Wikipedia

Nueva Delhi
Artículu de traducción automática a partir de "Nueva Delhi" que necesita revisión. Quita l'avisu cuando tea correxíu.
Nueva Delhi
Alministración
PaísBandera de India India
Territorios National Capital Territory of Delhi (en) Traducir
Division of Delhi (en) Traducir Delhi division (en) Traducir
Distritu Distrito de Nueva Delhi (es) Traducir
Tipu d'entidá municipality of India (en) Traducir
Nome oficial नई दिल्ली (hi)
New Delhi (en)
ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ (pa)
Nome llocal नई दिल्ली (hi)
ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ (pa)
نئی دہلی (ur)[1]
Códigu postal 110001
Xeografía
Coordenaes 28°36′50″N 77°12′32″E / 28.6139°N 77.2089°E / 28.6139; 77.2089
Nueva Delhi alcuéntrase n'India
Nueva Delhi
Nueva Delhi
Nueva Delhi (India)
Superficie 42.7 km²
Altitú 216 m[2]
Demografía
Población 249 998 hab. (2011)
- 136 438 homes (2011)
- 113 560 muyeres (2011)
Porcentaxe 100% de Distrito de Nueva Delhi (es) Traducir
Densidá 5854,75 hab/km²
Viviendes 33 208 (2011)
Más información
Fundación 1911
Estaya horaria UTC+05:30 [3]
Llocalidaes hermaniaes Moscú, Samarcanda y Jersey City
ndmc.gov.in
Cambiar los datos en Wikidata

Nueva Delhi (n'hindi: नई दिल्ली, panyabí: ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ, urdú: نئی دلی, inglés: New Delhi) ye la capital de la República de la India y sede del poder executivu, llexislativu y xudicial del Gobiernu de la India. Ta asitiada na metrópolis de Delhi y ye unu de los sos nueve distritos.

La ciudá foi establecida'l 15 d'avientu de 1911,[4] foi entamada por dos de los principales arquiteutos británicos del sieglu XX, Edwin Lutyens y Herbert Baker. La nueva capital foi bautizada New Delhi en 1927 y darréu inaugurada'l 13 de febreru de 1931 por lord Irwin, virréi del Raj británicu.[5][6] Nueva Delhi cuenta con dos sitios declaraos Patrimoniu de la Humanidá pola UNESCO: la tumba de Humayun y el complexu de Qutb.[7]

La metrópolis ye la ciudá más poblada de la India y la quinta más poblada del mundu.[8][9] La mesma, cuenta cola mayor estensión urbana del país, con una área total de 1482 quilómetros cuadraos.[10][11]

La ciudá de Nueva Delhi tamién ye conocida poles sos amplies y arbolaes aveníes y ye'l llar de numberoses instituciones nacionales, museos y monumentos.

Historia

editar

Nueva Delhi foi establecida al sur de la ciudá vieya, que foi construyida pol emperador mogol Shah Jahan. Sicasí Nueva Delhi anubre'l sitiu de siete ciudaes antigües y polo tanto inclúi munchos monumentos históricos como'l Jantar Mantar, la Tumba de Humayun, Qila Rai Pithora y los Xardinos Lodhi.[12]

Calcuta foi la capital de la India hasta avientu de 1911. Sicasí Delhi sirviera como'l centru políticu y financieru de dellos imperios de l'antigüedá y del sultanatu de Delhi, cuantimás del Imperiu mogol dende 1649 hasta 1857. Mientres l'añu 1900 fíxose una propuesta a l'alministración británica pa mover la capital dende Calcuta a Deli.[13] A diferencia de Calcuta, que s'atopa na mariña oriental, Nueva Delhi atopar nel norte y el gobiernu de la India británica consideró que sería más bono d'alministrar el país dende ella.[13]

El 12 d'avientu de 1911, mientres el Durbar de Delhi, Xurde V l'entós emperador de la India, xunto cola reina María, la so consorte, fixo l'anunciu que la capital del Raj diba ser movida de Calcuta a Delhi, de la que sienta la primer piedra de la residencia del virréi nel Coronation Park.[14][15][16][17]

