Nanga Parbat
El Nanga Parbat (lliteralmente, Monte Desnudu ; hindi: नंगा पर्बत ; urdú: ننگا پربت) ye'l novenu monte más altu del mundu con 8.125 msnm y el segundu más altu de Paquistán; ta asitiáu nel cordal del Himalaya. El so nome deriva del fechu de que ye un monte bien aislláu y separada del restu, polo que la zona cimera con nieves perpetues destaca notablemente nel paisaxe circundante.
| Nanga Parbat | |
|---|---|
| نانگا پربت (ur) | |
monte y cima (es)  | |
 | |
| Situación | |
| País |  Paquistán |
| Organización territorial | Gilgit-Baltistán |
| Cordal | Himalaya |
| Coordenaes | 35°14′21″N 74°35′24″E / 35.2392°N 74.59°E |
  Nanga Parbat Nanga Parbat (Paquistán) | |
| Datos | |
| Altitú | 8126 m |
| Prominencia | 4608 m |
| Fechos importantes | |
| Primer ascensu | 3 xunetu 1953 - Hermann Buhl |
| 2013 Nanga Parbat massacre (en) [[File:Noun Project label icon 1116097 cc mirror.svg | |
| 1934 Nanga Parbat Climbing Disaster (en) [[File:Noun Project label icon 1116097 cc mirror.svg | |
 | |
A lo llargo de la historia del alpinismu, l'ascensu al Nanga Parbat cobróse numberoses víctimes, hasta'l puntu de que foi llamada "el monte asesín" pola espedición que llogró en 1953 algamó con ésitu'l primer ascensu a la cume.
Debíu al casi constante mal tiempu nel iviernu, hasta l'añu 2016 foi, xunto al K2, l'únicu monte que nun fuera esguilada en temporada iverniza. El 26 de febreru de 2016 lleguen al visu, per primer vegada pel hibiernu, el himalayista español Alex Txikon y los sos compañeros, l'italianu Simone Moro y el paquistanín Ali 'Sadpara'.[1]
Descripción
editarEl Nanga Parbat ye l'ochomil más occidental del planeta; ta asitiáu na rexón de los Gilgit-Baltistán (antes Territorios del Norte), en Paquistán, al sur del ríu Indo. La diferencia d'altor col fondu del valle, distante namái 25 km, algama alredor de 7.000 metros. Tien un terrible relieve vertical sobre'l terrén llocal en toes direiciones. Na cara sur del Nanga Parbat atópase la paré más grande del planeta, la cara Rupal, que s'alza 4.600 metros dende la so base, siendo la prominencia más altu del mundu.
Dende'l puntu de vista xeolóxicu, el Nanga Parbat ta compuestu principalmente de granitu y de gneis.
El nucleu del Nanga Parbat ye una llarga cresta d'orientación suroeste-nordés. L'aresta ye una enorme masa de xelu y roca. Tien trés cares, la cara Diamir, la Rakhiot y la Rupal. La seición suroeste d'esta aresta principal conozse como la muralla Mazeno, y tien una serie de picos subsidiarios. Na otra direición, l'aresta principal arquiar escontra'l nordés nel picu Rakhiot (7.070 m). El llau sur/sureste del monte ta apoderáu pola maciza cara Rupal, enriba mentada. El llau norte/noroeste del monte, que da al Indo, ye más complexu: hai un resquiebru escontra la cara Diamir (oeste) y la Rakhiot (norte) por una llarga aresta. Esiste una serie de cumes subsidiarias, incluyendo'l Pico Norte (7.816 m) alredor de 3 km al norte del visu principal. Cerca de la base de la Cara Rupal hai un bellu llagu glacial llamáu Latbo, percima de la villa estacional de pastores del mesmu nome.
Historia
editar
Primeros intentos
editarLos intentos de xubir al Nanga Parbat empezaron bien llueu. En 1895 Albert Mummery empunxo una espedición al picu, y algamó casi 7.000 m na cara Diamir (Oeste), pero Mummery y dos compañeros Gurkha morrieron más tarde reconociendo la cara Rakhiot.
