Protocolu de tresferencia de ficheros

**Protocolu de tresferencia de ficheros**
Familia:	Familia de protocolos d'Internet
Función:	Tresferencia de ficheros
Puertos:	20/TCP DATA Port; 21/TCP Control Port
	Allugamientu na pila de protocolos
Aplicación	FTP
Tresporte	TCP
Rede	IP
Estándares:	FTP: RFC 959 (1985); Estensiones de FTP para IPv6 y NATs: RFC 2428 (1998)

El Protocolu de tresferencia de ficheros (n'inglés File Transfer Protocol o FTP) ye un protocolu de rede pa la tresferencia de ficheros ente sistemes coneutaos a una rede TCP (Transmission Control Protocol), basáu na arquiteutura veceru-sirvidor. Dende un equipu veceru puede coneutase a un sirvidor pa baxar ficheros dende él o pa unvia-y ficheros, independientemente del sistema operativu utilizáu en cada ordenador.

El serviciu FTP ye ufiertáu pola capa d'aplicación del modelu de capes de rede TCP/IP al usuariu, utilizando de normal el puertu de rede 20 y el 21. Un problema básicu de FTP ye que ta pensáu pa ufiertar la máxima velocidá na conexón, pero non la máxima seguridá, yá que tol intercambiu d'información, dende l'usuariu y contraseña del usuariu nel sirvidor hasta la tresferencia de cualquier ficheru, realízase en testu planu ensin nengún tipu de cifráu, colo qu'un posible atacante puede prindar esti tráficu, aportar al sirvidor y/o apoderase de los ficheros tresferíos.

Pa solucionar esti problema son de gran utilidá aplicaciones como SCP y SFTP, incluyíes nel paquete SSH, que dexen tresferir ficheros pero cifrando tol tráficu.

Historia

El protocolu FTP empezó a utilizase n'abril de 1971, publicáu como'l RFC 114, primero qu'esistiera la pila TCP/IP. La estructura xeneral foi establecida en 1973. Foi modificáu delles vegaes, añadiendo nuevos comandos y funcionalidades. A la fin publicóse'l RFC 959 n'ochobre de 1985, que ye la que s'utiliza anguaño.^[1]

El Modelu FTP

El siguiente modelu representa la diagrama d'un serviciu FTP.

Nel modelu, l'intérprete de protocolu (PI) d'usuariu empecipia la conexón de control nel puerto 21. Les órdenes FTP estándar xenerar la PI d'usuariu y tresmítense al procesu sirvidor al traviés de la conexón de control. Les respuestes estándar unviar dende la PI del sirvidor hasta la PI d'usuariu pola conexón de control como respuesta a les órdenes.

Estes órdenes FTP especifiquen parámetros pa la conexón de datos (puertu de datos, mou de tresferencia, tipu de representación y estructura) y la naturaleza de la operación sobre'l sistema de ficheros (atroxar, recuperar, añader, desaniciar, etc.). El procesu de tresferencia de datos (DTP) d'usuariu o otru procesu nel so llugar, tien d'esperar a que'l sirvidor empecipie la conexón al puertu de datos especificáu (puertu 20 en mou activu o estándar) y tresferir los datos en función de los parámetros que s'especificaren.

Vemos tamién na diagrama que la comunicación ente vecera y sirvidor ye independiente del sistema de ficheros utilizáu en cada ordenador, de manera que nun importa que los sos sistemes operativos sían distintos, porque les entidaes que se comuniquen ente sigo son les PI y los DTP, qu'usen el mesmu protocolu estandarizado: el FTP.

Tamién hai que destacar que la conexón de datos ye bidireccional, esto ye, puede usase simultáneamente pa unviar y pa recibir, y nun tien por qué esistir tol tiempu que dura la conexón FTP. Pero tenía nos sos empiezos un problema, y yera la llocalización de los sirvidores na rede. Esto ye, l'usuariu que quería baxar dalgún ficheru por aciu trump tenía de conocer en qué máquina taba allugáu. La única ferramienta de busca d'información qu'esistía yera Gopher, con toles sos llimitaciones.

