Stradivarius

Un violín Stradivarius ye unu de los instrumentos de cuerda construyíu polos miembros de la familia italiana Stradivari, particularmente por Antonio Stradivari.

Stradivarius
[editar datos en Wikidata]

Nun confundir con Stradivarius (Inditex).

El Español II (1687-1689), perteneciente a la coleición de Stradivarius Palatinos del Palaciu Real, Madrid, España.

Los instrumentos de Stradivarius son bien valoraos polos intérpretes más importantes del mundu y polos coleicionistes d'antigüedaes. Les carauterístiques sonores ya individuales d'estes obres d'arte son consideraes úniques, y de cutiu los instrumentos identificar pol nome de daquién, xeneralmente un músicu famosu que foi'l so propietariu o qu'a cencielles lo utilizó en dalgún momentu pa les sos interpretaciones. Estudios modernos serios respuenden por que son los meyores conocíos en tola historia de los violinos.

Ente les esplicaciones baraxaes pa la so calidá de soníu, inclúyense l'usu d'una laca especial, d'un tratamientu químicu de la madera, de distintes formes d'ensugáu de la mesma o del usu d'una madera bien aneyo. Un estudiu conxuntu de les universidaes de Columbia y Tennessee, de 2003, suxer que s'usó madera d'árboles que tuvieron una crecedera más lenta de lo normal —por cuenta de un ciclu solar que produció iviernos llargos y branos menos calorosos de lo habitual mientres la llamada Pequeña Edá de Xelu—, polo que la madera fuera más trupa nesa dómina.

Teoríes sobre la calidá del so soníu

Hubo munchos intentos d'asonsañar la calidá del soníu d'estos instrumentos; esisten munches teoríes alrodiu de cómo fueron construyíos. Munchos creíen que'l barniz usáu por Stradivari facer con una fórmula secreta que se perdió al morrer el so creador, pero examen de rayos X y analises d'espectru na superficie de los violinos revelaron que toos fueron sometíos a cambeos na so estructura (especialmente'l mangu, el cordal y les cuerdes), y de cutiu lo único que queda del trabayu orixinal ye'l cuerpu mesmu, que foi rebarnizado dacuando.

Antonio Stradivari, obra pictórica d'Edgar Bundy, 1893: imaxe idealizada pol Romanticismu d'un héroe artesanu.

Otra teoría diz que'l puntu clave foi'l tiempu d'ensugáu de les maderes de pládanu y abetu con que tán construyíos; esto tamién foi desmentíu estudiando la fibra de la madera. Les llinies fueron comparaes con modelos d'árboles que vivieron nesa dómina y pudo determinase el tiempu d'ensugáu a cencielles tomando la diferencia ente la fecha de construcción (que yera dexada por Stradivari nuna etiqueta nel interior del instrumentu) y el cálculu de cuándo fuera cortáu l'árbol. Esto reveló que la madera ensugárase mientres non más de 25 años, y non 60 o 70, como se creía.^{[ensin referencies]}

Otra teoría señala que'l periodu de fríu estremo que sufrió Europa nos años en que Stradivari vivió, una pequeña edá de xelu, pudo causar que los árboles que crecieron mientres esa dómina desenvolvieren una fibra más compacta y con una meyor calidá mecánica sonora. Sicasí, esisten instrumentos construyíos na mesma dómina, con madera de los mesmos árboles, que nun llograron la magnificencia d'un Stradivarius.^{[ensin referencies]}

Cabo mentar tamién la conocida teoría del árbol de Stradivari,^{[ensin referencies]} según la cual el mesmu Stradivari atopó un árbol dientro d'un ríu de que'l so enorme tueru creó dalgunos de los sos más renombraos instrumentos. Dizse que la mesma madera adquirió la vibración del ríu, lo que-y daría un soníu únicu ya irrepetible. Ta claro qu'esta esplicación, ensin nenguna base científica que la sofite, pue tar basada nun intentu por dar un aspeutu más poéticu a la historia de la fabricación de los instrumentos.

