Crisis de los misiles en Cuba
Esti artículu o seición necesita referencies qu'apaezan nuna publicación acreitada, como revistes especializaes, monografíes, prensa diaria o páxines d'Internet fiables. |
La Crisis de los misiles en Cuba ye como se denomina al conflictu ente los Estaos Xuníos, la Xunión Soviética y Cuba n'ochobre de 1962, xeneráu a raigañu del descubrimientu per parte d'Estaos Xuníos de bases de misiles nucleares d'algame mediu soviéticos en territoriu cubanu. En Rusia denominar Crisis del Caribe (rusu: Карибский кризис, Karibskiy krizis), ente qu'en Cuba llámase-y Crisis d'ochobre.
| Crisis de los misiles en Cuba | ||||
|---|---|---|---|---|
| Parte de Guerra fría y Historia de Cuba | ||||
 | ||||
| Fecha | 14 ochobre 1962 → 28 ochobre 1962 | |||
| Llugar | Cuba | |||
| Coordenaes | 23°07′N 82°23′W / 23.12°N 82.39°O | |||
| Belixerantes | ||||
| ||||
| Comandantes | ||||
| ||||
| Baxes | ||||
| ||||
| [editar datos en Wikidata] | ||||
Foi una de les mayores crisis, xunto al Bloquéu de Berlín y los exercicios Able Archer 83, ente dambes potencies mientres la Guerra Fría y na de Cuba ye onde más cerca se tuvo d'una guerra nuclear. De fechu namái dos veces na hestoria algamóse una condición de defensa DEFCON 2 n'Estaos Xuníos.
La crisis toma'l periodu entendíu ente'l descubrimientu de los misiles Misil balísticu d'algame mediu R-12 y R-14 de la Xunión Soviética (15 d'ochobre de 1962) hasta l'anunciu del so esmantelamientu y treslláu de vuelta a la Xunión Soviética (28 d'ochobre de 1962). Sicasí, a otros niveles estender hasta payares de 1962 ya inclusive xineru de 1963 en socesives minicrisis.[1]
Antecedentes
editarLos oríxenes del conflictu moren na siguiente cadena de fechos:
- Dende 1959, la Revolución Cubana impulsó delles midíes de calter popular dalgunes de les cualos, como la Llei de Reforma Agraria, afectaron intereses d'Estaos Xuníos na islla. Como respuesta, l'alministración d'Eisenhower empecipió una axenda política dirixida a derrocar el réxime popular acabante instaurar. Ésta entendía'l bloquéu económicu, propaganda contrarrevolucionaria, fomentu y sofitu de grupos armaos dientro de Cuba contrarios al nuevu gobiernu de Fidel Castro, sabotaxes a instalaciones económiques y civiles, filtración d'espíes; ataques pirates, quemes de campos de caña d'azucre, intentos d'asesinatu a los sos principales líderes; violaciones del espaciu aéreo y naval por aviones y navíos de guerra d'Estaos Xuníos. Y, finalmente, poner en marcha un plan pa invadir militarmente la islla utilizando exiliaos cubanos y mercenarios llatinoamericanos. Anque participaríen pilotos de guerra d'Estaos Xuníos, nun taba prevista la intervención direuta del exércitu d'Estaos Xuníos.
- La derrota sufierta pola alministración Kennedy nel intentu d'invadir Cuba, utilizando un desembarcu de disidentes entrenaos pola CIA por Badea de Cochinos. La respuesta militar desencadenada por Cuba so la direición de Fidel Castro ganó la invasión en menos de 72 hores.
- Como respuesta al fracasu de Badea de Cochinos, Estaos Xuníos punxo en marcha la Operación Mangosta. Ésta constituyía, ente otres coses, un plan secretu d'invasión militar a Cuba, pero agora de manera direuta utilizando l'exércitu d'Estaos Xuníos. Entamábase empecipiar el conflictu por aciu una provocación tipu USS Maine que tuviera llugar na Base Naval de Guantánamo o nes agües xurisdiccionales de Cuba.
