Wikipedia

Airbus

empresa europea fabricante d'aeronaves

Airbus S.A.S. (Société par Actions Simplifiée, del francés: Sociedá por Aiciones Simplificada) ye una división d'Airbus Group S.E. (Societas Europaea) que constrúi aviones civiles. La so sede ta en Blagnac, un barriu de Toulouse, Francia.[1][2] La so producción y les sos manufactures tán, sobremanera, en Francia, Alemaña, España, China y el Reinu Xuníu.

Airbus
Airbus Commercial Aircraft (en)
aircraft manufacturer (en) Traducir y división (es) Traducir
Llocalización
Sede Blagnac
Direición Países Baxos
Forma xurídica société par actions simplifiée (mul) Traducir
Historia
Fundación18 avientu 1969
Fundador Roger Béteille
Felix Kracht
Henri Ziegler
Franz Josef Strauß
Eslogan We make it fly (en)
New standards. Together. (en)
De nouvelles normes. Ensemble. (fr)
Organigrama
Direutor executivu Guillaume Faury (10 abril 2019)
Sector
Industria aircraft and space construction (en) Traducir
aircraft construction (en) Traducir
Productos destacaos aeronave
Airbus A300
Airbus A310
Airbus A320
Airbus A330
Airbus A340
Airbus A350
Airbus A380
Airbus A220
avión
Participación empresarial
Organización matriz Airbus Group (es) Traducir
Filiales
Propietariu de
Forma parte de
Datos económicos
Emplegaos 80 895 (31 avientu 2019)
Activos totales 111 130 000 000 € (2016)
Ingresos totales 11 050 000 000 $ (2019)
Beneficiu netu 2 873 000 000 (2017)
Beneficiu enantes d'impuestos 4 253 000 000 € (2017)
Web oficial
Cambiar los datos en Wikidata

Airbus empezó como un consorciu de fabricantes de naves aeroespaciales llamáu Airbus Industrie.

L'afitamientu de la defensa europea y de les compañíes aeroespaciales en 1999 y nel 2000 dexaron l'establecimientu d'una Sociedá Anónima en 2001, adquirida por EADS (European Aeronautic Defence and Space Company, Compañía Europea Aeronáutica de Defensa y Espacial) (80 %) y por BAE Systems (20 %). Dempués d'un periodu enllargáu, BAE vendió'l so accionariado a EADS el 13 d'ochobre de 2006.[3]

Airbus da emplegu a unes 63.000 persones en 16 llugares de cuatro países: Francia, Alemaña, España y el Reinu Xuníu. L'ensamblaxe final tien llugar en Toulouse, Francia; Hamburgu, Alemaña; Sevilla, España; y, dende 2009, y conxuntamente con otra empresa, en Tianjin, China.[4] Airbus tien empreses subsidiarias nos Estaos Xuníos, Xapón y la India.

La compañía produz y comercializa el primer avión de pasaxeros fly-by-wire, el Airbus A320[5][6] y l'avión de pasaxeros más grande del mundu, el Airbus A380. Dende l'añu 2011 ye'l mayor fabricante d'aviones y equipos aeroespaciales del mundu.[7]

Historia

editar

Orixe

editar

Airbus Industrie empezó como un consorciu d'aviación européu pa competir con compañíes estauxunidenses como Boeing, McDonnell Douglas y Lockheed.[8]

Anque munchos aviones europeos yeren innovadores, hasta los más esitosos yeren pocu producíos.[9] En 1991, Jean Pierson, entós CEO y direutor xerente d'Airbus Industrie, describió dellos factores qu'esplicaben la posición dominante de los productores d'aviones estauxunidenses: el tamañu de los Estaos Xuníos faía del tresporte aereu la manera favorita de viaxar; un alcuerdu anglo-estauxunidense de 1942 confiaba la producción de los aviones de tresporte a los Estaos Xuníos; y que la II Guerra Mundial mandara a Estaos Xuníos una "beneficiosa, brengosa, poderosa y estructurada industria aeronáutico".[9]

Col propósitu de fortalecer la cooperación europea nel campu de l'aviación teunolóxica y, poro, de promover el progresu teunolóxicu n'Europa, ye apropiáu tomar midíes pal desarrollu conxuntu y la producción d'un "airbus" (lliteralmente, aerobús).
Declaración d'oxetivos d'Airbus

A mediaos de la década de 1960, empezaron les negociaciones preliminares pa la collaboración. Cada compañía individual tenía yá esti oxetivu; en 1959 Hawker Siddeley anunciara una versión "airbus" del Armstrong Whitworth AW.660 Argosy[10] que "podría allugar unos 126 pasaxeros en rutes ultra-curties por unes 2 llibres per asientu y milla".[11]

Sicasí, los fabricantes d'aviones europeos taben al tantu de los riesgos de tal desarrollu y empezaron a aceptar, xunto colos sos gobiernos, que la collaboración yera necesaria pal desarrollu de dicha aeronave y pa competir colos más poderosos fabricantes estauxunidenses. Na exhibición aérea de París de 1965 les principales compañíes aérees europees aldericaron informalmente sobre los sos requisitos pal nuevu "airbus", capaz de tresportar a 100 pasaxeros o más en distancies curties y medies a baxu costu.[12] Esi mesmu añu, Hawker Siddley (a instancies del gobiernu del Reinu Xuníu) acomuñar coles empreses Breguet y Nord pa estudiar los diseños del airbus. El grupu Hawker Siddeley/Breguet/Nord HBN 100 convertir na base pa la continuidá del proyeutu. En 1966, los socios yeren Sud Aviation, darréu Aérospatiale (Francia), Arbeitsgemeinschaft Airbus, darréu Deutsche Airbus (Alemaña) y Hawker Siddeley (Reinu Xuníu).[12] Los trés gobiernos fixeron una solicitú de creitu en 1966.[12] El 25 de xunetu de 1967 los trés gobiernos alcordaron siguir alantre cola propuesta.

Nos dos años siguientes a esti alcuerdu, los gobiernos británicu y francés espresaron les sos duldes sobre'l proyeutu. El memorándum d'entendimientu establecía que se deberíen haber alcanzáu 75 oxetivos pal 31 de xunetu de 1968. El gobiernu francés amenació con retirase del proyeutu por cuenta del financiamientu pal desarrollu coles mesmes del Airbus A300, el Concorde y el Dassault Mercure, pero foi persuadida pa siguir.[13] Por causa de la esmolición pola propuesta del A300B n'avientu de 1968, y tarreciendo nun recuperar la so inversión por cuenta de la falta de ventes, el gobiernu británicu retirar del proyeutu'l 10 d'abril de 1969.[12][14] Alemaña aprovechó p'aumentar el so accionariado nel proyeutu hasta'l 50 %.[13] Dada la participación de Hawker Siddeley hasta esi momentu, Francia y Alemaña amosáronse ronciegos a faese cargu del diseñu de l'ala. Por ello, dexóse qu'esa compañía británica siguiera nel proyeutu como una subcontrata priviligada.[9] Hawker Siddeley invirtió 35 millones de llibres en ferramientes y, como precisaba más capital, recibió un préstamu de 35 millones de llibres del gobiernu alemán.[13]

Fundación d'Airbus Industrie

editar
 
Airbus A300, el primer avión d'Airbus.

Airbus Industrie fundóse formalmente como una groupement d'intérêt économique (GIE), una institución similar a un consorciu, el 18 d'avientu de 1970.[13] Crear por una iniciativa de 1967 de los gobiernos de Francia, Alemaña y Reinu Xuníu. El 50 % del accionariado inicial yera de la compañía francesa Aérospatiale y de la compañía alemana Deutsche Airbus. El nome d'Airbus yera un términu ensin propietariu usáu pola industria aeronáutica na década de 1960 pa referise a un avión comercial de ciertu tamañu, polo que foi aceptáu pol idioma francés.

Les empreses Aérospatiale y Deutsche Airbus axudicáronse un 36,5 % del trabayu, Hawker Siddeley un 20 % y la compañía neerlandesa Fokker-VFM el 7 %.[12] Cada empresa apurriría les sos seiciones totalmente forníes y llistes pa volar. N'ochobre de 1971 la empresa española Construcciones Aeronáutiques S.A. (CASA) adquirió una participación del 4,2 % d'Airbus Industrie, lo que dexó a Aérospatiale y Deutsche Airbuscon el 47,7 % del accionariado.[12] En xineru de 1979 British Aerospace, qu'absorbió a Hawker Siddeley en 1977, adquirió un 20 % del accionariado d'Airbus Industrie.[15] Los accionistes mayoritarios amenorgaron el so accionariado al 37,9 %, anque CASA caltuvo'l so 4,2 %.[16]

Construcción del A300

editar
 
A300 de Eastern Air Lines, el primer veceru estauxunidense.

