Wikipedia

Autorickshaw

Un autorickshaw (en llinguaxe coloquial tamién conocíu como autu ricksha, autu, tuk-tuk, tuctuc, mototaxi y una gran cantidá de variantes rexonales) ye un vehículu triciclu motorizado. Ye una versión motorizada del tradicional rickshaw (pequeñu carru de dos ruedes tiráu por una persona) y del velotaxi (vehículu de trés ruedes impulsáu a pedal).

Autorickshaw
Motocarro (es) Traducir, vehículo de camino (es) Traducir, vehículo motorizado (es) Traducir y taxi
Cambiar los datos en Wikidata

D'usu estendíu en distintes rexones d'Asia, los tuk-tuk amodo fueron popularizándose en tol mundu. Usar frecuentemente como taxi y vehículu de repartu de mercancíes, anque en dellos llugares tien una función cuasi puramente turística.[1][2][3] Esiste una variante llamada motocarro (o triciclu motorizado de tresporte llixeru), cola parte posterior acondicionada como vehículu de carga, anque en Colombia llamen motocarro a los autorickshaw de tresporte públicu.[4][5]

Los primeros modelos surdieron na década de 1960 combinando rickshaws y motocicletes, producíos en Xapón y pocos años más tarde esportaos a numberosos países d'Asia. Rápido llograron gran penetración y aceptación en países como India y Tailandia.[6][7][1][3] Sicasí, los motocarros de carga yá circulaben n'Italia dende 1948, conocíos como ape (fabricaos pola marca Piaggio Ape) y eventualmente utilizaos pal tresporte de pasaxeros.[8][9]

Tienen distintes denominaciones en distintos partes del mundu, y en dellos llugares soler llamar col mesmu nome de la marca que los comercializa, como la firma india Bajaj, la estinguida empresa alemana Tempo (que construyía unidaes de mayor tamañu) o la marca Jinan Qingqi (d'onde deriva'l nome popular que se-yos da en Paquistán, chingchi). Nel videoxuegu Burnout 3: Takedown d'HALA Games reparar nes ciudaes de la rexón "Oriente".

Distribución y variantes

editar

Utilizar so distintes denominaciones en:

Asia

editar
 
Un autu ricksha en Nueva Delhi. Ye unu de los medios de tresporte más populares nes ciudaes de la India.
  Bangladex: son llamaos baby taxi o CNG, pol combustible qu'utiliza. Magar cunten con un taxímetru, hai conductores qu'axusten la tarifa de mano.[10][11][12]
  Camboya: denomináu tuk-tuk (en camboyanu: ទុកទុក) recibe por estensión el mesmu nome la variante remorque, que consiste nun carru de dos ruedes traccionado por una moto.[13][14]
  China: xunto a les paraes de tren y ómnibus de ciudaes y grandes poblaciones suelen rexuntase autu rickshaws llamaos sānlún mótuōchē, anque tamién ye habitual el pedicab o sānlúnchē (en chinu: 三轮车), un triciclu ensin motor utilizáu como taxi.[15]
  Filipines: llamáu n'español de Filipines tricicleta (inglés: tricycle; tagalu: traysikel; cebuano: traysikol). Hai más de tres millones de triciclos a gasolina, mientres el gobiernu promueve los modelos llétricos, más sustentables.[16][17]
  India: son conocíos col nome de autorickshaw (hindi: ऑटो रिक्शा) y son bien populares en cuasi toles ciudaes. Nun tán dexaos nel centru de Bombay.[18]
  Indonesia: recibe'l nome de bajaj. Tamién hai un modelu llamáu bentor o becak, que solo s'atopa na rexón de Gorontalo, nel que'l conductor viaxa detrás de la cabina de los pasaxeros o a una banda.[19][20][21][22]
  Laos: suelen ser más llargos, con dos asientos engarraos (a la manera de los songthaew) y son llamaos tuk-tuk, jąmbǫh (jumbo), sakai‑làep (skylab) o a cencielles thaek-sii (taxi). Los denominaos sǎam-lâaw (samlor) son una variante similar al sidecar.[23][24][25]
  Nepal: los vieyos autu-rickshaw con motores diésel fueron prohibíos pol gobiernu nel añu 2000, anque siguieron utilizándose (n'enforma menor númberu) los modelos propulsados a batería, llamaos safa tempo. Cola prohibición retirar de circulación unos 600 vehículos de les cais de Katmandú.[26][27]
  Paquistán: denominaos rickshaw, chand gari, taxi rickshaw o chingchi rickshaw (en referencia a los modelos de la compañía china Jinan Qingqi Motorcycle), el gobiernu intenta dende 2008 reemplazar les antigües unidaes con motor a gasolina por modelos a GNC de cuatro tiempo. En delles ciudaes creció desmesuradamente la cantidá de rickshaws, la mayoría trabayando de manera illegal.[28][29][30]
  Palestina: escontra fines de la primer década del sieglu XXI, en Gaza reemplazaron a mules y pollinos con tuk-tuk pal tresporte internu. Los tuk-tuk entraron nel país de contrabandu pero rápido fueron adoptaos como mediu de tresporte habitual.[31]
  Sri Lanka: llamáu davezu three-wheeler (trés ruedes) o n'ocasiones tuk-tuk. En 2013 había unos 800.000 three-wheelers nel país, de los cualos 300.000 operaben en Colombu, anque ye habitual atopalos na mayoría de les ciudaes. Los númberos oficiales revelen que más de la metá de los accidentes del tresporte públicu son protagonizaos por three-wheelers. Les tarifes axústense de mano y nun hai regulaciones al respeutu, anque en Colombo pueden atopase los qu'utilicen taxímetru.[32][33][34]
  Tailandia: denominaos tuk-tuk (tailandés: รถตุ๊กตุ๊ก o รถสามล้อเครื่อง), son unu de los mediu de tresporte más habituales principalmente en grandes ciudaes con conxestiones de tránsitu como Bangkok y Chiang Mai. Los primeres tuk-tuk llegaron al país dende Xapón a mediaos de la década de 1950, reemplazando al samlor (สามล้อ en tailandés, lliteralmente trés ruedes, a tracción humana), y a principiu de la década de 1960 empezaron a producise en Tailandia. La so popularidá ente los turistes convertir n'unu de los íconos nacionales. Hai unos 35.000 tuk-tuk en tol territoriu tailandés.[35][36][2][37]
  Vietnam: conocer llocalmente como xe lam o lambretta (pola marca italiana Lambretta). Foi unu de los principales medios de tresporte públicu nel país hasta 1975. Más habituales que los modelos de doble asitio son aquellos que s'asemeyen más al songthaew, de dos files d'asientos enfrentaes que dexen allugar cómodamente hasta ocho pasaxeros.[38][39][40]

