El Cho Oyu (en nepalés: चोयु; tibetanu: ཇོ་བོ་དབུ་ཡWylie: jo bo dbu yag; ZWPY: Qowowuyag en: chinu: 卓奧友山, pinyin: Zhuó'àoyǒo Shān) ye'l sestu monte más altu de la Tierra, algamando los 8.201 msnm. Cho Oyu significa en tibetanu la Diosa Turquesa”. El monte ye la elevación más alta del macizu Khumbu, sector del Mahalangur Himalaya y ta asitiada aproximao a 20 km al oeste del monte Everest. El monte atópase allugada xusto na frontera ente Nepal y la rexón autónoma del Tíbet, en China.

Cho Oyu
monte
Situación
Estáu ensin costaBandera de Nepal Nepal
Rexón Región de desarrollo Este (es) Traducir
Zona Zona de Sagarmatha (es) Traducir
Cordal Mahalangur Himal
Montes Himalaya
Coordenaes 28°05′39″N 86°39′39″E / 28.0942°N 86.6608°E / 28.0942; 86.6608
Cho Oyu alcuéntrase en Nepal
Cho Oyu
Cho Oyu
Cho Oyu (Nepal)
Datos
Altitú 8188 m
Prominencia 2344 m
Cambiar los datos en Wikidata

Xusto a pocos quilómetros al oeste del Cho Oyu atópase la collada Nangpa La a una altitú de 5.716 msnm, un pasu ente montes que permanez xeláu mientres tol añu, pero que sirve pa coneutar el Tibet y Nepal, principalmente colos sherpes de la rexón de Khumbu. La collada dixebra esta última zona del sector Rolwaling del Himalaya.

Por cuenta de la proximidá del cume cola collada y les rimaes moderaes nesta ruta relativamente allegada dende va sieglos escontra'l noroeste, el Cho Oyu ta consideráu como'l ochomil más bono de xubir y ye un oxetivu habitual nes escursiones programaes polos guíes pa la esguilada de persones ensin cualificar como alpinistes que deseyen consiguir xubir a un ochomil.[1]

Historia de la so ascensión editar

La esguilada al Cho Oyu intentar por primer vegada en 1952, gracies a una espedición entamao y financiao pol Joint Himalayan Committee de Gran Bretaña, como preparación pa intentar l'ascensión al monte Everest al añu siguiente. La espedición foi dirixida por Eric Shipton ya incluyía Edmund Hillary y Tom Bourdillon ente los sos escaladores.[2]

Una incursión realizada por Hillary y George Lowe tuvo que detenese por cuenta de dificultaes téuniques y al peligru d'ábanos xusto nun cantil de xelu a una altitú de 6.650 m. Asina mesmu, noticies de la presencia de tropes chines a poca distancia de la frontera, influyó por que Shipton optara pola retirada del monte en cuenta de siguir intentando'l cume.[3]

El monte foi definitivamente esguilada per primer vegada'l 19 d'ochobre de 1954, al traviés de la cara noroeste por una espedición austriaca na cual consiguieron xubir al cume Herbert Tichy, Joseph Jochler y el sherpa Pasang Dawa Lama.[4]

El Cho Oyu foi'l quintu monte de más de 8.000 metros que foi esguilada na historia del alpinismu, dempués del Annapurna en xunu de 1950, del Everest en mayu de 1953, del Nanga Parbat en xunetu de 1953 y del K2 en xunetu de 1954.