Quíxose que'l Airbus A300 fuera la primer aeronave desenvuelta, construyida y vendida por Airbus. A empiezos de 1967 el diseñu del A300 proponía 320 asientos y dos motores iguales.[12] Acordies col tratáu de los trés gobiernos de 1967, Roger Béteille foi nomáu direutor téunicu del proyeutu de desarrollu del A300.[17] Béteille desenvolvió una división del trabayu que sería la base de la producción d'Airbus mientres los años vinientes: Francia fabricaría la cabina, el control de vuelu y la seición central inferior del fuselaxe; Hawker Siddeley, qu'usó teunoloxía de Hawker Siddeley Trident, produciría les ales;[18] Alemaña fadría les seiciones del fuselaxe delanteru y traseru, según la seición central superior; Países Baxos fadría los flaps y los alerones y, finalmente, España (que se fixo plenu collaborador) fadría l'estabilizador horizontal.[17] El 26 de setiembre de 1967 los gobiernos alemán, francés y británicu roblaron un memorándum d'entendimientu que dexó siguir los estudios de desarrollu. Esto tamién confirmó que Sud Aviation fuera la compañía líder, que Francia y el Reinu Xuníu tendríen un 37,5 % del trabayu y Alemaña un 25 %, y que Rolls-Royce fabricaría los motores.[9][17]

Como les aereollinies sofitaron de forma tibia un Airbus A300 de más de 300 asientos, los socios propunxeron l'A250, que darréu se convertiría nel A300B, un avión de pasaxeros de 250 asientos impulsáu por motores pre-esistentes.[12]

Esto amenorgó descomanadamente los costos de desarrollu, porque l'usu del motor de Rolls-Royce RB207, que diba ser usáu nel A300, representaba un gran porcentaxe de los costos. El RB207 tamién sufrió dificultaes y retrasos, porque Rolls-Royce concentró los sos esfuercios en desenvolver otru motor d'avión, el RB211, pal avión Lockheed L-1011[13] y porque Rolls-Royce entró en bancarrota en 1971.[19][20] L'avión A300B yera más pequeñu pero más llixeru y más económicu que los rivales norteamericanos de trés motores.[21][22]

Demostremos al mundu que nun tábamos sentaos nuna maravía de nueve díes, y que queríamos faer realidá una familia d'aviones [...] ganamos veceros que nun ganáramos de nenguna otra forma [...] agora teníamos dos aviones que teníen tantu de mancomún que les cabines y los sistemes taben rellacionaos.
Jean Roeder, inxenieru xefe de Deutsche Airbus, falando del A310[16]

En 1972, l'A300 realizó'l so primer vuelu y el primer modelu producíu, l'A300B2, entró en serviciu en 1974,[23] anque'l llanzamientu del A300 viose asombráu pola aeronave supersónica Concorde.[24] Primeramente, l'ésitu del consorciu foi escasu[25] pero los pidíos pal avión recoyíos[26][27] debiéronse, en parte, a la capacidá de comercialización del conseyeru delegáu d'Airbus, Bernard Lathière, con aereollinies n'América y Asia.[28] En 1979 el consorciu tenía 256 encargos del A300,[24] y Airbus punxo en marcha un avión más avanzáu, l'A310, l'añu anterior.[16] Foi la puesta a la venta del A320 en 1987 lo que garantizó la posición d'Airbus como un competidor importante nel mercáu de los aviones.[29] Esi avión cuntaba con más de 400 encargos primero que volara per primer vegada, en comparanza colos 15 encargos que teníen del A300 en 1972.

Fundación d'Airbus SAS

editar

El caltenimientu de la producción y los activos d'inxeniería de les compañíes acomuñaes al efeuto fixeron d'Airbus Industrie una compañía con ventes y márketin.[30] Esta distribución dio llugar a ineficiencias por cuenta de los conflictos d'intereses inherentes ente cuatro compañíes engarraes; los dos accionistas del GIE (del consorciu) y aquellos con quien subcontrataben. Les compañíes collaboraben nel desarrollu del Airbus pero acutábense los detalles financieros de la so propia producción pa poder alzar el preciu que lu pasaben a los sos sub-conxuntos.[31] Cada vez taba más claru que'l proyeutu del Airbus nun traía solamente una collaboración temporal pa producir un solu avión, sinón que se convirtiera nuna marca duradera pa desenvolver nueves aeronaves. A finales de la década de 1980 empezar a trabayar nun par de nuevos aviones de tamañu mediu, los mayores producíos hasta esi momentu so la marca Airbus, l'A330 y el A340.[32][33] A empiezos de la década de 1990 Jean Pierson, entós CEO d'Airbus, dixo que se debería abandonar el GIE y qu'Airbus tendría d'establecese como una empresa convencional.[34] Sicasí, les dificultaes pa integrar y valorar los activos de los cuatro compañíes, según elementos llegales, retrasaron esta iniciativa. N'avientu de 1998, cuando s'informó que la British Aerospace y la DASA taben próximes a fundise,[35] Aérospatiale paralizó les negociaciones de la conversión d'Airbus; la compañía francesa tarrecía que la unión ente BA y DASA apoderara a la compañía, una y bones dambes empreses suponíen el 57,9 % del accionariado d'Airbus. Aérospatiale propunxo una división al 50% de la compañía.[36] Sicasí, l'asuntu resolver en xineru de 1999 cuando BA abandonó les conversaciones con DASA pa universe con Marconi Electronic System, pa pasar a convertise en BAE Systems.[37][38][39] Nel 2000 trés de los cuatro compañíes acomuñaes (DaimlerChrysler Aerospace, socesora de Deutsche Airbus; Aérospatiale-Matra, socesora de Sud-Aviation; y CASA) xunir pa formar EADS, lo que simplificó'l procesu. EADS ye güei propiedá d'Airbus France, Airbus Deutschland y Airbus España, que yeren el 80 % d'Airbus Industrie.[31][40] BAE Systems y EADS tresfirieron los sos activos de producción a la nueva compañía, Airbus S.A.S., en cuenta del so accionariado correspondiente na compañía.[31][41]

Desarrollu del A380

editar

A mediaos de 1988 un grupu d'inxenieros d'Airbus, lideraos por Jean Roeder, empezaron a trabayar de callao nel desarrollu d'un avión de pasaxeros d'ultra alta capacidá (ultra-high-capacity airliner, UHCA), pa completar la so ufierta de productos y pa romper el dominiu que Boeing tuviera nesti segmentu del mercáu dende principios de 1970 col so Boeing 747.[42] El proyeutu foi anunciáu en 1990, na exhibición aérea de Farnborough, y declaróse que l'oxetivu yera amenorgar un 15 % el costu del 747-400.[43] Airbus entamó cuatro equipos de diseñadores, unu con cada unu de los sos socios (Aérospatiale, DaimlerChrysler Aerospace, British Aerospace y CASA) pa proponer nueves teunoloxíes pa los sos futuros diseños d'aeronaves. En xunu de 1994 Airbus empezó a desenvolver el so propiu gran avión de pasaxeros, designáu darréu como A3XX.[24][44][45] Airbus estudió dellos diseños, incluyendo una estraña combinación de dos fuselaxes del A340, que yera l'avión más grande de la compañía nesi momentu.[46] Airbus refinó'l so diseñu y esto provocó un amenorgamientu del 15 % al 20 % del costu del 747-400 esistente. Nel diseñu del A3XX coincidieron un diseñu de dos pisos, qu'apurría más volume pa pasaxeros que'l tradicional diseñu d'un solu pisu.

Construyéronse cinco A380 pa pruebes y demostraciones.[47] El primer A380 foi presentáu nuna ceremonia en Toulouse el 18 de xineru de 2005, y el so primer vuelu tuvo llugar el 27 d'abril de 2005. Dempués d'un aterrizaxe esitosu tres 3 hores y 54 minutos, el pilotu de prueba Jacques Rosay dixo que volar nel A380 fuera "como conducir una bicicleta".[48] El 1 d'avientu de 2005, l'A380 algamó la so velocidá máxima de Mach 0,96.[47] El 10 de xineru de 2006 l'A380 fixo'l so primera vueltu tresatlánticu escontra Medellín, en Colombia.[49]

El Airbus A380 aplazar hasta ochobre de 2006 debíu al usu d'un software incompatible pa esi diseñu. De primeres, la planta d'ensamblaxe de Tolouse usaba la última versión, la 5, del CATIA (fecha por Dassault), ente que'l centru de diseñu de la fábrica de Hamburgu taba usando la versión 4, más antigua ya incompatible.[50] La resultancia foi que los 530 quilómetros de cableaxe del avión teníen de ser dafechu rediseñados.[51] Anque nun s'atayó nengún encargu, Airbus tuvo que pagar millones por cuenta de penalizaciones pola demoranza nes entregues.[50]

La primer entrega d'esti avión foi a Singapore Airlines el 15 d'ochobre de 2007. Este entró en serviciu'l 25 d'ochobre de 2007 con un vuelu inaugural ente Singapur y Sydney.[52][53] Dos meses dempués, el CEO de Singapore Airlines, Chew Choong Seng, dixo que'l A380 funcionaba meyor de lo que la compañía aérea y la empresa Airbus habíen previstu, yá que consumía un 20 % menos de combustible per pasaxeru que la flota de 747-400 que teníen.[54] Emirates Airline foi la segunda aereollinia a la que se-y fixo entrega del A380, el 28 de xunetu de 2008, y empezó con una ruta ente Dubái y Nueva York[55] el 1 d'agostu de 2008.[56] L'aereollinia Qantas foi la siguiente'l 19 de setiembre de 2008, con una ruta ente Melbourne y Los Angeles el 20 d'ochobre de 2008.[57]

La espansión y la venta de la participación de BAE

editar

En 2003, Airbus y el grupu Kaskol crearon un centru d'inxeniería d'Airbus en Rusia qu'empezó con 30 inxenieros y que supunxo un modelu esitosu pa la estratexa de globalización d'Airbus. Foi'l primer centru d'inxeniería qu'abrió n'Europa fuera de los países onde surdió'l proyeutu. Con un equipamientu d'última xeneración, y calteniéndose en contautu colos centros d'inxeniería de Francia y Alemaña, el centru trabayaba n'asuntos como la estructura del fuselaxe, la fatiga de los materiales, la instalación de los sistemes y el diseñu. En 2011, el centru daba emplegu a 200 inxenieros que completaren unos 30 proyeutos a gran escala pa los programes de desarrollu del A320, l'A330/A340 y el A380. Los inxenieros rusos tamién realizaron más de la metá del diseñu d'avión de carga A330-200F, centrando la so actividá nel diseñu del fuselaxe, la instalación de les rejillas del suelu y les uniones. El centru anguaño ta implicáu nel diseñu del A320neo Sharklets y nel desarrollu del A350 XWB.[58]

El 6 d'abril 2006 BAE Systems entamó vender el so 20 % de participación en Airbus, entós valoráu 3,5 mil millones €.[59] Los analistes suxirieron esa operación p'acomuñar con firmes estauxunidenses de forma más fehaciente, tantu en términos financieros como políticos.[60] Nun primer momentu BAE intentó ponese d'alcuerdu nun preciu con EADS al traviés d'un procedimientu informal. Debíu al allargamientu de les negociaciones y a los desalcuerdos sobre'l preciu, BAE exerció una opción de venta y solicitó una tasación al bancu N. M. Rothshild & Sons.