Gran parte de la ciudá foi entamada y construyida por Edwin Lutyens y Herbert Baker, los dos principales arquiteutos británicos del sieglu XX. Lutyens visitó Delhi per primer vegada en 1912 y la construcción empecipióse realmente dempués de la Primer Guerra Mundial y terminóse en 1931, foi inaugurada'l 13 de febreru de 1931 por lord Irwin. Lutyens espunxo l'área alministrativa central de la ciudá como un testimoniu de les aspiraciones imperiales de Gran Bretaña.[18][19]

Llugares d'interés

editar
Edificiu cola tumba de Humayun.

Nueva Delhi ye una de les capitales del mundu con más historia y dos de los sos monumentos, el Qutab Minar y la tumba de Humayun, fueron declaraos Patrimoniu de la Humanidá. La ciudá ufierta múltiples llugares d'interés qu'inclúin el Rashtrapati Bhavan, antigua residencia de los virréis británicu y actual palaciu presidencial; la Puerta de la India, memorial escoyíu n'honor de los soldaos finaos mientres diverses guerres; la tumba de Humayun, de la que se diz que ye la precursora del conocíu Taj Mahal d'Agra; el Raj Ghat o memorial de Mahatma Gandhi; o los restos de l'antigua ciudá de Purana Quila.

Xeografía

editar

El 'Territoriu Capital Nacional' de Nueva Delhi tien una área total de 1483 km². Ta asitiáu ente la llanura Indo-Gangética y los montes Aravalis. La mayor parte del territoriu ta asitiáu na oriella oeste del ríu Yamuna. La ciudá ta asitiada a una altitú ente los 213 y los 305 metros sobre'l nivel del mar. Ta asitiada na zona norte del país y llenda colos estaos d'Uttar Pradesh y Haryana.

Clima

editar

El clima ye monzónicu característicu del sureste asiáticu anque daqué más secu. Tien una estación húmeda, el branu, dende finales de xunu hasta finales de setiembre y una seca más llarga que dura'l restu del añu. Los meses más lluviosos son xunetu y agostu, el restu del añu les agües son escases y ocasionales con abondosos díes de sol con borrines y fumos procedentes de la contaminación atmosférica. Les nevaes son escases y bien rares. Les temperatures son nidies en iviernu anque oldeaes ente'l día y la nueche al nun haber malapenes nubosidad. Les temperatures más altes dar nos meses de primavera, al nun haber apenes precipitaciones (abril, mayu y xunu) superando casi tolos díes los 37 °C pudiendo raspiar los 45 °C. El branu ye templáu anque non tanto como la primavera, la seronda como l'iviernu ye más nidiu.

  Parámetros climáticos permediu de New Delhi (Safdarjung) 1971–2000 
Mes Xin Feb Mar Abr May Xun Xnt Ago Set Och Pay Avi añal
Temperatura máxima absoluta (°C) 31.0 35.7 41.3 45.3 48.4 47.6 45.7 43.2 40.8 39.6 36.4 30.0 48.4
Temperatura máxima media (°C) 20.8 23.6 29.2 36.0 39.5 39.0 34.9 33.6 34.1 32.9 28.2 22.9 31.2
Temperatura media (°C) 14.3 16.8 22.3 28.8 32.5 33.4 30.8 30.0 29.5 26.3 20.8 15.7 25.1
Temperatura mínima media (°C) 7.6 10.2 15.3 21.3 25.9 27.9 27.0 26.4 24.8 19.4 13.0 8.4 18.9
Temperatura mínima absoluta (°C) -2.2 -1.6 3.4 8.6 14.6 19.8 17.8 20.2 13.6 9.9 2.1 -1.3 -2.2
Lluvia (mm) 20.8 19.7 13.5 11.4 22.7 77.4 214.2 253.4 120.9 17.3 3.7 9.4 784.4
Díes de precipitaciones (≥ 1 mm) 1.7 2.5 2.5 2.0 2.8 5.5 13.0 12.1 5.7 1.7 0.6 1.6 51.7
Hores de sol 214.6 216.1 239.1 261.0 263.1 196.5 165.9 177.0 219.0 269.3 247.2 215.8 2684.6
Humedá relativa (%) 63 55 47 34 33 46 70 73 62 52 55 62 54
Fonte nº1: India Meteorological Department (record high and low up to 2010)[20][21]
Fonte nº2: NOAA (estremes, sun and humidity, 1971-1990)[22]