Nos años trenta, el Nanga Parbat convertir nel centru d'interés alemán nel Himalaya. Los montañeros alemanes yeren incapaces d'intentar l'Everest, pos namái los británicos teníen accesu al Tíbet. Primeramente los esfuercios alemanes centrar nel Kanchenjunga, nel que Paul Bauer lideró dos espediciones en 1930 y 1931, pero coles sos llargues crestes y cares inclinaes, Kanchenjunga yera más difícil que l'Everest y nenguna espedición consiguió faer grandes progresos. Sabíase que'l K2 yera entá más duru, y el so calter remotu significaba qu'inclusive llegar a la so base sería una gran empresa. El Nanga Parbat yera polo tanto'l monte más altu accesible a los alemanes que teníen dalguna posibilidá de xubir.[2]
La primer espedición alemana al Nanga Parbat foi liderada por Willy Merkl en 1932. Dacuando llamar espedición xermanu-americana, pos ente los ocho escaladores tuvieron Rand Herron, un estauxunidense, y Fritz Wiessner, quien se convertiría en ciudadanu estauxunidense al añu siguiente. Mientres l'equipu taba formáu por fuertes escaladores, nengún tenía esperiencia nel Himalaya, y un planiamientu erróneu (particularmente un númberu desaparente de porteadores), xunto col mal tiempu, torgó-yos llegar más allá del picu Rakhiot, algamáu por Peter Aschenbrenner y Herbert Kunigk, pero aun así establecieron la viabilidá d'una ruta al traviés del Picu Rakhiot y de l'aresta principal.[3]
Merkl lideró otra espedición en 1934, que tuvo meyor preparada y financiada col respaldu total del nuevu gobiernu nazi. De primeres de la espedición morrió Alfred Drexel, probablemente d'edema pulmonar por cuenta del altor.[4] Los escaladores tiroleses Peter Aschenbrenner y Erwin Schneider algamaron un altor envaloráu de 7.895 msnm el 6 de xunetu, pero viéronse obligaos a tornar por un empeoramientu del tiempu. El 7 de xunetu, con otros 14, quedaron atrapaos metanes una feroz nube a 7480 m. Na desesperada retirada que siguió, trés famosos montañeros alemanes, Uli Wieland, Willo Welzenbach y el mesmu Merkl, y seis sherpes morrieron d'escosamientu, esposición a los elementos contrarios y al mal d'altor, y otros más sufrieron severes congelación. El postreru sobreviviente qu'algamó la seguridá, Ang Tsering, facer habiendo pasáu siete díes batallando metanes la nube.[5] Díxose que'l desastre, "por pura y llarga agonía, nun tien paralelu nos añales del montañismo".[6]
En 1937, Karl Wien lideró otra espedición al monte, siguiendo la mesma ruta que les espediciones de Merkl. Progresóse, pero más amodo qu'antes por cuenta de la intensa nevada. En dalgún momentu alredor del 14 de xunu siete alemanes y nueve sherpas, qu'integraben casi tola espedición, taben nel Campu IV per debaxo del Picu Raikhot, cuando se vieron devasaos por un ádene. Los 16 homes morrieron al intre no que sigue siendo unu de los peores desastres asocedíu nun ochomil.[7]
Los alemanes volvieron en 1938, empuestos por Paul Bauer, pero la espedición sufrió mal tiempu, y Bauer, consciente de los desastres previos, ordenó tornar antes d'algamar la Silver Saddle.[8] Al añu siguiente, un pequeñu grupu de cuatro homes, ente los que taba Heinrich Harrer, esploró la cara Diamir cola pretensión d'atopar una ruta más fácil. Concluyeron que la cara yera una ruta vidable, pero la Segunda Guerra Mundial españó y los cuatro homes fueron internaos na India.[9] La fuxida de Harrer y los sos posteriores viaxes convertir na tema del so llibru Siete años nel Tíbet.