En xunu de 2006 Airbus viose envolubráu nun discutiniu internacional significativa cuando anunció nuevos retrasos na entrega de la so A380. Tres esti anunciu, el valor de les aiciones de la compañía fundió un 25 % en cuestión de díes, anque se recuperó pocu dempués. Llueu lu siguieron a esto acusaciones a Noël Forgeard, CEO de EADS, el sociu mayoritariu, d'abusar d'información privilexada. La perda de valor de les aiciones supunxo una grave esmolición pa BAE, y la prensa describió como "fregadura furiosa" a la rellación ente BAE y EADS, yá que BAE creía que l'anunciu fixérase pa baxar el valor de la so participación accionarial.[61] Un grupu d'accionistes francés presentó una demanda coleutiva contra EADS por non informar a los inversores de les consecuencies financieres de los retrasos del A380 y les compañíes aérees qu'esperaben les entregues esixeron una compensación.[62] Como resultáu d'esto, el xefe de EADS, Noël Forgeard, y el CEO d'Airbus, Gustav Humbert, dimitieron el 2 de xunetu de 2006.[63]

El 2 de xunetu 2006 Rothschild valoró'l accionariado de BAE en 2,75 millones de €, bien per debaxo de la mira de BAE, de los analistes, ya inclusive de EADS.[64] El 5 de xunetu, BAE nomó auditores independientes pa investigar por qué'l valor de la so participación en Airbus cayera tantu na valoración de Rothschild. Sicasí, en setiembre de 2006, BAE alcordó la venta de la so participación en Airbus a EADS por 2,75 millones de € tando inda pendiente l'aprobación de los accionistes de BAE.[65] El 4 d'ochobre, los accionistes votaron a favor de la venta, dexando a Airbus dafechu en propiedá de EADS.[66]

Reestructuración de 2007

editar

El 9 d'ochobre de 2006, Christian Streiff, socesor de Humbert, dimitió por diferencies cola compañía matriz (EADS) alrodiu de la cantidá d'independencia que se-y concedería na implementación del so plan de reorganización d'Airbus.[67] Foi asocedíu pol CEO de EADS, Louis Gallois, lo que dio a Airbus un control más direutu de la so compañía matriz.

El 28 de febreru de 2007, el CEO Louis Gallois anunció'l plan de reestructuración de la compañía. Titulábase Power8. El plan amenorgaría 10 000 emplegos en cuatro años; 4300 en Francia, 3700 n'Alemaña, 1600 nel Reinu Xuníu y 400 n'España. 5000 d'esos 10.000 pasaríen a ser emplegaos subcontrataos. Les fábriques de Saint Nazaire, Varel y Laupheim poner a la venta o se cerraron, ente que les de Meaulte, Nordenham y Filton se "abrieron a los inversores".[68] El 16 de setiembre de 2008, la planta de Laupheim vender a un consorciu de Thales-Diehl pa constituyir Diehl Aerospace y anque se caltuvieron les actividaes de diseñu de Filton, la fabricación vender a la compañía británica GKN.[69] Los sindicatos d'Airbus en Francia y Alemaña amenaciaron con realizar fuelgues.[70]

Mientres la crisis económica de 2007, y por cuenta de los problemes de les aereollinies pola cayida de pasaxeros, retayóse la producción del A380 a 14. Diéronse-yos descuentos a los primeros veceros del A380 y retayóse la producción del so modelu A330 a 5 aviones per mes.[71]

El récor de pidíos del A320neo de 2011

editar

Na exhibición aérea de París de 2011, Airbus recibió unos encargos valoraos en 72,2 miles de millones de dólares por 730 aviones, lo que representaba un nuevu récor de la industria de l'aviación civil. El modelu A320neo (neo por new engine option, nueva opción de motor), anunciáu n'avientu de 2010, recibió 667 encargos, que, xunto colos encargos anteriores, sumaben 1029 encargos en 6 meses, lo que tamién yera un nuevu récor.[72]

Accidentes

editar
Artículu principal: Accidentes per fabricante de l'aeronave

Producción civil

editar
 
Airbus A320, el primer modelu d'avión de pasaxeros de la gama A318, A319, A320 y A321.
 
Airbus A340-600, un avión de gran autonomía, cuatro motores y fuselaxe anchu.

La llinia de productos d'Airbus empezó col A300, el primer avión bimotor con dos pasiellos. Una variente más pequeña del A300, con cambeos nes ales y nos motores, foi A310. Arriendes del so ésitu, Airbus llanzó'l 320, que se destacar por ser el primer avión comercial qu'utilizó un sistema de control fly-by-wire. L'A320 foi, y sigue siendo, un gran ésitu comercial. L'A318 y el A319 son versiones más pequeñes. Dalgunos A319 realícense pa y mercáu de los aviones de negocios corporativos, como Airbus Corporate Jets. Esiste una versión allargada del A320 conocida como A321. El principal competidor del A320 ye'l Boeing 737.[73]

Los productos de fuselaxe anchu de mayor algame, l'A330 bimotor y el A340 de cuatro motores, tienen ales eficientes, ameyoraes por winglets. El Airbus A340-500 tien una autonomía de 16.700 quilómetros, la segunda más grande de tolos aviones comerciales, solo dempués del Boeing 777-200LR (17,446 quilómetros).[74] Tolos aviones Airbus desenvueltos dende entós tienen sistemes de cabina similares al del A320, polo que ye más bono d'entrenar a la tripulación. La producción del A340 de cuatro motores remató en 2011 pola escasez de ventes en comparanza colos sos homólogos de dos motores, como'l Boeing 777.[75]

Airbus ta estudiando un modelu pa reempleazar l'A320, llamáu provisionalmente Airbus NSR, pa tener una nueva "aeronave de poca autonomía" (NRS, poles sos sigles n'inglés).[76][77] Estos estudios indicaron una eficiencia de combustible del 9 o'l 10 % pa la NSR. Airbus, sicasí, prefirió optar por ameyorar el diseñu del A320 yá esistente con nuevos winglets y con trabayando en meyores aerodinámiques.[78] Esti "A320 ameyoráu" tendría de menguar el consumu de combustible alredor del 4-5 %, pa poder ser vendíu pa reemplazar l'A320 nel 2017 o'l 2018.

El 24 de setiembre de 2009, el direutor d'operaciones Fabrice Brégier declaró a Le Figaro que la empresa precisaría de 800 a 1000 millones d'euros en seis años pa desenvolver la nueva xeneración d'aviones y caltener el lideralgu teunolóxicu de la empresa frente a nuevos competidores, como'l COMAC C919,[79] programáu pa ente 2015 y 2020.[80]

En xunetu de 2007, Airbus apurrió'l so postreru A300 a FedEx, lo que supunxo'l fin de la producción del A300/A310. Airbus intentó reasitiar l'ensamblaxe del A320 de Toulouse a Hamburgu, y treslladar la producción del A350/A380 escontra Toulouse dende Hamburgu como parte del plan de reestructuración Power 8, qu'empezó col ex-CEO Christian Streiff.[81]

Airbus suministró pieces de repuestu y serviciu pal Concorde hasta que se retiró en 2003.[82][83]

Llista de producción y detalles (información de la fecha d'Airbus)
Avión Descripción Asientos Máximu Primer vuelu Cese de la producción
A300 2 motores, 2 pasiellos 228–254 361 28 d'ochobre de 1972 27 de marzu de 2007 (561 construyíos)
A310 2 motores, 2 pasiellos, cambéu del A300 187 279 3 d'abril de 1982 27 de marzu de 2007 (255 construyíos)
A318 2 motores, 1 pasiellu, 6.17 m más curtiu que'l A320 107 132 15 de xineru de 2002
A319 2 motores, 1 pasiellu, 3.77 m más curtiu que'l A320 124 156 25 d'agostu de 1995
A320

style="text-align:center;"|150

190 22 de febreru de 1987
A321 2 motores, 1 pasiellu, 6.94 m más llargu que'l A320 185 236 11 de marzu de 1993
A330 2 motores, 2 pasiellos 246-300 406–440 2 de payares de 1992
A340 4 motores, 2 pasiellos 239–380 380-440 25 d'ochobre de 1991 Setiembre de 2008 (A340-200)
10 de payares de 2011 (con variaciones, 377 construyíos)[75]
A350 2 motores, 2 pasiellos 270–350 550 14 de xunu de 2013
A380 4 motores, dos pisos, 2 pasiellos 555 853 27 d'abril de 2005
 
Avión VIP Airbus A330 de l'aereollinia Qatar Amiri Flight, aparcáu nel aeropuertu de Zagreb.

Los Airbus Corporate Jets tán modificaos pa particulares y empreses. Esiste una gama de modelos que va paralela a la gama d'aviones comerciales qu'ufierta la empresa. Estos van dende l'A318 Elite al A380 Prestige, de dos o tres pisos. Tres l'apaición del 737 Boeing Business Jet, Airbus xunir al mercáu de los aviones de negocios col A319 Corporate Jet en 1997. Anque'l términu Airbus Corporate Jet foi usáu primeramente solo pal A319CJ, agora utilízase de cutiu pa tolos aviones corporativu y priváu d'esta empresa, incluyendo'l modelu VIP de fuselaxe anchu. N'avientu de 2008, operaben 121 aviones corporativos y privaos, y recibiérense 164 encargos, incluyendo un A380 Prestige y 107 aviones coporativos A320.[84]

Bienes de consumu

editar

En xunu de 2013, Airbus anunció que desenvolvería una gama de "maletes intelixentes", bautizaes como Bag2Go, pa viaxeros aéreos, xunto cola empresa d'equipaxe Rimowa y cola empresa de teunoloxíes de la información T-Systems.[85][86] Los oxetos cunten con una coleición d'elementos electrónicos que se comuniquen coles aplicaciones del teléfonu móvil y colos sistemes de teunoloxíes de la información de l'aereollinia, p'asistir al viaxeru y ameyorar la seguridá y la fiabilidá del manexu del so equipaxe. Los gadgets inclúin un mididor de pesu, un geolocalizador por GPS, RFID pa la identificación y una tarxeta SIM pa mensaxes.[87][88] Dende aquel momentu anunciáronse productos similares, con más gadgets, per parte de Delsey y Bluesmart.