- Los servicios d'Intelixencia de la Xunión Soviética detecten el plan d'invasión militar inminente y echen voz de a Cuba.
- El líder soviéticu Nikita Khrushchov aprovechó la coxuntura pa proponer a L'Habana la instalación en Cuba del Misil balísticu d'algame mediu R-12 como midida disuasiva contra los planes del gobiernu d'Estaos Xuníos. Fidel Castro entra en desalcuerdu y diz-y que con esi propósitu, ye preferible un alcuerdu militar ente Cuba y la URSS. En dichu tratáu estableceríase qu'una invasión a Cuba sería equivalente a un ataque direutu a la Xunión Soviética, pero Khrushchov nun tuvo d'alcuerdu y aportuna en que la instalación de los misiles non solo sirviría pa protexer a Cuba, sinón tamién p'aumentar la capacidá defensiva de tol bloque socialista. El líder cubanu acepta, pero suxer que'l treslláu y la instalación de los cohetes realizar de forma pública. Sicasí, los soviéticos negar a faelo primero que los cohetes queden totalmente operativos.
- Pola so cercanía a Estaos Xuníos, una base de misiles d'esti tipu potencialmente podía frayar a aquel país, compensando la escasa provisión soviética de misiles d'algame intercontinental, igualando asina l'amenaza que significaba pal pueblu soviéticu los misiles d'algame mediu Jupiter d'Estaos Xuníos emplazados en Turquía, estáu fronterizu cola URSS, y na República Federal Alemana. Por ello, el líder soviéticu Nikita Khrushchov y el so gobiernu decidieron asegurar la islla cola instalación de bases de misiles, con capacidá p'algamar Estaos Xuníos y dispuestos pa llevar cabeces nucleares. Daben asina un pasu más na carrera armamentista que caracterizó'l periodu de la guerra fría ente estos dos potencies.
- Los soviéticos habíen subestimado la capacidá de los servicios d'Intelixencia de los Estaos Xuníos que nun tardaron en detectar la presencia de les bases de misiles R-12 por aciu violaciones del espaciu aereu cubanu con aviones espíes U-2.
- Estaos Xuníos pide cuentes a la URSS, pero esta vegada los líderes soviéticos prefieren probar la táctica del engañu y siguir despintando la operación.
La Operación Anádir
editarLa "Operación Anádir" foi'l códigu utilizáu pola Xunión Soviética pa una operación secreta destinada a esplegar misiles balísticos d'algame mediu, aviones caza, bombarderos y una división d'infantería mecanizada en Cuba y crear una fuercia capaz de prevenir o defender d'una invasión a la islla per parte de les Fuercies Armaes de los Estaos Xuníos, dempués revelóse que tamién s'instalaron misiles tácticos nucleares de curtiu algame, que podríen atacar barcos de guerra frente a les mariñes de Cuba, xusto nel momentu d'un desembarcu anfibiu sobre la islla. Tres el fracasu de la invasión de exiliaos cubanos patrocinada polos EE. XX. na Badea de Cochinos (abril de 1961), el gobiernu soviéticu dispunxo en mayu de 1962 establecer una fuercia militar en suelu cubanu sol mandu operativu del xeneral Issa Pliyev, veteranu oficial condecoráu de la Segunda Guerra Mundial.
Nel marcu de Anádir, ente'l 17 de xunu y el 22 d'ochobre de 1962 el gobiernu de la URSS unvió a Cuba 24 plataformes de llanzamientu, 42 cohetes R-12 (incluyendo seis destinaos a realizar xeres d'entrenamientu), unes 45 ojivas nucleares, 42 bombarderos Ilyushin Il-28, un reximientu d'aviones de caza qu'incluyía a 40 aeronaves MiG-21, dos divisiones de defensa antiaérea soviétiques, cuatro regimientos d'infantería mecanizada, y otres unidaes militares, algamando a unos 47.000 soldaos en total, establecíos en Cuba. Nikita Khrushchov, líder del gobiernu soviéticu, ordenó que l'esplegue bélicu realizar de manera discreta, en contra de los deseos del gobernante cubanu Fidel Castro, quien solicitara un esplegue públicu con fines de propaganda.
