Xeografía de Guinea
Guinea ye un país asitiáu na mariña oeste d'África. Llenda al norte con Guinea-Bisáu y Senegal, al sur con Sierra Lleona, al sureste con Liberia y al este con Malí y Costa de Marfil.
| Xeografía de Guinea | ||
|---|---|---|
 Guinea | ||
| Llocalización | ||
| Continente | África | |
| Rexón | África Occidental | |
| Carauterístiques xeográfiques | ||
| Superficie | 245 857 km² | |
| 245 717 km² (tierra) | ||
| 140 km² (agua) | ||
| Llinia de costa | 320 km | |
| Carauterístiques singulares | ||
| Ríu más llargu | Río Níxer (fracción) | |
| Puntos estremos | ||
| Puntu más baxu | Océanu Atlánticu 0 m | |
| Puntu más altu | Monte Nimba 1.752 m | |
| Fronteres territoriales | ||
| • Guinea-Bissáu | 421 km | |
| • Senegal | 363 km | |
| • Malí | 1.062 km | |
| • Costa de Marfil | 816 km | |
| • Liberia | 590 km | |
| • Sierra Lleona | 794 km | |
| • Zona económica esclusiva | 370 km | |
| • Mar territorial | 22,2 km | |
| [editar datos en Wikidata] | ||
Relieve y biogeografía
editarGuinea carauterízase por tener cuatro zones xeográfiques, d'oeste a este: la Guinea marítima o Baxa Guinea (rexones de Kindia y Boké); la Guinea media, formada per tierres altes y montascoses (rexones de Labé y Mamou), fonte de numberosos ríos; l'Alta Guinea, una zona de sabana (rexones de Kankan y Faranah), qu'arrama escontra'l norte, y la Guinea de montes (rexón de Nzérékoré), nel estremu oriental.
La Baxa Guinea o Guinea marítima ta dominada per una zona de fundimientu que formó ríes y estuarios poblaos por manglares, con islles que nel so día foron llombes. La capital, Conacri, atópase na islla Tombo, nel estremu de la península Kaloum. Detrás estiéndese una rexón llana qu'empieza a ganar n'altor, cubierta de selva y sabana. Tien un anchor d'ente 48 y 80 km de norte a sur, formada por un sustratu de granitu cubiertu de laterita colorada con altu conteníu n'óxidu de fierro y sables.
La Guinea media ta dominada pol macizu de Futa Yallon, de casi 82.000 km² con una altitú media de 1.000 m y un máximu de 1.515 m nel monte Lura. Ruempe cola llanura formando escarpes d'arenisca que terminen en pandos cortaos por fondos valles nos qu'apaecen restos de vulcanismu, como nel macizu de Kakoulima (998 m). El puntu más altu ye'l monte Tamgué (1.538 m).[1] Equí aníciense dellos importantes ríos d'África, ente ellos el ríu Senegal, el ríu Níxer y el ríu Gambia. El paisaxe correspuende a selva montana guineana.
Na Guinea Cimera o Alta Guinea, el territoriu ye más llanu y el paisaxe correspuende al mosaicu de selva y sabana de Guinea. Los valles tán empobinaos escontra'l norte, formen parte de la llanura del ríu Níxer y diríxense escontra El Sáḥara. Dacuando remanecen llombes granítiques o de gneiss nun terrén formáu por esquistos y cuarcita, con una elevacion media de 300 metros.[2]
Finalmente al este, na Guinea selvática o de los montes, el paisaxe correspuende a la selva guineana occidental de tierres baxes, una zona aisllada de llombes nel estremu oriental del país que remata nel monte Nimba (1.752 m), declaráu patrimoniu de la humanidá pola (Unesco), a caballu ente Guinea y Costa de Marfil, con un roquéu asemeyáu al del restu de Guinea.[3]
Clima
editar
El clima de Guinea ye tropical con dos estaciones bien definíes: una seca, de payares a marzu, na que nun llueve práuticamente un res, y otra húmeda, monzónica, d'abril a ochobre, cuando la Zona de converxencia intertropical (ZCIT) muévese escontra'l norte. Precisamente, la llegada a Guinea de la vertical de la ZCIT en xunu marca'l máximu de les agües, que son diluviales los siguientes cuatro meses.[1]
Les agües son más abondoses na mariña, con muncha diferencia. En Conacri cayen una media de 3.775 mm en 132 díes, ente abril y ochobre, con temperatures que bazcuyen ente los 22oC y los 32oC, con apenes dos graos de diferencia ente l'húmedu branu y l'iviernu. Les precipitaciones mengüen escontra'l norte; nos montes de Futa Yallon cayen ente 1.500 y 2.300 mm añales; en Koundara, nel estremu noroeste, cerca de Senegal, el calor ye afogadizu antes de les agües, con máximes medies de 37oC a 39oC ente febreru y mayu, y mínimes de 16oC n'avientu y xineru, anque tamién s'algamen los 34oC pel iviernu. En Koundara cayen 1.100 mm en 70 díes, ente mayu y ochobre. Nel estremu oriental, na Guinea selvática, les temperatures y les agües son más nidies; en Nzérékoré, cerca de Liberia y Costa de Marfil, cayen 1.840 mm en 130 díes, con mínimes de 16oC y máximes de 32oC. Un pocu más al oeste, en Macenta, cayen 2.500 mm al añu.[4]
Hidrografía
editar
La rexón de Fouta Djallon marca la divisoria d'agües ente'l sur y el norte en Guinea. Dellos ríos flúin dende esta zona montascosa escontra l'océanu Atlánticu, ente ellos, los ríos Cogon; Fatala; Konkouré (colos banzaos de Kaleta y Garafiri y el so afluente'l Kakrima, y el ríu Kolenté, que forma frontera con Sierra Lleona, onde desagua. El ríu Tominé diríxese primero escontra l'oeste y al entrar en Sierra Lleona conviértese nel ríu Corubal.
Escontra'l norte y nestes mesmos montes nacen dellos ríos importantes n'África Occidental. El ríu Gambia empobina escontra'l norte bordiando'l monte Tamgué (1.537 m) poco primero d'entrar en Senegal. El ríu Bafing naz cerca del monte Kavendou (1.425 m), nel estremu sur de Fouta Djallon, y diríxese escontra'l norte, a Senegal, onde va xunise col ríu Baoulé pa formar el ríu Senegal.
La metá oriental de Guinea ta dominada pola cuenca del ríu Níxer, que naz nos montes Llomba, nel estremu oriental de Fouta Djallon, cerca de la frontera con Sierra Lleona y flúi escontra'l norte mientres más de 100 km hasta entrar en Malí. Pola esquierda, tien como afluente al ríu Tinkisso; pela derecha, los ríos Niandan, Milo y Dion (o ríu Sankarani), procedentes de la selva montana del este de Guinea (montes de Kissidougou, 1.129 m, Tio, 1.423 m, y monte Nimba (1.752 m), enantes de travesar la llanura nixeriana de selva y sabana.
Referencies
editar- ↑ 1,0 1,1 «Guinea». Encyclopaedia Britannica. Consultáu'l 21 de payares de 2017.
- ↑ Murray, Jocelyn (1989) África, l'espertar d'un continente. Foliu, páx. 135.
- ↑ (2009) Atles de l'Afrique. Xaguar, páx. 150-151.
- ↑ «Climate-Guinea». Climates to travel, World Climate Guide. Consultáu'l 21 de payares de 2017.
Datos: Q2088555
Multimedia: Geography of Guinea