Productos militares

editar

Na actualidá la fabricación de productos militares d'Airbus nun depende d'Airbus SAS, sinón d'Airbus Defence and Space. Esto debe a qu'Airbus creó Airbus Military, que darréu pasó a integrar Airbus Defence and Space. Tantu Airbus SAS como Airbus Defence and Space dependen d'Airbus Group SE.

A finales de la década de los 90, Airbus amosó un interés creciente nel desarrollu y la venta d'aviación militar. La espansión nel mercáu de l'aviación militar yera deseable p'amenorgar la esposición d'Airbus a los altibaxos de la industria de l'aviación civil. Embarcar en dos campos principales de desarrollu: de repostaxe en vuelu, col Airbus A310 MRTT (Multi-Role Tanker Transport) y el Airbus A330 MRTT, y tresporte aereu tácticu col A400M.

 
El primer A400M. Sevilla, 26 de xunu de 2008.

En xineru de 1999 Airbus creó una compañía a parte, Airbus Military S.A.S., pa desarrrollar y producir un avión de tresporte turbopropulsado, el Airbus A400M Atles.[89][90] L'A400 ta siendo desenvueltu por dellos miembros de la OTAN, como Bélxica, Francia, Alemaña, Luxemburgu, España, Turquía y el Reinu Xuníu, como una alternativa pa nun depender de les aeronaves estranxeres nel tresporte aereu tácticu, como l'avión ucranianu Antonov An-124[91] y l'avión estauxunidense C-130 Hercules.[92][93] El proyeutu del A400M sufrió dellos retrasos[94][95] y Airbus amenació con atayar el so desarrollu nun siendo que recibiera subvenciones estatales.[96][97]

Paquistán encargó un Airbus A310 MRTT en 2008, una versión d'un modelu base, l'A310, que yá nun ta en producción.[98] El 25 de febreru de 2008 Aribus consiguió un pidíu los Emiratos Árabes Xuníos pa tres aviones MRTT de repostaxe nel aire, que yeren una adautación de los aviones de pasaxeros A330.[99] El 1 de marzu de 2008, un consorciu d'Airbus y Northrop Grumman consiguió un contratu de 35000 millones de dólares pa construyir el nuevu avión de repostaxe en vuelu KC-45A, una versión de construcción estauxunidense del MRTT, pa la Fuercia Aérea de los Estaos Xuníos.[100] La decisión produció una quexa formal per parte de Boeing,[101][102] y el contratu del KC foi atayáu pa una nueva llicitación.[103][104]

Nuevu avión de pasaxeros supersónicu

editar

En setiembre de 2014, Aerion acomuñóse con Airbus (sobremanera con Airbus Defense)[105] pa collaborar nel diseñu del Aerion AS2, un avión priváu supersónicu de 11 asientos. Espérase que pueda comercializase en 2021.[106]

Pidíos y entregues

editar
Aeronave Pidíos Entregues N'operación Pendientes
A300
561
561
241
A310
255
255
96
A320*
8027
7460
7132
567
A320neo*
5054
104
104
4950
A330*
1473
1342
1312
131
A330neo*
210
210
A340*
377
377
288
A350
831
81
81
750
A380
317
210
210
107
Total
17105
10390
9464
6715
  • Tolos modelos incluyíos.

Información a finales d'abril de 2017.[107]

Competencia con Boeing

editar

Airbus compite con Boeing cada añu por encargos d'aviones. Airbus llogró'l 50 % de los encargos de la década de los 2000 dende 2003.[108]

Airbus tuvo una gran ratio de pidíos en 2003 y 2004. En 2005 Airbus consiguió 1111 encargos (1055 netos),[109] en comparanza colos 1029 (1002 netos) de Boeing el mesmu añu.[110] Sicasí, Boeing ganó'l 55 % en función del total de valor de los encargos y en 2006 Boeing ganó más encargos y por más valor qu'Airbus. En 2006 Airbus llogró 824 encargos. El 2006 foi'l segundu meyor añu de la so historia, con esceición del anterior.[111] Airbus entamó amontar la producción del A320 p'algamar los 40 al mes en 2012, de la que Boeing amontaba la so producción mensual del Boeing 737 de 31,5 a 35 al mes.[112]

Tocantes a aviones operativos, hubo 7264 aviones Airbus operativos n'abril de 2013.[108] Anque Airbus recibió la metá de los encargos d'aviones dende 2003, el númberu d'aviones Boeing qu'había en funcionamientu dende abril 2013 yera cimeru a los d'Airbus, habiendo 1972 de los primeres y 1958 de los segundos. Sicasí, esa ventaya foi menguando a midida que fuéronse retirando los aviones antiguos.

Anque dambos fabricantes tienen dellos aviones d'un solu pasiellu y de fuselaxe anchu, los sos aviones non siempres compiten direutamente. En cuenta de eso, producen modelos llixeramente más pequeños o más grandes que l'otru col fin de tapar los furacos na demanda. L'A380, por casu, ta diseñáu pa ser más grande que'l 747. L'A350XWB compite por tener carauterístiques cimeres a les del 787 ya inferiores al 777. L'A320 ye más grande que'l 737-700, pero menor que'l 737-800. L'A321 ye más grande que'l 737-900, pero más pequeñu que l'anterior 757-200. Les aereollinies ven esto como una ventaya, yá que consiguen una gran gama de productos ente los 100 y los 500 asientos.

Nos últimos años el Boeing 777 vendióse más que los sos homólogos d'Airbus, qu'inclúin la familia A340, según l'A330-300. L'A330-200, de menor tamañu, compite col 767, y vendió más que'l so homólogu de Boeing nos últimos años. Prevese que'l A380 amenorgue más les ventes del Boeing 747. Airbus ganando una cuota de mercáu n'aviones de gran tamañu, a pesar de que los frecuentes retrasos nel programa A380 provocaron que dellos veceros adquirieren el 747-8.[113] Airbus tamién propunxo al A350 pa competir col Boeing 787 Dreamliner, en siendo primíu poles aereollinies pa tener un productu que compitiera con esi modelu.[114][115]

Airbus va abrir un centru R&D y un fondu de capital de riesgu en Silicon Valley.[116][117] El CEO d'Airbus, Fabrice Bregier, dixo: "¿Cuál ye la debilidá d'un gran grupu como Airbus cuando falamos d'innovación?. Creemos que tenemos meyores idees que'l restu del mundu. Crear porque controlamos les teunoloxíes y les plataformes. El mundu amosónos na industria del automóvil, la industria espacial y la industria de l'alta teunoloxía qu'esto nun ye ciertu, y que tenemos que tar abiertos a les idees d'otros y les innovaciones de los demás".[118]

El CEO d'Airbus Group, Tom Enders, declaró que: "La única manera de faelo pa les grandes empreses, en realidá, ye crear espacios fuera de la empresa principal, onde dexar ya incentivar la esperimentación [...] Eso ye lo qu'empecemos a faer, pero nun hai un manual [...] ye un pocu d'ensayu y error. Toos consideramos un retu lo que tán faciendo les empreses d'Internet."[119]

Conflictu poles subvenciones

editar

Boeing protestó delles vegaes poles ayudes pa desenvolver productos y otres formes d'ayudes gubernamentales a Airbus, anque Airbus respondió que Boeing recibe subvenciones illegales al traviés del exércitu y los contratos d'investigación y que tuvo exenciones d'impuestos.[120]

En xunetu de 2004, l'ex CEO de Boeing, Harry Stonecipher, acusó a Airbus d'abusar d'un alcuerdu billateral ente la Xunión Europea y los Estaos Xuníos de 1992 pa dar sofitu gubernamental a les grandes aeronaves civiles. Los gobiernos europeos diéron-y a Airbus unos fondos a manera d'inversión inicial responsable (ILR, poles sos sigles n'inglés), conocida como "ayuda de mano" (launch aid) nos Estaos Xuníos, que teníen de ser devueltos con intereses y más cantidaes a maneres de "royalties" solamente si l'avión tenía ésitu comercial.[121] Airbus sostenía qu'aquello yera totalmente compatible col alcuerdu EE. UU.-XE de 1992 y cola normativa de la OMC. L'alcuerdu diz que tien de devolvese la subvención con hasta un 33 % más, con intereses y royalties, y que tien de ser devuelta nos 17 primeros años. Estos préstamos tienen una tasa d'interés mínimu igual al costu d'endeldamientu del gobiernu más un 0,25 %, lo que sería inferior a los tipos d'interés de los que dispondría Airbus nel los mercaos ensin el sofitu del gobiernu.[122] Airbus afirma que, dende la firma del alcuerdu ente la XE y Estaos Xuníos en 1992, pagó a los gobiernos europeos más de 6700 millones de dólares y que esto ye un 40 % más de lo que recibió.

Airbus argumentaba que los contratos militares colos que se premió a Boeing, que ye'l segundu mayor contratista de defensa de los Estaos Xuníos, son una forma de subvención, a cuenta del discutiniu que rondó'l contratu militar del Boeing KC-767. El sofitu significativu del gobiernu d'Estaos Xuníos a la NASA tamién aprove d'un sofitu significativu a Boeing. Tamién son un gran sofitu les grandes exenciones d'impuestos que s'ufierten a Boeing. Por ello dalgunos dixeron que tou esto yera una violación del tratáu de 1992 y de les normes de la OMC. Nos sos productos recién, como'l Boeing 787 Dreamliner, tamién se-y ufiertó a Boeing financiamientu direutu de los gobiernos local y gubernamental.[123]

En xineru de 2005 los representantes de les árees de comerciu de la Xunión Europea y de los Estaos Xuníos, Peter Mandelson y Robert Zoellick respeutivamente, aceptaron empecipiar conversaciones pa resolver les tensiones n'aumentu.[124][125] Sicasí, estes conversaciones nun fueron esitoses y la disputa fíxose más intensa qu'antes del acercamientu.[126]

La OMC dictaminó n'agostu de 2010 y en mayu de 2011 qu'Airbus recibiera subsidios gubernamentales impropios al traviés de préstamos con intereses que taben per debaxo de les ratios de dellos países europeos.[127] Nun dictame distintu de febreru de 2011, la OMC atopó que Boeing recibiera ayudes locales y federales que violaben les normes de la OMC.[128]

Presencia internacional

editar
 
La principal fábrica d'Airbus, nel aeropuertu de Toulouse-Blagnac, Francia.
 
