Cacín

conceyu de la provincia de Granada (España)

Cacín ye una llocalidá y conceyu español asitiáu na parte septentrional de la contorna de Alhama, na provincia de Granada, comunidá autónoma d'Andalucía. Llenda colos conceyos de Moraleda de Zafayona, Chimenees, Alhama de Granada, Ventas de Huelma, Agrón y Arenas del Rey. Cacín atópase enclaváu nel valle del ríu que lleva'l mesmu nome.

Cacín
Alministración
País España
Autonomíasimple Andalucía
Provincia provincia de Granada
Tipu d'entidá conceyu d'España
Alcalde de Cacín Ernesto Moles García
Nome oficial Cacín (es)[1]
Códigu postal 18129
Xeografía
Coordenaes 37°03′36″N 3°55′01″W / 37.06°N 3.9169444444444°O / 37.06; -3.9169444444444
Cacín alcuéntrase n'España
Cacín
Cacín
Cacín (España)
Superficie 39 km²
Altitú 693 m
Llenda con Moraleda de Zafayona, Chimeneas, Alhama de Granada, Ventas de Huelma, Agrón y Arenas del Rey
Demografía
Población 527 hab. (2023)
- 289 homes (2019)

- 280 muyeres (2019)
Porcentaxe 0% de provincia de Granada
Densidá 13,51 hab/km²
Más información
Estaya horaria UTC+01:00
cacin.es
Cambiar los datos en Wikidata
Términu municipal de Cacín al respective de la provincia de Granada.

El conceyu cacileño entiende los nucleos de población de Cacín y El Turrio, siendo esti postreru una entidá llocal autónoma —con conceyu propiu, la mayoría de competencies del ámbitu llocal, ya inclusive participación nos ingresos del Estáu— dende febreru de 2013.[2]

Toponimia

editar

La mayoría de les teoríes apunten a que'l nome de "Cacín" vien de un antropónimu, yá que dende'l sieglu VIII esistió una tribu árabe, "Gassin", de gran influencia n'Elvira en dómina de Abd al-Jaliq al-Gassani que foi nomáu cadí de la cora.

Otru topónimu qu'apaez con frecuencia nes actes municipales de Alhama en rellación con Cacín ye "Algar", dacuando como una alquería más de la ciudá. Nel Diccionariu de Madoz esplícase qu'una vegada axuntaos los cinco ríos, na zona qu'agora ocupa'l banzáu de los Bermejales, a la nueva corriente dábase-y «el nome de ríu Algar, hasta llegar a los tajos de Cacín, onde se denomina ríu de Cacín».

Historia

editar

La so fundación como pueblu data del sieglu XVIII, pero yá taba presente na dómina musulmana, tres la cristianización, una vegada reconquistada polos Reis Católicos y más tarde pola presencia de les tropes napoleóniques mientres la invasión francesa na Península.

Sufrió fiero les consecuencies del terremotu qu'afaró la rexón na navidá de 1884. Por cuenta de esto tuvo que ser reconstruyíu en gran parte.

Cacín cunta con numberoses cueves. Na llamada Cueva de Cacín, na zona conocida como Los Tajos, apaecieron restos arqueolóxicos del Neolíticu, ente ellos el famosu vasu de Cacín que s'atopa espuestu nel Muséu d'esti xéneru en Madrid. Tamién s'atoparon delles tumbes prehistóriques.

Demografía

editar

Según l'Institutu Nacional d'Estadística d'España, nel añu 2017 Cacín cuntaba con 587 habitantes censaos.[3]

Evolución de la población

editar
Gráfica d'evolución demográfica de Cacín ente 1900 y 2016
Datos según el nomenclátor publicáu pol INE.

