Banzáu de Salime
El banzáu de Salime ye un banzáu sobre'l calce del ríu Navia, nel occidente d'Asturies. Inauguróse nel añu 1955 y tien una capacidá de 265,60 hm³[1].
| Banzáu de Salime | |
|---|---|
| banzáu | |
 | |
| Llocalización | |
| País |  España |
| Autonomía |  Principáu d'Asturies |
| Coordenaes | 43°14′10″N 6°50′52″W / 43.2361°N 6.8478°O |
  Banzáu de Salime Banzáu de Salime (Asturies) | |
| Historia y usu | |
| Apertura | 1954 |
 | |
Constitúi'l tercer banzáu construyíu nel ríu Navia, tres los d'Arbón y Doiras respeutivamente.
La so presa ye de tipu gravedá y tien 128 metros d'altor. Alcuéntrase na confluencia de los conceyos de Pezós, Allande y Grandas de Salime. La carretera AS-14 escurre sobre la presa.
La superficie ocupada peles agües ye de 685 ha, ocupando terrenos de los conceyos de Grandas de Salime y Ibias, n'Asturies; y de Negueira de Muñiz, en Lugo, Galicia.
El so aprovechamientu ye fundamentalmente hidroeléctricu pa la central de Salime, anque s'entamen tamién actividaes lúdiques y recreatives.
Historia
editarEl proyeutu
editarLa idea de construyir una central hidroeléctrica na zona empezó a xestase a mediaos de 1940 nel allugamientu que primeramente valorara Narciso Hernández Vaquero.[2]
Sicasí, nun foi hasta los años darréu siguientes a la fin de la segunda guerra mundial cuando'l proyeutu, obra de Joaquín Vaquero Palacios y les obres empezaron a tomar forma.
Pa sufragar los costos de les obres, Hidroeléctrica del Cantábrico, S.A. y Electra de Viesgo, S.A. constituyeron en 1945, a partes iguales, la compañía Saltos del Navia en Comunidá, que foi sofitada pol Bancu Urquijo, que la so oficina d'estudios ellaboró los proyetos ya informes téunicos.[3]
Obres previes
editarEn 1946 empezaron les obres preliminares. Col fin de dexar secu'l llechu onde se llevantaría la presa, foi necesariu esviar el cursu del ríu Navia, pa lo que s'escavó un túnel de 30.725 m³ y revistióse con 11.789 m³ de formigón.[2]
Amás, el cementu pa la fabricación de formigón producíase a pie d'obra, pa lo que foi necesaria la construcción de dellos silos y tolves, y la busca d'una cantera cercana que fuera capaz d'abastecer de piedra l'enorme volume necesario.[2]
El suministru de clinker, yelsu y otros materiales que procedíen per vía marítima, realizábase al traviés d'un teleféricu de de 36 km de llargor que llegaba hasta'l puertu de Navia. Nel so momentu, foi'l mayor de los teleféricos construyíos n'España, llegando a cuntar con ocho estaciones.[2]
Tamién se construyeron ataguíes, almacenes, carreteres, planos inclinaos, etc. y cuatro poblaos p'acovecer a los más de 3.500 obreros veníos d'otres rexones d'España, principalmente d'Andalucía.[4] Construyéronse delles llocalidaes p'acoyer a estos trabayadores, como por casu A Paicega.
La presa
editarEl gruesu de la obra, la presa y la central, construyir ente 1948 y 1953.[3] Foi necesariu utilizar 630.000 m³ de formigón. Llevantóse una presa de gravedá con turries del 5% agües enriba y del 72% agües embaxo, con un radiu de 400 metros na so coronación, y con un altor sobre cimiento de 132 metros; lo que nel so día la asitiaba como la mayor presa d'España y la segunda d'Europa.[2]Constituyó unu de los primeros esponentes del gigantismo que presidió munchos proyeutos similares na España de mediaos del sieglu XX.[3]
El so masa, ye de 80.000 tonelaes. Na parte cimera, tien un llargor de 250 metros, en que'l so centru atopar los cuatro alliviaderos, con compuertes de 12 metros de llongura por 7 d'altu, caúna; que constitúin una capacidá de desaguadoriu de 2.000 m³ por segundu.
