Wikipedia

Villamanrique de Tajo

conceyu de la Comunidá de Madrid (España)

Villamanrique de Tajo ye un conceyu español de la provincia y Comunidá de Madrid, asitiáu na Contorna de Las Vegas de 28,9 km² d'estensión. El so términu municipal ye travesáu pel ríu Tajo.

Villamanrique de Tajo
Alministración
País España
AutonomíaBandera de la Comunidá de Madrid Comunidá de Madrid
Tipu d'entidá conceyu d'España
Alcalde de Villamanrique de Tajo (es) Traducir Marino García Haering
Nome oficial Villamanrique de Tajo (es)[1]
Códigu postal 28598
Xeografía
Coordenaes 40°04′05″N 3°14′26″W / 40.068055555556°N 3.2405555555556°O / 40.068055555556; -3.2405555555556
Villamanrique de Tajo alcuéntrase n'España
Villamanrique de Tajo
Villamanrique de Tajo
Villamanrique de Tajo (España)
Superficie 29 km²
Altitú 546 m
Llenda con Fuentidueña de Tajo, Santa Cruz de la Zarza y Villarejo de Salvanés
Demografía
Población 800 hab. (2023)
- 352 homes (2019)
- 351 muyeres (2019)
Porcentaxe 0.01% de Comunidá de Madrid
0% de España
Densidá 27,59 hab/km²
villamanriquedetajo.es
Cambiar los datos en Wikidata

Villamanrique de Tajo ye una población asitiada nel corazón del valle mediu del Tajo, qu'ocupa una posición central na contorna madrilana conocida como Las Vegas, siendo la llocalidá más pequeña de toles qu'integren esta contorna.

Historia editar

Dientro del términu de Villamanrique atopáronse restos arqueolóxicos esvalixaos qu'atestigüen la presencia d'habitantes dende la dómina paleolítica, con hachos de piedra tallada y otros preseos de piedra, xil y cuarcita, que la so antigüedá remontar a más de 100.000 años. Son ferramientes de les bandes de cazadores que percorríen esta zona del valle del Tajo y que dexaron les buelgues al so pasu nes terraces de sedimentación del ríu.[2]

Tamién s'alcontraron restos arqueolóxicos de los primeros tiempos históricos, como demuestra l'afayu de fragmentos esvalixaos de cerámica ibérica y, sobremanera, de restos de villes romanes del Baxu Imperiu nes que s'atoparon cachos de vasíes de distintos tipos, cachos de texa, peses de telar y dalgunes monedes.[3][4][5]

De la dómina visigoda atopáronse dos pequeñes necrópolis,[6][7]de pocu más de 10 tumbes, que pueden ser un niciu de continuidá d'habitación de les villes mentaes enantes, por atopase abondo próximes a elles.[8]

La presencia humana acentuóse y faise más estable nel términu de Villamanrique na dómina musulmana.[9] Ye nesi momentu históricu cuando apaez l'aldega de Albuher, pequeñu nucleu de población asitiada nel mesmu llugar en qu'agora s'alza Villamanrique, y con un términu que s'estendía per dambes vera del ríu.

Albuher cuntaba nel sieglu XI, en que foi conquistada pol rei de Castiella Alfonsu VI, con pesquerías, molinos y tierres de llabor nes que tenía d'haber regadíu, porque'l mesmu nome de Albuher indica qu'había una presa nel ríu o en dalgún de los regueros que desaguaben nél. Tamién había un Castiellu, que los sos restos entá se caltienen nun cuetu al otru llau del río frente al pueblu.[10][11] Esti castiellu foi un puntu de defensa importante mientres les dómines del Emiratu y del Califatu de Córdoba (sieglos VIII al X),[12] pos formaba parte de la llinia defensiva de la marca media, na que tamién taben integraos otros castiellos vecinos como los d'Oreya, Alharilla y Zorita. Tamién Xugó un papel destacáu mientres les invasiones almorávide y almohade, pa quedar definitivamente destruyíu mientres la Guerra de Socesión Castellana en 1478.

Albuher sufrió mientres les meyores y retrocesos de la Reconquista a lo llargo del sieglu XII. Superada esta dómina foi integráu nuna encomienda de la Orde de Santiago, la de Viloria o Villoria, pero nel sieglu XIV se despobló, como otres aldegues cercanes, seique por cuenta de les guerres civiles en Castiella, les epidemies y la política repobladora de la Orde de Santiago na zona, en rivalidá col Obispáu de Toledo col que tuvo un llargu pleitu a consecuencia del cobru de los diezmos en delles ilesies, ente elles Albuher, Vladepuerco y Salvanés.