Hai otra teoría, la más romántica, que nos cunta que los Stradivarius facer con madera de barcos fundíos.^{[ensin referencies]}

Finalmente, la teoría que paez más acertada^{[ensin referencies]} hasta'l momentu ye una que foi resultáu de los mesmos analises d'espectru na superficie y en parte de la forgaxa residual llograda del interior d'un Stradivarius con sistema endoscópico. Estes pruebes revelaron la presencia de partícules metáliques bien pegaes a la madera, lo que podría suxerir que'l gran maestru fixo un finu tratamientu a les maderes qu'usaba con disoluciones de sales metálicos, lo cual conferiría a los sos instrumentos la fuercia y riqueza de soníu que tanto s'aprecien.

En xineru del 2009 publicáronse, na revista Public Library of Science, los resultaos d'una investigación realizada mientres tres décades con muestres bien pequeñes (capes bien delgaes) tomaes d'un Stradivarius n'arreglu: unu de los autores del estudiu, el doctor Joseph Nagyvary, especialista en bioquímica y profesor de química na Universidá de Texas A&M, aseguró topar pruebes de que n'Italia, nel "periodu doráu" de la construcción d'esti tipu de instrumentos, ente 1700 y 1720, una plaga d'inseutos afectó los árboles de la zona y foi la clave del ésitu de Stradivari. El fabricante de violinos "utilizó bórax (un componente mineral anguaño usáu pa la fabricación de deterxentes y cosméticos, y tamién como retardante de quemes, como insecticida y como axente fungicida) pa caltener los instrumentos contra los inseutos", ensin saber qu'ello tendría tamién efeutos sobre la sonoridá. Usáu como insecticida y preservador de la madera dende la dómina de l'antigua civilización exipcia, onde s'usó tamién para momificar restos humanos, el bórax utilizóse como proteición na primer capa de la madera de los instrumentos.

Preciu averáu

El preciu de los Stradivarius varia dependiendo del instrumentu, el so estáu de caltenimientu y la calidá del soníu, ente otros aspeutos, bazcuyando ente miles de dólares hasta les sumes récor de millones de dólares. Dalgunos al ser utilizaos polos grandes solistes como Yehudi Menuhin o Jascha Heifetz adquieren un valor incalculable. En 2011, unu d'éstos, el llamáu 'Lady Blunt', foi puyáu por 17 millones de dólares. Pese al eleváu preciu d'esti violín, que supón el récor nuna transaición conocida por un instrumentu musical, nun ye'l más pervalible de los construyíos por Antonio Stradivari. Esti honor osténtalo una viola del conocíu como 'Cuartetu Nacional', patrimoniu español, que, de ser vendida, envalórase adquiriría un preciu d'ente 100 y 140 millones d'euros en puya.

Esti récor pudo ser superáu en xunu de 2014, una y bones la casa de puyes Sotheby's sacó a la venta violar 'McDonald', unu de los dos únicos Stradivarius que se caltienen en manes privaes, con un preciu de salida de 45 millones de dólares (unos 33 millones d'euros). Nun se presentaron puyes.

Instrumentos orixinales y non orixinales

De los más de 1000 instrumentos que fabricó Stradivari namái queden pocu más de 500 en circulación (Esto nun significa que dichos instrumentos yá nun esistan, sinón que s'atopen formando parte de coleiciones privaes) Munchos luthiers posteriores roblaron Stradivari nel interior de los sos instrumentos, polo que nun ye raru atopar debaxo de la firma'l testu "made in Germany". Un Stradivarius auténticu estremar polos sos perfinos acabaos, madera d'estrema guapura tornasolada y la etiqueta que cita l'añu y el llugar onde fueron construyíos.

Coleiciones y exemplares renombraos

Artículu principal: Llista de instrumentos Stradivarius

El meyor grupu de instrumentos de cuartetu de cuerda del mundu, la coleición Stradivarius Palatinos, atópase en Madrid. Sicasí, la Nippon Music Foundation tien 15 violinos, 1 viola y 3 violonchelos, La Stradivari Society tien un númberu similar al anterior de instrumentos de gran importancia y el señor David Fulton quien tien la mayor coleición de Stradivarius y instrumentos de cuerda estregada de calter priváu más estensa ya importante del mundu.^{[ensin referencies]}

Violinos

Mientres la so vida Antonio Stradivari construyó alredor de 1200 violinos. Agora solo caltiénense unos 600.

