Clermont-Ferrand

Clermont-Ferrand
Alministración
País	Francia
Organización territorial	Francia metropolitana
Rexón	Auvernia-Ródanu-Alpes
Departamentu	Puy-de-Dôme
Tipu d'entidá	comuña de Francia
Alcalde de Clermont-Ferrand (es)	Olivier Bianchi
Nome oficial	Clermont-Ferrand (fr)
Códigu postal	63000 y 63100
Xeografía
Coordenaes	45°46′47″N 3°05′13″E / 45.7797°N 3.0869°E
	Clermont-Ferrand Clermont-Ferrand (Francia)
Superficie	42.67 km²
Altitú	358 m
Llenda con	Blanzat, Aubière, Aulnat, Beaumont, Cébazat, Ceyrat, Chamalières, Cournon-d'Auvergne, Durtol, Gerzat, Lempdes y Orcines
Demografía
Población	147 327 hab. (1r xineru 2021); - 68 262 homes (2017); - 75 624 muyeres (2017)
Porcentaxe	22.25% de Puy-de-Dôme; 1.82% de Auvernia-Ródanu-Alpes; 0.23% de Francia metropolitana; 0.22% de Francia
Densidá	3452,71 hab/km²
Más información
Estaya horaria	UTC+01:00 (horariu estándar); UTC+02:00 (horariu de branu)
Llocalidaes hermaniaes	Sivas, Ratisbona, Norman, Uviéu, Aberdeen, Marrakech, Gómel, Salford, Bizerta, Braga, Oyem (es) y Anshan (China)
	clermont-ferrand.fr

Clermont-Ferrand ( [klɛʁ.mɔ̃ fe.ʁɑ̃ ] (?·i); n'occitanu: Clarmont-Ferrand) ye una ciudá del centru de Francia, na rexón Auvernia-Ródanu-Alpes, capital del departamentu del Puy-de-Dôme.

Xeografía editar

Situación editar

Clermont asitiar al centro sur de Francia, nel corazón del Macizu Central, a 410 metros d'altitú. Al oeste, la ciudá ta apoderada por un pandu basáltica (con una media de 900 m) na que s'atopa la cadena volcánica inactiva Chaîne des Puys, la más grande d'Europa, onde se topa'l Puy-de-Dôme, el so más célebre volcán. Al este de dichu conxuntu estiéndese la llanura de Limaña bañada pol Allier. La villa constitúi'l puntu de contautu ente la llanura fértil en ceberes y el monte ganaderu.

Clermont ta na interseición de les autopistes meridionales París-Béziers (A71 y A75) y tresversales Lyon/Saint-Étienne-Bordeaux (A89 y A72).

Allugamientu editar

Una bona parte de la ciudá ocupa una llomba volcánica llamada pandu central. Trátase, en realidá, del cantu esti d'un cráter tipu "maar" datáu en cientu cincuenta mil años (dende la plaza de Jaude hasta la interseición Europa de Chamalières). Ésti mide alredor de 1,5 km de diámetru y foi posáu polos ábanos del Tiretaine, un pequeñu regatu que traviesa la ciudá. Amás, Clermont foi construyida arrodiando'l anegable valle del ríu Allier.

La ciudá desenvolvióse alredor d'esti pandu central sobre la que s'alza la catedral, estender al este sobre la llanura y, en menor midida a los llaos escontra l'oeste.

Clima editar

La ciudá de Clermont-Ferrand carauterizar por tener un clima d'importante amplitú térmica: nel branu calorosu destaquen les nubes, en cuantes que el iviernu ye fríu y secu. La pluviometría ye una de les más baxes de Francia (591 mm per añu), y el solazu asítiase na media nacional (1907 h/añu). La estación de midíes de Météo France atópase cerca del aeropuertu d'Aulnat.

