Tocante a esti soníu Ampelmännchen (alemán pa "homiquín del semáforu") ye una figura que representa a un home con sombreru típica de los semáforos de los paso de peatones de la estinguida República Democrática Alemana. El Ampelmännchen colloráu estiende los sos brazos en cruz pa señalizar la prohibición de cruciar, ente que'l verde ta dando un pasu escontra alantre, indicando que'l pasu ta dexáu. Tres la reunificación alemana, convertir nun popular iconu presente n'ensame de souvenirs turísticos.[1][2][3]

Ampelmännchen.

Historia

editar

Orixe del diseñu

editar
 
Propuesta de semáforu de Karl Peglau (izquierda) comparada con un semáforu actual (derecha).

Los primeros semáforos pa pasos de peatones fueron instalaos nos años 50. Munchos países desenvolvieron los sos propios diseños, que finalmente s'unificaríen dando llugar a un estándar común.[4] Entós daquella, los semáforos yeren iguales pa coches, bicicletes y peatonos.[5] El Ampelmännchen foi creáu en 1961 nel Berlín Oriental pol psicólogu Karl Peglau como parte d'una propuesta pa modificar los diseños de tolos semáforos. Peglau yera críticu col fechu de que los colores habituales de los semáforos (colloráu, ámbare y verde) nun yeren d'utilidá p'aquellos ciudadanos incapaces d'estremar los colores (alredor d'un 10 per cientu de la población total) y que les lluces en sí mesmes yeren demasiáu pequeñes y débiles pa competir colos anuncios lluminosos y la mesma lluz del sol. Peglau propunxo caltener los trés colores, pero introducir formes xeométriques intuitives asociaes con cada color. Esta idea cuntó con múltiples sofitos, pero los planes de Peglau fracasaron por cuenta de los costos que traía reemplazar los semáforos de tola infraestructura viaria.[6] Al contrariu que'l rodáu, el tráficu de peatones nun ta suxetu a llendes d'edá y salú mental o física, y polo tanto ten de ser fayadizu pa neños, vieyos y discapacitaos. Con esto en mente, Peglau pensó n'usar la figura d'un homín que'l so llinguaxe xestual fuera comprensible per tol mundu. Decidió tamién esaniciar la lluz ámbare, por cuenta de que'l tráficu de peatones nun escurre xeneralmente de forma tan entainada como'l de vehículos.[6] La secretaria de Peglau, Anneliese Wegner, dibuxó'l Ampelmännchen siguiendo les indicaciones del so xefe. Nel primer bocetu'l Ampelmännchen tenía deos, pero esta carauterística refugar por motivos téunicos rellacionaos col llume. Pa sorpresa de Peglau, el sombreru del homiquín, "garapoleru y allegre" pero susceptible de ser consideráu un símbolu de la pequeña burguesía, cuntó col beneplácito final de les autoridaes. Los prototipos del Ampelmännchen fueron construyíos pola empresa estatal VEB-Leuchtenbau Berlin.[6] Cuatro décades más tarde, Daniel Meuren, del diariu xermanu-occidental Der Spiegel, describía'l Ampelmännchen como un elementu que xunía "guapura con eficiencia, encantu con utilidá y sociabilidá col cumplimientu del deber".[7] Pa otros, el Ampelmännchen asemeyar a una figura infantil, cola cabeza grande y les piernes curties, o inclusive hasta a un líder relixosu.[8]

Na Alemaña Oriental

editar
 
Un semáforu de peatones modernu cola figura del Ampelmännchen.

El primer Ampelmännchen foi instaláu oficialmente en Berlín el 13 d'ochobre de 1961, nuna dómina na cual l'interés de públicu y medios centrábase más na mesma esistencia de semáforos nuevos que nel so diseñu.[6] Los primeres Ampelmännchen yeren calcomaníes barates. Dende 1973, los semáforos con Ampelmann empezaron a fabricase na VEB Signaltechnik Wildenfels y en pequeñes manufactures privaes.[9] La figura volvióse tan popular que padres y profesores empezaron a utilizar el símbolu pa tresmitir a los neños conceutos d'educación vial. El Ministeriu del Interior de la RDA tuvo la idea de dar vida al Ampelmann con propósitos didácticos a principios de los años 80.[6] El moñecu apaeció en tires risibles en situaciones rellacionaes colos semáforos. El Ampelmännchen colloráu facer nos momentos peligrosos y el verde daba conseyos. En collaboración col periódicu junge Welt, desenvolviéronse xuegos protagonizaos pol homiquín del semáforu, quien tamién se convirtió en protagonista d'hestories radiofóniques.[10] La televisión pública emitía una vegada al mes histories animaes protagonizaes pol Ampelmann llamaes Stiefelchen und Kompaßkalle; la emisión tenía llugar dientro del esitosu programa infantil del Sandmännchen.[11] Les hestories animaes del Ampelmännchen amenaron l'interés internacional y fueron premiaes nel festival checu de filmes d'educación vial.[11]

Na Alemaña reunificada

editar
 
Ampelmännchen de la RFA.
 
Ampelmännchen pangermánico.

