Eudoxo de Cnido
Eudoxo de Cnido (en griegu Εὔδοξος ὁ Κνίδιος [Eúdoxos ho Knídios]; Cnido, actual Turquía, c. 390 e.C. -c. 337 e.C. ) foi un filósofu, astrónomu, matemáticu y médicu de l'Antigua Grecia, pupilu de Platón. Nada de la so obra llegó a los nuesos díes; toles referencies coles que cuntamos provienen de fontes secundaries, como'l poema d'Arato sobre astronomía.
Eudoxo de Cnido | |
|---|---|
| Vida | |
| Nacimientu |
Cnido (es)  , circa 408 de edC[1] |
| Nacionalidá | Hexápolis dórica |
| Muerte |
Cnido (es) , 355 de edC[1] (52/53 años) |
| Estudios | |
| Llingües falaes | griegu antiguu |
| Alumnu de |
Arquites Filistión de Locros (es) Platón |
| Profesor de |
Menecmo (es) Deinostratos Chrysippos de Knidos (es) Callippus |
| Oficiu | matemáticu, escritor, filósofu, xeógrafu |
 | |
Eudoxo foi'l primeru en plantegar un modelu planetariu basáu nun modelu matemáticu, polo que se-y considera'l padre de l'astronomía matemática.[2]
Biografía
editarEudoxo nació en Cnido, quiciabes nel añu 408 e.C. , anque otros autores treslladar 8 años hasta 400 e.C. o 18 hasta 390 e.C. Probablemente nació nuna familia rellacionada cola medicina, una y bones esos fueron los sos primeros estudios, baxu tutelar de Filisto, y exerció l'oficiu mientres dellos años.[3] Aprendió tamién matemátiques d'Arquitas. En Atenes allegó a l'Academia de Platón y darréu, encamentáu pol rei Agesilao II al faraón Nectanebo I, estudió astronomía en Heliópolis mientres más d'un añu.[4]
A la so vuelta, fundó en Cícico una escuela de filosofía, matemátiques y astronomía; tamién enseñó n'otres ciudaes del Asia Menor. De nuevu n'Atenes, sobre l'añu 368 e.C. , volvió tomar contautu con Platón y figuró como unu de los miembros más brillosos de l'Academia. La so rellación con Platón ye unu de los puntos más comentaos de la so biografía y la naturaleza de dicha rellación nun ye clara: según Diógenes Laercio, Platón recibir hostilmente, celosu de la so popularidá; Plutarcu afirma que resabiaba de les idees matemátiques de Eudoxo. Otres fontes, sicasí, afirmen que la rellación foi cordial y Eudoxo siguió les orientaciones de Platón.[4] Alredor del añu 350 e.C. , Eudoxo retornó a Cnido, onde acababa d'instaurase un réxime democráticu y encargóse-y redactar la nueva constitución.[3]
Filóstrato incluyir nel Llibru I de la so obra Vides de los Sofistes en razón del ornatu del so llinguaxe y la so facilidá pa la improvisación. Eudoxo morrió na so ciudá natal nel añu 355 e.C. (nel 347 e.C. si consideramos la nacencia nel 400 e.C. , en 337 e.C. si considerar en 390 e.C. ).
Llabor n'astronomía
editarLa so fama n'astronomía matemática deber a la invención de la esfera celeste y a les sos precoces aportaciones pa entender el movimientu de los planetes, que recreó construyendo un modelu d'esferes homocéntricas que representaben les estrelles fixes, la Tierra, los planetes conocíos, el Sol y la Lluna, y estremó la esfera celeste en graos de llatitú y llargor.
