Wikipedia

Cécile DeWitt-Morette

Cécile Andrée Paule DeWitt-Morette (21 d'avientu de 1922, VI Distritu de París y París – 8 de mayu de 2017, Austin) foi una matemática y física francesa. Fundó una escuela de branu en Les Houches, nos Alpes franceses. Por esto y poles sos publicaciones concedióse-y la Medaya a los Llogros Distinguíos de la Sociedá Americana de la Lexón d'Honor en 2007. Ente los asistentes a la escuela de branu cúntense más de venti estudiantes qu'acabaríen ganando'l preimo Nobel, incluyendo a Pierre-Gilles de Gennes, Georges Charpak, y Claude Cohen-Tannoudji, qu'afirmó que la escuela contribuyera nel so ésitu.

Cécile DeWitt-Morette
Vida
Nacimientu VI Distritu de París[1] y París[2], 21 d'avientu de 1922[1]
Nacionalidá Bandera de Francia Francia
Muerte Austin[3], 8 de mayu de 2017[1] (94 años)
Familia
Casada con Bryce DeWitt (es) Traducir
Estudios
Estudios Universidá de Caen
Universidá de París
Direutor de tesis Louis de Broglie
Walter Heitler
Direutora de tesis de Charles R. Doering
Ted Jacobson (es) Traducir
Xiao-Rong Wu-Morrow (en) Traducir
John I. Lachapelle (en) Traducir
Alexander Wurm (en) Traducir
David Collins (en) Traducir
Stephen Low (en) Traducir
Tian-rong Zhang (en) Traducir
Llingües falaes francés[4]
inglés[4]
Oficiu física, matemática
Emplegadores Universidá de California en Berkeley
Universidá de Texas n'Austin
Universidá de Carolina del Norte en Chapel Hill
Premios
Cambiar los datos en Wikidata

Biografía

editar

Cécile Morette nació en 1922[5] y creció en Normandía, onde en 1943 llogró'l so License des Sciences de la Universidá de Caen.

A pesar de la so intención inicial de convertise en ciruxana,[6] completó'l so grau en matemátiques, física y química por cuenta de les llindaes oportunidaes d'asistir a escueles médiques en Francia mientres la Segunda Guerra Mundial.[7][8]

N'acabando la carrera, treslladar a la Universidá de París, onde taba estudiando cuando la so madre, la so hermana y la so güela finaron mientres el bombardéu aliáu de Caen pa sofitar los desembarcos del Día D. En 1944, mientres entá trabayaba pa llograr el so doctoráu na Universidá de París, Morette aceptó un trabayu nel Centre National de la Recherche Scientifique, so la direición de Frederic Joliot-Curie. Completó'l so doctoráu, Sur la production des mésons dans les chocs ente nucléons (Sobre la producción de mesones nos choques ente nucleones) en 1947.[9][10]

En 1948, Robert Oppenheimer convidar al Institute for Advanced Study en Princeton, Nueva Jersey, en siendo esti nomáu direutor del institutu.[11] Ellí conoció al so futuru home y collaborador científicu, Bryce DeWitt; la pareya casar en 1951 y tuvieron cuatro fíos.[12]

Pa revitalizar la investigación en matemátiques y física en Francia dempués de la guerra, DeWitt-Morette fundó una escuela de branu en Les Houches, nos Alpes franceses,[13] en 1951. Ella mesma cuntó cómo llogró'l financiamientu colándose nuna oficina del ministeriu y convenciendo a los sos colegues masculinos pa sofitar la idea faciéndola pasar por so.[14]

Morette dirixó la escuela mientres los siguientes 22 años. Más de venti asistentes a la escuela ente alumnos y ponentes llograron el premiu Nobel.[15] Un ganador de la medaya Fields afirmó que la escuela de branu yera responsable de la so carrera en matemátiques. Los premios Nobel Pierre-Gilles de Gennes, Georges Charpak y Claude Cohen-Tannoudji afirmaron que la escuela ayudáralos nel so ésitu. En 1958 la OTAN fundó dellos centros d'estudios avanzaos basaos na escuela de branu de Morette.

Bryce DeWitt morrió en 2004 de cáncer. En 2007, DeWitt-Morette foi gallardoniada cola Medaya a los Llogros Distinguíos de la Sociedá Americana de la Lexón d'Honor en Nueva York. Nesi momentu ocupaba'l cargu de profesora emérita Centenariu Jane y Roland Blumberg de la Universidá de Texas n'Austin.[16]

Trabayu

editar

En 1953, un miembru de la Gravity Research Foundation, Agnew Bahnson, contautó con Bryce DeWitt con una propuesta pa la fundación d'un institutu d'investigación sobre la gravedá. El nome qu'alcordaron foi «Institutu pa la Física de Campos» y establecióse en 1956 na Universidá de Carolina del Norte en Chapel Hill so la direición de Bryce y Cécile.[17]

En 1958, Cécile DeWitt-Morette convidó a Léon Motchane a visitar el Institute for Advanced Study n'Estaos Xuníos,[18] lo qu'inspiró a Motchane pa establecer un institutu dedicáu a la investigación fundamental en tres árees: matemátiques, física teórica y metodoloxía de les ciencies humanes, sobre lo que más tarde creó'l Institut des Hautes Études Scientifiques.[19]

Espedición pa probar la relatividá xeneral

editar

En 1972, Morette y el so home dirixeron una espedición a Mauritania pa confirmar que la trayeutoria de la lluz se curvaba d'alcuerdu a la teoría de la relatividá xeneral. Estes midíes realizar mientres l'eclís solar que tuvo llugar nesi momentu. Comparando les imáxenes mientres l'eclís coles que tomaron seis meses más tarde, confiraron que, tal que prediz la teoría, la lluz se curvaba al pasar xunto a oxetos bien masivos.[20] Morette y el so home incorporar a la Universidá de Texas en 1972. Ella comenció a trabayar cada vez más en física en llugar d'en matemátiques, y foi nomada caderalga en 1985.

