Criollu antillanu

El patwa, criollu antillanu o patois^[1] ye una llingua criolla basáu nel idioma francés, con elementos de llingües africanes, faláu principalmente en Dominica y Santa Lucía. Ye conocíu polos sos parlantes como Patwa (patois). Nun tien de confundir se col criollu haitianu que tien munches diferencies, anque son mutuamente intelixibles. La llingua foi bien falada antes nes Antilles Menores, pero sumió de Trinidá y Tobagu y el númberu de falantes ta tornando en Granada.

Criollu antillanu Kreyol, Kwéyòl, Patois
Faláu en	Dominica Santa Llucía Granada (país) San Vicente y Les Granadines Antilles franceses Trinidá y Tobagu Venezuela
Rexón	Caribe (Antilles Menores)
Falantes	1,2 millones (1998-2001)
Familia	Criollu francés Criollu antillanu
Estatus oficial
Oficial en	Nengún país
Reguláu por	Nun ta reguláu
Códigos
ISO 639-1	nengún
ISO 639-2	`cpf`
ISO 639-3	Cada variedá poseye un códigu propiu `gcf` – Criollu de Guadalupe `acf` – Criollu de Santa Lucía o Kweyol `dom` – Criollu de Dominica `sfc` – Criollu de San Miguel (Panamá)

En Dominica, hai esfuercios pa caltener l'idioma, como asina tamién en Trinidá y Tobagu. El criollu faláu en Martinica, Saint-Barthélemy y Guadalupe ye la mesma llingua, pero nestes islles tán suxetes a la influencia continua del acrolecto francés.

En Venezuela ye faláu principalmente en Macuro, Güiria, Irapa y El Callao.^[1]

Ye usáu como un mediu de comunicación pa les poblaciones migrantes que viaxen ente los territorios de fala francesa ya inglesa.

Los códigos de Ethnologue pal criollu francés guadalupano (faláu en Guadalupe y Martinica) y del criollu francés de Santa Lucía (faláu en Dominica y Santa Lucía), tienen les respeutives ISO 639-3: gcf y acf. Sicasí, repara que la so tasa de comprensión ye del 90 %, lo que califica como dialeutos d'una mesma llingua.

Historia

Nes últimes décades, pasóse de ser vistu como un signu de estatus socioeconómico más baxu, prohibíu nos patios de les escueles, pa una marca d'arguyu nacional.^[2]

Dende la década de 1970 producióse una renacencia lliteraria» del criollu nes islles de fala francesa de les Antilles Menores, con escritores como Raphaël Confiant y Monchoachi emplegaron el llinguaxe. Edouard Glissant escribió teórica y poéticamente alrodiu del so significáu y de la so historia.

Exemplos

Cartelu en Guadalupe en criollu antillanu

,

Hola o bonos díes - Bózu /bozu/.
Por favor - S'u plè /su plɛ/.
Gracies - Mèsi /mɛsi/.
Esculpe - Padon /padɔ̃/.
Ta lloviendo - lapli ka tonbé
Güei ye un día llindu/formosu - jodi-a sé an bel jounin / yon bel jou jodi-a bel
¿Cómo tas tu? - ka ou fè? (Guadalupe) / sa ou fè? (Martinica)
Anne ye la mio hermana/madre/esposa - Ann sé sè/manman/madanm (an) mwen
Andy ye'l mio hermanu/padre/home - Andy sé fwè/papa/mari (an) mwen
Él va a la sablera - i ka alé bodlanmè-a/laplaj

Ver tamién

Referencies

↑ ^1,0 ^1,1 Gordon, Raymond G., Jr. (ed.), 2005. Languages of Dominica. Ethnologue: Languages of the World, SIL International, Fifteenth edition. Dallas, Tex.
↑ Guilbault, Jocelyne (1993). Zouk: world music in the West Indies. University of Chicago Press, páx. 12. ISBN 978-0-226-31041-1. Consultáu'l 22 de mayu de 2010.

Guadeloupean Creole en Ethonologue.

Bibliografía

Karl Erland Gadelii: Lesser Antillean French Creole and universal grammar. Dissertation. Universität Göteborg, Fachbereich Linguistik, Göteborg 1997.
Pearlette Louisy, Paule Turmel-John: A handbook for writing Creole. Research St. Lucia Publications, Castries, St. Lucia, etwa 1983
Raymond Relouzat: Contribution de la langue caraïbe à la formation du créole des Petites Antilles. Musée Départemental d'Archéologie et de Préhistoire de la Martinique, Conseil général de la Martinique, Fort-de-France 1995.
Marlyse Baptista, Lesser Antillean French Creole. In Strazny, 2005, Philipp (ed.) Encyclopedia of linguistics, p. 615–617, Oxon, Routledge, ISBN 1-57958-391-1

Enllaces esternos

Introduction à la langue et à la culture créoles des Petites Antilles (en francés)

[patois-1] 1,0 ^1,1 Gordon, Raymond G., Jr. (ed.), 2005. Languages of Dominica. Ethnologue: Languages of the World, SIL International, Fifteenth edition. Dallas, Tex.

[2] Guilbault, Jocelyne (1993). Zouk: world music in the West Indies. University of Chicago Press, páx. 12. ISBN 978-0-226-31041-1. Consultáu'l 22 de mayu de 2010.

[1]

[2]