Récor de temperatures:

Más calorosu: 40,7 °C (Xunetu de 1983)
Más fríu: -29,0 °C (Febreru de 1929)

Parámetros climáticos permediu de Clermont-Ferrand nel periodu 1981-2010
Mes	Xin	Feb	Mar	Abr	May	Xun	Xnt	Ago	Set	Och	Pay	Avi	añal
Temperatura máxima media (°C)	7.6	9.2	13.1	15.7	19.9	23.4	26.5	26.1	22.3	17.6	11.3	8.0	16.8
Temperatura mínima media (°C)	-0.1	0.3	2.7	4.7	8.7	11.9	14.0	13.7	10.6	7.9	3.3	0.8	6.6
Díes de precipitaciones (≥ 1 mm)	6	5	6										17
Hores de sol	89	108	161	174	198	225	249	235	185	135	84	69	1913
Fonte: MeteoFrance. Datos de precipitación y temperatura pal periodu 1981-2010 y de solazu pal periodu 1991-2010 en Clermont-Ferrand^[2] 8 de payares de 2012

Demografía^[3] editar

Evolución demográfica de Clermont-Ferrand
1793	1800	1806	1821	1831	1836	1846	1851	1856	1861	1866	1872	1876	1881	1886	1891	1896	1901	1906	1911	1921	1926	1931	1936	1946	1954	1962	1968	1975	1982	1990	1999	2006	2007
30 000	30 000	30 982	30 010	35 152	32 427	34 083	33 516	38 160	37 275	37 461	37 357	41 772	43 033	46 718	50 119	50 870	52 933	58 363	65 386	82 577	111 711	103 143	101 128	108 090	113 391	127 547	148 759	156 763	147 224	136 181	137 140	140 700	139 501^[4]
Pa los censos de 1962 a 1999 la población llegal correspuende a la población ensin duplicidaes (Fonte: INSEE [Consultar])

Historia editar

Dómina galorromana editar

La primer mención de Clermont, según el xeógrafu griegu Estrabón, apaez sol nome de Nemessos. El términu ye galu y refierse a un monte sagráu. Foi calificada como "metrópolis de los Arvernos" y el so población asitió sobre la llomba na que s'atopa la catedral.

Aproximao (ensin que'l fechu fuera formalmente reconocíu) dende l'asediu de Gergovia, l'exércitu galu repelió a les lexones romanes. Mientres el periodu galu-romanu, la ciudá ye rebautizada col nome de Augustonemetum, llatinización del nome galu formáu a partir del nome del emperador Augusto. La so población envalórase que yera, nel sieglu II, de 15.000 a 30.000 habitantes, lo que la convertía nuna de les ciudaes más grandes de la Galia romana. La ciudá abierta del tiempu de la paz imperial ocupaba 200 hectárees.

Edá Media editar

Edictu d'unión ente Clermont y Montferrand.

Escontra los sieglos VI y VII les muralles protexen una superficie de tan solo 3 hectárees.

En 843, Clermont pasa a llamase Clairmont, faciendo referencia al castiellu-fortaleza de Clarus Mons. Nesta dómina la villa yera episcopal.

Clermont ye afarada polos normandos en 864. L'obispu Signon reconstrúi la villa que de nuevu ye atacada en 898 (o 910, la fecha nun se conoz con precisión).

En 1095, dempués del conceyu de Clermont, el Papa Urbanu II proclama la Primer Cruzada.

En 1120, pa compensar el poder de los obispos, los condes d'Auvernia fundan la ciudá de Montferrand a semeyanza de les nueves ciudaes del Midi.

En 1490, la ciudá de Clermont sufrió grandes desperfectos por causa de un terremotu. Doce torres de la muralla derrumbáronse total o parcialmente, según la torre de la ilesia de La nuesa Señora del Puertu. La catedral tamién resultó afeutada. Una fisura na puerta sur puede trate inda. Los estragos causaos a los habitantes, según el númberu de víctimes, son desconocíos.

En 1551, Clermont convertir en villa real, pasando en 1610 a ser una propiedá indixebrable de la Corona.

Enrique II de Francia tresforma l'alministración de Clermont nuna regiduría el 18 d'ochobre de 1556 (cuatro regidor, trés en 1559).

En 1557 Clermont recibe'l títulu de Cabeza de ciudá capital del país de Auvergne, ente que Riom pasa a ser Cabeza del ducáu de Auvergne y país pal exerciciu de la xusticia, pasando a ser, d'esta miente, la primera pal exerciciu de les funciones xudiciales. Sicasí, la creación en 1582 d'un tribunal de diez maxistraos en Clermont restableció l'equilibriu.

Sieglu XVII editar

En 1623, naz en Clermont Blaise Pascal que se va instalar, definitivamente, en 1655, na abadía de Port-Royal en París.