Demografía

editar

Acordies col censu de 2011 Nueva Delhi tien una población de 249 998 habitantes.[23] El mesmu censu da pal Territoriu Nacional Capitalín de Delhi, del cual Nueva Delhi forma parte, una población de 14,1 millones convirtiéndola na segunda área metropolitana más grande de la India dempués de Bombay. Naquel momentu había una media de 821 muyeres per cada mil homes y un alfabetismo ye de 81,82 %.

Relixón

editar
Relixón en Nueva Delhi
Relixón %
Hinduistes
  
 86.8 %
Musulmanes
  
 6.3 %
Sijs
  
 2.4 %
Jainistas
  
 1.1 %
Cristianos
  
 0.9 %
Otros†
  
 2.5 %
Distribución de les relixones
†Inclúi Parsis, budistes y xudíos.


El hinduismu ye la relixón del 86,8 % de la población de Nueva Delhi. Tamién hai grandes comunidaes de musulmanes (6,3 %), sijs (2,4 %), jainistas (1,1 %) y cristianos (0,9 %) en Delhi.[24] Otres minoríes inclúin los parsis, budistes y los xudíos.[25] Los principales idiomes falaos en Nueva Delhi son l'hindi y el panyabí.

Cultura

editar

La condición de capital de Nueva Delhi amplió la importancia d'acontecimientos y festividaes nacionales. Acontecimientos como'l Día de la República, Día de la Independencia y Gandhi Jayanti (cumpleaños de Gandhi) celebrar con gran entusiasmu en Nueva Delhi y el restu de la India. Nel día de la independencia d'India (el 15 d'agostu) el primer ministru d'India dirixir a la nación dende la Fortaleza Colorada. La mayoría de ciudadanos de Nueva Delhi celebren el día volando cometes, que son consideraes un símbolu de llibertá.[26] El Desfile del día de la República ye un gran desfile cultural y militar qu'amuesa la diversidá cultural y militar d'India.[27]

Ente los festivales relixosos inclúyese'l Diwali (Festival de les Lluces), Durga puya, Holi, Lohri, Maha Shivaratri, Eid ul-Fitr, Eid ul-Adha y Buddha Jayanti. El Festival Qutub ye un eventu cultural nocherniegu mientres el cual actúen músicos y baillarinos de toa India, col Qutub Minar como fondu.[28] Otros eventos como'l Festival de cometes voladores, el International Mango Festival y Vasant Panchami (Festival de la primavera) tienen llugar de forma añal en Deli.

Deportes

editar

Nueva Delhi foi la sede de los Xuegos Asiáticos de 1951[29] y 1982,[30] y presentó la so candidatura p'allugalos en 2019. Tamién allugó los Xuegos de la Mancomunidá de 2010.[31]

Dende 2005 celébrase añalmente una mediu maratón.

Les principales instalaciones deportives de la ciudá son l'Estadiu Jawaharlal Nehru, el cuartu estadiu con mayor capacidá del país; l'Estadiu Ambedkar, el Indira Gandhi Arena, l'Estadiu Nacional Dhyan Chand, sede de los primeros Xuegos Asiáticos en 1951, y el Siri Fort Sports Complex.

Economía

editar

Connaught Place, unu de los más grandes centros comerciales y financieros del norte de la India atópase na parte norte de Nueva Delhi. El gobiernu y sector cuasi gubernamental son los principales emplegadores na ciudá. El sector de servicios na ciudá amplióse debíu en parte a la gran cantidá de personal cualificáu de fala inglesa, qu'atraxo a munches empreses multinacionales. Les industries clave de servicios inclúin teunoloxía de la información, telecomunicaciones, hoteles, bancos, medios de comunicación y el turismu.