Primer buscador d'información

Gopher significa 'llanzase sobre' la información. Ye un serviciu que'l so oxetivu ye la llocalización de ficheros a partir del so títulu. Consiste nun conxuntu de menús de recursos allugaos en distintes máquines que tán intercomunicadas. Cada máquina sirve una área d'información, pero la so organización interna dexa que toes elles funcionen como si tratar d'una sola máquina. L'usuariu salea al traviés d'estos menús hasta alcontrar la información buscada, y desconoz esautamente de qué máquina ta descargando dicha información. Cola llegada d'Internet, los potentes motores de busca dexaron el serviciu Gopher, y la llocalización de los sirvidores FTP dexó de ser un problema. Na actualidá, cuando l'usuariu descarga un ficheru a partir d'un enllaz d'una páxina web nun llega nin a saber que lo ta faciendo dende un sirvidor FTP. El serviciu FTP evolucionó a lo llargo del tiempu y güei día ye bien utilizáu n'Internet, en redes corporatives, Intranets, etc. Soportáu por cualesquier sistema operativu, esiste gran cantidá de software basáu nel protocolu FTP.

Servidor FTP

Un sirvidor FTP ye un programa especial que s'executa nun equipu sirvidor de normal conectáu a Internet (anque pue tar conectáu a otros tipos de redes, LAN, MAN, etc.). La so función ye dexar l'intercambiu de datos ente distintos sirvidores/ordenadores.

Polo xeneral, los programes sirvidores FTP nun suelen atopase nos ordenadores personales, polo qu'un usuariu de normal va utilizar el FTP pa conectase remotamente a unu y asina intercambiar información con él.

Les aplicaciones más comunes de los sirvidores FTP suelen ser el alojamiento web, nel que los sos veceros utilicen el serviciu pa xubir les sos páxines web y los sos ficheros correspondientes; o como sirvidor de copia de seguridá de los ficheros importantes que pueda tener una empresa. Pa ello, esisten protocolos de comunicación FTP por que los datos tresmítanse cifraos, como'l SFTP (Secure File Transfer Protocol).

Veceru FTP

Cuando un navegador nun ta forníu cola función FTP, o si quier cargase ficheros nun ordenador remotu, va precisase utilizar un programa veceru FTP. Un veceru FTP ye un programa que s'instala nel ordenador del usuariu, y qu'emplega el protocolu FTP pa conectase a un sirvidor FTP y tresferir ficheros, yá sía pa baxalos o pa xubilos.

Pa utilizar un veceru FTP, precísase conocer el nome del ficheru, l'ordenador en que mora (sirvidor, nel casu de descarga de ficheros), l'ordenador al que quier tresferise'l ficheru (en casu de querer xubilo nós al sirvidor), y la carpeta na que s'atopa.

Dellos veceros de FTP básicos en modo consola vienen integraos nos sistemes operativos, incluyendo Microsoft Windows, DOS, GNU/Linux y Unix. Sicasí, hai disponibles veceros con opciones añadíes y interfaz gráfica. Anque munchos navegadores tienen yá integráu FTP, ye más confiable a la de conectase con sirvidores FTP non anónimos utilizar un programa veceru.

Accesu anónimu

Los sirvidores FTP anónimos ufierten los sos servicios llibremente a tolos usuarios, dexen aportar a los sos ficheros ensin necesidá de tener un 'USER ID' o una cuenta d'usuariu. Ye la manera más cómoda fuera del serviciu web de dexar que tol mundu tenga accesu a cierta información ensin que pa ello l'alministrador d'un sistema tenga que crear una cuenta pa cada usuariu.

Si un sirvidor tien serviciu 'FTP anonymous' solamente con teclear la pallabra «anonymous», cuando pregunte pol to usuariu vas tener accesu a esi sistema. Nun se precisa nenguna contraseña preestablecida, anque vas tener qu'introducir una namái pa esi momentu, de normal suelse utilizar la direición de corréu electrónicu propia.

Solamente con eso consíguese accesu a los ficheros del FTP, anque con menos privilexos qu'un usuariu normal. De normal solo vas poder lleer y copiar los ficheros que sían públicos, asina indicaos pol alministrador del sirvidor al que queramos coneutar.