América

editar
 
Mototaxi marca Bajaj n'El Salvador.
  Cuba: los llamaos cocotaxis comparten colos autu rickshaw los trés ruedes pero con una carrocería arrondada, d'onde deriva'l nome. Foi concebíu pal turismu pero adoptáu polos mesmos cubanos en L'Habana.[41]
  Colombia: conócense como motocarros. El so usu llindar a la presencia de trés marques: Piaggio (col so modelu Ape), Muravei (qu'inclusive tuvo ensambladora mesma en Colombia) y Bajaj RE (qu'intenta asitiar Auteco col sofitu del gobiernu, qu'autorizó'l so usu pa serviciu públicu en ciudaes de menos de 50.000 habitantes).[4][5]
  Ecuador: Conócense como mototaxi o taximoto. Nel cantón Puerto López utilícense como tresporte públicu y turísticu tomando la mayoría del pueblu. Tienen un preciu inicial de 25 centavos de dólar americanu por persona, xubiendo'l preciu según la distancia.
  El Salvador: Mototaxi o tuk-tuk, son utilizaos cuasi puramente como una alternativa más económica a los taxis tradicionales. Son bien pocu habituales en San salvador, la capital, siendo más bien comunes al interior del país y nos encruces fronterizos. Circulen con matrícules de motocicleta y el so usu como taxi nun ta reguláu pola llei.
  Hondures: Mototaxi, 'Piaggio´, ´tuk tuk'.
  Guatemala: tuk-tuk.
  Méxicu: Nel sureste mexicanu son conocíos como pochi-movil. Dende principios de la década de los noventa, los bicitaxis empezaron a dar serviciu de tresporte, primero nel centru históricu y más tarde por tola ciudá de Méxicu. Anguaño, na Ciudá de Méxicu, hai más de 20,000 moto y bicitaxis que viven en condiciones llaborales precaries, con baxos ingresos (59.18 dólares per selmana), llargues xornaes llaborales (11.3 hores) y ensin nenguna proteición social. El 6.3% indica carecer dalguna enfermedá, 49.5% refieren carecimientos osteomusculares y solo 11.6% atópense afiliaos a dalgún Sistema de salú.[42]
  Nicaragua: conócense como mototaxi o caponera. Según estimaciones oficiales, en 2010 había 1.180 mototaxis en Managua y cerca d'un millar que funcionaben de manera illegal.[43][44]
  Perú: utilízase una especie de autorickshaw creada cola parte delantera y el motor d'una moto pegaos a un carrín de dos ruedes. Tamién esisten modelos producíos comercialmente, como los de la empresa india Bajaj. Son bien populares en cuasi tol país, siendo bien utilizaos en Loreto, Cajamarca, Piura, La Libertad, Lambayeque y ciertos sectores de Lima, ente otres rexones.

Europa

editar
 
Un tuk-tuk aparcáu en Tunbridge Wells, Inglaterra.
  Francia: en 2011 fueron estrenaos en París percorríos con tuk-tuk llétricos, que visiten les príncipales atraiciones turístiques. Dalgunos son gratuitos, financiaos con publicidá na carrocería.[45][46][47]
  Inglaterra: los tuk-tuk pueden adquirise nel Reinu Xuníu dende 2003 pa usu priváu. En 2005 sindicatos de taxistes manifestar en contra de los anuncios d'adquirir una flota pal tresporte públicu de Londres. En 2006 un empresariu introdució venti unidaes en Brighton pa utilizalos como tresporte públicu, pero por cuenta de les esixencies de la llexislación del país abandonó'l emprendimiento a principios de 2008.[48][49]
  Italia: conocer como ape (pol modelu Piaggio Ape) y son producíos dende 1948 pola marca italiana. Magar foi creáu como vehículu de carga, eventualmente tamién lo utiliza pal tresporte de pasaxeros.[8][9]
  Portugal: dende la década de 2010 implementáronse percorríos en modernos tuk tuk turísticos en ciudaes como Lisboa o Coimbra.[50][51][52]

África

editar
  Madagascar: en munches ciudaes son bien habituales los pousse-pousse (que podría traducise del francés como emburria-emburria, un rickshaw de dos ruedes y ensin motor), pero tamién pueden vese dellos autorickshaw.[53]
  Sudán

Galería

editar
  •  
    Un tuk-tuk de Chiang Mai, Tailandia, pa usu policial.
  •  
    Autorickshaws nes cais de Hyderabad (India).
  •  
    Mototaxi en Perú.
  •  
    Cocotaxis en L'Habana, Cuba.
  •  
    Estrañu diseñu de tuk-tuk nel interior de Tailandia.
  •  
    Autorickshaw en Bangalore, India.
  •  
    Bajaj en Xakarta, Indonesia.
  •  
    Fila de tuk-tuk en Tailandia.
  •  
    Mototaxi en Guayaquil, Ecuador.
  •  
    Detalle del taxímetru d'un autorickshaw n'India.
  • Un viaxe nocherniegu en tuk-tuk peles cais de Bangkok.
  •  
    Tuk-tuk en Exiptu.