Del antiguu pueblu solo quedó n'usu la so ilesia, que siguió incorporada al patrimoniu de la Orde de Santiago col nome d'ermita de Santa María de Albuher. Cuando en 1480 foi fundáu Villamanrique, esta ermita convertir na so primer ilesia, por eso la so patrona llevó'l nome de La nuesa Señora de Albuher, anque col pasu de los sieglos la pallabra convirtióse, yá nel XIX,en Arbuel.[13]

El nome de la nueva Villa ta claramente rellacionáu cola familia Manrique, dellos de que los sos miembros ocuparon puestos bien relevantes na Orde de Santiago.

Foi D. Pedro Manrique, segundu Duque de Osorno, comendador de Viloria y depués Comendador Mayor de Castiella, quien-y dio nome, pos se sabe que dende'l so territoriu atacó y destruyó l'antiguu castiellu de Albuher, nel que s'atopaben tropes del marqués de Villena, el so mayor enemigu mientres la Guerra de Socesión Castellana (1475 – 1479). En 1480, siendo entá comendador de Viloria dio la orde de repoblar el "Exido de Albuher", según consta nel llibru de visites de la Orde d'esi añu.

Villamanrique siguió siendo territoriu de la Orde de Santiago hasta que, en 1573, en tiempos de Felipe II, foi vendida como Villa de señoríu a Doña Catalina Lasso de Castiella, xunto cola Devesa del Castillo, esgazaos dambos territorios de la encomienda de Viloria.

En 1666, col rei Carlos II, Villamanrique convertir nun condáu, que'l so títulu perteneció a la familia Lasso de Castiella. Esti condáu convertir en dos nel sieglu XVIII, permaneciendo dicha familia como Condes del Castillo y pasando a tener el títulu de condes de Villamanrique la familia Fernández de Córdoba. Esta situación caltúvose asina hasta la desapaición del réxime señorial a principios del sieglu XIX.

Mientres la segunda metá del sieglu XVIII y la primera del XIX Villamanrique esperimentó una crecedera del so territoriu y de la so población, por dos fechos que vinieron da-y la so configuración actual. El primeru foi la creación de les Reales Salinas de Carcavallana, que favorecieron l'aumentu de la población, y el segundu la incorporación al so términu municipal del territoriu de Buenamesón, que perteneció a la Orde de Santiago y al so prioratu de Uclés hasta la desamortización, y del qu'entá se caltién el so conventu-palaciu, edificiu de finales del sieglu XVI y principios del XVII, remocicáu nel XVIII, siendo'l monumentu más destacáu de la llocalidá y unu de los más importantes de la Contorna.

Demografía editar

[14]

Evolución demográfica de Villamanrique de Tajo
1847190019301940196019751986199119962011201320142015
411573750691953689555552584802798738720
(Fonte: http://www.ine.es/dynt3/inebase/es/index.html?padre=517&dh=1)
Evolución demográfica de Villamanrique de Tajo
199719981999200020012002200320042005200620072008
585602606593614633639650711701759764
(Fonte: http://www.ine.es/dynt3/inebase/es/index.html?padre=517&dh=1)

NOTA: Estes cifres tán referíes a 1 de xineru. Fonte: INE

Equipamientos editar

  • Colexu públicu "Virxe de Arbuel".
  • Casa de neños.
  • Consultoriu local (SaludMadrid).
  • Casa de Cultura "Federico Garía Lorca" (con 6 puestos d'accesu del proyeutu CAPI).
  • Pista Polideportiva y Área Recreativa.