El 15 d'abril el Edictu de Troyes (primer edictu d'Unión) xune los dos villes, Clermont y Montferrand. Esta unión ye confirmada en 1731 por Lluis XV cola proclamación del segundu Edictu d'Unión. Poro, nesta dómina Montferrand nun ye más qu'una ciudá satélite de Clermont, permaneciendo asina hasta principios del sieglu XX. Deseosa de caltener la so independencia, la villa de Montferrand va interponer trés demandes d'independencia en 1789, 1848 y 1863.

Sieglu XIX editar

En 1832 Aristide Barbier y Edouard Daubré fundan en Clermont-Ferrand una fábrica de pelotes de cauchu y maquinaria agrícola. Esta fábrica va ser l'orixe del grupu Michelin. La primer fábrica Michelín instalar na Plaza de les Carmelites (see actual del grupu) en 1889. Fabriquen les zapates de frenu pa les bicicletes. La primer patente queda depositada en 1891.

Construcción de la primer estación ferroviaria ente 1855 y 1857.

Sieglu XX editar

Tres un procesu amañáu, Pierre Mendès France, daquella llugarteniente de l'aviación francesa ye condergáu, por deserción, el 9 de mayu de 1941, pol tribunal militar de Clermont-Ferrand tres el conflictu del Massilia. Pierre safar del hospital militar pa xunise al xeneral de Gaulle en Londres.

En 1944, el 92 reximientu d'infantería de llinia instálase, definitivamente, na ciudá.

Nel sieglu XX, llevar a cabu la construcción de les fábriques y les ciudaes-xardín de Michelín, que van camudar l'aspeutu actual de Clermont-Ferrand y van axuntar, d'una vegada por toes, Clermont y Montferrand. Güei, anque les dos ciudaes tean confundíes, atópase en Clermont-Ferrand dos centros bien estremaos, y el barriu de Montferrand caltién la so propia identidá.

Economía editar

Clermont-Ferrand ye bien conocida pola manufactura francesa de neumáticos Michelin, que-y dio'l so calquier. Escontra 1830 Édouard Daubrée y Aristide Barbier acomuñar pa fundar una fábrica de maquinaria agrícola con sede en Clermont. En 1886 los hermanos André y Édouard Michelin, nietos de Barbier, siguieron les sos actividaes, centrándose nes pieces de cauchu necesaries pa la maquinaria. La familia Michelín –bien paternalista- construyó numberosos edificios públicos (escueles, guarderíes, estadios, etc.) Dende 1910 la empresa topar ente les primeres qu'empieza a edificar cases pa los sos emplegaos, llamaes Bibs (del nome Bibendum, la mascota de la sociedá). En 1970, Michelin tenía 30.000 trabayadores clermonteses. Güei, el pesu de la manufactura Michelin, nel senu de Clermont-Ferrand menguó considerablemente (pola mor, ente otres, de la robotización y la deslocalización) pero sigue indiscutiblemente acomuñada a Clermont-Ferrand, que ye'l centru neurálxicu y alministrativu.

Les otres actividaes importantes de la rexón clermontesa son:

Agru-alimentaria, por cuenta de la so proximidá col valle de Limagne
Industria farmacéutico
Metalurxa
Pascalis, el Centru de les Teunoloxíes d'Información y Comunicación (TIC)

Tresportes editar

Conexones esteriores editar

Clermont-Ferrand ta comunicada, per autopista, en cuatro direiciones: escontra l'este, a Lyon (A89), escontra l'oeste, a Burdeos (A89), escontra'l norte, a París (A71) y escontra el sur, a Béziers (A75).

Per ferrocarril, nenguna llinia de gran velocidá pasa pela ciudá, magar les munches demandes qu'esisten a esti respectu. Los trenes Corail y Corail Téoz xunen Clermont con París en 3 hores 30 minutos.

El Aeropuertu de Clermont-Ferrand/Auvergne comunica con distintos llugares franceses y europeos (especialmente pa la temporada 2005-2006: Ámsterdam, Milán, Bruxeles). Dende febreru de 2008, tamién ta comunicáu con Madrid per vía aérea.

Tresportes urbanos editar

La ciudá de Clermont-Ferrand tien una rede de tresporte públicu dirixida pola T2C que la so estructura principal, dende ochobre de 2006, mora nuna tranvía neumáticu de teunoloxía Translohr, que se completa con dos llinies d'autobuses.