Como complementu, la URSS dispunxo la "Operación Kama" pola cual cuatro submarinos soviéticos cargaos con torpedos nucleares partiríen escontra Cuba pa instalar una base naval. Esta operación fracasó nos sos oxetivos cuando les naves soviétiques fueron detectaes por buques d'Estaos Xuníos.
Empieza la crisis
editarLa instalación del Misil balísticu d'algame mediu R-6 (misil) per parte de personal militar soviéticu en Cuba foi afayada poles fotografíes d'un tipu especial d'avión espía d'Estaos Xuníos, el U-2, en vuelu sobre Cuba a mediaos de 1962. Analistes de la CIA señalaron al presidente John F. Kennedy que les estructures fotografiaes en Cuba paecíen corresponder a instalaciones de misiles tácticos, inda non operatives pero que lo taríen en poco tiempu, lo cual significó pal gobiernu d'EE.XX. una gran esmolición por cuanto apenes 200 quilómetros dixebraben al territoriu d'Estaos Xuníos (específicamente la península de Florida) de les mariñes cubanes (distancia que se consideraba fácilmente superable polos misiles soviéticos) y dexaríen ensin respuesta a la defensa d'EE.XX. y los sistemes d'alerta temprano de batalla.
El 22 d'ochobre de 1962, Kennedy dirixir al públicu d'Estaos Xuníos con un mensaxe televisáu de 17 minutos. Ellí, faló per primer vegada públicamente d'establecer una cuarentena y un "cercu naval" alredor de la islla de Cuba. Pa cumplir esta midida esplegar barcos y aviones de guerra d'Estaos Xuníos nel Mar Caribe a partir del 23 d'ochobre, destinaos a exercer un auténticu bloquéu aereu-naval.
Enteráu de lo asocedío, Nikita Khrushchov dirixó un mensaxe a Kennedy el 24 d'ochobre señalando: «La URSS ve'l bloquéu como una agresión y nun va instruyir a los barcos que s'esvien»; pero nes primeres hores de la mañana, los buques soviéticos menguaron la velocidá nos sos desplazamientos escontra Cuba, col fin d'evitar dalgún conflictu mayor, mientres s'abrir les posibilidaes d'una negociación ente les partes.
Participación de la OEA y estaos llatinoamericanos
editarAl constatase la instalación de bases de misiles balísticos soviéticos de mediu rangu na islla de Cuba, la Organización de los Estaos Americanos (OEA) so presión d'Estaos Xuníos, impon sanciones al gobiernu cubanu y determina el bloquéu naval d'aquella nuna operación que se denominó Cuarentena y que tuvo como oxetivu principal torgar la llegada per vía marítima de los elementos necesarios pa prosiguir el desenvolvimientu de les bases mentaes.
Les armaes realizaron una operación combinada na que participaron los destructores arxentinos, Espora y Rosales, llegando'l 10 de payares a la base naval de Chaguaramas, na islla de Trinidá, pasando a formar parte de la flota combinada ente Estaos Xuníos y países llatinoamericanos («Task Force 137», TF-137) al mandu del Contralmirante D. John A. Tyree.
En felicidá llexa integraríense los destructores venezolanos ARV D-11 Nueva Esparta y ARV D-21 Zulia, les fragates dominicanes Santana y Luperón, el destructor USS Mullinix.
El Sábadu Negru
editar
La posición d'Estaos Xuníos enfrentar a la soviética y la perspeutiva d'una guerra abierta ente dambos estaos paecía cercana, seya con un mutuu ataque de misiles intercontinentales ICBM o atacando la URSS a los países aliaos de EE. XX. n'Europa Occidental, mientres los conseyeros militares de John F. Kennedy consideraben seriamente l'escenariu d'una guerra nuclear a gran escala pa detener a la URSS. Los buques d'Estaos Xuníos siguíen buscando navíos soviéticos en ruta escontra Cuba, ordenando per radiu y comunicaciones navales la so esviadura en casu de topalos, pero nengunu de dambos bandos atrever a usar la fuercia pa llograr los sos fines, por medrana a les repercusiones n'otres partes del mundu, una respuesta militar n'Europa o un ataque n'Alemaña.