Fábrica d'Airbus en Hamburgu, Alemaña.
 
Fábrica d'Airbus en Getafe, Comunidá de Madrid, España.

Airbus tien delles llinies d'ensamblaxe pa los sos distintos modelos. Estes son:

  • Toulouse, Francia (A320, A330, A350 y A380).
  • Hamburgu, Alemaña (serie A320).
  • Sevilla, España (A400M).
  • Tianjin, China (serie A320).
  • Mobile, Alabama, Estaos Xuníos (A320).

Sicasí, Airbus tien munches plantes en distintos llugares d'Europa por fundase como un consorciu. Como solución orixinal pal tresporte de les partes ente les distintes fábriques de ensemblaje emplégase'l Airbus Beluga, que ye capaz de tresportar seiciones enteres del fuselaxe d'un avión Airbus. Esta solución fizo que Boeing investigue cómo reutilizar 3 de los sos aviones Boeing 747 pa tresportar componentes de los Boeing 787. Sicasí, el fuselaxe y les ales del A380 son demasiao grandes[129] y los sos partes non pueden tresportase nel Beluga. Les partes grandes del A380 son llevaes en barcu a Burdeos y depués son tresportaes a la planta d'ensamblaxe de Toulouse pol Itinéraire à Grand Gabarit, una canal d'agua con una carretera.

Airbus abrió una planta de ensamblado en Tianjin, na República Popular de China, pa la so serie d'aeronaves A320 en 2003.[130][131][132]

Airbus empezó construyendo una planta de fabricación de componentes de 350 millones de dólares en Harbin, China, en xunetu de 2009, que daba emplegu a 1000 persones.[133][134][135] Tuvo operativa a finales de 2010. La fábrica de 30 000 metros cuadraos fabricaría pieces y esamblaría delles partes del A350 XWB, la familia del A320 y de los futuros programes d'Airbus. Harbin Aircraft Industry Group Corporation, Hafei Aviation Industry Company Ltd, AviChina Industry & Technology Company y otros socios chinos controlaben el 80 % del accionariado de la fábrica ente qu'Airbus controlaba'l 20 % restante.[136]

Norteamérica ye una rexón importante pa Airbus en términos de venta d'aviones y de suministros. Los veceros norteamericanos encargaron 2000 de los 5300 aviones vendíos por Airbus en tol mundu (dende los A318 de 107 asientos a los de 565 asientos del A380). Los contratistes estauxunidenses d'Airbus, que dan trabayu a unes 120000 persones, ganaron 5500 millones de dólares en 2003. Como exemplu, puede señalase que'l 51 % de la carga de trabayu del A380 ta n'Estaos Xuníos.

El CEO de Aibus, Fabrice Brégier, desveló nel centru de convenciones de Mobile el 2 de xunetu de 2012 los planes de la compañía pa crear una planta d'ensamblaxe en Mobile, Alabama. Esti plan incluyía una fábrica de 600 millones de dólares nel Aeropuertu de Mobile en Brookley pal ensamblaxe del A319, l'A320 y el A321. Esta fábrica podría dar trabayu a tiempu completu a 1000 persones cuando tuviera operativa. La construcción empezó'l 8 d'abril de 2013, pasó a tar operativa en 2015,[137] y dedicaríase a producir 50 aviones al añu a partir de 2017.[138][139]

Llogros medioambientales

editar

Airbus robló'l plan Flightpath 2050, un plan de la industria aeronáutico p'amenorgar el ruiu y les emisiones de CO2 y NOx de los aviones.[140]

Airbus foi la primer empresa aeroespacial que llogró'l certificáu ISO 14001, en xineru de 2007. Esti certificáu otorgar tres evaluar a tola empresa, non solo a los aviones que produz.[141]

Biocombustible

editar

Airbus xunióse con Honeywell y con JetBlue p'amenorgar la polución y la dependencia del petroleu. Tán intentando desenvolver un biocombustible (biofuel) que podría usase en redol a 2030. Les compañíes propunxéronse abastecer a un terciu de los aviones del mundu ensin afectar a los recursos alimenticios. Les algues considérense como una posible fonte d'enerxía alternativa porque absuerben dióxidu de carbonu mientres la so crecedera y porque el so usu nun afectaría a la producción d'alimentos. Sicasí, los combustibles realizaos a base d'algues o a base d'otra vexetación siguen siendo esperimentales, y el combustible a base d'algues ye caru de desenvolver.[142] Airbus fixo funcionar apocayá'l primer motor qu'usa un combustible pa volar qu'entemez un 60 % de querosenu con un 40 % de gas natural. Esto nun acaba coles emisiones de carbonu, pero escarez d'emisiones d'azufre.[143] El combustible alternativu puede funcionar afechiscamente nos motores de los aviones Airbus, lo que lo convierte nun combustible alternativu que nun riquir nuevos motores d'avión. Esto y los esfuercios pal llargu plazu de la compañía considérense pasos escontra aviones apropiaos pal mediu ambiente.[143]

Creitos expedíos

editar

Acordies con Patrick Crawford, del UK Export Finance: [144]

Históricamente, los trés percancies europees d'espedición de creitos (ECGDs, poles sos sigles n'inglés) que sofitaron a Airbus cubrieron el 17 % del total de les ventes de la compañía. En 2009-2010, por causa del amenorgamientu de lliquidez bancaria mundial, esi porcentaxe algamó'l 33 %. Les garantíes de les ECGDs que concerníen a Airbus crecieron hasta ser el 90 % del valor de los negocios suscritos y el 83 % de les instalaciones. Cerca del 50 % d'estes entregues d'Airbus cuntaben con motores del Reinu Xuníu (suministraos por Rolls-Royce o IAE)

Códigu d'identificación d'aviones Airbus

editar

Airbus usa un códigu alfanumbéricu, siguíu d'un guión y de tres dígitos.[145]

El númberu del modelu del avión de normal tien una A, un 3, otru díxitu y un cero, por casu; A380. Sicasí, hai esceiciones, como les del A318, l'A319, l'A321 y el A400M. Los trés díxitos subsiguientes indiquen el númberu de serie del avión, el fabricante del motor y el númberu de la versión del motor respeutivamente. Por casu, el códigu d'un avión A320-200 con un motor de International Aero Engines (IAE) V2500-A1, cuntaría con un 2 pola serie 200, un 3 ye pol motor IAE, y el 1 pola versión 1, de cuenta que'l númberu del avión ye A320-231.

De normal úsase una lletra adicional, ente elles: la C pa una versión combinada (de pasaxeros y de carga), una F pa un modelu de carga, una R pa un modelu de gran tamañu y una X pa un modelu ameyoráu.

Códigos de motores

editar
 Code   Manufacturing Company 
0 General Electric (GUE)
1 CFM (SNECMA & GUE)
2 Pratt & Whitney (PW)
3 International Aero Engines (RR & PW)
4 Rolls-Royce (RR)
6 Engine Alliance (GUE & PW)