Primer ascensión
editar
El Nanga Parbat foi esguiláu a la fin per primer vegada'l 3 de xunetu de 1953 pol austriacu Hermann Buhl, quien formaba parte d'un equipu xermanu-austriacu. La espedición foi entamada pol mediohermanu de Willy Merkl, Karl Herrligkoffer, de Múnich, ente que'l líder de la espedición foi Peter Aschenbrenner d'Innsbruck (Austria), quien participara nos intentos de 1932 y 1934. Aquel día, 31 persones morrieren yá nel monte.[10]
Buhl foi l'únicu alpinista de la espedición que llogró coronar el visu. L'emburrie final escontra'l cume foi dramáticu: Buhl siguió solo, dempués de que los sos compañeros tornaren, y llegó a les 7 de la tarde; l'ascensión foi más dura y llevólu más tiempu de lo qu'él esperaba. El so descensu ralentizóse cuando perdió un crampón. Atrapáu na escuridá, viose obligáu a vivaquear nuna estrecha cornisa, sosteniendo un pequeñu agarre con una mano. Escosu, apigazó dacuando, pero consiguió caltener l'equilibriu. Tamién foi bien afortunáu por tener una nueche sele y nun se vio sometíu a los vientos xelaos habituales na zona. Finalmente algamó'l campamentu más altu a les 7 de la tarde del día siguiente, 40 hores dempués de salir.[11] Buhl convirtióse asina nel primer montañeru en faer una primer ascensión d'un ochomil en solitariu y ensin ayuda d'osíxenu.
Posteriores intentos y ascensos
editarEl segundu ascensu al Nanga Parbat foi al traviés de la cara Diamir, en 1962, polos alemanes Toni Kinshofer, S. Löw y A. Mannhardt. La ruta ye güei la "vía normal" al monte. La ruta Kinshofer nun xube pel mediu de la cara Diamir, que ta espuesta a ádenes constantes de los avolumaos glaciares colgantes. En llugar d'ello, xube un costazu nel llau esquierdu de la cara.
En 1970 los hermanos Günther y Reinhold Messner algamaron el cume al traviés d'una ruta direuta na difícil y enorme cara Rupal. Foi'l tercer ascensu al monte. El so descensu foi épicu: fueron incapaces de baxar pol mesmu llugar pol que xubieren y, en llugar d'ello, fixeron la primer travesía del monte, baxando pola cara Diamir. Desafortunadamente, Günther morrió por cuenta de un ádene nel Diamir. El rellatu que Messner fixo d'esti incidente foi revesosu y asombra el so llogru. En 2005 los restos de Günther atópase na mesma cara del monte onde finó.
En 1971, Ivan Fiala y Michael Orolin fixeron cume nel Nanga Parbat al traviés de la ruta de Buhl de 1953 ente qu'otros miembros de la espedición xubieron el picu sureste (7.600 m) percima de Silbersattel y la antecima (7.850 m) sobre'l resquiebru Bazhin.
En 1978, Reinhold Messner tornó a la cara Diamir y llogró'l primer ascensu d'un ochomil dafechu en solitariu percima del campamentu base.
En 1984, la francesa Lilliane Barrard convertir na primer muyer que xubió'l Nanga Parbat, xunto col so home Maurice Barrard.
En 1985, los polacos Jerzy Kukuczka, Zygmunt Heinrich, Slawomir Lobodzinski y el mexicanu Carlos Carsolio xubieron llinia enriba a lo llargo de la pilastra sureste (o espolón polacu) a mano derecha de la cara Rupal, algamando'l cume'l 13 de xunetu. Yera'l 9º ochomil de Kukuczka.[12] Tamién en 1985, un equipu femenín polacu xubió'l picu pela ruta alemana de la cara Diamir de 1962. Wanda Rutkiewicz, Krystyna Palmowska y Anna Czerwinska fixeron cume'l 15 de xunetu.[12]
El "modernu" superalpinismo llegó al Nanga Parbat en 1988 con unu o dos intentos infructuosos na cara Rupal por Barry Blanchard, Mark Twight, Ward Robinson y Kevin Doyle.[13] El branu de 2005 vio resurdir los intentos en estilu alpín, llixeros de pesu, na cara Rupal.