• Aranyi 1667
• ex Captain Saville 1667
• Amatese 1668
• Oistrakh 1671 - David Oistrakh. Propiedá de la familia Olivar López.
• Español 1677 o 1723.
• Paganini-Desaint (Cuartetu Paganini) 1680 - calteníos na Nippon Music Foundation, emprestaos davezu a Kikuei Ikeda del Tokyo String Quartet
• Fleming 1681 - calteníu na Stradivari Society, emprestáu davezu a Cecily Ward [2]* Bucher 1683
• Cipriani Potter 1683
• Cobbett ex Holloway 1683
• ex Arma Senkrah 1685 -propiedá de Aksel (furio) Krauffman
• ex Castelbarco 1685
• Auer 1689 - calteníu na Stradivari Society, emprestáu davezu a Vadim Gluzman
• Arditi 1689
• Baumgartner 1689
• Bingham 1690
• Bennet 1692
• Falmouth 1692 - tocáu davezu por Leonidas Kavakos
• Baillot-Pommerau 1694
• Fetzer 1694 - calteníu na Stradivari Society, emprestáu davezu a Ruggero Allifranchini
• Decoraos 1696 (dos) - calteníos nel Palaciu Real de Madrid, tocaos davezu pol Quintetu Nacional.
• Stradivarius molitor"1697 propiedá d'Anne Akiko Meyers.
• ex Baron Knoop 1698 - propiedá de Berenice Christin Terwey
• The Lady Tennant 1699 [3]
• Longuet 1699
• Countess Polignac 1699, executáu na actualidá por Gil Shaham
• Castelbarco 1699
• Cristiani 1700
• Taft ex Emil Heermann 1700
• Dushkin 1701 - calteníu na Stradivari Society, emprestáu davezu a Frank Almond [4]* L'Irlandés 1702 - calteníu na Stradivari Society Finnish OKO Bank, emprestáu davezu a Réka Szilvay.
• Conte di Fontana 1702
• Rei Maximiliano José c. 1702 - calteníu na Stradivari Society, emprestáu davezu a Berent Korfker. [5]
• Lyall 1702 - calteníu na Stradivari Society, emprestáu davezu a Stefan Milenkovich
• La Rouse Boughton 1703 – calteníu nel Bancu Nacional d'Austria, en préstamu a Boris Kuschnir del Cuartero Kopelman
• Allegretti 1703
• Alsager 1703
• Emiliani 1703 - propiedá d'Anne-Sophie Mutter
• Betts 1704
• ex Brüstlein 1707 – calteníu nel Bancu Nacional d'Austria [6]
• La Cathédrale 1707 - calteníu na Stradivari Society, emprestáu davezu a Tamaki Kawakubo
• Hammer 1707 - anguaño propiedá de Kyoko Takezawa
• Burstein, Bagshawe 1708 - calteníu na Stradivari Society, emprestáu davezu a Janice Martin.
• Duque de Camposelice 1708
• Ruby 1708 - calteníu na Stradivari Society, usáu dacuando por Leila Josefowicz; tocáu davezu por Vadim Repin [7]
• Berlin Hochschule 1709
• Ernst 1709
• Viotti 1709
• Lord Dunn-Raven 1710 - emprestáu davezu a Anne-Sophie Mutter
• ex Roederer 1710 - tocáu davezu por David Grimal
• ex Vieuxtemps 1710
• Liegnitz 1711
• Lady Inchiquin 1711 - tocáu davezu por Frank Peter Zimmermann. La propietaria ye la empresa WestLB AG que lo adquirió pa dichu violinista.
• Boissier 1713 - utilizar nel conciertu final del Premiu Sarasate y caltiénse nel Real Conservatoriu Cimeru de Música de Madrid
• Gibson ex Huberman 1713 - propiedá de Joshua Bell, que mercar nun preciu na redolada de USD 4.000.000.
• Daniel 1713 - propiedá de Juan Pablo Reynoso
• Cremonés ex Joachim 1714 - calteníu na Royal Academy of Music
• Soil 1714 - emprestáu davezu a Itzhak Perlman
• ex Berou ex Thibaud 1714
• -y Maurien 1714 - Robáu en 2002, anguaño perdíu. [8] Archiváu 2005-10-28 en Wayback Machine
• Leonora Jackson 1714
• Lipinski 1715 - (ex Tartini) yera tocáu por Frank Almond hasta'l so robu por aciu asaltu en 2014. [9]
• Titian 1715
• Alard 1715
• ex Bazzini 1715
• Cessole 1715
• ex Marsick 1715 - tocáu davezu a James Ehnes
• Berthier 1716
• Booth 1716 - tocáu davezu a Julia Fischer
• Colossus 1716 - Robáu en 1998, anguaño perdíu. [10] Archiváu 2005-10-28 en Wayback Machine
• Monesteriu 1716
• Provigny 1716
• El Mesíes 1716
• Gariel 1717 - tocáu por Nicola Benedetti, propiedá de Jaime Laredo.
• ex Wieniawski 1717
• Windsor-Weinstein 1716 - calteníu nel Bancu de Instrumentos Musicales de Conseyu Canadiense de les Artes (Canada Council for the Arts Musical Instrument Bank).
• Firebird ex Saint-Exupéry 1718 - propiedá de Salvatore Accardo
• Madrilanu 1720
• Conde de Villares 1720 Propiedá del Grupu Masaveu
• ex Beckerath 1720
• Lady Blunt 1721 - Vendíu por 15,9 Millones de dólares americanos en 2011 nuna puya benéfica a favor de los damnificados del Terremotu y tsunami de Xapón de 2011
• Artot 1722
• Xúpiter 1722 - calteníu na Nippon Music Foundation, emprestáu davezu a Midori Goto
• Laub-Petschnikoff 1722
• Jules Falk 1723 - propiedá de Viktoria Mullova
• Kiesewetter 1723 - calteníu na Stradivari Society, emprestáu davezu a Stefan Jackiw
• El Sarasate 1724 - calteníu nel Muséu de Instrumentos del Conservatoriu Nacional Superior de Música y de Danza de París.
• Brancaccio 1725
• Barrere 1727 - calteníu na Stradivari Society, emprestáu davezu a Janine Jansen.
• Davidov-Morrini 1727 - robáu en 1995, anguaño perdíu. [11]
• ex Xeneral Dupont 1727
• Stradivarius Eugenio di Barbaro 1727 - propiedá de -Alexandre Da Costa
• Holroyd 1727
• Kreutzer 1727 - propiedá de Maxim Vengerov

