Benben

El Benben, na mitoloxía exipcia, más concretamente na cosmogonía de Heliópolis, foi'l monte primordial que surdió del Nun, y na que'l dios creador Atum xenerar a sigo mesmu y a la divina pareya.

Nos Testos de les Pirámides, llinia 1587, refierse Atum a sigo mesmu como "llomba", y dizse que se tresformó nuna pequeña pirámide, allugada nel Annu, el llugar onde moraba.

El Benben, que podría significar "el radiante", yera una piedra sagrada venerada nel templu Solar de Heliópolis sobre la "llomba d'arena", el templu onde'l dios primordial manifiéstase, nel llugar onde fulgen los primeros rayos del sol naciente.

El mesmu cultu tamién se celebraba en Napata y nel oasis de Siwa, onde la piedra cónica, nel periodu tardíu d'Exiptu, foi comparada a un "embelicu".

Venceyada siempres al dios creador, y la mitoloxía desenvuelta pol cleru heliopolitano, "foi ensin dulda una rayada" (Gardiner).

El Benben, habida cuenta del so importante significáu relixosu, probablemente yera'l modelu de referencia de diverses estructures arquiteutóniques, tales como los obeliscos de los templos solares d'Abu Gurab, les cumales de los obeliscos y los piramidiones.

A partir de la forma cónica orixinal, la piedra, foi tresformáu más tarde por necesidaes arquiteutóniques nuna pequeña pirámide de base cuadrangular y con un cumal, de cutiu, cubierta con una llámina d'oru.

El mesmu mitu ta venceyáu a l'ave Bennu, el míticu y fabulosu páxaru llamáu Fénix polos griegos, que tamién yera veneráu en Heliópolis, onde se diz que se posa nel Benben. Según B. Kemp, la rellación ente'l Benben, Bennu y el Sol, podría fundase nuna semeyanza típica d'Exiptu: el sol naciente weben, les proyeiciones de los sos rayos nel Benben, sobre'l que se posa Bennu.^[1] Na llinia 600 de los Testos de les Pirámides dicir de Atum:

«... el to que surdes, como'l Benben, na morada de Benu en Heliópolis ...» –Hart, p. 16

Otres ciudaes, acordies coles sos cosmogoníes, desenvolvieron diversos mitos alrodiu de llombes primordiales, como la de Menfis onde foi la personificación de Tatenen, entamu de la Tierra y tou lo que yera bonu.

Nun testu tebanu del Templu de Jonsu, tamién foi identificáu como la primer llomba, el Benben formar de gotes del semen de Atum, que cayen nel océanu primordial y se solidifican formando'l primer túmulu de tierra que contién dientro de sí l'espíritu del dios.

Munchos estudiosos ya historiadores creen que'l Benben orixinal yera un meteoritu de composición ferrosa (siderita) cayíu na dómina prehistórica.

El Benben
en xeroglíficu