De normal, utilízase un sirvidor FTP anónimu pa depositar grandes ficheros que nun tienen utilidad si nun son tresferíos a la máquina del usuariu, como por casu programes, y acútense los sirvidores de páxina web (HTTP) p'almacenar información testual destinada a la llectura en llinia.

Accesu d'usuariu

Si deseyar tener privilexos d'accesu a cualesquier parte del sistema de ficheros del sirvidor FTP, de cambéu de ficheros esistentes, y de posibilidá de xubir los nuesos propios ficheros, xeneralmente suelse realizar por aciu una cuenta d'usuariu. Nel sirvidor guarda la información de les distintes cuentes d'usuariu que pueden aportar a él, de manera que pa empecipiar una sesión FTP tenemos d'introducir una autentificación (n'inglés: login) y una contraseña (n'inglés: password) que nos identifica unívocamente.

Veceru FTP basáu en Web

Un «veceru FTP basáu en Web» nun ye más qu'un veceru FTP al cual podemos aportar al traviés del nuesu navegador web ensin necesidá de tener otra aplicación pa ello. L'usuariu coneutar por aciu HTTP a un sirvidor web, y el sirvidor web coneutar por aciu FTP al sirvidor de ficheros. El sirvidor web actúa d'intermediariu faciendo pasar la información dende'l sirvidor FTP nos puertos 20 y 21 escontra'l puertu 80 HTTP que ve l'usuariu.

Siempres hai momentos en qu'atopamos fora de casa, nun llevamos l'ordenador portátil enriba y precisamos realizar dalguna xera urxente dende un ordenador d'accesu públicu, d'un amigu, del trabayu, la universidá, etc. Lo más común ye que nun tean instalaes les aplicaciones que precisamos y en munchos casos hasta escarecemos de los permisos necesarios pa realizar la so instalación. Otres vegaes tamos detrás d'un proxy o cortafueos que nun nos dexa aportar a sirvidores FTP esternos.

Al disponer d'un veceru FTP basáu en Web podemos aportar al sirvidor FTP remotu como si tuviéramos realizando cualesquier otru tipu de navegación web. Al traviés d'un veceru FTP basáu en Web vas poder, crear, copiar, camudar el nome de y esaniciar ficheros y direutorios. Camudar permisos, editar, ver, xubir y baxar ficheros, según cualesquier otra función del protocolu FTP que'l sirvidor FTP remotu dexe.

Accesu de convidáu

L'accesu ensin restricciones al sirvidor qu'apurren les cuentes d'usuariu implica problemes de seguridá, lo que dio llugar a un tercer tipu d'accesu FTP denomináu convidáu (guest), que puede contemplase como un amiestu de los dos anteriores.

La idea d'esti mecanismu ye la siguiente: tratar de dexar que cada usuariu conecte a la máquina por aciu la so login y la so password, pero evitando que tenga accesu a partes del sistema de ficheros que nun precisa pa realizar el so trabayu, d'esta forma va aportar a una redolada acutada, daqué bien similar a lo qu'asocede nos accesos anónimos, pero con más privilexos.

Exemplos de Veceros FTPs

Ente los varios veceros FTP qu'esisten, pueden mentase los siguientes:^[2]

Free FTP Upload Manager
F->IT
net2ftp
Web FTP.co.uk
Web-Ftp
Jambai FTP
ftp4net
PHP FTP Client
Asuk PHP FTP
Weeble File Manager
FileZilla

Moos de conexón del veceru FTP

FTP almite dos moos de conexón del veceru. Esteos moos denómense activu (o Estándar, o PORT, por cuenta de que'l veceru unvia comandos triba PORT al sirvidor pola canal de control al establecer la conexón) y pasivu (o PASV, porque nesti casu unvia comandos triba PASV). Tantu nel mou Activu como nel mou Pasivu, el veceru establez una conexón col sirvidor por aciu el puertu 21, qu'establez la canal de control.

Mou activu

Mou activu.

En mou Activu, el sirvidor siempres crea la canal de datos nel so puertu 20, ente que nel llau del veceru la canal de datos acomuñar a un puertu aleatoriu mayor que'l 1024. Pa ello, el veceru manda un comandu PORT al sirvidor pola canal de control indicándo-y esi númberu de puertu, de manera que'l sirvidor pueda abrir una conexón de datos por onde se van tresferir los ficheros y los enumeraos, nel puertu especificáu.

