Antiguu idioma ligur
L'idioma ligur ye'l términu que s'aplica a les llingua o llingües falaes polos antiguos ligures nel sur de Francia y parte occidental del norte d'Italia.
| |
|---|---|
| Faláu en |  Italia,  Francia
|
| Falantes | Llingua muerta |
| Familia | Llingua ensin clasificar ¿Indoeuropea? Ligur |
| Estatus oficial | |
| Oficial en | Nengún país |
| Reguláu por | Nun ta reguláu |
| Códigos | |
| ISO 639-1 | nengún |
| ISO 639-2 | |
| ISO 639-3 | ims
|
 Llingües de la península itálica na Edá del Fierro, cola área Ligur en violeta (ente los ríos Var y Magra). | |
Bien pocu conocer d'esta llingua (sobremanera topónimos y antropónimos, munchos col sufixu -asca o -ascu), polo que nun se puede afirmar con certeza si foi una llingua indoeuropea o preindoeuropea. Ello ye que dacuando considerar pre-indoeuropea con una fuerte influyencia indoeuropea, especialmente de les llingües celtes (galu y lepóntico) y itáliques, superponiéndose al idioma orixinal.
La hipótesis del ligur como llingua celta editar
Xavier Delamarre sostién que'l ligur foi una llingua céltica, similar al galu pero non idéntica. Esta conclusión fuelga en dos puntos.
De primeres, el topónimu ligur Genua (actual Xénova, allugáu cerca de la desaguada d'un ríu), derivar según Delamarre del PIE *genu-, "quexal". Munchos idiomes indoeuropeos utilicen la pallabra boca pa indicar la desaguada d'un ríu nel mar o nun llagu, pero namái en goidelico el PIE *genu- significa boca. Amás de Xénova, que se considera Ligur,[1] esti términu tamién s'atopa en Genava (actual Xinebra), que podría ser d'orixe galu, asitiáu n'otra desaguada. Sicasí, Genua y Genava podría derivar d'otru raigañu indoeuropéu cola forma *genu-, que significa "rodía".
El segundu puntu de Delamarre basar nuna mención que Plutarcu fai (en La vida de Mario 10, 5-6, de les Vides paraleles) d'un sucesu asocedíu mientres la batalla de Aquae Sextae nel 102 e.C. cuando los ambrones (una tribu de posible filiación céltica) empezó a glayar "Ambrones" como'l so berru de batalla; les tropes ligures aliaes de los romanos, al oyer esti berru, atoparon que yera'l mesmu endónimu que los ligures usaben pa sigo mesmos (outôs kata genos onomazousi Amiestes).[2]
La cuestión célticu-ligur tamién ye aldericada por Barruol (1999).
La hipótesis del ligur como llingua non-indoeuropea editar
Delamarre evidencia un riesgu de razonamientu circular: si créese que los ligures nun yeren d'orixe célticu, y si munchos topónimos y endónimos que munchos autores clásicos sostienen ser ligures paecen ser celtes, nun ye correutu refugar toos aquellos celtes cuando s'axunten los términos ligures y usar esti corpus publicáu pa demostrar que'l ligur yera una llingua non celta ya inclusive non indoeuropea.
Sicasí, Estrabón afirma que:
«Al respective de los Alpes ... munches tribus (éthnê) ocupen estos montes, toos ellos celtes (keltikà), sacante los ligures; pero anque estos ligures pertenecen a un pueblu distintu (hetero-ethneis), aun así son similares a los celtes na so manera de vida (bíois)»
Heródoto (5,9) escribe que Sigynnai significa 'vendedores ambulantes' ente los ligures que vivíen en redol a Massalia (güei Marsella), una pallabra que recuerda a la de sécuanos, población celta-gala qu'en dómina de Xuliu César atopar nel Francu Condáu y Borgoña, 450 km al norte de Marsella. Heródoto tamién recuerda al pueblu de los Sigynnai, establecíu a lo llargo del Danubiu.
Ver tamién editar
Referencies editar
- ↑ Delamarre 2003, p. 177
- ↑
"Nin el so correr yera desordenáu como'l d'unos furiosos, o la so allarida asorada, sinón que, remanando les armes con ciertu compás, y llevando una marcha igual, toos a un tiempu repitíen munches vegaes el nome con que yeren conocíos, glayando los Ambrones; o pa llamase per esti mediu unos a otros, o pa infundir terror con aquella voz a los sos enemigos. De los italianos, los primeres que baxaron contra ellos fueron los Lígures, que, entós qu'oyeron y percibieron aquel berru, esclamaron qu'aquel yera'l so nome patriu, pos por causa del so orixe llamábense Ambrones a sigo mesmos los Lígures."
Vida de Cayo Mario, Plutarcu.
Bibliografía editar
- Barruol, G. (1999) Les peuples pré-romains du sud-est de la Gaule - Étude de géographie historique, 2ª ed., París
- Delamarre, Xavier (2003). Dictionaire de la Langue Gauloise (2ª ed.). París: Editions Errance. ISBN 2-87772-237-6
- Estrabón (1917) The Geography of Strabo I. Horace Jones, translator. Loeb Classical Library. London, William Heineman.
Enllaces esternos editar
Datos: Q36104