Ver tamién

editar

Referencies

editar
  1. ↑ 1,0 1,1 Tuk Tuk (Thailand) (2005). «The history of Tuk-Tuk in thailand» (inglés). Thailandtuktuk.net. Consultáu'l 30 de xunetu de 2013.
  2. ↑ 2,0 2,1 Trek Thailand Team (6 de mayu de 2003). «The History and Worldwide acceptance of the Tuk Tuk» (inglés). Trek Thailand. Consultáu'l 30 de xunetu de 2013.
  3. ↑ 3,0 3,1 Tuktuknorthamerica.com. «Tuk tuk history» (inglés). Tuktuknorthamerica.com. Consultáu'l 30 de xunetu de 2013.
  4. ↑ 4,0 4,1 Auteco (15 de marzu de 2012). «El Motocarro RE ye l'únicu reglamentado en Colombia» (castellanu). Auteco. Archiváu dende l'orixinal, el 15 de setiembre de 2013. Consultáu'l 30 de xunetu de 2013.
  5. ↑ 5,0 5,1 «Motocarros siguen causando estragos». L'Heraldu de Colombia (L'Heraldu). 5 de marzu de 2012. http://www.elheraldo.co/local/motocarros-siguen-causando-estragos-59268. Consultáu'l 30 de xunetu de 2013. 
  6. ↑ Rosenthal, Elisabeth (13 de xunetu de 2009). «Designing a Cleaner ‘Tuk Tuk'». Green blogue, The New York Times (The New York Times Company). http://green.blogs.nytimes.com/2009/07/13/designing-a-cleaner-tuk-tuk/?_r=0. Consultáu'l 30 de xunetu de 2013. 
  7. ↑ -y Fevre, John (14 d'ochobre de 2010). «Thailand's never-die tuk-tuks now a global export». CNN Travel (CNN). http://travel.cnn.com/bangkok/play/thailands-never-die-tuk-tuks-now-global-export-928391. Consultáu'l 30 de xunetu de 2013. 
  8. ↑ 8,0 8,1 Elvis Paine. «Piaggio» (inglés). 3-Wheelers.com. Consultáu'l 30 de xunetu de 2013.
  9. ↑ 9,0 9,1 «Piaggio Ape: Not quite planet of the Apes». independent.co.uk (The Independent). 10 de xineru de 2006. http://www.independent.co.uk/life-style/motoring/features/piaggio-ape-not-quite-planet-of-the-apes-522305.html. Consultáu'l 30 de xunetu de 2013. 
  10. ↑ Mahmud Ali (19 de xineru de 2013). «CNG baby-taxi fare» (inglés). The Financial Express (Bangladesh). Consultáu'l 6 de xunetu de 2013.
  11. ↑ United Nations Development Programme/World Bank Energy Sector Management Assistance Programme (xineru de 2002). «Bangladesh: Reducing Emissions from Baby-Taxis in Dhaka» (inglés). Energy Sector Management Assistance Programme (Esmap.org). Archiváu dende l'orixinal, el 6 de xunetu de 2013. Consultáu'l 6 de xunetu de 2013.
  12. ↑ Alastair Lawson (1 de xineru de 2003). «Dhaka bans polluting 'baby taxis'» (inglés). BBC News World Edition. Consultáu'l 6 de xunetu de 2013.
  13. ↑ Andrew J Booth. «Traditional vehicles in S'Asia» (inglés). About Asia Travel. Consultáu'l 20 d'abril de 2013.
  14. ↑ Yong Yen Nie (14 de payares de 2011). «Cambodia Tuk-Tuk Drivers Hit a Bump» (inglés). Voice of America. Consultáu'l 20 de abriel de 2013.
  15. ↑ Lonely Planet. «China - Getting around» (inglés). Lonelyplanet.com. Consultáu'l 6 de xunetu de 2013.
  16. ↑ EFE (16 d'avientu de 2012). «Filipines va fabricar más triciclo-taxi llétricos» (castellanu). La Razón (Bolivia). Consultáu'l 6 de xunetu de 2013.
