Timgad
Timgad (n'árabe تيمقاد, tamién llamada Thamugadi o Thamugas polos romanos) foi una ciudá colonial romana asitiada nel Norte d'África, a unos 35 km de la ciudá de Batna, na actual Arxelia. Les sos ruines son notables por ser unu de los meyores exemplos calteníos del planiamientu urbanu romanu en cuadrícula usáu nes sos colonies, hasta'l puntu de ser llamada como "la Pompeya del Norte d'África".[1] Allugar nes coordenaes 35°27′N 6°38′E / 35.450°N 6.633°E, y foi declarada Patrimoniu de la Humanidá pola Unesco nel añu 1982.[2]
| Patrimoniu de la Humanidá — UNESCO | |
|---|---|
 Arcu romanu de Traxano.
  Timgad (Arxelia) | |
| Llugar |
 Arxelia |
| Criterios | Cultural: ii, iii, iv |
| Referencia | 194 |
| Inscripción | 1982 (VI Sesión) |
| Área | Estaos árabes |
 | |
Historia
editarLa ciudá foi fundada ex nihilo pol emperador Traxano en redol al añu 100 como una colonia militar, principalmente como un bastión contra los bereberes de les cercanes montes Aures. La so población orixinal consistió na so mayoría nos veteranos del exércitu romanu procedentes de la frontera parta, compensaos con tierres na nueva ciudá pelos sos años de serviciu.
La ciudá conoció una esistencia pacífica a lo llargo de los sos primeros sieglos, convirtiéndose nun centru d'actividá cristiana a principios del sieglu III, y nun nucleu donatista nel IV.
Nel sieglu V la ciudá foi escalada polos vándalos antes de cayer en cayente. Nel añu 535 el xeneral bizantín Salomón dirixó una espedición militar pa recuperar la ciudá, que foi repoblada como centru cristianu. Esta nueva etapa duró apenes un sieglu, cuando foi escalada polos bereberes nel sieglu VII y definitivamente abandonada. La ciudá sumió asina de la hestoria hasta'l so afayu y escavación nel añu 1881.
El fechu de que la ciudá nun fora reocupada tres el sieglu VII fixo posible'l so bon estáu de caltenimientu actual, xuníu a la espansión del desiertu d'El Sáḥara, que soterró la ciudá so una capa d'arena d'un metro de grosez, cubriendo les estructures y l'área circundante, bien fértil y apta pa l'agricultura nel momentu de la so fundación.
Carauterístiques
editarAlcontrada na interseición de seis camino, la ciudá foi cercada pero non fortificada. Diseñada orixinalmente pa una población de 15.000 persones, la ciudá devasó rápido les sos especificaciones orixinales y creció más allá de la rejilla ortogonal, en forma menos entamada.
El diseñu en cuadrícula ye perfectamente visible nel trazáu ortogonal de la ciudá, destacando'l decumano y el cardu al tar delineados por aciu una columnata corintia parcialmente restaurada. El cardu nun traviesa dafechu la ciudá, sinón que intersecciona al decumano nun foru.
Nel estremu occidental del decumano írguese un arcu del trunfu de 12 m d'altor, denomináu'l arcu de Timgad o'l arcu de Traxano, una denominación bien habitual nel mundu romanu pa designar a otros arcos del trunfu impulsaos por Traxano. La estructura, que foi parcialmente restaurada en 1900, ta realizada en arenisca y consiste en tres arco flanqueados por columnes corinties, midiendo'l central d'ellos más de tres metros d'anchor.
Tamién esiste un Templu Capitolino consagráu a Xúpiter, con unes dimensiones similares a les del Panteón de Roma. Cerca allúgase una ilesia cuadrada con ábside circular que data del sieglu VII, y al sureste de la ciudá, una ciudadela bizantina alzada nos últimos años d'ocupación de Timgad.
Otros edificios destacaos na ciudá son un teatru de 3.500 llocalidaes, en bien bones condiciones y qu'inclusive s'utiliza na actualidá pa representaciones teatrales, según cuatro termes, una biblioteca y una basílica.
Notes
editar
- ↑ Entrada de Timgad na Enciclopedia Columbia
- ↑ Unesco (1982). «Timgad». Consultáu'l 5 de setiembre de 2009.
Ver tamién
editarEnllaces esternos
editar
Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Timgad.- Ficha de Timgad en Great Buildings
- Fotografíes de Timgad
- Fotografíes de Timgad en Panoramio