Lo anterior tien un grave problema de seguridá, y ye que la máquina vecera ten de tar dispuesta a aceptar cualquier conexón d'entrada nun puertu cimeru al 1024, colos problemes qu'ello implica si tenemos l'equipu conectáu a una rede insegura como Internet. Ello ye que los cortafueos que s'instalen nel equipu pa evitar ataques de xuru van refugar eses conexones aleatories. Pa solucionar esto desenvolvióse'l mou pasivu.

Mou pasiva

Mou pasivu.

Cuando'l veceru unvia un comandu PASV sobre la canal de control, el sirvidor FTP indíca-y pela canal de control, el puertu (mayor a 1024 del sirvidor. Exemplu:2040) al que tien de conectase'l veceru. El veceru empecipia una conexón dende'l puertu siguiente al puertu de control (Exemplu: 1036) escontra'l puertu del sirvidor especificáu enantes (Exemplu: 2040).^[3]

Antes de cada nueva tresferencia tantu nel mou Activu como nel Pasivu, el veceru tien d'unviar otra vegada un comandu de control (PORT o PASV, según el mou nel que coneutara), y el sirvidor va recibir esa conexón de datos nun nuevu puertu (aleatoriu si ye en mou pasivu o pol puertu 20 si ye en mou activu).

Tipos de tresferencia de ficheros en FTP

Nel protocolu FTP esisten 2 tipos de tresferencia en ASCII y en binarios. Ye importante conocer cómo tenemos de tresportar un ficheru a lo llargo de la rede, si nun utilizamos les opciones fayadices podemos destruyir la información del ficheru. Por eso, al executar l'aplicación FTP, tenemos d'alcordanos d'utilizar unu d'estos comandos (o poner la correspondiente opción nun programa con interfaz gráfica):

Tipu ASCII

Fayadizu pa tresferir ficheros que solo contengan calteres imprimibles (ficheros ASCII, non ficheros resultantes d'un procesador de testu), por casu páxina HTML, pero non les imáxenes que puedan contener. Tresfórmense dellos símbolos de control pa caltenelos compatibles ente distintos sistemes, por casu, si'l ficheru ta agospiáu sobre un sirvidor Linux, el saltu de llinia pa los ficheros de testu ye "\n" (byte 10 en decimal). Si'l veceru ye un sistema Mac, el saltu de llinia ye "\r" (byte 13 en decimal), esti mou camuda estos símbolos de control por que el ficheru sía legible en dambos llaos, al igual que si s'unvia a un sistema Windows, el saltu de llinia ye "\r\n" (dos bytes, 13 y 10). Si usa esti mou en ficheros que nun son de testu ensin formatu, nel casu d'intercambiase ente distintos sistemes, esi archivu va quedar corruptu.

Tipu Binariu

Esti tipu ye usáu cuando se trata de ficheros comprimíos, executables pa PC, imáxenes, archivos d'audio, ente otros.

Exemplos de cómo tresferir dellos tipos de ficheru dependiendo de la so estensión:

Estensión de ficheru	Tipu de tresferencia
txt (testu)	ascii
html (páxina WEB)	ascii
doc (documentu)	binariu
ps (PostScript)	ascii
hqx (comprimíu)	ascii
Z (comprimíu)	binariu
ZIP (comprimíu)	binariu
ZOO (comprimíu)	binariu
Sit (comprimíu)	binariu
pit (comprimíu)	binariu
shar (comprimíu)	binariu
uu (comprimíu)	binariu
ARC (comprimíu)	binariu
tar (empaquetáu)	binariu

Na rede esisten diverses soluciones de software que desenvuelve esti tipu de teunoloxía, los más conocíos, son Filezilla (software llibre) y CuteFTP (shareware).