L'informe mundial de la riqueza en 2011 clasifica l'actividá económica de la ciudá nel puestu 39, pero polo xeneral la capital allugar nel 37, percima de ciudaes como Xakarta y Johannesburgu.[32]

El gobiernu de la capital nacional nun da nenguna cifra económica específicamente pa Nueva Delhi, pero publica un informe oficial económicu añal sobre la metrópolis de Delhi. Según el Economic Survey of Delhi, la metrópolis cunta con un productu internu (SDP) de 83 085 millones de rupies (pal añu 2004-05) y un ingresu per cápita de 53 976 rupies ($ 1 200).[33] Nel añu 2008-09 Nueva Delhi tenía un ingresu per cápita de ₹ 16 886 ($ 2 595). Creció un 16,2 % hasta algamar los ₹ 35 814 ($ 3 018) en 2009-10. L'ingresu per capita de Nueva Deli (en PPA) nel añu fiscal 2009-10 yera de 6 860 dólares, convirtiéndose nuna de les ciudaes más riques de la India. El sector terciariu apurre'l 78,4 % del productu internu brutu de Delhi, siguíu de los sectores secundariu y primariu con un 20,2 % y un 1,4 % respeutivamente.[33] El productu estatal brutu (GSDP) de Deli a precios corrientes pal añu 2011-12 envaloróse en 3,13 millones de rupies, que supón una medría del 18,7 per cientu con respectu al exerciciu anterior.[34]

Gobiernu

editar

La capital nacional d'India, Nueva Delhi ta alministráu conxuntamente pol gobiernu federal de la India y el Gobiernu llocal de Delhi, ye tamién la capital de la NCT de Delhi. A partir de 2005, la estructura de gobiernu de la Nueva Delhi el Conceyu inclúi un presidente, tres miembros de l'Asamblea Llexislativa de Nueva Delhi, dos miembros designaos pol Ministru Principal del Territoriu de la Capital Nacional de Deli (NCT) y cinco miembros designaos pol gobiernu central. El xefe d'Estáu de Delhi ye'l Teniente Gobernador del Union Territory of Delhi, nomáu pol presidente de la India col asesoramientu de l'Alministración central y el puestu ye en gran parte ceremonial, como'l Primer Ministru del Union Territory of Delhi ye'l xefe de gobiernu y ta investido de la mayor parte de los poderes executivos. Acordies cola Constitución de la India, si una llei aprobada pola asamblea llexislativa de Nueva Delhi ye incompatible con cualquier llei aprobada pol Parllamentu de la India, la llei promulgada pol parllamentu prevalez sobre la llei aprobada pola asamblea. Nueva Delhi ta rexíu por un gobiernu municipal, conocíu como'l Conseyu Municipal de Nueva Delhi (NDMC). Otres árees urbanes de la metrópolis de Delhi son alministraes pola Corporación Municipal de Delhi (MCD). Sicasí, tola metrópolis de Deli conozse comúnmente como Nueva Delhi, en contraste cola vieya Delhi.

Turismu

editar
El Templu del lotu, ye unu de los mayores recintos relixosos Bahá'í en La India.

Como una de les ciudaes más antigües del mundu, Nueva Delhi caltién cientos de monumentos. La zona histórica de Old Delhi tien delles mezquites y fortaleces, siendo arrodiada por una antigua muralla. Amás de los monumentos históricos, Delhi tamién ye sede de los edificios del gobiernu de la India.