Tres la reunificación alemana en 1990, tuvieron lugar intento de estandarizar los semáforos en tol país, estendiendo'l diseñu occidental a l'antigua RDA. Les señales de tráficu de l'Alemaña Oriental fueron sustituyíes, por cuenta de que'l tipu de lletra yera distinta nos dos metaes del país.[12] Los programes d'educación vial protagonizaos pol Ampelmännchen sumieron. Esto motivó'l surdimientu d'un movimientu popular en defensa de los Ampelmänner, que reivindicaba que se trataben de parte de la cultura xermanu-oriental.[1][13] Les primeres campañes de solidaridá col Ampelmännchen llevar a cabu en Berlín a principios de 1995. Markus Heckhausen, un diseñador gráficu de la ciudá de Tubinga (antigua RFA) y fundador de la empresa Ampelmann GmbH,[1] afitárase nos Ampelmännchen per primer vegada mientres les sos visites al Berlín Oriental na década de los 90. Buscando posibles nuevos diseños en 1995, tuvo la idea de recoyer Ampelmännchen que fueren retiraos de la vía pública y construyir con ellos llámpares. Ante les dificultaes que lu surdieron p'atopar antiguos Ampelmännchen, decidió ponese en contautu cola antigua VEB Signaltechnik (anguaño Signaltechnik Roßberg GmbH) pa intentar consiguir restos. La compañía, que siguía produciendo Ampelmänner, valoró positivamente les visionaries idees comerciales de Heckhausen. Los primeros seis modelos de llámpares de Heckhausen fueron un ésitu. Los periódicos llocales y la prensa amarillista publicaron artículos a páxina completa y llueu empezaron a faer lo propio otros periódicos de tirada nacional, según revistes de diseñu. L'esitosu culebrón alemán Gute Zeiten, schlechte Zeiten utilizaba una de les llámpares de Heckhausen n'unu de los sos decoraos.[8] En 1997, el diseñador Karl Peglau atribuyía-y a la figura "un aura especial, cuasi indescribible, de calor y cercanía humana" y "el derechu de representar los aspeutos positivos d'un orde social fallíu".[14]

El Ampelmann convertir nuna especie de mascota del movimientu señardosu de la era socialista conocíu como Ostalgie.[13] Les protestes tuvieron el so pagu y los Ampelmännchen tornaron a les cruces de peatones, incluyendo dende 2005 tolos distritos del antiguu Berlín Occidental.[5] Delles ciudaes de la RFA como Saarbrücken[15] o Heidelberg[16] adoptaron tamién al homiquín en dellos pasos piatonales. Peter Becker, mandu policial de Saarbrücken, esplicaba que los semáforos orientales teníen un mayor poder simbólicu que los sos equivalentes occidentales y que "alvertimos que la xente reacciona meyor a los Ampelmännchen orientales qu'a los semáforos occidentales".[15] En Heidelberg, sicasí, les autoridaes rexonales encamentaron a la ciudá a detener la instalación de semáforos orientales, por motivos d'uniformidá establecíos nes sos regulaciones de tráficu.[16]

 
Souvenirs turísticos cola imaxe del home del semáforu de la RDA.

Heckhausen siguió incorporando'l diseñu del Ampelmännchen a hasta un total de más de 40 productos distintos en 2004, lo que supuestamente-y reporta ganancies de 2 millones d'euros añales.[17] Per otru llau, el saxón Joachim Roßberg, ex direutor de la VEB Signaltechnik, asegura facturar 50.000 euros añales en conceutu de merchandising.[17] En 2005, un tribunal de Leipzig dictaminó en respuesta a una denuncia de Heckhausen que los derechos d'usu de Roßberg sobre'l Ampelmännchen como marca comercial prescribieren y que'l logotipu yera de dominiu públicu. Anque Roßberg llevaba dende 1973 fabricando material rellacionáu col Ampelmann, namái caltuvo'l derechu de comercializalo como una marca de llicor, nun pudiendo emplegalo pa camisetes o cerveza.[17] El casu foi interpretáu por sectores de la población como un enfrentamientu político y cultural ente los habitantes de los dos antiguos países, tipu de casos nos que l'este de normal sale perdiendo.[1][13] Berlín empezó en 2006 a modernizar los sos semáforos piatonales, reemplazando les bombilles tradicionales por diodos LED, esperando asina consiguir meyor visibilidá y amenorgar los costos de caltenimientu.[18]

Variaciones

editar
 
La variante femenina: el Ampelmädchen.