El so modelu cosmolóxicu afirmaba que la Tierra yera'l centru del universu y el restu de cuerpos celestes arrodiar afitaos a un total de ventisiete esferes[5] aconceyaes en siete grupos. Nesti modelu basóse Aristóteles pa desenvolver el so propiu modelu cosmolóxicu.[6] Hai referencies a esplicaciones sos cícliques de los fenómenos naturales de la Tierra, en Pliniu'l Vieyu.[7]
Pa esplicar les retrogradaciones que se reparaben nel movimientu de los planetes (aparentemente, vistos dende la Tierra, reculen na so órbita), Eudoxo introdució la hipopede o lemniscata esférica, que ye resultáu de la combinación del movimientu de los dos esferes más internes del so modelu. Sobre esta figura rotaría cada cuerpu celeste en correspondencia cola so periodu sinódico. Pela so parte, el tiempu de rotación sobre la esfera en que s'atopa correspuende al so periodu sideral.[8]
Llabor en matemátiques
editarFoi discípulu d'Arquitas de Tarento. El so trabayu sobre la teoría de la proporcionalidad denota una amplia comprensión de los númberos y dexa el tratamientu de les cantidaes continues, non namái de los númberos enteros o númberos racionales. Cuando nesta teoría foi resucitada por Tartaglia y otros estudiosos nel sieglu XVI, convertir na base de cuantitatives obres de ciencies mientres un sieglu, hasta que foi sustituyida polos métodos alxebraicos de Descartes. A él debe'l métodu de exhausción - que puede ser consideráu'l llogru más destacáu de la matemática antigua- y, amás, la teoría xeneral de de les magnitúes xeométriques.[9]
Eudoxo demostró que'l volume d'una pirámide ye la tercer parte del d'un prisma de la so mesma base y altor; y que'l volume d'un conu ye la tercer parte del d'un cilindru de la so mesma base y altor, teoremas yá albidraos por Demócrito.[8] Pa demostralo ellaboró'l llamáu métodu refechu,[10] antecedente del cálculo integral,[3] pa calcular árees y volúmenes. El métodu foi utilizáu magistralmente por Arquímedes. El trabayu de dambos como precursores del cálculu foi namái superáu en sofisticación y rigor matemático por Newton y Leibniz.
Una curva alxebraica lleva'l so nome, la campila de Eudoxo:
Reconocencies
editar- El cráter llunar Eudoxus lleva esti nome na so memoria.
- El cráter marcianu Eudoxus tamién conmemora'l so nome.
Ver tamién
editarReferencies
editar- ↑ 1,0 1,1 Afirmao en: A Short History of Astronomy. Autor: Arthur Berry. Editorial: John Murray. Llingua de la obra o nome: inglés británicu. Data d'espublización: 1898.
- ↑ Centru Virtual de Divulgación de les Matemátiques, páxina desenvuelta pola Comisión de Divulgación de la Real Sociedá Matemática Española.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Eudoxo de Cnido y les esferes en Astromía.com
- ↑ 4,0 4,1 Eudoxo de Cnido, p. 2/3 Archiváu 2011-11-26 en Wayback Machine. Centru Virtual de Divulgación de les Matemátiques, páxina desenvuelta pola Comisión de Divulgación de la Real Sociedá Matemática Española.
- ↑ Eudoxio de Cnido L'astronomía helénica, na Web de l'Asociación Larense d'Astronomía.
- ↑ Aristóteles: Filosofía y Tierra redonda en Astromía.com
- ↑ Pliniu'l Vieyu - Historia Naturalis Llibru II, 130.
- ↑ 8,0 8,1 Eudoxo de Cnido, p. 3/3 Archiváu 2011-11-26 en Wayback Machine. Centru Virtual de Divulgación de les Matemátiques, páxina desenvuelta pola Comisión de Divulgación de la Real Sociedá Matemática Española.
- ↑ I.M. Yaglom. La matemática nel mundu real ISBN 978-5-396-00062-9 distribuyíu por Hayka llibros dende Sevilla, España
- ↑ Ruiz, Ángel. Eudoxo. Xeometríes non eucladianas. Capítulu I: una introducción. Na Antigüedá griega
Enllaces esternos
editar- Diógenes Laercio: Vides, opiniones y sentencies de los filósofos más pernomaos; VIII, 86 - 91: Eudoxo.
- Leptine: Didascalia celeste o L'arte de Eudoxo.
Datos: Q185150
Multimedia: Eudoxus of Cnidus
