El Tiemblo
El Tiemblo ye una llocalidá y un conceyu d'España perteneciente a la provincia d'Ávila, na comunidá autónoma de Castiella y Lleón. Ta asitiáu al sureste de dicha provincia, na contorna de Burgohondo-Cebreros-El Tiemblo. En 2017 el conceyu tenía 4143 habitantes.
 El Tiemblo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
_(cropped).jpg) | |||||
| |||||
| Alministración | |||||
| País |  España | ||||
| Autonomía |  Castiella y Lleón | ||||
| Provincia |  provincia d'Ávila | ||||
| Tipu d'entidá | conceyu d'España | ||||
| Alcalde d'El Tiemblo | Rubén Rodríguez Lucas | ||||
| Nome oficial | Tiemblo, El (es)[1] | ||||
| Códigu postal |
05270 | ||||
| Xeografía | |||||
| Coordenaes | 40°24′51″N 4°30′00″W / 40.4143°N 4.5001°O | ||||
  El Tiemblo El Tiemblo (España)  | |||||
| Superficie | 75 km² | ||||
| Altitú | 689 m | ||||
| Llenda con | Casillas, El Barraco, Cebreros, San Martín de Valdeiglesias, Navahondilla y Rozas de Puerto Real | ||||
| Demografía | |||||
| Población |
4445 hab. (2023) - 2086 homes (2019) - 2023 muyeres (2019) | ||||
| Porcentaxe | 2.81% de provincia d'Ávila | ||||
| Densidá | 59,27 hab/km² | ||||
| Más información | |||||
| Estaya horaria | UTC+01:00 | ||||
| eltiemblo.es | |||||
 | |||||
Símbolos
editar
L'escudu y bandera municipales fueron aprobaos oficialmente por decretu la 17 de xunetu de 1995. El blasón nel que se basa l'escudu heráldicu municipal ye'l siguiente:
«Dos escudos ovalaos y encolaos sobre cartela antigua, cimada d'un guerreru y zarrada en punta d'una cabeza de lleón. Primer escudu: En campu d'azur, una torre d'oru, terrazada de sinople, pola qu'asoma un neñu rei, con cetru na mano y coronáu d'oru, la terraza de sinople, con un toru de piedra, nel so color. Segundu escudu: Cuartelado y cortáu, 1º y 4º, de sinople, una aspa d'oru. 2º, d'oru una granada abierta con dos fueyes nel so color. 3º, en gules, una llave d'oru. 5º, d'azur, una torre d'oru. Timbrado el tou de la Corona Real Española.»
La bandera defínese asina:
«Bandera rectangular, un metro de vaina, dos metros de vuelu, d'azul con un monte verde, que les sos dimensiones na parte norte o alta va tener una separación d'una sesta parte, de la mesma manera na parte sur, ensin tocar los estremos; al centru, l'escudu municipal, nos sos colores.»
Mediu físicu
editarAllugamientu
editarEl Tiemblo asítiase na redolada del ríu Alberche, ente'l banzáu d'El Burguillo y el banzáu de San Juan, al pie del banzáu del Charcu del Cura. El conceyu ye próximu a les llocalidaes abulenses d'El Barraco y Cebreros y a la madrilana de San Martín de Valdeiglesias. Ta asitiáu na aguada septentrional de la Sierra de Gredos. Al suroeste puede atopase el Alto del Mierlu, de 1725 metros; el cuetu La Parra, de 1637; el cuetu de la Encinilla, de 1604 metros; y el portacho de los Ballesteros, de 1305 metros, faciendo llende con Casillas, Rozas de Puerto Real y Navahondilla. Esisten numberosos manantiales, regueros y gargüelos qu'arramen les sos agües al ríu Alberche.
| Noroeste: El Barraco | Norte: Cebreros | Nordeste: Cebreros |
| Oeste: El Barraco | 
|
Este: San Martín de Valdeiglesias (Comunidá de Madrid) |
| Suroeste: Casillas y Rozas de Puerto Real (Comunidá de Madrid) | Sur: Navahondilla | Sureste: San Martín de Valdeiglesias (Comunidá de Madrid) |
Mediu ambiente
editar
Parte del so términu municipal forma parte de la Reserva Natural del Valle de Iruelas, declarada ZEPA (Zona d'Especial Proteición pa les Aves). Na mesma atopa una importante colonia d'utres negres.
En felicidá acuta atópase El Castañar d'El Tiemblo, magníficu monte de castañales que cunta con un conocíu exemplar centenariu. Mientres la seronda, cola cayida de la fueya, ye cuando más guapu atópase, allegando numberosos visitantes.
Na mesma zona atópase'l Pozu de la Nieve, que'l so fin principal paez ser que yera enllenalo de nieve mientres l'iviernu pa utilizala mientres el branu.