Los principales curiosos turísticos son:

Ciudaes hermanes

editar

La ciudá ta hermanada con seis ciudaes.[35]

Ciudá Rexón País Fecha
Chicago[36] Bandera de Illinois Illinois Bandera de Estaos Xuníos d'América Estaos Xuníos 10 d'ochobre de 2001
Ulán Bátor Ulán Bátor Bandera de Mongolia Mongolia 25 de mayu de 2002
Londres[37] Bandera de Inglaterra Inglaterra Bandera del Reinu Xuníu Reinu Xuníu 25 de xunetu de 2002
Moscú Distritu Central Bandera de Rusia Rusia 25 de setiembre de 2002
San Petersburgu Distritu del Noroeste Bandera de Rusia Rusia 25 de setiembre de 2002
Fukuoka Fukuoka Bandera de Xapón Xapón 5 de marzu de 2007

Ver tamién

editar

Referencies

editar
  1. ↑ «پوتن کا دورۂ انڈیا: نئی دہلی اور ماسکو کے تعلقات عالمی سیاست کے لیے کس قدر اہم ہیں؟».
  2. ↑ «Geographic coordinates of New Delhi, India». mapa. Consultáu'l 1r xunu 2018.
  3. ↑ «Longitude and Latitude of Delhi». mapa. Consultáu'l 31 mayu 2018.
  4. ↑ Lahiri, Tripti (13 de xineru de 2012). «New Delhi: One of History’s Best-Kept Secrets». The Wall Street Journal. http://blogs.wsj.com/indiarealtime/2011/11/08/one-of-historys-best-kept-secrets/. 
  5. ↑ «Capital story: Managing a New Delhi». Hindustan Times. 1 de setiembre de 2011. Archivado del original el 2012-12-08. https://archive.today/20121208125953/http://www.hindustantimes.com/Capital-story-Managing-a-New-Delhi/Article1-740284.aspx. Consultáu'l 2017-07-21. 
  6. ↑ Stancati, Margherita (8 d'avientu de 2011). «New Delhi becomes the capital of Independent India». The Wall Street Journal. http://blogs.wsj.com/indiarealtime/2011/12/08/independence-through-a-womans-lens/. Consultáu'l 11 d'avientu de. 
  7. ↑ «Lists: Republic of India». UNESCO.
  8. ↑ «Population growth rate slows down; concentration up in South-West, North-West». The Hindu. 15 de marzu de 2012. http://www.thehindu.com/news/cities/Delhi/article2997946.ece?css=print. 
  9. ↑ The Principal Agglomerations of the World - Population Statistics and Maps
  10. ↑ Mumbai biggest city, Delhi NCR largest urban spread: Census - India - DNA
  11. ↑ Lahiri, Tripti (13 de xineru de 2012). «New Delhi: The Lutyens Legacy». The Wall Street Journal. http://blogs.wsj.com/indiarealtime/2011/12/29/delhi-journal-the-lutyens-legacy/. 
  12. ↑ Stephen Legg (22 de xunetu de 2011). Spaces of Colonialism: Delhi's Urban Governmentalities. John Wiley & Sons. ISBN 978-1-4443-9951-6. Consultáu'l 2 d'ochobre de 2012.
  13. ↑ 13,0 13,1 Wright, Tom (11 de payares de 2011). «Why Delhi? The Move From Calcutta». The Wall Street Journal. http://blogs.wsj.com/indiarealtime/2011/11/11/why-delhi-the-move-from-calcutta/. Consultáu'l 16 de payares de 2011. 
  14. ↑ Wright, Tom (22 de payares de 2011). «In 1911, Rush to Name Delhi as Capital Causes a Crush». The Wall Street Journal. http://blogs.wsj.com/indiarealtime/2011/11/22/in-1911-rush-to-name-delhi-as-capital-causes-a-crush/. Consultáu'l 3 d'avientu de 2011. 
  15. ↑ «Was New Delhi a Death Knell for Calcutta?». The Wall Street Journal. 28 de payares de 2011. http://blogs.wsj.com/indiarealtime/2011/11/28/was-new-delhi-a-death-knell-for-calcutta/. Consultáu'l 3 d'avientu de 2011. 
  16. ↑ Hall, P (2002). Cities of Tomorrow. Blackwell Publishing, páx. 198-206. ISBN 0-631-23252-4.