N'agostu de 2005, helicópteros militares pakistaníes rescataron al conocíu montañeru eslovenu Tomaž Humar, que permaneció atrapáu debaxo d'una estrecha cornisa de xelu a 5.900 m mientres seis díes. Créese que ye unu de los pocos rescates con ésitu llevaos a cabu a tal altitú.[14]
En setiembre de 2005, Vince Anderson y Steve House fixeron un ascensu desaxeradamente llixeru y n'estilu alpín, nel cual invirtieron 8 díes, per una vía nueva y direuta nel visu, lo que-yos dio grandes allabancies na comunidá montañera y el Piolé d'Or esi mesmu añu.[15]
El 17 ó 18 de xunetu de 2006, José Antonio Delgado Sucre, un escalador d'élite de gran altor de Venezuela, morrió unos díes dempués de llegar al cume, onde foi atrapáu pol mal tiempu mientres seis díes y foi incapaz de baxar. Foi l'únicu escalador venezolanu, y unu de los pocos hispanoamericanos, n'algamar el cume de cinco ochomiles,[16] si salvamos a Carlos Carsolio y Iván Vallina, dambos col récor de los 14 ochomiles conquistaos. Parte de la espedición y de los esfuercios de rescate nel campamentu base fueron captaos en videu, pos José Antonio Delgado Sucre yera protagonista d'un pilotu pa una serie de televisión de montañismo.[16] Explorart Films, la compañía productora, más tarde desenvolvió'l proyeutu nuna película documental llamada Más allá del Cume, que foi programada pa llanzase en Suramérica en xineru de 2008.[17]
L'alpinista d'élite italianu Karl Unterkirchen, posesor del récor Guinness por ser el primer alpinista qu'esguiló los dos montes más altos del mundu, el monte Everest y el K2, na mesma temporada, ensin l'usu suplementariu d'osíxenu, y que más tarde repitió esta fazaña ente'l 24 de mayu y el 26 de xunetu de 2006, imponiendo un récor de 63 díes, atayó trágicamente la so carrera'l 15 de xunetu de 2008, cuando cayó nun resquiebru mientres una tentativa d'abrir una nueva ruta d'ascensu nel Nanga Parbat, con Walter Nones y Simon Kehrer. Na última entrada del blogue que Unterkircher escribía sobre la so espedición, escrita dos díes antes de la so fatal cayida, dicía: «Lo que más m'asusta son les plaques de xelu. Cuelguen perdayures nesti monte y lleven sieglos asustando a la xente del valle, por eso sienten un gran respetu pel monte. Dende embaxo, l'ascensu paez difícil, bien difícil, eso confundir y fai que me sienta abondo escépticu con al respective de la espedición. ¡Ye una misión peligrosa! Probablemente vamos atacar el monte como soldaos nuna guerra, pero en cuenta de armes vamos llevar crampones y piolés». "Karl Unterkircher foi la nueva estrella del alpinismu", comentó Reinhold Messner cuando s'enteró de la traxedia.[18] Unterkircher morrió, pero Simon Kehrer y Walter Nones fueron rescataos con ésitu por un grupu paquistanín dempués de munchos esfuercios.[19]
El 12 de xunetu de 2009, dempués d'algamar el cume del Nanga Parbat, l'alpinista surcoreana Go La mio-Young cayó d'un cantil nel descensu con mal tiempu, na so carrera por ser la primer muyer en xubir los 14 ochomiles.[20]
Ataque estremista
editarEl 23 de xunu de 2013, militantes estremistes con uniformes de policía, dispararon y mataron a diez montañeros estranxeros y a un guía paquistanín nel Campu Base. Otru montañeru estranxeru foi mancáu. Responsabilizar del ataque a una caña llocal de los Talibán.[21][22][23]
Intentos d'esguilada ivernizu
editarHasta 2014, un total de 22 espediciones trataron d'algamar el cume ensin ésitu nesa estación del añu. D'eses 22 espediciones, once fueron equipos lideraos por alpinistes polacos, los meyores especialistes n'esguilada ivernizu en tolos ochomiles. Finalmente, el 26 de febreru de 2016 pudo ser algamáu'l visu en plena temporada iverniza.
Espediciones ivernices:
- Ente xineru y febreru de 2013, Joël Wischnewski intentó esguilar en solitariu y n'estilu alpín la cara Rupal. Dióse-y por perdíu dempués del 6 de febreru, hasta que'l so cuerpu foi atopáu muncho más tarde, probablemente cutíu por un ádene provocáu por un desprendimientu glaciar.
- Ente xineru y febreru de 2014, Simone Moro intentó nuevamente la esguilada iverniza al monte, pero nun llogró l'ésitu esperáu por cuenta de les pésimes condiciones meteorolóxiques na zona, una constante del Nanga Parbat mientres tol añu, que s'acentúa mientres los meses ivernizos, por cuenta de les nubes constantes, les nevaes y baxes temperatures, que pueden algamar los -40 ℃ o -50 ℃.