Clima
editarEl Tiemblo tien un clima mediterraneu Csa[3] (templáu con branu secu y calorosu) según la clasificación climática de Köppen.
 Parámetros climáticos permediu d'El Tiemblo nel periodu 1961-1999 
| |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Mes | Xin | Feb | Mar | Abr | May | Xun | Xnt | Ago | Set | Och | Pay | Avi | añal |
| Temperatura media (°C) | 5.40 | 7.10 | 9.70 | 11.40 | 15.20 | 20.00 | 23.90 | 23.30 | 19.40 | 13.90 | 8.80 | 6.20 | 13.70 |
| Fonte: Ministeriu d'Agricultura, Alimentación y Mediu Ambiente. Datos de precipitación pal periodu 1961-1999 y de temperatura pal periodu 1974-1999 n'El Tiemblo[4] 2 d'ochobre de 2012 | |||||||||||||
Historia
editar.jpg)
- Edá Media Anque la conquista del
territoriu del valle del Alberche polos cristianos empecipiar nel sieglu XI[5] y la repoblación mientres el sieglu XII a partir de la conquista de Toledo en 1085, mientres tol sieglu XII la zona fronteriza amosóse inestable y permeable a ataques musulmanes.[6] Solamente a partir d'empiezos del sieglu XIII y de la Batalla de Navas de Tolosa consolidóse verdaderamente l'esfuerzu repoblador na Transierra castellana.[7] El valle del Alberche foi aprovecháu xunto col del Tiétar pol conceyu d'Ávila pa estendese al sur del sistema central aprovechando los sos montes y riqueza forestal.[8] A mediaos del sieglu XII apaecieron nel valle del Alberche varios monesterios alredor de nucleos de población yá esistentes. En 1193 el monarca Alfonsu VIII afitó les llendes ente la tierra d'Ávila, la de Segovia y la de Valdeiglesias emplegando'l ríu Alberche como frontera, xunto al Tiétar.[8] Nel Llibru de la Montería d'Alfonsu XI citar a la sierra de Eruelas asitiada sobre Sancta María del Tremezo como bon monte d'osu».[9] Escontra 1378 fundóse'l monesteriu de San Jerónimo de Guisando, nun territoriu yá repobláu con anterioridá.[10] Nel añu 1445 Álvaro de Luna recibió de parte de Xuan II la villa del Tremezo,[11] previu pasu de la segregación d'esta del conceyu d'Ávila'l 2 de xunetu de 1445, llogrando esta'l so privilexu de villazgo. En 1453, El Tiemblo, xunto a Cebreros, tornó temporalmente a la xurisdicción d'Ávila.[12] En 1481 los Reis Católicos dispunxeron la tresferencia del territoriu de la sierra de Iruelas del conceyu d'El Tiemblo al d'Ávila.[9]
- Edá Moderna En
1626, en tiempos de Felipe IV la llocalidá foi de nuevu trespasada per Ávila a Enrique Dávila y Guzmán. Cuntaba entós daquella con aproximao 250 vecinos.[13]
Demografía
editarAmás de la llocalidá d'El Tiemblo, nel conceyu hai otros cuatro nucleos de población: La Talaya, Cuetu Guisando, Pobláu d'El Burguillo y Ponte Nueva. De la población censada nel añu 2006, 1982 yeren muyeres y 2089 yeren homes.
El conceyu, que tien una superficie de 75,59 km²,[14] cuenta según el padrón municipal pa 2017 del INE con 4143 habitantes y una densidá de 54,81 hab./km².
| Gráfica d'evolución demográfica d'El Tiemblo ente 1842 y 2017 |
 |
|
Población de derechu (1842-1897, sacante 1857 y 1860 que ye población de fechu) según los censos de población del sieglu XIX.[15] Población de derechu (1900-1991) o población residente (2001) según los censos de población del INE.[15] Población según el padrón municipal de 2011[16] y de 2017 del INE. |
Patrimoniu históricu-artísticu
editar
- Toros de Guisando
Nel términu municipal atópase'l famosu conxuntu escultóricu de los Toros de Guisando. Trátase d'un conxuntu de cuatro escultures zoomorfes de la Edá del Fierro d'orixe vetón.
- Monesteriu de los Jerónimos
Próximu a los cuatro escultures vetones tópase'l monesteriu de los Jerónimos o monesteriu del Cuetu de Guisando, construyíu nel sieglu XIV. Esti monesteriu sufrió una importante quema en 1979, atopándose na actualidá en ruines, motivu pol cual foi incluyíu na Llista colorada de patrimoniu en peligru de l'asociación pa la defensa del patrimoniu Hispania Nostra.
