Eliezer Ben Yehuda
Eliezer Ben-Yehuda, nacíu Eliezer Yitzhak Perelman (en rusu: Элиезер Ицхак Перельман, hebréu: אליעזר יצחק פערלמאן; 7 de xineru de 1858, Lužki (en) 
– 16 d'avientu de 1922, Xerusalén), foi un lexicógrafu y editor de periódicos lituanu-xudíu; amás, foi'l principal artífiz y responsable de la renacencia y la reimplantación de la llingua hebrea como llingua falada y escrita nos tiempos modernos.[5] A lo llargo de la so vida, la so lema foi "¡hebréu fala hebréu!" (!עברי דבר עברית).
Eliezer Ben Yehuda | |
|---|---|
.jpg) | |
| Vida | |
| Nacimientu |
Lužki (en) , 7 de xineru de 1858[1] |
| Nacionalidá |
 Imperiu Rusu  Imperiu Otomanu 1917) Mandatu Británicu de Palestina |
| Residencia |
Imperiu Rusu Mandatu Británicu de Palestina Palestina Otomana |
| Muerte | Xerusalén, 16 d'avientu de 1922[1] (64 años) |
| Sepultura | cementeriu xudíu del Monte de les Olivares |
| Causa de la muerte | tuberculosis |
| Familia | |
| Casáu con |
Devora Ben-Yehuda (1881 – m. 1891)[2] Hemda Ben-Yehuda (1892 – 1951)[3] |
| Fíos/es | |
| Familia |
ver
|
| Estudios | |
| Estudios |
Daugavpils State Gymnasium (en) |
| Llingües falaes |
hebréu[4] árabe rusu Araméu |
| Oficiu | lexicógrafu, llingüista, periodista, gramáticu, editor de periódicu |
| Miembru de |
Hebrew Language Committee (en) |
 | |
Formación
editar
Nació en Luzhki (Лужки), un shtetl ('pueblu') de la Gubérniya de Vilnius del Imperiu rusu (al norte de l'actual Bielorrusia). Empezó a estudiar hebréu y la Torá a los trés años d'edá, como munchos neños xudíos d'Europa del Este. A los dolce años d'edá yá llevaba nueve años estudiando n'hebréu y lleera la mayor parte de la Torá, el Mishná y el Talmud, lo que-y faía tar bastante familiarizáu col hebréu bíblicu y el hebréu talmúdico. Los sos padres esperaben que se convirtiera en rabín y mandáronlu con esi fin a una yeshivá (escuela relixosa xudía) cercana. Ellí siguió estudiando hebréu antiguu y tuvo espuestu al hebréu modernu de la Haskalá, lo qu'incluyía obres llaiques. Más tarde aprendió francés, alemán y rusu. Depués foi unviáu a Daugavpils pa siguir la so educación. Ellí tendría accesu al diariu en llingua hebrea Hai-Shahar, del qu'aprendió sobre'l sionismu y llevólu a concluyir que la resurreición de la llingua hebrea en Israel podría protexer y xunir a la diáspora xudía de l'asimilación.
En graduándose camudar a París pa estudiar na Universidá de París. Ente les asignatures estudiaes atopábase la hestoria y política d'Oriente Mediu, pero la que-y influyó más fondamente foi la d'Hebréu. Nesta asignatura les clases dar n'hebréu. El ver la llingua emplegada de forma oral convenciólu de que la resurreición de la llingua yera práuticu. Treslladar a Arxel, onde entró en contautu colos xudíos d'Arxelia. Ellí algamó muncha práctica nel usu del hebréu en contestos non relixosos.
Mientres tuvo en París y n'Arxel Ben-Yehuda publicó munchos artículos na prensa n'hebréu. Intentó convencer a la xente de que yera práuticu revitalizar l'hebréu y volvelo a emplegar como llingua falada y que una renacencia hebrea en Palestina torgaría que la mocedá xudía desertara del xudaísmu. A pesar de nun recibir un sofitu unánime, decidió viaxar a Palestina y tratar de resucitar la llingua.
Resurrección de la llingua hebrea
editarEn 1881 emigró a Palestina, entós una provincia del Imperiu otomanu. Motiváu poles idees de renovación y pol refugu al estilu de vida de la diáspora, Ben-Yehuda poner a trabayar nuna nueva llingua que pudiera reemplazar al yiddish y otros dialeutos rexonales como mediu de comunicación habitual ente los xudíos.
Ben-Yehuda crio al so fíu, Ben-Zion Ben-Yehuda (el so nome significa "fíu de Sion"), íntegramente n'hebréu. Refugó esponelo a otres llingües mientres la so niñez. Ben-Zion foi'l primer falante nativu d'hebréu modernu. La so autobiografía, escrita sol seudónimu de Itamar Ben-Avi ("Itamar, fíu de Avi" ye una abreviatura creada a partir de les primeres trés lletres del nome Eliezer Ben Yehuda n'hebréu), sigue lleéndose davezu n'Israel.
Ente que de primeres munchos consideraron el so trabayu utópicu, la necesidá de cuntar con una llingua común llogró'l sofitu de munchos. En 1884 empezó a publicar El venáu, un periódicu n'hebréu qu'abogaba pol Sionismu. Fundóse'l Comité de la Llingua Hebrea, que más tarde pasaría a ser l'Academia del Idioma Hebréu. Los resultaos de la so obra y del Comité fueron publicaos nun diccionariu (El diccionariu completu del hebréu antiguo y moderno).
El trabayu de Ben-Yehuda foi semáu nun suelu fértil, pos de primeres del sieglu XX l'hebréu avanzara un gran camín escontra convertise na llingua principal de la población xudía en Palestina mientres el Gobiernu británicu de Palestina y la posterior fundación del Estáu d'Israel.
Cites
editarAntes de Ben-Yehuda... los xudíos podíen falar hebréu, tres él facer.Cecil Roth, Was Hebrew Ever A Dead Language?
Referencies
editar- ↑ 1,0 1,1 Biblioteca Nacional de Francia. «autoridaes BNF» (francés). Consultáu'l 10 ochobre 2015.
- ↑ Afirmao en: Daber ʻIvrit! : ḥaye Eliʻezer Ben Yehudah. Páxina: 40, 197. Autor: Yoseph Lang. Llingua de la obra o nome: hebréu.
- ↑ Afirmao en: Daber ʻIvrit! : ḥaye Eliʻezer Ben Yehudah. Páxina: 208. Autor: Yoseph Lang. Llingua de la obra o nome: hebréu.
- ↑ Biblioteca Nacional de Francia. «autoridaes BNF» (francés). Consultáu'l 10 ochobre 2015.
- ↑ Nel so estáu previu, l'hebréu yera considerada "llingua sacra" () y por consiguiente solo emplegada como llingua llitúrxica.
- Fellman, Jack (1973). The revival of a classical tongue: Eliezer Ben Yehuda and the modern Hebrew language. L'Haya, Holanda: Mouton ISBN 90-279-2495-3
- St. John, Robert (1952). Tongue of the Prophets. Doubleday & Company, Inc. Garden City, Nueva York. ISBN 0-8371-2631-2
Enllaces esternos
editar
Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Eliezer Ben Yehuda.- Artículu de Roni Goldberg, vicecónsul d'Israel n'Uruguái, sobre la renacencia del idioma hebréu y la xesta de Eliézer Ben-Yehuda (en formatu pdf)
- Curtia biografía de Eliézer Ben-Yehuda
Datos: Q181728- Multimedia: Eliezer Ben-Yehuda