- En xineru de 2015 l'alpinista polacu Tomasz Mackiewicz xunto cola alpinista francesa Elisabeth Revol algamaron los 7800 metros quedándose a escasos 300 metros del cume (el mayor altor alcanzáu nel Nanga Parbat pel hibiernu) el polacu cayó nun resquiebru mientres el descensu y foi rescatáu pola so compañeru francesa teniendo que siguir el descensu coles costielles rotes y col barruntu de tener un pulmón furáu.
- En marzu de 2015, un grupu formáu pol alpinista español Alex Txikon, l'italianu Danielle Nardi y el paquistanín Alí "Sadpara" algamaron ente 7830 y 7850 metros, según cita nuna recién entrevista'l mesmu Alex (hai discutiniu alrodiu del altor exactu alcanzada, que continua analizándose estudiando les fotografíes realizaes dende'l Campu Base) y quedáronse a escasos metros del cume cuando, teniendo tou al so favor y nel so primer intentu, equivocaron la ruta d'ascensu final yá na zona del trapeciu del visu y, darréu, arrenunciaron a cualesquier nueva tentativa por causa de un principiu de mal d'altor sufiertu por Ali "Sadpara", que podría agravase de forma irreversible nel casu de que nun baxaren.
- El 26 de febreru de 2016, el grupu formáu por Ali Sadpara (Paquistán), Alex Txikon (España) y Simone Moro (Italia), consiguen el primer visu ivernizu de la hestoria nel Nanga Parbat dempués d'una dura llucha final colos corredores especialmente xelaos y espuestos, con temperatures qu'algamaron los -50 ℃.[24]
Siniestralidá
editarDempués del Annapurna, el Nanga Parbat atropa la segunda mayor siniestralidá de tolos ochomiles na hestoria del alpinismu, precediendo inclusive la mala reputación del K2. Fueron innumberables los accidentes y fallecimientos producíos nel monte, debíu fundamentalmente al mal tiempu característicu de la zona y a los constantes ádenes que barren les sos inmenses parés. Piénsese qu'antes de la primer ascensión con ésitu, yá morrieren tratando d'algamar el visu o esplorando la so redoma un total de 31 alpinistes y esploradores.
Películes
editar- Nanga Parbat (1953) Documental sobre'l primer ascensu, realizáu pola mesma espedición. (Ficha en IMDb)
- Nanga Parbat (2010) Una película de Joseph Vilsmaier sobre la tráxica espedición polos dos hermanos Messner nel añu 1970, na que morrió l'hermanu pequeñu de Reinhold Messner, Günther.[25]
- Beyond Summit (2008) ("Más allá del cume") Una película venezolana empobinada por Juan Carlos López-Durán onde rellata al traviés d'una mirada íntima, cruda y apasionada, a un ascensu atanante per espectaculares montes del mundu del escalador venezolanu José Antonio Delgado Sucre, quien perdió la vida dempués d'algamar el cume del Nanga Parbat, a más d'ocho mil metros d'altitú, quedando atrapáu por una feroz nube mientres el descensu.[26]
Fuentes de consulta
editar- Herrligkoffer, Karl M., Nanga Parbat. Elek Books, 1954.
- Irving, R. L. G., Ten Great Mountains (Londres, J. M. Dent & Sons, 1940)
- Ahmed Hasan Dani, Chilas: The City of Nanga Parvat (Dyamar). 1983. ASIN B0000CQDB2
- Alpenvereinskarte "Nanga Parbat", 1:50,000, Deutsche Himalaya Expedition 1934.
- Andy Fanshawe and Stephen Venables, Himalaya Alpine-Style, Hodder and Stoughton, 1995.
- Audrey Salkeld (editor), World Mountaineering, Bulfinch, 1998.
- American Alpine Journal
- Himalayan Index
- DEM files for the Himalaya (Corrected versions of SRTM data)
- Guardian International story on Gunther Messner
- Climbing magacín, abril de 2006.
- Buhl, Herman (1956). Nanga Parbat Pilgrimage. Londres: Hodder and Stoughton. ISBN 0-340-26498-5.