Sicasí, el 26 d'ochobre el gobiernu soviéticu unviaba a Washington D.C. un mensaxe personal de Khrushchov a Kennedy pa llegar a un alcuerdu: los buques soviéticos retiraríense si'l gobiernu d'Estaos Xuníos llanzaba una declaración pública arrenunciando a derrocar al réxime de Fidel Castro y ufiertando nun patrocinar nengún ataque bélicu con esi fin.
El sábadu 27 d'ochobre de 1962, la defensa antiaérea soviética aparcada en suelu cubanu, llogró detectar ya interceptar un avión espía d'Estaos Xuníos tipu U-2, que foi baltáu por un misil tierra-aire cuando espiaba l'oriente de la islla de Cuba, aumentando entá más la tensión, pero na mañana del mesmu día 27 d'ochobre, Khrushchov propunxo a Kennedy l'esmantelamientu de les bases soviétiques de misiles nucleares en Cuba, en cuenta de la garantía formal y público de que Estaos Xuníos nun realizaría nin sofitaría una invasión al territoriu cubanu.
Amás, la propuesta soviética establecía que los Estaos Xuníos tamién deberíen a cambéu executar l'esmantelamientu de les bases de misiles nucleares d'Estaos Xuníos asitiaes en territoriu de Turquía, país fronterizu cola URSS. Tamién se pidía'l retiru del Misil balísticu d'algame mediu PGM-19 Jupiter que los d'Estaos Xuníos calteníen nel sur d'Italia.
Los diplomáticos soviéticos y d'Estaos Xuníos realizaron urxentes y continues negociaciones secretes en Washington y en Moscú, tresmitiendo les propuestes d'unu y otru bandu pa solucionar la crisis mientres tol día 27. Sicasí, nes negociaciones secretes tuvo escluyíu Fidel Castro, en tanto'l gobiernu soviéticu negar a realizar consultes sobre la tema col réxime de L'Habana. Ello ye que yá'l 26 d'ochobre el gobiernu cubanu pidiera a Khrushchov nun dexar ante Kennedy pos una invasión d'Estaos Xuníos contra Cuba considerábase como "inminente". Les tropes soviétiques aparcaes en Cuba recibieron órdenes de caltenese nos sos puestos hasta recibir nueves órdenes de Moscú, calteniendo so la so esclusiva curia tol arsenal nuclear.
Tres les negociaciones secretes, Kennedy y el so gabinete aceptaron la ufierta soviética na madrugada del domingu 28 d'ochobre de llombu de Fidel Castro. Esti alcuerdu conocióse más tarde, yá que Kennedy aceptar cola condición de nun invadir Cuba nin sofitar grupu dalgunu con esa intención. L'esmantelamientu del Misil balísticu d'algame mediu PGM-19 Jupiter de Turquía nun foi fechu públicu hasta que se llevó a cabu seis meses dempués.
Nos primeros díes de payares, l'espionaxe aereu d'Estaos Xuníos amosó que buques soviéticos cargaben el armamentu nuclear esplegáu hasta entós en Cuba, acreditando'l cumplimientu del alcuerdu del 28 d'ochobre. El 20 de payares el gobiernu d'EE.XX. punxo fin a los sos patrullajes navales alredor de Cuba, y dos díes depués el primer ministru soviéticu Anastás Mikoyán visitó L'Habana informando al réxime de Castru que la presencia militar soviética siguiría en Cuba pero namái dotada d'armes convencionales, retirando la URSS tol so armamentu nuclear y el Misil balísticu d'algame mediu de la islla a pesar de les anovaes solicitúes del gobiernu cubanu en sentíu contrariu.