Premios y condecoraciones

editar

En 2007, DeWitt-Morette foi gallardoniada cola Medaya a los Llogros Distinguíos de la Sociedá Americana de la Lexón d'Honor en Nueva York. Nesi momentu ocupaba'l cargu de profesora emérita Centenariu Jane y Roland Blumberg de la Universidá de Texas n'Austin.

Obres principales

editar
  • L’Energie Atomique, de Gigord, París (1946)
  • C. Morette y H.W. Peng, Nature 160 (1947) 59-60
  • Particules Elémentaires, Hermann, París (1951)
  • Black holes (Cécile DeWitt-Morette, Bryce Seligman DeWitt, 1973)
  • (Con Y. Choquet-Bruhat y M. Dillard-Bleick) Analysis, Manifolds and Physics, (1977)[21]
  • I.T. for Intelligent Grandmothers, (1987)[22]
  • (Con Y. Choquet-Bruhat) Analysis, Manifolds, and Physics. Part II. (1989)
  • Quantum field theory: perspective and prospective (Cécile DeWitt-Morette, Jean Bernard Zuber)
  • (Con P. Cartier) Functional Integration, Action and Symmetries (2006)

Referencies

editar
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Afirmao en: Fichier des personnes décédées mirror. Fichier des personnes décédées ID (matchID): _6tE2NaDvVFT. Data de consulta: 7 setiembre 2022.
  2. ↑ Afirmao en: catálogu de la Biblioteca Nacional Checa. Identificador NKCR AUT: xx0132844. Data de consulta: 29 xineru 2023.
  3. ↑ DOI: 10.1063/PT.3.3853.
  4. ↑ 4,0 4,1 Afirmao en: autoridaes BNF. Identificador BnF: 122778840. Data de consulta: 10 ochobre 2015. Autor: Biblioteca Nacional de Francia. Llingua de la obra o nome: francés.
  5. ↑ DeWitt, Bryce, «Cécile Andrée Paule DeWitt-Morette», en Grinstein, Louise S., Cécile Andrée Paule DeWitt-Morette, Greenwood Press 
  6. ↑ «UT Physics: Cecile DeWitt-Morette». Archiváu dende l'orixinal, el 2014-10-13. Consultáu'l 30 d'ochobre de 2014.
  7. ↑ «UT Physics: Cecile DeWitt-Morette». Archiváu dende l'orixinal, el 2013-10-17. Consultáu'l 30 d'ochobre de 2014.
  8. ↑ «UT Physics History: Cecile DeWitt-Morette». Archiváu dende l'orixinal, el 2014-10-13. Consultáu'l 30 d'ochobre de 2014.
  9. ↑ List of publications, University of Texas, accessed 2015-04-19
  10. ↑ Cécile DeWitt-Morette nel Mathematics Genealogy Project.
  11. ↑ Rhodes, Richard (October 1977). 'I Am Become Death...': The Agony of J. Robert Oppenheimer. Archivado del original el 2006-05-07. https://web.archive.org/web/20060507095756/http://www.americanheritage.com/articles/magazine/ah/1977/6/1977_6_70.shtml. Consultáu'l 23 May 2008. 
  12. ↑ «Oral History Transcript: Drs Bryce DeWitt & Cecile DeWitt-Morette» (28 de febreru de 1995). Archiváu dende l'orixinal, el 2015-01-13. Consultáu'l 19 d'abril de 2015.
  13. ↑ «L'Ecole de Physique des Houches (English translation)» (french). Consultáu'l 16 de marzu de 2010.
  14. ↑ Cécile DeWitt-Morette profile, seniorwomen.com; accessed 18 June 2015.
  15. ↑ «The School High in the Alps». Europhysics News (Springer Berlin/Heidelberg) 30 (3):  p. 68. July 1999. doi:10.1007/s007700050127. ISSN 1432-1092. http://www.springerlink.com/content/h700o69334215r4q. Consultáu'l 23 de marzu de 2010. 
  16. ↑ Department of Physics News Archiváu 2010-06-09 en Wayback Machine, University of Texas at Austin; accessed 18 June 2015.
  17. ↑ Profile, cwp.library.ucla.edu; accessed 18 June 2015.
  18. ↑ DeWitt-Morette, Cécile. «1948–1950: Snapshots». Institute of Advanced Study. Archiváu dende l'orixinal, el 2013-05-22.
  19. ↑ Jackson, Allyn. «The IHÉS at Forty». American Mathematical Society. Consultáu'l 19 d'abril de 2015.
  20. ↑ Archives of American Mathematics Spotlight: The Bryce S. DeWitt Papers, Kristy Sorensen, accessed March 2010
  21. ↑ Ørsted, Bent (1980). «Review: Analysis, manifolds and physics, by Yvonne Choquet-Bruhat, Cecile DeWitt-Morette, and Margaret Dillard-Bleick». Bull. Amer. Math. Soc. (N.S.) 3 (2):  páxs. 878–885. doi:10.1090/S0273-0979-1980-14837-5. http://www.ams.org/journals/bull/1980-03-02/S0273-0979-1980-14837-5/. 
  22. ↑ «IT for Intelligent Grandmothers». Archiváu dende l'orixinal, el 2018-06-30.





Sacáu de «https://ast.wikipedia.org/w/index.php?title=Cécile_DeWitt-Morette&oldid=4244690»