Anguaño esisten n'Alemaña tres versiones distintes del Ampelmännchen: l'antigua versión de la RDA, l'antigua versión de la RFA y una común introducida en 1992. Cada estáu federáu tien la potestá de decidir qué versión prefier usar.[19] Dende principios de los años 80, los ciudadanos de l'Alemaña Oriental empezaron a modificar los semáforos a manera de chiste; na década de los 90, esti costume convertir nun intentu de faer llamar l'atención pública alrodiu de la desapaición del Ampelmännchen na antigua RDA.[20] En Erfurt, por casu, dellos semáforos fueron modificaos de manera que el Ampelmännchen paeciera portar oxetos tales como mochiles o máquines fotográfiques.[16] En 2004, Joachim Roßberg inventó l'equivalente femenín del Ampelmännchen, la Ampelfrau o Ampelmädchen, que s'instaló en dellos semáforos en Zwickau[21] y Dresde.[22]

Referencies

editar
  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 «East German Loses Copyright Battle over Beloved Traffic Symbol» (inglés). Deutsche Welle (17 de xunu de 2006). Consultáu'l 14 de xunetu de 2009.
  2. F. d'A. (18 d'avientu de 2005). «de-moda_1013091901522.html La «Ostalgie» poner de moda». Diariu ABC. Consultáu'l 15 de xunetu de 2009.
  3. Moreno, Úrsula (30 de marzu de 2005). «El moñecu de los semáforos de la ex RDA, a xuiciu editorial=Diariu El Mundo». Consultáu'l 16 de xunetu de 2009.
  4. Heckhausen, Markus: Die Entstehung der Lichtzeichenanlage n'Heckhausen (1997), páxs. 15-17.
  5. 5,0 5,1 Jacobs, Stefan (26 d'abril de 2005). «Ein Männchen sieht rot» (alemán). Der Tagesspiegel. Archiváu dende l'orixinal, el 28 de marzu de 2009. Consultáu'l 14 de xunetu de 2009.
  6. 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 Peglau, Karl: Das Ampelmännchen oder: Kleine östliche Verkehrsgeschichte n'Heckhausen (1997): páxs. 20-27
  7. Meuren, Daniel (26 de setiembre de 2001). «Die rot-grüne Koalition» (alemán). Der Spiegel. Consultáu'l 14 de xunetu de 2009. Das 40 Jahre alte Ampelmännchen sozialistischer Prägung verbindet Schönheit mit Effizienz, Charme mit Zweckmäßigkeit, Gemütlichkeit mit Pflichterfüllung.
  8. 8,0 8,1 Heckhausen, Marcus: Ampelmännchen im zweiten Frühling n'Heckhausen (1997): páxs. 52-57
  9. Roßberg, Joachim: Vom VEB zur GmbH n'Heckhausen (1997): páxs. 42-44
  10. Vierjahn, Margarethe: Verkehrserziehung für Kinder n'Heckhausen (1997): páxs. 28-30
  11. 11,0 11,1 Rochow, Friedrich: Stiefelchen und Kompaßkalle n'Heckhausen (1997): páxs. 32-41
  12. Gillen, Eckhart n'Heckhausen (1997): p. 48
  13. 13,0 13,1 13,2 «Ampelmännchen is Still Going Places» (inglés). Deutsche Welle (16 de xunu de 2005). Consultáu'l 14 de xunetu de 2009.
  14. Peglau, Karl: Das Ampelmännchen oder: Kleine östliche Verkehrsgeschichte n'Heckhausen (1997): p. 27. Vermutlich liegt ye an ihrem besonderen, einer Beschreibung kaum zugänglichen Fluidum von menschlicher Gemütlichkeit und Wärme, wenn sich Menschen von dieser Symbolfiguren der Straßy angenehm berührt und angesprochen fühlen und darin ein Stück ehrlicher historischer Identifikation finden, was dean Ampelmännchen das Recht zur Repräsentation der positiven Aspekte einer gescheiterten Gesellschaftsordnung gibt.
  15. 15,0 15,1 Bolzenius, Theodor (23 de mayu de 2006). «Polizisten flitzen mit „Segways“ durch die „Kirchenmeile“» (alemán). katholikentag.net. Consultáu'l 14 de xunetu de 2009.
  16. 16,0 16,1 16,2 «Deutschland wächst zusammen — Ampelmännchen und Grüner Pfeil» (alemán). Revista Politik und Unterricht (2/2000) (2000). Consultáu'l 14 de xunetu de 2009.
  17. 17,0 17,1 17,2 «Das Ampelmännchen bekommt Fesseln angelegt» (alemán). Der Spiegel (16 de xunu de 2006). Consultáu'l 15 de xunetu de 2009.
  18. Lemmer, Christoph (8 de mayu de 2006). «Ampelmännchen privat» (alemán). Tagesspiegel Berlin. Consultáu'l 14 de xunetu de 2009.
  19. «Heimliches Wappen der DDR» (alemán). Der Spiegel (6 de xineru de 1997). Consultáu'l 14 de xunetu de 2009.
  20. König, Maria: Die Gallier aus Thüringen n'Heckhausen (1997): páxs. 46-47
  21. «Grünes Licht für Ampelfrau» (alemán). Der Spiegel (23 de payares de 2004). Consultáu'l 14 de xunetu de 2009.
  22. «Markenrechte an Ampelfrau beschäftigen die Justiz» (alemán). Berliner Morgenpost (23 d'abril de 2007). Consultáu'l 14 de xunetu de 2009.

Bibliografía

editar
  • Heckhausen, Markus y otros añu=1997. Das Buch vom Ampelmännchen (n'alemán). Eulenspiegel Verlag. ISBN 3-359-00910-X.

Enllaces esternos

editar