- Ilesia parroquial de La nuesa Señora de l'Asunción
La torre de la ilesia parroquial de La nuesa Señora de l'Asunción foi construyida nel sieglu XV. Les figures escultóriques del interior de la ilesia daten de los sieglos XV y XVI.[17]
- Ermita de San Antonio
Tamién ye destacable la ermita de San Antonio, patrón de la población, bien famosa al ser visitada por xentes d'otros llugares, sobremanera de Toledo. Esti costume sigue calteniéndose na actualidá, según el ser el llugar escoyíu pa celebrar munchos matrimonios.
- Edificiu del Conceyu
El Conceyu ye d'estilu neoclásicu construyíu nel sieglu XVIII. Na placa qu'apaez nel so frontal indícase "Reinando Carlos III, fíxose esta obra a cuenta de los mesmos d'esta Villa. Añu 1773". Foi restauráu nel añu 2000.
Cultura
editarLa Banda de Música
editarEl Tiemblo tien una gran tradición musical, la primer banda de música recordada de la llocalidá data de 1906.[ensin referencies]
N'abril de 2006 por cuenta del so centenariu celebrar n'El Tiemblo la Concentración de Bandes de Castiella y Lleón, qu'axuntó a más de 1500 músicos y 30 Bandes.
Anque sufrió altibaxos na actualidá ye bien numberosa. Una de les sos últimes actuaciones más importantes, foi la llevada a cabu nel Cuartel Xeneral del Exércitu Español en Madrid nel día de la Hispanidá.
Mientres los meses de branu son tradicionales los conciertos nocherniegos que da los miércoles y los vienres na Plaza d'España, frente al Conceyu d'El Tiemblo.
Fiestes
editarDeportes El primer fin de selmana del mes d'agostu celebrar dende l'añu 1993, el clásicu tornéu de baloncestu 3PA3. El más antiguu d'España nesti formatu y que cunta con una gran participación d'altu nivel.
Antroxos
editarEsta ye una de les fiestes más populares y queríes n'El Tiemblo. Empieza'l sábadu d'Antroxu, siguiendo'l domingu, llunes, martes y termina el miércoles col Entierru de la Sardina. El siguiente domingu celebrar con un desfile'l Domingu de Piñata.
Acaldía ta dedicáu a un motivu distintu: xarrés, comparses, traxes rexonales, pareyes, etc. tantu na so aguada adulta como infantil.
Ye tradicional que mientres los desfiles d'Antroxu que se celebren acaldía, nes portalaes del Conceyu pártase "llimonada" (similar a la sangría), vinos de la tierra y dulces típicos: sequillos y mantecados.
La Empanada
editarTien el so orixe nuna romería. Ye una fiesta que se celebra'l llunes de Pascua, el siguiente a la Selmana Santa. El llugar de celebración actual ye la paraxa denomada San Gregorio, nel camín que xube a la parte de El Castañar d'El Tiemblo.
Empieza pela mañana hasta qu'anuecha y ye tradicional comer ya inclusive cenar antes d'abandonar el llugar. Ye una de les celebraciones más multitudinaries de la villa. El día 1 de mayu nesti llugar tamién se celebra d'igual forma la Fiesta del Trabayu y quien quiera puede tastiar les llamaes "pataques del cura". Déxase l'acampada nocherniega na nueche del 30 d'abril, acampada que cada añu cunta con más participantes.
Fiestes patronales
editarEstes fiestes tán dedicaes al patrón de la villa San Antonio de Padua y celébrense los díes 12, 13, 14 y 15 de xunu con gran participación de les numberoses peñes del llugar.
Son típicos los fueos artificiales, les verbenes, les corríes de toros, según tou tipu d'actividaes deportives, culturales, etc.
Esiste'l costume típica de sacar a San Antonio en procesión cubiertu de pequeños recímanos de cereces y xubir a los neños pequeños a andar por que cueyan esos recímanos.
Feries
editarSolíense celebrar el 12, 13 y 14 de setiembre, anque cada vez s'amplíen más los díes de fiesta, y tienen el so orixe nuna Feria de ganáu, magar na actualidá convirtiéronse nunes fiestes similares a les Fiestes patronales coles que se da por termináu'l branu.
Lo más típico ye la gran arribación de toledanos mientres la procesión del día na que se saca a San Antonio de Padua, según les tradicionales verbenes y corríes de toros.
Les peñes tamién tienen una importante participación.
La Calbotada
editarLa nueche del día 1 de payares, día de tolos santos, ye tradicional que familia y amigos axuntar pa tomar castañes asaes na lumbre y chocolate con churros.