Ver tamién editar

Referencies editar

  1. ↑ Afirmao en: Llista de Conceyos y los sos Códigos por Provincies a 1 de xineru de 2019. Data d'espublización: 8 febreru 2019. Editorial: Institutu Nacional d'Estadística.
  2. ↑ Crónica de los Trabayos realizaos en 1926-1929 pol Serviciu d'Investigaciones prehistóriques, Tirada aparte del Anuariu de Prehistoria Madrilana. Vol. I, 1930, Pérez de Barradas, José: "Villamanrique de Tajo.- D'equí cita C. del Prau un hachu apolazáu. En 1928 topáronse dos ánfores y otru vasu d'edá romana". Seique proceda del mesmu xacimientu que'l citáu col nᵘ234 en: TESIS DOCTORAL de RAFAEL GARRIDO PENA, EL CAMPANIFORME NA MESETA: ANALÍS DEL SO CONTESTU SOCIAL, ECONÓMICU Y RITUAL. http://www.ucm.es/BUCM/tesis/19972000/H/0/H0043503.pdf CANUTU, EL (VILLAMANRIQUE DE TAJO): 1. Llocalización: Asitiáu en plena terraza cuaternaria, mui cerca del ríu Tajo. 2. Contestu: Afayu superficial nun posible llugar d'hábitat, alcontráu en prospección intensiva realizada pa la Carta Arqueolóxica de Madrid, xunto a cerámiques llises ya industria lítico en xiles (cuchiellos, buril, diente de focete, una punta de flecha). 3. Materiales: Dos fragmentos d'Estilu Ciempozuelos... 4. Muséu: Comunidá de Madrid (Almacenes d'Alcalá de Henares). 5. Bibliografía: Xacimientu y materiales inéditos, que conocemos gracies al Serviciu de Patrimoniu Mueble y Arqueolóxicu (Seición d'Arqueoloxía) de la Conseyería de Cultura de la Comunidá de Madrid, que gentilmente facilitónos l'accesu a la Carta Arqueolóxica de Madrid.
  3. ↑ Urbina Martínez, Dionisio (2003). «Espaciu y cultura material del fierro II na Mesa de Ocaña. Tesis Doctoral.» (castellanu). Consultáu'l 7 d'abril de 2010.Páxina 593: "Na desaguada de los regueros y riegues de la Fuesa a la vega, nesta vera meridional, esisten los restos bien destruyíos de delles preses que embalsaban l'agua pa regar el valle, una y bones el rio cuerre a un nivel inferior. Anque nun ye posible adscribir con certidume la construcción de nengún de los restos a dómina romana, nes sos cercaníes siempres se topen fragmentos de sigillatas y cerámiques pintaes romanes de tradición indíxena, dolía y texas, nunca nun superficie bien estensa. Asina asocede en redol a Sotomayor, Pontón Grande y Pontón Chicu (Noblejas). Valdajos, Villaverde y Buenamesón (Santa Cruz del Artu). Esti peculiar sistema de riego, utilizáu tamién polos musulmanes, dexó los asentamientos en pequeñes elevaciones sobre los llanos de la vega. Na marxe esquierda los asentamientos disponer a una distancia regular de 4-5 Km., cerca d'Aranjuez topa la luxosa villa de San Miguel. dempués l'asentamientu de Valdegato, yá en términu de Colmenar d'Oreya, y Les Mines: los yá citaos de Biedma y San Bartolomé, en Villarrubía de Santiago: el cascu urbanu de Villamanrique de Tajo, y mui cerca Valdelazarza"
  4. ↑ «BOE 21-5-2002» (castellanu). BOE.es (2007). Consultáu'l 12 de marzu de 2010. "árees d'eleváu potencial arqueolóxicu: el Moyón de Valdezarza, Les Hijosas, El Hornajo, les riberes del Tajo y los cuetos sobre la M-321, toes elles nel T.M. de Villarejo de Salvanés"
  5. ↑ Fernando Cana (18 de xunetu de 2009). «sienda-salinera/ Villamanrique na Hestoria - La sienda salinera» (castellanu). fernandocana.es. Consultáu'l 11 de setiembre de 2014.
  6. ↑ Vicente G. Olaya (20 d'ochobre de 1993). «Agua pa Chindasvinto» (castellanu). ElPais.com. Consultáu'l 12 de marzu de 2010.
  7. ↑ Fernando Cana (11 de setiembre de 2014). «pueblu-que-nuca-existio/ El pueblu que nunca esistió» (castellanu). fernandocana.es. Consultáu'l 12 de marzu de 2010.
  8. ↑ Alfonso Vigil-Escalera Guijando (2007). «Granja y aldegues altomedievales al norte de Toledo (450-800 d.C)» (español). Archivu Español d'Arqueología. Consultáu'l 12 de marzu de 2010. Na nota 78: "A entamos de 2007 identificáronse por aciu prospección dellos xacimientos altomedievales nel términu de Villamanrique de Tajo. Tolos asentamientos allugar na vega, en cantu del ríu, ente que los sos necrópolis ocupen el reborde de la terraza cimera (a salvo d'eventuales crecíes)."
  9. ↑ «Arqueología y poblamientu nel Pandu Andalusí - Dialnet».
  10. ↑ http://www.madrid.org/cs/Satellite?blobcol=urldata&blobheader=application%2Fpdf&blobheadername1=Content-Disposition&blobheadervalue1=filename%3DAh+d'el+Castillo.pdf&blobkey=id&blobtable=MungoBlobs&blobwhere=1119158670170&ssbinary=true
  11. ↑ Fernando Cana (11 de setiembre de 2014). «castiellu-de-albuher/ El Castiellu de Albuher» (castellanu). fernandocana.es. Consultáu'l 11 de setiembre de 2014.
  12. ↑ «Castillo de Alboer» (castellanu). CastillosNet.org. Archiváu dende l'orixinal, el 9 de xunetu de 2009. Consultáu'l 12 de marzu de 2010.
  13. ↑ Fernando Cana (11 de setiembre de 2014). «¿Albuer o Arbuel?» (castellanu). fernandocana.es. Consultáu'l 11 de setiembre de 2014.
  14. ↑ http://www.meteotajo.com/wxHistoria6.php

Enllaces esternos editar

 
Sacáu de «https://ast.wikipedia.org/w/index.php?title=Villamanrique_de_Tajo&oldid=4140421»