Efemérides de les esguilaes editar

 
Vista del Cho Oyu dende Tingri.
  • 1952 Primer reconocencia de la cara noroccidental gracies, ente otros alpinistes, a Edmund Hillary dientro d'un equipu inglés.[4]
  • 1954 Primer ascensu al cume, na seronda, por un equipu d'esguilada austriacu ente quien llegaron al visu Joseph Jöchler, Herbert Tichy y el sherpa nepalés Pasang Dawa Lama.[4]
  • 1958 Segundu ascensu al cume por una espedición india, na cual participó nuevamente'l sherpa Pasang Dawa Lama, quien algamó'l visu per segunda vegada, anque desgraciadamente tamién se produció la primer muerte na historia de la esguilada d'esti ochomil.[4]
  • 1959 Cuatro miembros d'una espedición muerren por cuenta de un ábanu producíu por un ádene nuna espedición internacional femenina celebrada anguaño.[4]
  • 1964 Revesosu tercer ascensu al cume d'una espedición alemana, nunca demostráu, por cuenta de la ausencia de pruebes documentales que lo acrediten. Dos escaladores, A. Thurmayr y G. Huber, muerren d'escosamientu nel campu IV a 7.600 msnm.[4]
  • 1978 Edi Koblmüller y Alois Furtner, miembros d'una espedición austriaca, coronen el cume con ésitu per primer vegada al traviés de la desaxeradamente complexa y difícil cara sureste.[4]
  • 1982 L'alemán Reinhard Karl fina mientres un intentu pola cara sureste.
  • 1983 L'estraordinariu escalador italianu tirolés Reinhold Messner, primer home na historia en coronar los 14 ochomiles, consigue llegar al visu nel so cuartu intentu al cume,[4] acompañáu por Hans Kammerlander y Michael Dacher.
  • 1984 Primer espedición femenina con ésitu. Dina Štěrbová y Věra Komárková lleguen al visu.
  • 1985 El 12 de febreru, los polacos Maciej Berbeka y Maciej Pawlikowski consiguen el primer ascensu ivernizu al cume per una nuevu vía na cara sur (repitíu tres díes más tarde por Andrzej Heinrich y pol xenial Jerzy Kukuczka, líder del equipu). Esta vía ye repitida en 1993 por Jean-Christophe Lafaille en solitariu y ensin osíxenu.
  • 1988 Primer ascensión iverniza de la cara noroeste pol español Fernando Garrido.
  • 1994 El 13 de mayu, Carlos Carsolio escala hasta'l visu, llogrando l'ascensu nun tiempu récor dende'l campu base, coronando con ésitu'l cume en tan solo 18 hores y 45 minutos.[5]
  • 1994 Primer ascensu en solitariu al cume pela vía suroeste realizáu pol xaponés Yasushi Yamanoi.[6]
  • 2004 Segundu cume xubíu pol neozelandés Mark Inglis, toyíu de dambes piernes, usando les sos famoses prótesis artificiales.[7]
  • 2007 Segundu ascensu d'un equipu indiu lideráu por Abhilekh Singh Virdi.[8]
  • 2011 L'escalador holandés Ronald Naar muerre por una grave indisposición, posiblemente causada por un edema cerebral, a una altitú de 8.000 msnm.[9][10]

Vistes editar

 
Vista del Cho Oyu dende l'aire dende un avión sobrevolando l'Himalaya.
 Chomo LonzoMakaluEverestPandu TibetanuRíu RongChangtseGlaciar RongbukCara Norte del EverestGlaciar Rongbuk EsteCollada Norte na ruta norte del EverestLhotseNuptseCollada Sur, na ruta sur del EverestGyachung KangCho OyuFicheru:Himalaya annotated.jpg
Cho Oyu (derecha) – coles rutes d'ascensu al Everest peles cares norte y sur, tal como se ve dende la Estación Espacial Internacional. (Los nomes na semeya son enllaces a les correspondientes páxines de los cumes.)


Ver tamién editar

Referencies editar

Fuentes
  1. «Cho Oyu». Peakware.
  2. Barnett, Shaun (7 d'avientu de 2010), «Cho Oyu expedition team, 1952», Cho Oyu expedition team, 1952, http://www.teara.govt.nz/en/biographies/6h1/3/3 
  3. Hillary, páxs. 79-80
  4. 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 4,6 4,7 Everest News.com. «Cho Oyu History». Consultáu'l 12 d'abril de 2008.
  5. «Guest: Carlos Carsolio». Outside Online. Archiváu dende l'orixinal, el 13 d'agostu de 2007. Consultáu'l 15 de xineru de 2014.
  6. Griffin, Lindsay (11 d'ochobre de 2011). «Piolet d'Or Asia honours Urubko». The British Mountaineering Council. Consultáu'l 15 de xineru de 2014.
  7. Double amputee scales Mt Everest. BBC News. 16 de mayu de 2006. http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/south_asia/4774989.stm. Consultáu'l 17 de mayu de 2014. 
  8. «Timeline Climbing Of Cho Oyu». blogspot.com (xunu de 2011). Consultáu'l 15 de xineru de 2014.
  9. «Dutch Climber Ronald Naar dies on Cho Oyu». The Outside Blogue Dispatches. Outside Online (25 de mayu de 2011). Consultáu'l 15 de xineru de 2014.
  10. «Dutch mountaineer Ronald Naar dies during China climb». DutchNews.nl (23 de mayu de 2011). Consultáu'l 15 de xineru de 2014.

Literatura editar

  • Herbert Tichy, Cho Oyu - Gnade der Götter, (Vienna: Ullstein 1955)

Enllaces esternos editar