Ver tamién

editar

Referencies

editar
  1. ↑ "Airbus A380 lands after making aviation history." USA Today. 27 d'abril de 2005. Xubíu'l 28 d'abril de 2005. Consultáu'l 12 de febreru de 2010.
  2. ↑ "Contacts." Airbus. Consultáu'l 28 de payares de 2011. "Airbus Headquarters in Toulouse 1, Rond Point Maurice Bellonte 31707 Blagnac Cedex France"
  3. ↑ BAE Systems says completed sale of Airbus stake to EADS. Forbes. 13 d'ochobre de 2006. http://www.forbes.com/markets/feeds/afx/2006/10/13/afx3089453.html. Consultáu'l 13 d'ochobre de 2006. 
  4. ↑ First Airbus final assembly line outside Europe inaugurated in Tianjin, China. Airbus. 28 de setiembre de 2008. http://www.airbus.com/presscentre/pressreleases/press-release-detail/detail/first-airbus-final-assembly-line-outside-europe-inaugurated-in-tianjin-china/. 
  5. ↑ Jim Beatson (2 d'abril de 1989). Air Safety: Is America Ready to `Fly by Wire'?. Washington Post. Archivado del original el 2011-07-21. https://web.archive.org/web/20110721205924/http://pqasb.pqarchiver.com/washingtonpost/access/73868992.html?dids=73868992%3A73868992&FMT=ABS&FMTS=ABS%3AFT&type=current&date=Apr+02%2C+1989&author=Jim+Beatson&pub=The+Washington+Post+%28pre-1997+Fulltext%29&desc=AIR+SAFETY%3A+Is+America+Ready+to+%60Fly+by+Wire%27%3F&pqatl=google. Consultáu'l 2018-02-24. 
  6. ↑ «History. Imaginative advances». Airbus. Archiváu dende l'orixinal, el 27 d'avientu de 2009. Consultáu'l 30 de setiembre de 2009.
  7. ↑ Airbus vuéla-y el lideralgu a Boeing. CNN Espansión. 17 de xineru de 2011. 
  8. ↑ T. A. Heppenheimer. «Airbus Industrie». US Centennial of Flight Commission. Archiváu dende l'orixinal, el 25 d'agostu de 2009. Consultáu'l 5 d'ochobre de 2009.
  9. ↑ 9,0 9,1 9,2 9,3 (2001) Mark Nicholls: Airbus Jetliners: The European Solution. Stamford: Key Publishing. ISBN 0-946219-53-2.
  10. ↑ British plan big 'Air-Bus'. New York Times. 17 d'ochobre de 1959. http://select.nytimes.com/gst/abstract.html?res=FA091FFF3D5A1A7493C5A8178BD95F4D8585F9. 
  11. ↑ "Flying Without Frills", Hawker Siddeley Aviation, The Times, vienres, 13 de febreru de 1959; pg. 5
  12. ↑ 12,0 12,1 12,2 12,3 12,4 12,5 12,6 12,7 «Airbus history». Flight International (Reed Business Publishing). 29 d'ochobre de 1997. 
  13. ↑ 13,0 13,1 13,2 13,3 13,4 «History. Trouble and strife». Airbus. Archiváu dende l'orixinal, el 27 d'avientu de 2009. Consultáu'l 30 de setiembre de 2009.
  14. ↑ John Lee (11 d'abril de 1969). Britain abandons the European Airbus project; believes building the plane is a losing proposition. New York Times. http://select.nytimes.com/gst/abstract.html?res=FA0A10F7355D137A93C3A8178FD85F4D8685F9. 
  15. ↑ Peter Rinearson (19 de xunu de 1983). A special report on the conception, design, manufacture, marketing and delivery of a new jetliner—the Boeing 757. Seattle Times. http://seattletimes.nwsource.com/news/business/757/. 
  16. ↑ 16,0 16,1 16,2 «History. Technology leaders». Airbus. Consultáu'l 30 de setiembre de 2009.
  17. ↑ 17,0 17,1 17,2 «History. Early days». Airbus. Consultáu'l 30 de setiembre de 2009.
  18. ↑ London Dispatch (25 d'ochobre de 1969). Hawker-Siddeley starts wing work for Europe Airbus. New York Times. http://select.nytimes.com/gst/abstract.html?res=F30D10F63B55127B93C7AB178BD95F4D8685F9. 
  19. ↑ «German Aircraft-makers eye Aust with new jet». Sydney Morning Herald (27 d'abril de 1971).
  20. ↑ John Lee (5 de febreru de 1971). Rolls-Royce Is Bankrupt; Blames Lockheed Project. New York Times. http://select.nytimes.com/gst/abstract.html?res=F10B1EFD3D5F107B93C7A91789D85F458785F9. 
  21. ↑ «History. First order, first flight». Airbus. Archiváu dende l'orixinal, el 27 d'avientu de 2009. Consultáu'l 30 de setiembre de 2009.
  22. ↑ Joe Morris (19 d'avientu de 1971). A300B Airbus ahead of its time?. Los Angeles Times. Archivado del original el 2011-06-04. https://web.archive.org/web/20110604120300/http://pqasb.pqarchiver.com/latimes/access/662134872.html?dids=662134872:662134872&FMT=ABS&FMTS=ABS:AI&type=historic&date=Dec+19,+1971&author=&pub=Los+Angeles+Times&desc=A300B+Airbus+Ahead+of+Its+Time%3F&pqatl=google. Consultáu'l 2018-02-24. 
  23. ↑ Harold Watkins (26 d'agostu de 1974). Selling Airbus to U.S. carriers a tough task. Los Angeles Times. Archivado del original el 2011-06-04. https://web.archive.org/web/20110604120451/http://pqasb.pqarchiver.com/latimes/access/603072882.html?dids=603072882:603072882&FMT=ABS&FMTS=ABS:AI&type=historic&date=Aug+26,+1974&author=&pub=Los+Angeles+Times&desc=Selling+Airbus+to+U.S.+Carriers+a+Tough+Task&pqatl=google. Consultáu'l 2021-10-07. 
  24. ↑ 24,0 24,1 24,2 The Airbus fight to stay ahead. BBC News. 23 de xunu de 2000. http://news.bbc.co.uk/2/hi/business/802741.stm. Consultáu'l 4 de setiembre de 2011. 
  25. ↑ Now, the Poor Man's Jumbo Jet. Time Magazine. 17 d'ochobre de 1977. Archivado del original el 2010-10-22. https://web.archive.org/web/20101022164535/http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,915633,00.html. Consultáu'l 2021-02-25. 
  26. ↑ Richard Witkin (7 d'abril de 1978). Eastern accepts $778 million deal to get 23 Airbuses. New York Times. http://select.nytimes.com/gst/abstract.html?res=F50B11F93F5513728DDDAE0894DC405B888BF1D3. 
  27. ↑ Gerry Carman (11 d'avientu de 1979). escritu n'Australia. Airbus funds flow on. The Age. https://news.google.co.uk/newspapers?id=DXgQAAAAIBAJ&sjid=7JIDAAAAIBAJ&pg=2954,5223070&dq=a300+airbus&hl=en. 
  28. ↑ «History. A market breakthrough». Airbus. Archiváu dende l'orixinal, el 27 d'avientu de 2009. Consultáu'l 21 d'ochobre de 2009.
  29. ↑ Tom Belden (22 d'agostu de 1982). Airbus takes flight with big-jet sales. Philadelphia Inquirer. http://nl.newsbank.com/nl-search/we/Archives?p_product=PI&s_site=philly&p_multi=PI&p_theme=realcities&p_action=search&p_maxdocs=200&p_topdoc=1&p_text_direct-0=0EB2941F75DD80C4&p_field_direct-0=document_id&p_perpage=10&p_sort=YMD_date:D&s_trackval=GooglePM. 
  30. ↑ Kevin Done (2 de febreru de 2001). «Survey – Europe Reinvented: Airbus has comi of age». Financial Times. 
  31. ↑ 31,0 31,1 31,2 Pierre Sparaco (19 de marzu de 2001). Climate Conducive For Airbus Consolidation. Aviation Week & Space Technology. 
  32. ↑ Frawley, Gerald. "Airbus A330-200". "Airbus A330-300". The International Directory of Civil Aircraft, 2003/2004. Aerospace Publications, 2003. ISBN 1-875671-58-7.
  33. ↑ Reuters (26 d'avientu de 2001). Airbus cares critical decision in coming months. http://nl.newsbank.com/nl-search/we/Archives?p_product=CSTB&p_theme=cstb&p_action=search&p_maxdocs=200&p_topdoc=1&p_text_direct-0=0EB36D3CA3B32C67&p_field_direct-0=document_id&p_perpage=10&p_sort=YMD_date:D&s_trackval=GooglePM. 
  34. ↑ John Tagliabue (2 de mayu de 1996). Airbus Tries to Fly in a New Formation;Consortium's Chief Hopes a Revamping Could Aid Its Challenge to Boeing. New York Times. http://www.nytimes.com/1996/05/02/business/international-business-airbus-tries-fly-new-formation-consortium-s-chief-hopes.html?pagewanted=all. Consultáu'l 23 d'abril de 2010. 
  35. ↑ Peter Spiegel (17 de xunetu de 2004). End of an era at BAE: how Sir Richard Evans changed the UK defence industry. Financial Times. 
  36. ↑ Platform envy. The Economist. 12 d'avientu de 1998. 
  37. ↑ GEC spoils DASA / BAe party. BBC News. 20 d'avientu de 1998. http://news.bbc.co.uk/2/hi/business/239057.stm. Consultáu'l 4 de setiembre de 2011. 
  38. ↑ «British Aerospace and Marconi Electronic Systems form the third largest defence unit in the world». Jane's International (19 de xineru de 1999).
  39. ↑ «BAE eyes US targets after profit rockets». The Scotsman (The Scotsman Publications):  p. 26. 4 de marzu de 2000. 
  40. ↑ «History of EADS». EADS. Archiváu dende l'orixinal, el 2008-06-03. Consultáu'l 7 d'ochobre de 2009.
  41. ↑ EADS and BAE SYSTEMS complete Airbus integration. Airbus SAS formally established. BAE Systems plc. 12 de xunetu de 2001. Archivado del original el 20 d'ochobre de 2007. https://web.archive.org/web/20071020052508/http://baesystems.com/Newsroom/NewsReleases/2001/press_120720011.html. Consultáu'l 4 d'ochobre de 2007. 
  42. ↑ Norris, 2005. p. 7.
  43. ↑ Norris, 2005. páxs. 16-17.
  44. ↑ David Bowen (4 de xunu de 1994). Airbus will reveal plan for super-jumbo: Aircraft would seat at least 600 people and cost dollars 8bn to develop. The Independent. http://www.independent.co.uk/news/business/airbus-will-reveal-plan-for-superjumbo-aircraft-would-seat-at-least-600-people-and-cost-dollars-8bn-to-develop-1420367.html. 
  45. ↑ Airbus unveils plans for 854-passenger airliner. The Baltimore Sun. 8 de setiembre de 1994. Archivado del original el 2011-06-04. https://web.archive.org/web/20110604120512/http://pqasb.pqarchiver.com/baltsun/access/111882477.html?dids=111882477:111882477&FMT=ABS&FMTS=ABS:FT&type=current&date=Sep+08,+1994&author=&pub=The+Sun&desc=Airbus+unveils+plans+for+854-passenger+airliner&pqatl=google. Consultáu'l 2018-02-24. 
