.1 | 0.5 | -1.7 | -5.6 | -14.4 | -20.0 | -29.4 |
| Precipitación total (mm) | 149.2 | 129.5 | 142.2 | 122.9 | 102.6 | 97.6 | 91.6 | 100.0 | 129.6 | 156.2 | 148.1 | 164.8 | 1534.2 |
| Lluvia (mm) | 66.0 | 61.6 | 84.8 | 96.1 | 97.9 | 97.5 | 91.6 | 100.0 | 129.6 | 153.7 | 124.8 | 102.9 | 1206.4 |
| Nevaes (cm) | 88.7 | 71.0 | 57.3 | 25.3 | 4.4 | 0.04 | 0.0 | 0.0 | 0.0 | 2.4 | 22.4 | 63.4 | 335.0 |
| Díes de precipitaciones (≥ 0.2 mm) | 21.8 | 18.5 | 19.6 | 17.3 | 16.6 | 14.7 | 13.6 | 13.7 | 15.5 | 18.6 | 19.7 | 22.0 | 211.7 |
| Díes de lluvia (≥ 0.2 mm) | 9.3 | 8.6 | 11.0 | 13.9 | 15.9 | 14.7 | 13.6 | 13.7 | 15.5 | 18.1 | 15.7 | 12.7 | 162.6 |
| Díes de nevaes (≥ 0.2 cm) | 18.3 | 14.6 | 13.3 | 7.0 | 2.1 | 0.07 | 0.0 | 0.0 | 0.0 | 1.4 | 7.6 | 14.6 | 78.9 |
| Hores de sol | 65.5 | 90.2 | 107.4 | 140.4 | 176.3 | 198.9 | 216.7 | 206.6 | 170.5 | 122.1 | 76.3 | 62.4 | 1633.2 |
| Fonte: Environment Canada[8][9] | |||||||||||||
Etnies
editar
Munchos de los primeros colonos de San Xuan llegaron del sureste d'Inglaterra, West Country y Devon en particular, según del sureste d'Irlanda, principalmente de Waterford, Wexford y Kilkenny. Estos oríxenes pueden vese reflexaos nes semeyances ente'l dialeutu orixinal d'estes rexones y el tradicional acentu de la xente de San Xuan.
| Orixe étnicu | 2001 | % |
|---|---|---|
| Canadienses | 81,490 | 47.63% |
| Ingleses | 73,545 | 42.98% |
| Irlandeses | 51,180 | 29.92% |
| Escoceses | 13,520 | 7.90% |
| Franceses | 7,125 | 4.16% |
| Españoles | 2,405 | 1.31% |
| Alemanes | 2,925 | 1.71% |
| Indíxenes | 1,990 | 1.16% |
Economía
editarLa so economía tuvo siempres amestada al océanu por aciu la pesca y a la so condición de capital de la rexón de Terranova. La so crecedera nel sieglu XXI foi debíu al descubrimientu de gas y petroleu debaxo del mar nuna zona cercana a la ciudá.
Tresporte
editarEsta ciudá ye sirvida pol Aeropuertu Internacional de San Xuan de Terranova.
Personaxes emblemáticos
editar- Carl English, xugador de baloncestu.
Ciudaes hermanes
editar
Ver tamién
editarReferencies
editar- ↑ Statistiques Canada en francés
- ↑ Statistics Canada (13 de marzu de 2007). «Population and dwelling counts, for census metropolitan areas and census agglomerations, 2006 and 2001 censuses - 100% data». Archiváu dende l'orixinal, el 2008-02-21. Consultáu'l 14 d'abril de 2008.
- ↑ https://web.archive.org/web/20081216075213/http://www.cbc.ca/canada/newfoundland-llabrador/story/2006/08/17/trade-midyear.html CBC News:Some thorns in rosy outlook: St. John's trade board Released August 08, 2006.
- ↑ Paul O'Neill, The Oldest City: The Story of St. John's, Newfoundland, 2003, ISBN 0-9730271-2-6.
- ↑ com/NF2001/NF2001Images/NF0127y.jpg Inxeniería Llétrica Milestone
- ↑ Aviation History Museum en llinia. «Alcock y Brown». Consultáu'l 17 d'abril de 2009.
- ↑ BBC News. «Historia n'Irlanda». Consultáu'l 17 d'abril de 2009.
- ↑ «St John's A». Canadian Climate Normals 1981–2010. Environment Canada (June 2011). Consultáu'l 16 de marzu de 2014.
- ↑ «Climate and sunshine data for St John's A». Canadian Climate Normals 1981–2010. Environment Canada (June 2011). Consultáu'l 16 de setiembre de 2013.
- ↑ «St John's - Canada: City Travel Guide, Things to do, Hotels to Stay». Archiváu dende l'orixinal, el 2006-07-24. Consultáu'l 15 de xunetu de 2008.
Enllaces esternos
editar
Wikimedia Commons tien conteníu multimedia tocante a San Xuan de Terranova.- Ciudá de San Xuan de Terranova
- Fotografies de San Xuan de Terranova Archiváu 2018-04-16 en Wayback Machine
- San Xuan de Terranova y contorna
Datos: Q2082- Multimedia: St. John's, Newfoundland and Labrador