  17. ↑ Coronation park Hindustan Times, 14 d'agostu de 2008.
  18. ↑ «Yadgaar». National Museum, New Delhi. Consultáu'l 18 de mayu de 2010.
  19. ↑ «Architecture of New Delhi». Apollo (magacín). Archiváu dende l'orixinal, el 22 de payares de 2015. Consultáu'l 30 de xineru de i por2012.
  20. ↑ «New Delhi (Safdarjung) Climatological Table Period: 1971-2000». India Meteorological Department. Consultáu'l 20 d'ochobre de 2014.
  21. ↑ «Ever recorded Maximum and minimum temperatures upto 2010». India Meteorological Department. Archiváu dende l'orixinal, el 2017-08-07. Consultáu'l 16 de mayu de 2014.
  22. ↑ «New Delhi Climate Normals 1971-1990». National Oceanic and Atmospheric Administration. Consultáu'l 21 d'avientu de 2012.
  23. ↑ «Cities having population 1 lakh and above». censusindia. The Registrar General & Census Commissioner, India. Consultáu'l 18 d'ochobre de 2011.
  24. ↑ «Censusindiamaps.net». Archiváu dende l'orixinal, el 2016-07-02.
  25. ↑ «Data on Religion» páx. 1. Census of India 2001. Consultáu'l 16 de mayu de 2006.
  26. ↑ «Independence Day». Compare Infobase Limited123independenceday.com. Archiváu dende l'orixinal, el 2012-05-16. Consultáu'l 4 de xineru de 2007.
  27. ↑ Ray Choudhury, Ray Choudhury (28 de xineru de 2002). «R-Day parade, an anachronism?». The Hindu Business Line. Consultáu'l 13 de xineru de 2007.
  28. ↑ Tankha, Madhur (15 d'avientu de 2005). «It's Sufi and rock at Qutub Fest». New Delhi (The Hindu). http://www.hindu.com/2005/12/15/stories/2005121503090200.htm. Consultáu'l 13 de xineru de 2007. 
  29. ↑ «Asian Games» (inglés). Conseyu Olímpicu d'Asia (2010). Archiváu dende l'orixinal, el 2010-11-08. Consultáu'l 16 de payares de 2010.
  30. ↑ «Asian Games» (inglés). Conseyu Olímpicu d'Asia (2010). Archiváu dende l'orixinal, el 2010-06-13. Consultáu'l 16 de payares de 2010.
  31. ↑ «XIX Commonwealth Games 2010 Dehli» (inglés). Archiváu dende l'orixinal, el 2011-08-09. Consultáu'l 4 de payares de 2012.
  32. ↑ New Delhi: Overall rank 37; Economic activity rank 39 by 2011 Wealth Report. Rediff Business. 21 d'abril de 2011. http://www.rediff.com/business/slide-show/slide-show-1-new-delhi-mumbai-in-top-global-cities-index/20110421.htm. Consultáu'l 29 de xunu de 2011. 
  33. ↑ 33,0 33,1 «Chapter 2: State Income». Economic Survey of Delhi, 2005-2006 páxs. pp8-16. Planning Department, Government of National Capital Territory of Delhi. Consultáu'l 21 d'avientu de 2006.
  34. ↑ Delhi's GDP at Rs 3 lakh cr for 2011-12 - Indian Express
  35. ↑ (n'inglés) Department of Urban Development. Government of Delhi. http://www.delhi.gov.in/wps/wcm/connect/doit_udd/Urban+Development/Our+Services/International+Affairs+Cell+(IC)/Sisters+City+Agreements/. Consultáu'l 30 d'ochobre de 2012. 
  36. ↑ «Delhi, India» (inglés). Chicago Sister Cities. Archiváu dende l'orixinal, el 22 de payares de 2015. Consultáu'l 30 d'ochobre de 2012.
  37. ↑ «Friendship agreement to be signed between London and Delhi» (inglés) (25 de xunetu de 2002). Consultáu'l 30 d'ochobre de 2012.

Enllaces esternos

editar


Predecesor:
Bandera de Exiptu Alexandría
Capital Mundial del Llibru
2003 		Socesor:
Bandera de Bélxica Amberes
Sacáu de «https://ast.wikipedia.org/w/index.php?title=Nueva_Delhi&oldid=4300564»