Xeografía

editar

La población de Cacín asitiar nuna llanura asitiada na vera derecha del ríu del mesmu nome, lo que fai que les sos cais sían rectillinies. Pela redolada destaquen los tajos de Cacín por ente los que cuerre'l ríu dende la so salida del banzáu de los Bermejales hasta pocos quilómetros antes de llegar a la llocalidá. Como puntos más elevaos d'esti conceyu tán el Cuetu de la Talaya de Agrón (1.168 m), la Llomba Coscojas (1.051 m) y el más conocíu'l Pingurucho (918 m), ente otros. En Cacín la temperatura media añal xira en redol a los 14 °C. Los meses d'avientu y xineru son los más fríos, nos que la media ronda los 6 °C; ente qu'en xunetu y agostu algamen temperatures medies d'unos 23 °C. Tando la precipitación media añal en redol a los 400 mm. Poro, el clima ye templáu-templáu o mediterraneu.

Ecosistema

editar

El so ecosistema terrestre ufierta una diversidá florística con romeru, tomillu, retama, pinu y árgoma. Tocantes a la fauna destaquen la perdiz colorada, el coneyu, la llebre, el malvís, la palombu torcaz, la palombu zurita y la tórtola. Toles especies nomaes tienen valor cinexéticu.

Cacín cunta con un magnifico río'l segundu en categoría del Poniente Granadín y afluente del Genil, onde se prinden salmónidos como la trucha fario, o la trucha arco iris con valor cinexéticu; suélense celebrar campeonatos provinciales de pesca ensin muerte. A veres del ríu hai cultivos ceberaistas y pequeños bancales que producen hortolices y frutales.

El ecosistema acuáticu da una variedá d'especies predominantes no qu'a flora se refier, como blimal, álamu negru, álamu blancu, carrizu, taraje y ocalitu. Y no que fai a la fauna, cuenta col coríu, la gallineta, el mierlu y el ruiseñor. Amás de la trucha y el barbu, tamién destaca'l cámbaru de ríu autóctonu, yá cuasi escastáu.

Política

editar

Los resultaos en Cacín de les postreres eleiciones municipales, celebraes en mayu de 2011, son:

Eleiciones Municipales - Cacín (2011)
Partíu políticu Votos %Válidos Conceyales
Partíu Socialista Obreru Español (PSOE)
170
39,26%
3
Partíu Popular (PP)
131
30,25%
2
Izquierda Xunida (IX)
124
28,64%
2

Economía

editar

Cacín ye un pueblu principalmente agrícola nel que se trabaya l'almendra, la olivar y el álamu y la so madera, según la vega colos cultivos de tomate cherry, alcachofa, habichuelas, calabacino, coliflor, pepinu, etc. Cacín tien cada vez más cultivos ecolóxicos, sobremanera d'almendrales y espárragos.

Cultura

editar

Monumentos

editar

Ente los monumentos cacileños destaquen:

  • La Ponte de Cacín: ponte d'un solu güeyu que la so plataforma fuelga sobre un arcu, por aciu otros arcos de mediu puntu. Data de la primer metá del sieglu XX, sobre 1901 y ta clasificáu d'estilu funcionalista. Ente los cacineños ye conocíu como La Ponte Romana.
  • Contraembalse de Cacín: asitiáu a 13.5 km de la presa, la so construcción empecipiar en xunu de 1965 pa regular los caudales sacupaos pola presa y dende el cual parte la canal de Cacín.
  • Ilesia de La nuesa Señora de los Dolores: compuesta por una sola nave con columnes nos sos llaterales siendo lo más destacable el mota de plata de más de dos sieglos d'antigüedá, un cuadru de pequeña azulejería remembrando la Santa Cena, y les vidreres de colores.
  • Cueva de Cacín: tratar d'un xacimientu arqueolóxicu del Neolíticu allugáu na zona conocida como Los Tajos. Una cueva que tuvo habitada mientres la Edá de Piedra y en que'l so interior fueron afayaes cerámiques con sellaos triangulares y bandes. Ente elles destaca'l famosu vasu de Cacín que s'atopa nel Muséu Arqueolóxicu de Madrid.