- Messner, Reinhold, Solo Nanga Parbat, Londres, Kale and Ward, 1980, ISBN 0-7182-1250-9 (Britain), ISBN 0-19-520196-5 (USA)
Picos cercanos
editarReferencies
editar- ↑ deportes/20160226/4025131513/alpinismu-nanga-parbat.html Cima histórica nel Nanga Parbat. https://www.lavanguardia.com/deportes/otros deportes/20160226/4025131513/alpinismu-nanga-parbat.html. Consultáu'l 26 de febreru de 2016.
- ↑ Neale, Jonathan (2002). Tigers of the Snow. St Martin's Press, páx. 63–64. ISBN 0312266235.
- ↑ Mason, Kenneth (1955). Abode of the Snow. Rupert Hart-Davis, páx. 226–228.Reprinted 1987 by Diadem Books, ISBN 978-0-906371-91-6
- ↑ Neale, páxs.123-130
- ↑ Mason páxs. 230-233
- ↑ Simpson, Joe (1997). Dark Shadows Falling. Londres: Jonathan Cape, páx. 196–197. ISBN 0224043684.
- ↑ Neale, páxs.212-213
- ↑ Mason páxs.236-237
- ↑ Mason páxs.238-239
- ↑ Esta cifra inclúi dos montañeros británicos que sumieron na parte baxa del monte n'avientu de 1950. Estos taben estudiando les condiciones nel glaciar Rakhoit, non intentáu siquier faer cume. Vease Mason p.306.
- ↑ Sale, Richard; Cleare, John (2000). Climbing the World's 14 Highest Mountains: The History of the 8,000-Meter Peaks. Seattle: Mountaineers Books, páx. 72–73. ISBN 978-0898867275.
- ↑ 12,0 12,1 «Basecamp», Climbing Magacín (93), December 1995, ISSN 0045-7159
- ↑ Twight, Mark (2001). Kiss or kill: confessions of a serial climber. Seattle WA, USA: The Mountaineers Books. ISBN 0-89886-887-4.
- ↑ «Climber rescued from major peak». BBC News (10 d'agostu de 2005). Consultáu'l 22 d'abril de 2008.
- ↑ Alpinist 15 on the Anderson/House ascent
- ↑ 16,0 16,1 «NANGA PARBAT 2006». Archiváu dende l'orixinal, el 2017-07-07.
- ↑ «Mas Alla del Cume - Beyond the Summit». Archiváu dende l'orixinal, el 2014-05-17.
- ↑ http://www.guinnessworldrecords.com/es/top100_epic.aspx
- ↑ Star' climber dies in Himalayas. Ansa. 16 de xunetu de 2008. http://www.ansa.it/site/notizie/awnplus/english/news/2008-07-16_116252496.html. Consultáu'l 17 de xunetu de 2008.
- ↑ mio-sun-dies-after-fall-on-nanga-parbat.htm Korean Alpinist Go El mio-sun Dies After Fall on Nanga Parbat (About.com)
- ↑ «Pakistan Gunmen Kill 11 Foreign Mountain Climbers Preparing Nanga Parbat Ascent» (23 de xunu de 2013). Consultáu'l 23 de xunu de 2013.
- ↑ «Massacre at Nanga Parbat Diamir BC - Terrorists Kill 10». Altitude Pakistan (23 de xunu de 2013). Consultáu'l 23 de xunu de 2013.
- ↑ «campu-base-del-nanga-parbat 11 alpinistes asesinaos nel campu base del Nanga Parbat». Desnivel.com (23 de xunu de 2013). Consultáu'l 23 de xunu de 2013.
- ↑ «Primer conquista iverniza del Nanga Parbat» (28 de febreru de 2016).
- ↑ «Official filme website». Archiváu dende l'orixinal, el 2014-05-20.
- ↑ «Official filme website». Archiváu dende l'orixinal, el 2011-01-19.
Enllaces esternos
editar
Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Nanga Parbat.- Nanga Parbat on Peakware
- Nanga Parbat on summitpost.org
- Nanga Parbat on Himalaya-Info.org (German)
- A mountain list ranked by local relief and steepness showing Nanga Parbat as the World #1
- A Quick approach through lovely meadows leads to the base camp of NANGA PARBAT's enormous RUPAL face
- Pictures of the Rupal Facce taken by Joël Wischnewski in 2013 Archiváu 2014-08-11 en Wayback Machine
Datos: Q130736- Multimedia: Nanga Parbat