  46. ↑ Guy Norris y Mark Wagner (2005). Airbus A380: Superjumbo of the 21st Century. Zenith Press. ISBN 978-0-7603-2218-5.
  47. ↑ 47,0 47,1 Max Kingsley-Jones (20 d'avientu de 2005). A380 powers on through flight-test. Flight International. Archivado del original el 30 de setiembre de 2007. https://web.archive.org/web/20070930043200/http://www.flightglobal.com/articles/2005/12/20/203708/a380-powers-on-through-flight-test.html. Consultáu'l 25 de setiembre de 2007. 
  48. ↑ «A380 Successfully completes its first flight». Flug Revue (27 d'abril de 2005). Archiváu dende l'orixinal, el 17 d'abril de 2008. Consultáu'l 14 de marzu de 2008.
  49. ↑ Airbus tests A380 jet in extreme cold of Canada. MSNBC. 8 de febreru de 2006. http://www.msnbc.msn.com/id/11236081/. Consultáu'l 16 de setiembre de 2006. 
  50. ↑ 50,0 50,1 «Airbus: First, blame the Software». Businessweek. 5 d'ochobre de 2006. http://www.businessweek.com/globalbiz/content/oct2006/gb20061005_846432.htm. Consultáu'l 3 de setiembre de 2011. 
  51. ↑ Kenneth Wong (6 d'avientu de 2006). What Grounded the Airbus A380?. Cadalyst. Archivado del original el 30 de payares de 2007. https://web.archive.org/web/20071130002721/http://manufacturing.cadalyst.com/manufacturing/article/articleDetail.jsp?id=390123. Consultáu'l 12 d'avientu de 2007. 
  52. ↑ First A380 Flight on 25–26 October . Singapore Airlines. 16 d'agostu de 2007. Archivado del original el 27 de setiembre de 2007. https://web.archive.org/web/20070927195504/http://www.a380.singaporeair.com/content/news/newsrelease/20070816/index.html. Consultáu'l 16 d'agostu de 2007. 
  53. ↑ A380 superjumbo lands in Sydney. BBC. 25 d'ochobre de 2007. Archivado del original el 5 d'avientu de 2008. https://web.archive.org/web/20081205195536/http://news.bbc.co.uk/2/hi/asia-pacific/7061164.stm. Consultáu'l 22 d'ochobre de 2008. 
  54. ↑ SIA's Chew: A380 pleases, Virgin Atlantic disappoints. ATW Online. 13 d'avientu de 2007. http://atwonline.com/aircraftenginescomponents/news/sias-chew-a380-pleases-virgin-atlantic-disappoints-0309. Consultáu'l 4 de setiembre de 2011. 
  55. ↑ Emirates A380 arrives in New York!. 3 d'agostu de 2008. Archivado del original el 4 de setiembre de 2008. https://web.archive.org/web/20080904225503/http://www.gadling.com/2008/08/03/emirates-a380-arrives-in-new-york/. Consultáu'l 3 d'agostu de 2008. 
  56. ↑ Emirates A380 Lands At New York's JFK. 1 d'agostu de 2008. Archivado del original el 6 d'agostu de 2008. https://web.archive.org/web/20080806020526/http://news.airwise.com/story/view/1217629915.html. Consultáu'l 5 d'agostu de 2008. 
  57. ↑ Qantas A380 arrives in LA after maiden flight. The Age. 21 d'ochobre de 2008. Archivado del original el 23 d'ochobre de 2008. https://web.archive.org/web/20081023094057/http://www.theage.com.au/articles/2008/10/21/1224351190665.html. Consultáu'l 22 d'ochobre de 2008. 
  58. ↑ «Airbus in Russia | Airbus, a leading aircraft manufacturer». Airbus.com. Consultáu'l 14 de xineru de 2013.
  59. ↑ BAE Systems to sell Airbus stake. BBC News. 6 d'abril de 2006. http://news.bbc.co.uk/2/hi/business/4885426.stm. Consultáu'l 3 de setiembre de 2011. 
  60. ↑ D. Michaels (7 d'abril de 2006). BAE in Talks With EADS to Sell its 20% Airbus Stake; British Firm is Focusing Increasingly on Defense Market, Especially in U.S.. The Wall Street Journal. http://online.wsj.com/article/SB114439030968919877.html. 
  61. ↑ Miachel Harrison (15 de xunu de 2006). BAE launches attack on EADS over Airbus superjumbo warning. The Independent. http://www.independent.co.uk/service/forum/article1014055.ece. Consultáu'l 4 de setiembre de 2011. 
  62. ↑ Peggy Hollinger y Kevin Done (11 de xunetu de 2006). Sharp drop in orders at Airbus. Financial Times Daily.  páxs. 1, 14. 
  63. ↑ Carter Dougherty (3 de xunetu de 2006). Top Officials of Airbus and EADS Step Down. New York Times. http://www.nytimes.com/2006/07/03/business/worldbusiness/03airbus.html. 
  64. ↑ David Gow (3 de xunetu de 2006). BAE under pressure to hold Airbus stake. The Guardian. http://www.guardian.co.uk/business/2006/jul/03/theairlineindustry.baesystemsbusiness. 
  65. ↑ BAE agrees to £1.87bn Airbus sale. BBC News. 6 de setiembre de 2006. http://news.bbc.co.uk/2/hi/business/5321626.stm. 
  66. ↑ Russell Hotten (4 d'ochobre de 2006). BAE vote clears sale of Airbus stake. Daily Telegraph. http://www.telegraph.co.uk/money/main.jhtml?xml=/money/2006/10/04/bcnbae04.xml. 
  67. ↑ Streiff resigns as CEO of Airbus. BBC News. 9 d'ochobre de 2006. http://news.bbc.co.uk/2/hi/business/6035357.stm. Consultáu'l 4 de setiembre de 2011. 
  68. ↑ Airbus confirms 10,000 job cuts. BBC News. 28 de febreru de 2007. http://news.bbc.co.uk/2/hi/business/6402859.stm. Consultáu'l 4 de setiembre de 2011. 
  69. ↑ Andrew Chuter (15 de setiembre de 2008). GKN buys Airbus operation in the O.K.. Defence News. http://defensenews.com/story.php?i=3724705&c=EUR&s=TOP. 
  70. ↑ Laurence Frost (2 de marzu de 2007). «Airbus unions call for a strike on Tuesday over job cuts». SignOnSanDiego. Archiváu dende l'orixinal, el 4 de marzu de 2007.
  71. ↑ Daniel Michaels (6 de mayu de 2009). «Airbus anuncia retayos de producción». The Wall Street Journal. Consultáu'l 9 de mayu de 2009.
  72. ↑ «I. The Paris Air Show, Airbus 730 orders worth $ 72 billion». Auairs.com. Consultáu'l 14 de xineru de 2013.
  73. ↑ Richard Stevenson (21 de marzu de 1993). A321 set for takeoff at Airbus Question of subsidies, threat to U.S. companies rise. Chicago Tribune. Archivado del original el 2011-06-04. https://web.archive.org/web/20110604120527/http://pqasb.pqarchiver.com/chicagotribune/access/24380909.html?dids=24380909:24380909&FMT=ABS&FMTS=ABS:FT&type=current&date=Mar+21,+1993&author=Richard+W.+Stevenson,+New+York+Times+News+Service.&pub=Chicago+Tribune+(pre-1997+Fulltext)&desc=A321+set+for+takeoff+at+Airbus+Question+of+subsidies,+threat+to+U.S.+companies+rise&pqatl=google. Consultáu'l 2021-10-07. 
  74. ↑ Simon Calder: The man who pays his way. The Independent. 18 d'ochobre de 2003. http://www.independent.co.uk/travel/news-and-advice/simon-calder-the-man-who-pays-his-way-584025.html. Consultáu'l 23 d'abril de 2010. 
  75. ↑ 75,0 75,1 John Ostrower (10 de payares de 2011). EADS indicates "termination" of Airbus A340 programme. Flightglobal. http://www.flightglobal.com/news/articles/eads-indicates-termination-of-airbus-a340-programme-364548/. Consultáu'l 11 de payares de 2011. 
  76. ↑ «Airbus may not do A320 replacement alone». Aviation Week (2 de xunetu de 2007). Archiváu dende l'orixinal, el 2011-08-11.
  77. ↑ «The 737 Story: Smoke and mirrors obscure 737 and Airbus A320 replacement studies». Flight International (7 de febreru de 2006). Consultáu'l 4 de setiembre de 2011.
  78. ↑ «Airbus aims to thwart Boeing's narrowbody plans with upgraded 'A320 Enhanced'». Flight International (20 de xunu de 2006).
  79. ↑ China names first jumbo jet C919, to take off in 8 years. Xinhua News Agency. 6 de marzu de 2009. http://news.xinhuanet.com/english/2009-03/06/content_10959526.htm. Consultáu'l 8 de setiembre de 2009. 
  80. ↑ Reuters (24 de setiembre de 2009). Airbus needs extra cash for new planes. http://www.reuters.com/article/2009/09/24/businesspro-us-airbus-investment-idUSTRE58N14A20090924. Consultáu'l 1 de xunetu de 2011. 
  81. ↑ «Airbus to base A320 production in Hamburg, 350s and 380s in Toulouse». Forbes (15 de xineru de 2007).
  82. ↑ Ben Webster (1 de mayu de 2003). BA chief blames French for killing off Concorde. Reinu Xuníu: The Times. Archivado del original el 2011-06-04. https://web.archive.org/web/20110604203501/http://www.timesonline.co.uk/tol/news/uk/article874026.ece. Consultáu'l 2018-02-24. 
  83. ↑ Peter Woodman (10 d'abril de 2003). escritu nel Reinu Xuníu. End of an era – Concorde is retired. The Independent. http://www.independent.co.uk/news/uk/home-news/end-of-an-era--concorde-is-retired-594039.html. 
  84. ↑ «Airbus Executive and Private Aviation». airbus.com. Consultáu'l 6 de xunu de 2015.
  85. ↑ David Flynn (7 de xunu de 2013). «Airbus reveals iPhone-enabled 'smart bag' with RFID, GPS tracking». Australian Business Traveller. Consultáu'l 30 de marzu de 2015.
  86. ↑ «Applying innovation to improve the airline luggage experience». Airbus (20 de xunu de 2013). Consultáu'l 30 de marzu de 2015.
  87. ↑ «Airbus Bag2Go Uses GPS And RFID To Get Your Bags Where They Belong». GadgetReview.com (10 de xunu de 2013). Archiváu dende l'orixinal, el 2015-04-02. Consultáu'l 30 de marzu de 2015.
  88. ↑ Shawn Knighe (30 de marzu de 2015). «Airbus Bag2Go smart luggage packs mobile radio, GPS and RFID». TechSpot.