Fiestes

editar

Les fiestes populares celebrar a principios del mes d'agostu n'honor de San Sebastián, anque la so festividá relixosa nel calendariu sía'l 20 de xineru. Tien una duración de cuatro díes nos que se faen campeonatos de fútbol sala, tenis, dominó, futbolín, diana, etc.

A la persona con más edá del pueblu homenáxase-y. Esa tarde toes los mayores celebren una fiesta na que se-yos agasaya con una merienda. Esi mesmu día tien llugar la eleición de Miss y Míster Cacín.

Ye tamién tradición que'l grupu de baille de les neñes del pueblu faiga una exhibición. Pa los neños y mozos del pueblu mientres los cuatro díes, na Plaza del Conceyu o nel Paséu de la Ilesia fáense distintos xuegos, como les cucañes, les carreres de cintes con bici, les carreres de cintes en moto o les carreres de sacos; cabo destacar la gran paellada —carauterística del Llevante peninsular— que tien llugar el sábadu de feria pa tolos vecinos y visitantes.

El día 20 de xineru celebra la festividá conocida como Día de les Merendicas, una especie de romería na qu'esfruten los vecinos del campu en familia, comen, beben y canten nuna xornada de convivencia.

Na nueche previa al 2 de febreru tien llugar la celebración de les tradicionales candelarias, onde se faen diverses fogueres formaes por palés, muebles vieyos, etc, que van recoyendo los mozos mientres les selmanes anteriores.

Una vegada prendíes les fogueres proceder al mancheo, esto ye, a xirar verticalmente'l mancho, que ta formáu por tocha (espartu secu) y unes cuantes fueyes verdes tamién d'espartu. Los manchos tienen forma de tea, siendo la resultancia d'arrexuntar gabillas de tocha arreyar llargorinalmente por aciu les fueyes verdes d'espartu. Finalmente se trenza unu de los estremos y faise un nuedu na punta, de forma que tol conxuntu seya resistente al xiru vertical.

Pa manchear hai qu'averar l'estremu "barbudu" del mancho en cantu de la foguera hasta qu'empieza a prender. Entós realízase esa especie de "círculos de fueu" carauterísticos del mancheo, que puede durar ente diez y quince minutos en función del so llargor. Esta costume ta bien estendida pela zona centro-oeste de la provincia de Granada.

Gastronomía

editar

En Cacín prodúcense ceberes, hortolices y frutes. Cuenta con una enraigonada tradición culinaria como se demuestra nes "merendicas" de xineru, n'honor del so patrón San Sebastián, cuando la xente sale al campu pa comer a base de migues, arroces y embutíos caseros. Amás, el ríu Cacín brinda escelentes salmónidos, como la trucha cola que s'ellaboren les típiques truches al fornu.

Ver tamién

editar

Referencies

editar
  1. Afirmao en: Llista de Conceyos y los sos Códigos por Provincies a 1 de xineru de 2019. Data d'espublización: 8 febreru 2019. Editorial: Institutu Nacional d'Estadística.
  2. ideal.es (10 de febreru de 2013). «La Xunta da'l vistu bonu a la creación de la Entidá Llocal Autónoma d'El Turrio, en Cacín» (castellanu).
  3. ine.es (1 de xineru de 2017). «Población de Cacín» (castellanu).

Enllaces esternos

editar


Noroeste: Moraleda de Zafayona Norte: Moraleda de Zafayona Nordeste: Moraleda de Zafayona y Chimenees
Oeste: Alhama de Granada   Este: Chimenees, Alhama de Granada (por enclave), Ventas de Huelma y Agrón
Suroeste: Alhama de Granada Sur: Alhama de Granada Sureste: Arenas del Rey
El conteníu d'esti artículu incorpora material d'una entrada de Granadapedia, publicada en castellanu so la llicencia GFDL.