Fin de la crisis
editarD'esta forma pudo terminar la crisis, ensin dar muestres de debilidá nin de derrota por nenguna de dambes potencies, una y bones el teatru de la Guerra Fría quedó asina igualáu, y volvióse a evitar el conflictu direutu; daqué que tantu en Washington como en Moscú nun se quixo nin imaxinar, por enforma que la publicidá bélico de la dómina dixera lo contrario; treslladando los enfrentamientos a terceros países como fueron los casos de Corea y Vietnam. Sicasí, Estaos Xuníos caltuvo la presión sobre'l réxime cubanu por consideralo un motivu d'inestabilidá na zona.
Consecuencies
editarNesi momentu creóse'l llamáu teléfonu coloráu, una llinia de comunicaciones direuta ente la Casa Blanca y el Kremlin, col fin d'entainar les conversaciones ente dambes potencies mientres periodos de crisis, evitando les demorances diplomátiques, y tratando d'iguar posibles tracamundios sobre la cuestión nuclear.
El 29 d'ochobre el mandatariu soviéticu Nikita Khruschev unvió a Fidel Castro un informe comunicando los términos del alcuerdu que la Xunión Soviética y los Estaos Xuníos yá concluyeren sobre Cuba. La Conferencia de Helsinki de 1973-1975 foi bien importante pa la posterior distensión ente la URSS y los EE. XX.
Nun artículu escritu nesos díes y non publicar hasta dempués de la so muerte, Ernesto Che Guevara opinó allabando l'actitú del réxime cubanu y cuestionando a los gobernantes soviéticos mientres la crisis:
Ye l'exemplu respigante d'un pueblu que ta dispuestu a inmolase atómicamente por que les sos cenices sirvan de cimientu a sociedaes nueves y que cuando se fai, ensin consultalo, un pactu pol cual retírense los cohetes atómicos, nun sospira d'aliviu, nun da gracies pola tregua; salta a la palestra pa dar la so voz propio y único, la so posición combatiente, mesma y única, y más lloñe, la so decisión de llucha anque fuera solu.Ernesto Che Guevara[2]
Curiosamente los principales protagonistes nun duraron enforma tiempu dempués esta crisis. El presidente d'EEXX Kennedy foi asesináu'l 22 de payares de 1963 y el líder de la URSS, Nikita Khrushchov, foi estremáu del so cargu pol politburó (comité comunista) el 14 d'ochobre de 1964.
Anexos
editarEstáu mayor cubanu mientres la crisis
editar- Fidel Castro, comandante en xefe de les Fuercies Armaes Revolucionaries.
- Comandante Raúl Castro, xefe del Exércitu Oriental.
- Comandante Juan Almeida, xefe del Exércitu Central.
- Comandante Ernesto Che Guevara, xefe del Exércitu Occidental.
- Comandante Ramiro Valdés Menéndez, ministru del Interior.
- Comandante Sergio del Valle, xefe del Estáu Mayor.
- Comandante William Gálvez, xefe de la Islla de Pinos.
- Capitán Orlando Pantoja, xefe de les Tropes Guardafronteras.
- Comandante Juan Pavez, embaxador.
Ver tamién
editarReferencies
editar- ↑ «mios_cri/chron.htm The Cuban Missile Crisis, 1962: Chronologies of the Crisis». Consultáu'l 2009.
- ↑ «defensa-de-el so-territoriu/ Crisis d'Ochobre. Cuba: ente la invasión y la defensa del so territoriu». LaRepública.es (28 d'ochobre de 2013). Consultáu'l 17 de payares de 2013.
Enllaces esternos
editar- Trece díes, película sobre l'incidente de los misiles.
- La crisis de los misiles en cartes.
- mundu-evito-el xuiciu final-i/ Como'l mundu evitó'l xuiciu final.
- Documentos RNE - Crisis de los misiles: el mundu ante un enfrentamientu nuclear (audiu)
Datos: Q128160
Multimedia: Cuban Missile Crisis