  17. ↑ B5Media (Marzu de 2007). «Philippine tricycles-small but tarrecible» (inglés). Filipina Soul. Consultáu'l 6 de xunetu de 2013.
  18. ↑ de Bruyn, Pippa; Bain, Keith; Allardice, David; Joshi, Shonar. Frommer's India (n'inglés). John Wiley and Sons, páx. 15, 57, 156. ISBN 0470645806.
  19. ↑ Lonely Planet. «Indonesia - Getting around» (inglés). Lonelyplanet.com. Consultáu'l 6 de xunetu de 2013.
  20. ↑ Garuda Magacín (2006-2012). «The warm land of the bentor» (inglés). Garuda Magacín. Consultáu'l 6 de xunetu de 2013.
  21. ↑ Enric CS. «Gorontalo, Bentor» (inglés). Virtourist. Consultáu'l 6 de xunetu de 2013.
  22. ↑ Perempuan Mencatat. «Bentor - A Unique Vehicle in Medan, Indonesia» (inglés). Traveldudes.org. Consultáu'l 6 de xunetu de 2013.
  23. ↑ Lonely Planet. «Laos - Getting around» (inglés). Lonely Planet. Archiváu dende l'orixinal, el 1 d'agostu de 2013. Consultáu'l 29 de xunetu de 2013.
  24. ↑ Burke, Andrew; Vaisutis, Justine (2007). «Vientiane & around», Lonely Planet: Laos, 6ª (n'inglés), Lonely Planet, páx. 372. ISBN 1741045681.
  25. ↑ LaoBooking.com (2010). «Travel tips» (inglés). LaoBooking.com. Archiváu dende l'orixinal, el 30 de payares de 2015. Consultáu'l 29 de xunetu de 2013.
  26. ↑ Sharma, Sushil (8 de xunu de 2000). «Nepal lifts rickshaw ban». BBC News (BBC). http://news.bbc.co.uk/2/hi/south_asia/782613.stm. Consultáu'l 29 de xunetu de 2013. 
  27. ↑ Columbus Travel Media. «Getting around Kathmandu» (inglés). World Travel Guide. Consultáu'l 29 de xunetu de 2013.
  28. ↑ Kal, Aaj (31 d'agostu de 2008). «300,000 rickshaw drivers fear unemployment». Daily Times (Daily Times). http://www.dailytimes.com.pk/default.asp?page=2008%5C08%5C31%5Cstory_31-8-2008_pg7_37. Consultáu'l 29 de xunetu de 2013. 
  29. ↑ Ali, Akhtar (10 de mayu de 2010). «Rickshaw boon and bane for Peshawarites». Daily Times (Daily Times). http://www.dailytimes.com.pk/default.asp?page=2010%5C05%5C10%5Cstory_10-5-2010_pg7_16. Consultáu'l 29 de xunetu de 2013. 
  30. ↑ Insight Pakistan (26 de mayu de 2012). «Rise of Chinchi (Qingqi) Rickshaw in Pakistan» (inglés). Insight Pakistan. Consultáu'l 29 de xunetu de 2013.
  31. ↑ Ma´an News Agency (12 de setiembre de 2010). «Tuk Tuks replace mules on Gaza streets» (inglés). Ma´an News Agency. Consultáu'l 5 de xunetu de 2013.
  32. ↑ Fazlulhaq, Nadia (21 de xunetu de 2013). «Three-wheelers: Indispensable death traps». The Sunday Times (The Sunday Times). http://www.sundaytimes.lk/130721/news/three-wheelers-indispensable-death-traps-53789.html. Consultáu'l 30 de xunetu de 2013. 
  33. ↑ Sankara Subramanian (mayu de 2011). «The Famous Tuk Tuk of Sri Lanka» (inglés). www.beontheroad.com. Consultáu'l 30 de xunetu de 2013.
  34. ↑ Lonely Planet. «Sri Lanka - Getting around» (inglés). Lonely Planet. Consultáu'l 30 de xunetu de 2013.
  35. ↑ Greg Rodgers. «An Introduction to the Famous Tuk-Tuks in Thailand» (inglés). About.com Asia Travel. Consultáu'l 20 d'abril de 2013.