Alministración editar

Clermont-Ferrand ta estremáu ente nueve cantones:

El cantón de Clermont-Ferrand-Centre, con 16 732 habitantes.^[4]
El cantón de Clermnot-Ferrand-Est, con 13 950 habitantes.^[4]
El cantón de Clermont-Ferrand-Nord, con 17 729 habitantes.^[4]
El cantón de Clermont-Ferrand-Nord-Ouest, con 15 783 habitantes.^[4]
El cantón de Clermont-Ferrand-Ouest, con 11 958 habitantes.^[4]
El cantón de Clermont-Ferrand-Sud, con 12 903 habitantes.^[4]
El cantón de Clermont-Ferrand-Sud-Est, con 18 691 habitantes.^[4]
El cantón de Clermont-Ferrand-Sud-Ouest, con 20 356 habitantes.^[4]
El cantón de Montferrand, con 11 399 habitantes.^[4]

Patrimoniu editar

Munchos monumentos pueden asorar pol so aspeutu aveséu. El material de construcción tradicional ye, n'efeutu, la piedra de Volvic –estrayida de los covarones basáltiques de la cadena de montes, y que va dende'l gris claru al negru intensu.

Edificios relixosos editar

Catedral.

La catedral de La nuesa Señora de l'Asunción, construyida ente 1248 y 1902. Los sos dos torres son visibles dende bien lloñe y constitúin unu de los símbolos de la ciudá.
La basílica romana de La nuesa Señora del Puertu, construyida nel sieglu VI n'honor a la Virxe María. Foi destruyida polos normandos nel sieglu IX y reconstruyida nel sieglu XII. Ta declarada, pola Unesco, dende 1998, patrimoniu mundial.
La ilesia de La nuesa Señora de la Prosperidá, en Montferrand, construyida ente los sieglos XIV y XVI.
La ilesia de les Carmelites Descalces, construyida nel sieglu XVIII sobre les ruines d'un antiguu conventu donáu, en 1653, pol obispu Joaquim d'Estaing a les carmelites descalces. Les obres empezaron a partir de 1752, y hubo posteriores intervenciones. D'estilu barrocu. La so planta ye de les llamaes de cuatrifolios. La ilesia Jouxte ye'l campusantu de les carmelites na que fueron soterraes numberoses personalidaes clermontinas. Anguaño la ilesia perdió la so condición relixosa y ye utilizada como almacén.
Capiya de los Cordeleros Vieyos, construyida probablemente en 1241.
La ilesia de San Eutropio, construyida sobre les ruines d'una basílica dedicada a San Esteban Protomártir y destruyida polos normandos. Una primer ilesia construyir nel sieglu XII y foi destruyida, parcialmente, en 1827, completar en 1858. La ilesia actual foi construyida ente 1858 y 1862.
La ilesia de San Xosé, construyida ente 1883 y 1897, por orde de monseñor Joseph Boyer, obispu de Clermont, los sos arquiteutos fueron Banier y Mitton (esti postreru fixo la fachada). L'estilu asonsaña al de les ilesies romanes auverniesas. Tien unes vidreres que daten de la primer metá del sieglu XX y una Adoración de los magos, del escultor Émile Gourgoillon, asitiada debaxo de la puerta d'entrada.

Monumentos civiles y llugares d'interés editar

El centru vieyu alredor de la plaza de la Victoria
Les bodegues del barriu históricu
El barriu históricu de Montferrand
La cai del Puertu
La fonte de Amboise (1511)
L'hotel Savaron (1513)
L'hotel de Chazerat (hacia 1760)
La fonte Desaix (1801, llamada fonte de la pirámide)
La estatua del xeneral Desaix, inaugurada en 1848, apodera la plaza de Jaude. Realizada pol escultor Nanteuil

La estatua ecuestre de Vercinxétorix, inaugurada'l 12 d'ochobre de 1903, obra de Frédèric-Auguste Bartholdi, a quien pertenez tamién la estatua de la Llibertá.

Arquiteutura del sieglu XX editar

La Estación Routiere, construyida ente 1961 y 1964 por Valentin Vigneron. El so estilu ta inspiráu pol d'Auguste Perret, l'edificiu forma un conxuntu coherente colos inmuebles axacentes: la casa del congresu, la cámara d'agricultura, la mutualidá agrícola y del Creitu agrícola qu'arrodien la plaza de Salins. Llueu va ser remocicada pa convertise na segunda biblioteca más grande de Francia.
La Jetée, acueye l'asociación Sauve qui peut -y court métrage, organizadora del festival internacional del curtiu-metraxe. La so arquiteutura axunta la tradición y el modernismu y paez un barcu.
Mercáu de San Pedro, mercáu cubiertu destináu a la venta de productos alimenticios. L'edificiu actual foi construyíu ente 1985 y 1987 (inauguráu'l 4 de mayu de 1987). Los arquiteutos fueron los clermonteses André Bosser y Jean-Claude Marquet. Un primer edificiu de tipu Baltrad foi construyíu en 1873, sobre les ruines d'un mercáu al campu, que foi destruyíu en 1931, sustituyíu por un edificiu de formigón y cristal diseñáu pol arquiteutu clermontés Aubert.