Ta asitiada 22 km agües enriba del banzáu de Doiras, y pa construyila tuviéronse que devasar enormes dificultaes. España taba sumida nes escaseces de la so posguerra y sufría l'embargu de les potencies vencedores na segunda guerra mundial, pela so parte afeutaes poles sos propies posguerra. El proyeutu sicasí completóse en 1955 a pesar de la escasez de medios. Anque les Naciones Xuníes decretara l'embargu al réxime de Franco, la empresa británica English Electric suministró les turbinas y xeneradores, imprescindibles pa la producción d'enerxía llétrica.[4]
Puesta en funcionamientu
editarUna vegada construyida la presa, pero entá ensin terminar la so coronación, el 23 de setiembre de 1953 se taponó el túnel d'esviadura d'agües y empezó el banzáu del ríu Navia. Dos meses dempués, el 23 de payares, les agües algamaron el nivel del alliviaderu provisional acondicionáu nos bloques centrales. El 19 d'avientu acoplar a la rede llétrica nacional y empezó a producir enerxía los primer grupu xenerador que se punxo en funcionamientu (de fechu l'actual nᵘ 4). Otros dos facer en xunu y avientu de 1954, y el cuartu y postreru el 31 de marzu de 1955. La inauguración oficial del conxuntu celebró'l 24 d'agostu de 1955.
Impautu na zona
editarEl banzáu, camudaría pa siempres la fisonomía de la ribera del Navia, agües enriba de la presa. Foi necesariu anubrir 1.995 finques, con más de 3.000 parceles, 25.360 árboles maderables, 13.800 frutales y 14.051 pies de vide; lo que supón 685 hectárees que, amás, inclúin fasteres ensin cultivu, finques urbanes, ruines, patios, corrolades, ocho pontes, cinco ilesies, delles capiyes y cuatro campusantos.[2]
Amás, fueron numberoses les carreteres y caminos que quedavos cortaos al anubrir les agües del banzáu parte de los sos trazaos, como l'antigua AS-34, ente Berducedo y Grandas de Salime al traviés de San Martín del Valledor, Villarpedre y el valle del ríu del Oru, lo que motivu la construcción de l'actual AS-14, al traviés de la parte cimera de la presa, y que la empresa propietaria de la central quedara obligada a caltener un serviciu gratuitu de barques que cruciaben el banzáu ente los puntos en que les agües cubríen felicidá antigua carretera.
Daqué similar asocedió ente les llocalidaes lucenses de San Pedro de Ernes y Entrialgo; o ente Barcela y Negueira, onde tamién s'establecieron pasos con barques.
Llocalidaes desapaecíes
editarEstes son les llocalidaes somorguiaes poles agües del banzáu:
- A Albeira
- A Quintá
- Duade
- El Mazo
- El Molín das Barayas
- El Puente de Salcedo
- Saborín
- San Feliz
- Susalime
- Veigagrande
Ver tamién
editarBibliografía
editar- L. Lorenzo Pérez, Guía descriptiva de les obres del Saltu de Salime. 1954 (reed. 2003)
- Tielve García, Natalia (2007). El Saltu de Grandas de Salime, Arte ya Industria. CICEES. ISBN 9788493461393.
- Víctor M. Vázquez (2004). Salime. Arte y vida. ISBN 84-8459-277-4.
Referencies
editar- ↑ Banzáu de Salime. Banzaos.net.[1]
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 M.S. Marqués. La Nueva España Dixital (ed.): «Salime, un saltu d'arte y enerxía». Consultáu'l 17 de mayu de 2011.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Manuel Ángel Sendin García. «La industria llétrico n'Asturies». ERIA. Archiváu dende l'orixinal, el 3 de febreru de 2012. Consultáu'l 19 de xunu de 2009.
- ↑ 4,0 4,1 Rieles sobre'l tiempu. La Nueva España. [2]
Enllaces esternos
editar
Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Banzáu de Salime.- Banzaos.net Estáu d'agua embalsada en Salime
- Banzáu de Grandas de Salime
Datos: Q659299- Multimedia: Salime Reservoir