  89. ↑ «A400M (Future Large Aircraft) Tactical Transport Aircraft, Europe». airforce-technology.com. Consultáu'l 1 d'ochobre de 2009.
  90. ↑ «A400M Programme: A Brief History». Airbus. Archiváu dende l'orixinal, el 1 de xunetu de 2014. Consultáu'l 17 de xineru de 2014.
  91. ↑ Strategic airlift agreement enters into force. OTAN. 3 de marzu de 2006. http://www.nato.int/docu/update/2006/03-march/y0323a.htm. 
  92. ↑ Dominic O'Conell (11 de xineru de 2009). escritu nel Reinu Xuníu. RAF transport aircraft delay. The Times. Archivado del original el 2011-08-17. https://web.archive.org/web/20110817100646/http://business.timesonline.co.uk/tol/business/industry_sectors/engineering/article5488920.ece. Consultáu'l 2018-02-24. 
  93. ↑ Craig Hoyle (28 d'abril de 2008). «Hercules support deal transforms RAF operations». Flight International.
  94. ↑ «Why wait for the Airbus?». Defence Management (5 de mayu de 2009). Archiváu dende l'orixinal, el 9 de xunetu de 2011.
  95. ↑ «Airbus A400M delay does not foster confidence». Forbes (30 d'ochobre de 2007).
  96. ↑ «A400M Partners to Renegotiate Contract with EADS». Defense News (27 de xunetu de 2009).
  97. ↑ Peggy Hollinger, Pilita Clark y Jeremy Lemer (5 de xineru de 2010). «Airbus threatens to scrap A400M aircraft». Financial Times.
  98. ↑ Usman Ansari (3 de payares de 2008). Pakistan eyes boost in Transport, Lift. Defense News. http://www.defensenews.com/story.php?i=3801474. 
  99. ↑ Tim Hepher (25 de febreru de 2008). Airbus EAE tanker order. Archivado del original el 2011-08-12. https://web.archive.org/web/20110812024647/http://uk.reuters.com/article/2008/02/25/eads-uae-idUKL2588121120080225. Consultáu'l 2018-02-24. 
  100. ↑ Air tanker deal provokes US row. BBC News. 1 de marzu de 2008. http://news.bbc.co.uk/2/hi/business/7272272.stm. Consultáu'l 4 de setiembre de 2011. 
  101. ↑ «Boeing Protests U.S. Air Force Tanker Contract Award». Boeing (11 de marzu de 2008). Archiváu dende l'orixinal, el 14 de marzu de 2008.
  102. ↑ Statement regarding the bid protest decision resolving the Aerial Refueling Tanker protest by the Boeing Company. United States Government Accountability Office. 18 de xunu de 2008. http://online.wsj.com/public/resources/documents/GAOBoeing20080718.pdf. 
  103. ↑ Jim Wolf y Andea Shalal-Esa (16 de setiembre de 2009). «SecDEF announces return of KC-X program». Secretary of the Air Force Public Affairs.
  104. ↑ Pentagon's new tanker rules exclude trade fight. 24 de setiembre de 2009. http://www.reuters.com/article/2009/09/24/us-usa-tanker-idUSTRE58N34Y20090924. 
  105. ↑ "Airbus Group teams up with Aerion" Leeham Co, 27 d'ochobre de 2014. Consultáu'l 26 de september 2014.
  106. ↑ Van Wagenen, Juliet. "Airbus and Aerion Collaborate to Develop Supersonic Business Jet, High-Performance Flight Archiváu 2016-05-03 en Wayback Machine" Aviation Today, 22 de setiembre de 2014. Consultáu'l 27 d'ochobre de 2014.
  107. ↑ «Airbus official O&D». Airbus. Consultáu'l 12 de xineru de 2016.
  108. ↑ 108,0 108,1 «Airbus April 2013 orders and deliveries». Airbus. Consultáu'l 22 de mayu de 2013.
  109. ↑ «Airbus Orders and Deliveries». Airbus. Consultáu'l 30 de setiembre de 2009.
  110. ↑ «Orders and Deliveries». Boeing. Consultáu'l 30 de setiembre de 2009.
  111. ↑ «Airbus Annual Review 2006». Airbus. Archiváu dende l'orixinal, el 8 d'abril de 2009. Consultáu'l 7 d'ochobre de 2007.
  112. ↑ «Airbus ups stakes in single-aisle production war». Archiváu dende l'orixinal, el 17 d'agostu de 2010. Consultáu'l 16 d'agostu de 2010.
  113. ↑ David Robertson (4 d'ochobre de 2006). «Airbus will lose €4.8bn because of A380 delays». The Times (Reinu Xuníu). http://business.timesonline.co.uk/article/0,,9077-2387999,00.html. 
  114. ↑ Aircraft Profile: Airbus A350. Flight International. Archivado del original el 22 d'ochobre de 2009. https://web.archive.org/web/20091022000154/http://www.flightglobal.com/landingpage/airbus+a350.html. Consultáu'l 1 d'ochobre de 2009. 
  115. ↑ Scott Hamilton (4 d'abril de 2006). Redesigning the A350: Airbus' tough choice. Leeham Company. Archivado del original el 2009-03-27. https://web.archive.org/web/20090327094646/http://www.leeham.net/filelib/ScottsColumn040406.pdf. Consultáu'l 2018-02-24. 
  116. ↑ «Airbus Group starts $150 mln venture fund, Silicon Valley base». Reuters (6 de xunu de 2015).
  117. ↑ .
  118. ↑ «In a first, Bengaluru startups on Airbus radar for mentoring business idees under BizLabs». The Economic Times. Consultáu'l 6 de xunu de 2015.
  119. ↑ Andrea Ahles (2 de xunu de 2015). A Q&A with Airbus CEO Tom Enders. Star-Telegram. http://www.star-telegram.com/news/business/aviation/sky-talk-blog/article25185454.html. Consultáu'l 25 de xunu de 2015. 
  120. ↑ Jack Anderson (8 de mayu de 1978). New European Airbus could affect US jobs. Free-Lance Star. 
  121. ↑ Andrew Porter (29 de mayu de 2005). Trade war threatened over £379m subsidy for Airbus. The Times. Archivado del original el 2006-01-14. https://web.archive.org/web/20060114200645/http://www.timesonline.co.uk/article/0,,2095-1631948,00.html. Consultáu'l 2018-02-24. 
  122. ↑ Q&A: Boeing and Airbus. BBC News. 7 d'ochobre de 2004. http://news.bbc.co.uk/2/hi/business/3722888.stm. Consultáu'l 1 de xineru de 2010. 
  123. ↑ «See you in court; Boeing v Airbus: The Airbus-Boeing subsidy row». The Economist. 25 de marzu de 2005. 
  124. ↑ Annalisa Burgos (11 de xineru de 2005). «U.S., EU To Settle Airbus-Boeing Apueste». Forbes. http://www.forbes.com/2005/01/11/cx_ab_0111video2.html. 
  125. ↑ «US, EU meet on Airbus-Boeing apueste». Journal of Commerce Online. 24 de febreru de 2005. http://www.accessmylibrary.com/coms2/summary_0286-8437712_ITM. 
  126. ↑ «U.S.-EU Talks on Boeing, Airbus Subsidies Falter». Los Angeles Times. 19 de marzu de 2005. Archivado del original el 2011-06-04. https://web.archive.org/web/20110604120545/http://pqasb.pqarchiver.com/latimes/access/809617451.html?dids=809617451:809617451&FMT=ABS&FMTS=ABS:FT&type=current&date=Mar+19,+2005&author=&pub=Los+Angeles+Times&desc=U.S.-EU+Talks+on+Boeing,+Airbus+Subsidies+Falter&pqatl=google. Consultáu'l 2021-10-07. 
  127. ↑ Howard Schneider (19 de mayu de 2011). U.S. claims victory in Airbus-Boeing case. The Washington Post, Bloomberg. http://www.washingtonpost.com/business/economy/us-claims-victory-in-airbus-boeing-case/2011/05/18/AFF6qY6G_story.html?wprss=rss_homepage. Consultáu'l 19 de mayu de 2011. 
  128. ↑ WTO Rules Boeing Got Improper U.S. Subsidies. The Wall Street Journal. 1 de febreru de 2011. http://online.wsj.com/article/SB10001424052748704254304576116051390545350.html. 
  129. ↑ Rob Bray (Xunu de 2007). «Supersize Wings». Ingenia. Archiváu dende l'orixinal, el 2012-05-20.
  130. ↑ «Airbus to build A320 jet assembly line in Tianjin in 2006». AsiaInfo Services (18 de xunetu de 2006). Archiváu dende l'orixinal, el 2012-09-23.
  131. ↑ «Airbus delivers first China-assembled A320 jet». Sify News (23 de xunu de 2009).
  132. ↑ «Airbus signs framework agreement with Chinese consortium on A320 Final Assembly Line in China». Airbus official (26 d'ochobre de 2006).
  133. ↑ Jiang Jianguo (16 de xunetu de 2008). «Airbus, Harbin Aircraft form Chinese parts venture». Bloomberg.
  134. ↑ Eugene Kogan (8 de febreru de 2008). «China's commercial aviation in take-off mode». Asia Times. Archiváu dende l'orixinal, el 2010-05-09.
  135. ↑ «China needs 630 more rexonal jets in next 2 decades». China Daily (2 de setiembre de 2007).
  136. ↑ «Airbus starts $350 million Harbin plant construction». 1 de xunetu de 2009.
  137. ↑ Airbus offers sneak peek inside Alabama A320 factory. Flight Global. 
  138. ↑ Melissa Nelson-Gabriel (2 de xunetu de 2012). Airbus to Build 1st US Assembly Plant in Alabama. Associated Press. http://abcnews.go.com/US/wireStory/officials-ala-airbus-plant-employ-1000-16690789#.T_HRzJHhcqN. Consultáu'l 2 de xunetu de 2012. 
  139. ↑ Airbus confirms its first US factory to build A320 jet. BBC News. 2 de xunetu de 2012. https://www.bbc.co.uk/news/business-18675711. Consultáu'l 2 de xunetu de 2012. 
  140. ↑ «Environment | Airbus, a leading aircraft manufacturer». Airbus.com. Consultáu'l 14 de xineru de 2013.
  141. ↑ «Ecu-efficiency | Airbus, a leading aircraft manufacturer». Airbus.com. Consultáu'l 14 de xineru de 2013.
  142. ↑ Jonathan Skillings (15 de mayu de 2008). «Biofuel gets lift from Honeywell, Airbus, JetBlue». CNET. Consultáu'l 4 de setiembre de 2011.
  143. ↑ 143,0 143,1 Airbus tests new fuel on A380. USA Today. 1 de febreru de 2008. http://www.usatoday.com/travel/flights/2008-02-01-a380-biofuel_N.htm. 
  144. ↑ . ecgd.gov.uk.
  145. ↑ «Airbus Numbering System». aerospaceweb.org. Consultáu'l 1 d'ochobre de 2009.

Enllaces esternos

editar


Sacáu de «https://ast.wikipedia.org/w/index.php?title=Airbus&oldid=4301078»