Arquiteutura del sieglu XXI editar

Escuela cimera de les Belles Artes de Clermont-Ferrand, d'antiguo asitiada na Sala del trigu (edificiu del sieglu XVIII) cercanu al barriu antiguu históricu, la escuela de belles artes ta, anguaño, nun edificiu inauguráu en xineru de 2006, foi diseñáu pola Arquiteutura Studio. La fachada ta recubierta por un bardage de cobre, elementu d'arquiteutura yá presente na Jetée.

Cultura editar

Llingües editar

Francés, Occitanu (dialeutu auvernés).

Festivales editar

Festival Internacional del curtiu-metraxe, creáu en 1979, adquirió reconocencia internacional y ye consideráu como unu de los más importantes.
VIDEOFORMES, videu y novedaes de los medios de comunicación nel arte contemporáneo, creáu en 1986, ye una referencia, de Francia, de la escena internacional y los sos medios.
Festival de les películes publicitaries del automóvil.
Jazz en tête, festival internacional de Jazz, creáu en 1988. La gran mayoría de les bandes de jazz más significatives de la nuesa dómina pasen o pasaron pol festival de Jazz en tête, de Miles Davis y Herbie Hancock a Wynton Marsalis y Michel Petrucciani, ensin escaecer les dives actuales Dee Dee Bridgewater, Dianne Reeves o Cassandra Wilson.
Festival Nicéphore + 164, festival internacional de la imaxe fixa y de la fotografía.
Bienal de los carnés de viaxe.

Museos editar

Ópera municipal.

Muséu d'arqueoloxía Bargoin
Muséu d'arte Roger Quilliot
Muséu d'historia natural Henri Lecoq
Muséu del tapiz y de les artes testiles
Muséu del Ranquet
Vulcania, el parque européu del volcanismo

Sales d'espectáculos y conciertos editar

Cooperativa de Mayu
Zénith de Auvergne
Ópera municipal
Casa de los Congresos
Casa de los Deportes
Casa del Pueblu

Enseñanza editar

Clermont-Ferrand acueye a 31.000 estudiantes partíos nos dos universidaes de la ciudá, la Universidá de Auvergne (Clermont unos 10.000 estudiantes) y Universidá Blaise Pascal (Clermont II, unos 15.000 estudiantes), hai seis escueles d'inxenieros o d'empresarios. Clermont-Ferrand asítiase nel 16 rangu nacional tocantes a enseñanza cimera.

Principales escueles editar

Escuela nacional d'impuestos (ENI)
Escuela nacional superior d'arquiteutura de Clermont-Ferrand (ENSACF)
Escuela nacional superior de química de Clermont-Ferrand (ENSCCF)
Escuela cimera de comerciu (Grupu ESC Clermont)
Institutu de les ciencies d'inxeniería (CUST)
Institutu francés de mecánica avanzada (IFMA)
Institutu cimeru d'informática de modelización y les sos aplicaciones (ISIMA)

Les universidaes y escueles esvalixaes por distintos llugares del centro-villa y nos campus universitarios de Cézeaux

Deporte editar

Finale del Top 14 nel Stade de France: ASM Clermont Auvergne en mariellu y Stade Français París n'azul.