Comandos FTP

Comandu y argumentos	Aición que realiza
open sirvidor	Empecipia una conexón con un sirvidor FTP.
close o disconnect	Remata una conexón FTP ensin cerrar el programa veceru.
bye o quit	Remata una conexón FTP y la sesión de trabayu col programa veceru.
cd direutoriu	Camuda'l direutoriu de trabayu nel sirvidor.
delete ficheru	Borra un ficheru nel sirvidor
mdelete patrón	Borra múltiples ficheros basáu nun patrón que s'aplica al nome.
dir	Amuesa'l conteníu del direutoriu nel que tamos nel sirvidor.
get ficheru	Llogra un ficheru
noop No Operation	Comunícase-y al sirvidor que'l veceru ta en mou de non operación, el sirvidor usualmente respuende con un «ZZZ» y enfresca el contador de tiempu inactivu del usuariu.
mget ficheros	Llogra múltiples ficheros
hash	Activa la impresión de caráuteres a midida que se tresfieren ficheros, a manera de barra de progresu.
lcd direutoriu	Camuda'l direutoriu de trabayu local.
ls	Amuesa'l conteníu del direutoriu nel sirvidor.
prompt	Activa/desactiva la confirmación per parte del usuariu de la execución de comandos. Por casu al borrar múltiples ficheros.
put ficheru	Unvia un ficheru al direutoriu activu del sirvidor.
mput ficheros	Unvia múltiples ficheros.
pwd	Amuesa'l direutoriu activu nel sirvidor.
rename ficheru	Camuda'l nome a un ficheru nel sirvidor.
rmdir direutoriu	Esanicia un direutoriu nel sirvidor si esi direutoriu ta vacíu.
status	Amuesa l'estáu actual de la conexón.
bin o binary	Activa'l mou de tresferencia binariu.
ascii	Activa'l mou de tresferencia de testu ASCII.
!	Dexa salir a llinia de comandos temporalmente ensin cortar la conexón. Pa volver, teclear exit na llinia de comandos.
? nome de comandu	Amuesa la información relativa al comandu.
? o help	Amuesa una llista de los comandos disponibles.
append nome del ficheru	Continua una descarga que se cortó primeramente.
bell	Activa/desactiva la reproducción d'un soníu cuando terminó cualquier procesu de tresferencia de ficheros.
glob	Activa/desactiva la visualización de nomes llargos del nuesu ordenador.
literal	Con esta orde pueden executase comandos del sirvidor de forma remota. Pa saber los disponibles utilízase: literal help.
mkdir	Crea'l direutoriu indicáu de forma remota.
quote	Fai la mesma función que literal.
send nome del ficheru	Unvia'l ficheru indicáu al direutoriu activu del sirvidor.
user	Pa camudar el nuesu nome d'usuariu y contraseña ensin necesidá de salir de la sesión ftp.

Códigos de respuesta de FTP

De siguío amuésase un resume de la respuesta de los códigos FTP que pue devolver un sirvidor FTP. Estos códigos hanse normalizáu en RFC 959 pola IETF. El códigu de respuesta ye un valor de tres díxitos. El primer díxitu utilizar pa indicar una de trés posibles resultaos-l'ésitu, el fracasu o pa indicar un error o una respuesta incompleta:

2yz - rempuesta Éxitu
4yz o 5yz - Nun hai respuesta
1yz o 3yz - Un error o una respuesta incompleta

El segundu díxitu define la clas d'error:

x0z - Sintaxis. Estes respuestes referir a errores de sintaxis.
x1z - Información. Les respuestes a les solicitúes d'información.
x2z - Conexones. Respuestes en referencia al control y les conexones de datos.
x3z - Autenticación y contabilidá. Respuestes pal procesu d'entamu de sesión y los procedimientos contables.
x4z - Non definíu.
x5z - Sistema de ficheros. Estes respuestes tresmiten códigos d'estáu del sistema de ficheros del sirvidor.

El tercer díxitu del códigu de respuesta utilizar p'apurrir detalles adicionales pa caúna de les categoríes definíes pol segundu díxitu.^[4]

Conexón a un sirvidor FTP protexíu dende navegador

P'aniciar una sesión nun sirvidor FTP que rique una contraseña teclee l'URL d'esta forma:

ftp://<usuariu>:<contraseña>@<sirvidor ftp>/<url-ruta>

Onde <usuariu> ye'l nome d'usuariu, <sirvidor ftp> ye'l sirvidor FTP, <contraseña> ye la contraseña d'accesu, y <url-ruta> ye'l direutoriu onde empecipiamos sesión.

Exemplu: ftp://alumnu:alumnopass@ftp.example.com/public