• Hart ex Francescatti 1727 – propiedá de Salvatore Accardo
• Paganini-Comte Cozio di Salabue (Cuartetu Paganini) 1727 - calteníos na Nippon Music Foundation, emprestaos davezu a Martin Beaver del Tokyo String Quartet
• Recamier 1729 propiedá de Ryuzo Ueno, Honorary Chairman, Ueno Fine Chemicals Industry, Ltd., emprestáu davezu a Sayaka Shoji.
• Benny 1729 - mandáu por Jack Benny a la Orquesta Filarmónica de Los Angeles
• Lavalle 1731 - calteníu nel muséu tlapacoyense, en Veracruz, Méxicu, emprestáu davezu a Benjamin Schmid [12]
• Hércules 1732 - pertenecía a Eugène Ysaÿy. Robáu en 1908, anguaño perdíu. [13] Archiváu 2005-10-28 en Wayback Machine
• Des Rosiers 1733 - propiedá d'Angèle Dubeau
• Rode 1733
• Ames 1734 - Robáu y perdíu dende 1980 [14] Archiváu 2005-10-28 en Wayback Machine, remaneció en 2015. [15]
• ex Barón von Feilitzsch 1734
• Habeneck 1734 - calteníu na Royal Academy of Music
• Lamoureux 1735 - Robáu y anguaño perdíu. [16] Archiváu 2005-10-28 en Wayback Machine
• Muntz 1736
• Conde de Armaille 1737
• Lord Norton 1737
• "Swan song" 1737. El so propietariu más famosu foi'l gran violinista y compositor cubanu José White.

Violes

Caltiénense 18 violes d'Antonio Stradivari.