Association Sportive Michelin Rugby, güei ASM Clermont Auvergne.
Clermont-Atletismu
Estadiu Clermont Natación
Estadiu Clermontés Tiru d'Arcu (Sebastián Flute)
Clermont-Foot-Auvergne, cuartu finalista de la Copa de Francia en 1997 y 2005. Evaluáu na Lliga 2 pal cursu 2005-2006
Clermont-Auvergne-Hockey-(C.A.H.C.)
Estadiu Clermontés (baloncestu)
SCAB 63 (baloncestu femenín)

Campos deportivos editar

Estadiu Gabriel Montpied (fútbol)
Estadiu náuticu Pierre de Coubertin
Parque de los deportes Marcel Michelín (estadiu de rugby, de la ASM *Clermont Auvergne)
Estadium Jean Pellez (estadiu cubiertu d'atletismu de 6.462 m²
Estadiu Philippe Marcombes
Casa de los deportes
Circuit de Charade, nel conceyu de Saint Genès Champanelle

Personaxes célebres editar

Personaxes célebres nacíos en Clermont:

Gregorio de Tours (*538–†594), obispu de Tours en 573-594
Blaise Pascal (*1623–†1662), filósofu, teólogu, matemáticu y psiquiatra
Jacqueline Pascal (*1625–†1661)
Jacques Delille (*1738–†1813), sacerdote y poeta, académicu francés (escoyíu en 1774)
Antoine Léonard Thomas (*1732–†1785), escritor, académicu francés (escoyíu en 1766)
Nicolas Chamfort (*1741–†1794), escritor moralista, académicu francés (escoyíu en 1782)
George Onslow (*1784–†1853), compositor
Fernand Forest (*1851–†1914), inxenieru, inventor del motor d'esplosión
André Michelin (*1853–†1931), industrial
Édouard Michelin (*1859–†1940), industrial, inventor col so hermanu André del neumáticu desmontable (el primeru pa les bicicletes), fundador de la industria clermontina de neumáticos pa vehículos
Alexandre Varenne (*1870–†1947), políticu
Fernand Raynaud (*1926–†1973), humorista
Dominique Perrault (*1953–), arquiteutu

Residentes en Clermont editar

Jean-Baptiste Massillon (*1663–†1742), home de lletres, sacerdote, obispu de Clermont.
Georges Couthon (*1755–†1794), revolucionariu, abogáu y presidente del tribunal civil de Clermont, diputáu, miembru del Comité de Salú Pública.
Charles de Morny (Duque de Morny) (°1811–†1865), hermanascu de Napoleón III, financieru, políticu, industrial (azucrera de Bourdon) y diputáu del Puy-de-Dôme.
Paul Bourget (*1852–†1935), escritor, pasó una parte de la so niñez.
Henri Bergson (*1859–†1941), filósofu, profesor de filosofía nel llicéu Blaise Pascal de 1883 à 1888. Premiu Nobel de lliteratura (1927).
Michel Foucault (*1926–†1984), filósofu y profesor de filosofía na universidá de Clermont-Ferrand ente 1960 y 1966.
Jules Vuillemin (*1920–†2001), filósofu y profesor de filosofía en Clermont.
Michel Serres (*1930), filósofu y profesor de filosofía na universidá de Clermont-Ferrand ente 1958 y 1968, anguaño profesor d'historia de les ciencies en Stanford University.

Bibliografía editar

Thierry Dutour, La ciudá medieval: oríxenes y trunfu de la Europa urbana, p. 40. — Paidós, Buenos Aires, 2005. ISBN 950-12-5043-1

Referencies editar

↑ «code officiel géographique». Consultáu'l 6 xineru 2019.
↑ «Promedios mensuales de Clermont-Ferrand, FRA». Consultáu'l 8 de payares de 2012.
↑ Error de cita: La etiqueta <ref> nun ye válida; nun se conseñó testu pa les referencies nomaes cass
↑ ^4,00 ^4,01 ^4,02 ^4,03 ^4,04 ^4,05 ^4,06 ^4,07 ^4,08 ^4,09 INSEE (ed.): «Populations légales en vigueur à compter du 1er janvier 2010». Consultáu'l 19 de xunu de 2010.

Enllaces esternos editar

Sitiu web oficial (en francés)

[a6c673b6cebdcba3d6702004513c2ffcbdd20e17-1] «code officiel géographique». Consultáu'l 6 xineru 2019.

[2] «Promedios mensuales de Clermont-Ferrand, FRA». Consultáu'l 8 de payares de 2012.

[cass-3] Error de cita: La etiqueta <ref> nun ye válida; nun se conseñó testu pa les referencies nomaes cass

[insee07-4] 4,00 ^4,01 ^4,02 ^4,03 ^4,04 ^4,05 ^4,06 ^4,07 ^4,08 ^4,09 INSEE (ed.): «Populations légales en vigueur à compter du 1er janvier 2010». Consultáu'l 19 de xunu de 2010.

[1]

[2]

[3]

[4]