  36. ↑ Tuk Tuk (Thailand) (2005). «Thailand Tuk Tuk» (inglés). Thailandtuktuk.net. Consultáu'l 30 de xunetu de 2013.
  37. ↑ Elvis Payne. «Tuk tuk» (inglés). 3-Wheelers. Consultáu'l 30 de xunetu de 2013.
  38. ↑ Vinh Dang (7 d'abril de 2010). «Transportation: How Do You Go About In Vietnam?» (inglés). OneVietnam. Archiváu dende l'orixinal, el 17 d'agostu de 2013. Consultáu'l 30 de xunetu de 2013.
  39. ↑ Freen Trail Tours. «Xe Lam in Ho Chi Minh city» (inglés). Green Trail Tours. Consultáu'l 30 de xunetu de 2013.
  40. ↑ Communist Party of Vietnam (17 de setiembre de 2012). «Communist Party of Vietnam Online Newspaper» (inglés). Communist Party of Vietnam Online Newspaper. Consultáu'l 30 de xunetu de 2013.
  41. ↑ EFE (2 de febreru de 2006). «L'ésitu del "cocotaxi" cubanu» (castellanu). Univision Noticies. Consultáu'l 20 d'abril de 2013.
  42. ↑ Berrones-Sanz, Luis David. «The working conditions of motorcycle taxi drivers in Tláhuac, Mexico City». Journal of Transport & Health. doi:10.1016/j.jth.2017.04.008. http://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/S2214140517301445. Consultáu'l 3 d'agostu de 2017. 
  43. ↑ Yaosca Reyes (27 de xunu de 2013). «Vida caponera» (castellanu). Periódicu Güei (Nicaragua). Consultáu'l 6 de xunetu de 2013. (enllaz rotu disponible n'Internet Archive; ver l'historial y la última versión).
  44. ↑ Amalia Morales (2010). «Caponeras adientro» (castellanu). La Prensa (Nicaragua). Consultáu'l 6 de xunetu de 2013. (enllaz rotu disponible n'Internet Archive; ver l'historial y la última versión).
  45. ↑ Daniel Terrasa (1 de xunu de 2012). «Percorriendo París en tuk-tuk» (castellanu). Ónde viaxar. Consultáu'l 6 de xunetu de 2013.
  46. ↑ Hanif-Cab (2009-2011). «Hanif Cab» (castellanu). Hanif Cab. Archiváu dende l'orixinal, el 6 d'agostu de 2013. Consultáu'l 6 de xunetu de 2013.
  47. ↑ TukTuk Parisiens. «TukTuk Parisiens» (francés). TukTuk Parisiens.fr. Consultáu'l 6 de xunetu de 2013.
  48. ↑ Pai, Hsiao-Hung (23 d'agostu de 2005). «Taxis fight back as tuk-tuks aim for UK». The Guardian (Guardian News and Media Limited). http://www.theguardian.com/uk/2005/aug/23/transport.london?INTCMP=SRCH. Consultáu'l 31 de xunetu de 2013. 
  49. ↑ «Tuk-tuks to be taken off the road». BBC News (BBC). 19 de xineru de 2008. http://news.bbc.co.uk/2/hi/uk_news/england/sussex/7198104.stm. Consultáu'l 31 de xunetu de 2013. 
  50. ↑ Lonely Planet (2010). «Tuk Tuk City Tour» (inglés). LonelyPlanet.com. Consultáu'l 26 d'ochobre de 2013.
  51. ↑ ABREU DMC Portugal. «Xperiences: Tuk-Tuk?» (inglés). ABREU DMC Portugal. Archiváu dende l'orixinal, el 29 d'ochobre de 2013. Consultáu'l 26 d'ochobre de 2013.
  52. ↑ Vogue Portugal (30 d'agostu de 2012). «Tuk Tuk Lisboa» (portugués). Vogue.pt. Consultáu'l 26 d'ochobre de 2013.
  53. ↑ Lonely Planet. «Madagascar - Getting around» (inglés). Lonelyplanet.com. Consultáu'l 6 de xunetu de 2013.

Enllaces esternos

editar



Sacáu de «https://ast.wikipedia.org/w/index.php?title=Autorickshaw&oldid=4199707»