• Casaux 1696 - Perteneciente al Quinteto Palatín, calteníu nel Palaciu Real de Madrid.
• Archinto 1696 - calteníu na Royal Academy of Music.
• Paganini-Mendelssohn (Cuartetu Paganini) 1731 - calteníu na Nippon Music Foundation, emprestáu davezu a Kazuhide Isomura del Tokyo String Quartet

Violoncellos

Antonio Stradivari construyó ente 70 y 80 violonchelos na so vida [17], y caltiénense 63 d'ellos. [18] Archiváu 2002-12-24 en Wayback Machine

• Xeneral Kyd ex Leo Stern 1684- Robáu'l 27 d'abril de 2004 de la casa de Peter Stumpf, violonchelu solista de la Orquesta Filarmónica de Los Angeles, y recuperáu por una familia d'un vertideru de Los Angeles, tres selmanes dempués. [19]
• Barjansky 1690 - tocáu davezu por Julian Lloyd Webber
• Bonjour 1696 - anguaño en préstamu nel Bancu de Instrumentos Musicales de Conseyu Canadiense de les Artes (Canada Council for the Arts Musical Instrument Bank).
• Lord Aylesford 1696 - propiedá de la Nippon Music Foundation. Tocáu por János Starker ente 1950 y 1965.
• Castelbarco 1697
• Decoráu 1696 - Perteneciente al Quinteto Palatín -ye'l chelo del cuartetu orixinal-, calteníu nel Palaciu Real de Madrid.
• Baxu Palatín 1700 - Perteneciente al Quinteto Palatín calteníu nel Palaciu Real de Madrid.
• Servais 1701 - calteníu nel Smithsonian Institute.
• Paganini-Condesa de Stanlein 1707 - propiedá de Bernard Greenhouse. Nun confundir col Paganini-Ladenburg del Cuartetu Paganini.
• Gore-Booth 1710- propiedá de Rocco Filippini
• Leonardo 1709- propiedá de Juan Pablo Reynoso
• Duport 1711 - propiedá de Mstislav Rostropóvich
• Davidov 1712 - foi propiedá de Karl Davidov, el "Zar de los violonchelistes" (como foi moteyáu por Chaikovski). Foi depués propiedá de Jacqueline du Pré hasta la so muerte en 1987, quien-y lo mandó a Yo-Yo Ma.
• Batta 1714 - propiedá de Gregor Piatigorsky
• Becker 1719
• Piatti 1720 - utilizáu por Carlos Prieto, quien-y camudó'l nome a "Cello Prieto"
• Baudiot 1725 - propiedá de Gregor Piatigorsky
• De Munck ex Feuermann 1730 - calteníu na Nippon Music Foundation, emprestáu davezu a Steven Isserlis.
• Braga 1731
• Paganini-Ladenburg (Cuartetu Paganini) 1736 - calteníu na Nippon Music Foundation, emprestáu davezu a Clive Greensmith del Tokyo String Quartet

=== Guitarres caltienen cuatro mandolines Stradivarius completes y numberosos fragmentos de guitarres.

• Hill 1680 o 1688
• Rawlins 1700

Arpa

Antonio Stradivari fabricó una sola arpa mientres la so vida.

Contrabaxos

Saber de la esistencia de menos de 15 contrabaxos Stradivarius, anque nun son tan valoraos como los sos violinos.

Coleición nel Muséu Metropolitanu d'Arte, Nueva York

• 
  "Gould" violín (1693)
• 
  "Francesca" violín (1694)
• 
  "Antonius" violín (1711)

Ver tamién

• Llista de instrumentos Stradivarius
• Stradivarius Palatinos
• El violín coloráu, película canadiense de 1998 que, magar presenta una historia ficticia ensin sustentu real dalgunu, inspirar nel violín Stradivarius llamáu "The Red Mendelssohn" ("El Mendelssohn coloráu") ([20]).
• Conocencia tácito

Enllaces esternos

• Wikimedia Commons tien conteníu multimedia tocante a Stradivarius.
• Base de datos de instrumentos Stradivarius de Cozio.com.
• Edición n'Internet de HILL, W. Henry; HILL, Arthur F. Hill; y HILL, Alfred Y.: Antonio Stradivari, His Life and Work (1644-1737), Celloheaven.com, 2001 (orixinalmente editáu en 1902).

• Datos: Q1068162
• Multimedia: Stradivarius