Ciudaes hermaniaes
editar- Monforte del Cid, conceyu de la Comunidá Valenciana, na provincia d'Alicante, que comparte con El Tiemblo la peculiaridá de topase nel so términu una importante coleición d'escultures ibériques.
| Ciudaes hermaniaes | |||||
 Francia
|
 | ||||
| España
|
 |
 | |||
Tembleños pernomaos
editar- José Antonio Abellán: Periodista y llocutor deportivu de radio.[21]
- Carlos Revieyu: Ye un escritor español especializáu en lliteratura infantil
Referencies
editar- ↑ Afirmao en: Llista de Conceyos y los sos Códigos por Provincies a 1 de xineru de 2019. Data d'espublización: 8 febreru 2019. Editorial: Institutu Nacional d'Estadística.
- ↑ 2,0 2,1 Xunta de Castiella y Lleón (ed.): «DECRETO de la Presidencia de la Excma. Diputación Provincial de Avila, pol que s'aprueba l'Escudu Heráldicu y Bandera Municipal del Conceyu d'El Tiemblo (Avila).». Boletín Oficial de Castiella y Lleón nᵘ150 de (7 d'agostu de 1995).
- ↑ aemet.es, Atles climáticu ibéricu.
- ↑ «Promedios mensuales - El Tiemblo, ESP». Consultáu'l 2 d'ochobre de 2012.
- ↑ García Garcimartín, 2002, p. 276.
- ↑ García Garcimartín, 2002, p. 277.
- ↑ García Garcimartín, 2002, p. 278.
- ↑ 8,0 8,1 García Garcimartín, 2002, p. 282.
- ↑ 9,0 9,1 del Pesu Taranco y Sierra de Grau, 1998, p. 56.
- ↑ García Garcimartín, 2002, p. 310.
- ↑ García Garcimartín, 2002, p. 316.
- ↑ del Pesu Taranco y Sierra de Grau, 1998, páxs. 333,382.
- ↑ Lorenzo Pinar y Izquierdo Misiego, 2001, p. 231.
- ↑ Institutu Nacional d'Estadística (ed.): «Población, superficie y densidá por conceyos - Ávila». Archiváu dende l'orixinal, el 2 d'ochobre de 2013.
- ↑ 15,0 15,1 Institutu Nacional d'Estadística (España) (ed.): «Alteraciones de los conceyos nos Censos de Población dende 1842 - El Tiemblo».
- ↑ Institutu Nacional d'Estadística (ed.): «Cifres oficiales de población resultantes de la revisión del Padrón municipal a 1 de xineru de 2011».
- ↑ Conceyu d'El Tiemblo (ed.): «Lugar d'interés».
- ↑ Camareru Jiménez, I. (17 d'ochobre de 2009). «El Tiemblo afita la so amistá con Francia». Diario de Ávila. http://www.diariodeavila.es/noticia.cfm/Pinares/20091017/tremezo/afita/amistá/francia/5Y36B5DB-1A64-968D-593CBC2581668A3B. Consultáu'l 7 de xunetu de 2013.
- ↑ Federación Española de Conceyos y Provincies (xineru de 2013). «Listado de corporaciones locales españolas hermanadas con Europa». Archiváu dende l'orixinal, el 2014-04-24. Consultáu'l 7 de xunetu de 2013.
- ↑ Conceyu de Monforte del Cid (ed.): «Hermanancies». Archiváu dende l'orixinal, el 19 de xunu de 2013. Consultáu'l 22 de xunu de 2013.
- ↑ Ministeriu d'Educación, Cultura y Deporte, Programa de Nueves Teunoloxíes de la Información y de la Comunicación Aplicaes a la Educación (ed.): «Entrevista a Jose Antonio Abellán». Consultáu'l 17 de xunu de 2013.
Bibliografía
editar- El paisaxe forestal del Valle del Alberche (Ávila): Dinámica histórica (enllaz rotu disponible n'Internet Archive; ver l'historial y la última versión).
- García Garcimartín, Hugo Joaquín (2002). Articulación xurisdiccional y dinámica socioeconómica d'un espaciu natural: la cuenca del Alberche (sieglos XII-XV). ISBN 84-669-1977-5. http://pendientedemigracion.ucm.es/BUCM/tesis/ghi/ucm-t26469.pdf.
- Lorenzo Pinar, Francisco Javier (2001). «Ventes xurisdiccionales abulenses en tiempos de Felipe III y Felipe IV». Studia Historica. Historia Moderna 23: páxs. 199-231. ISSN 0213-2079. http://gredos.usal.es/jspui/bitstream/10366/70336/1/Ventas_jurisdiccionales_abulenses_en_tie.pdf.
Enllaces esternos
editar
Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre El Tiemblo.
Datos: Q842675- Multimedia: El Tiemblo
