Fueu griego

El fueu griego yera una arma basada nuna sustancia incendiario utilizada pol Imperiu bizantín. Foi creáu nel sieglu VI, anque'l so mayor usu y espardimientu dar tres les primeres cruzaes (sieglu XIII), como arma naval.

Usu del fueu griego, ilustración d'una crónica bizantina.

Sicasí, el mesmu términu «fueu griego» yá fuera emplegáu pa una arma distinta, basada nel reflexu de la lluz solar, nel sieglu II e.C.

El "fueu griego" de Arquímedes

El términu "fueu griego" foi utilizáu primeramente pa describir un arma dafechu distinta, tamién d'usu marítimu. Nel añu 214 e.C., l'exércitu romanu al mandu de Marcu Claudio Marcelo presentóse ante la ciudá griega de Siracusa, empecipiando l'asediu de la mesma. La flota romana garantizaba a Marcu Claudio Marcelo el dominiu del mar, pero los ataques per tierra nun teníen demasiao ésitu. Arquímedes, el famosu inventor griegu de la ciudá de Siracusa probó numberosos aparatos de defensa, tales como esti "fueu griego", que destruyó parte de la flota romana, mientres refugaben los ataques per tierra. Marcu Claudio Marcelo tuvo qu'abandonar l'asediu y establecer el bloquéu. En 213 e.C., los aliaos cartaxineses pudieron romper per mar, el bloquéu de la ciudá de Siracusa, y lleva-yos suministros a los sitiaos griegos. En 212 e.C., Siracusa foi finalmente tomada polos romanos, y el mesmu Arquímedes morrió asesináu por un soldáu romanu.

El fueu griego de Calínico

L'amiestu foi inventada supuestamente por un refuxáu cristianu siriu llamáu Calínico, orixinariu d'Heliópolis. Dellos autores piensen que Calínico recibió'l secretu del fueu griego de los alquimistas d'Alexandría. Llanzaba un remexu de fluyíu encesu y podía emplegase tanto en tierra como nel mar, anque preferentemente nel mar.

Los bizantinos del sieglu VI emplegaben la sustancia incendiario con frecuencia en batalles navales, yá que yera por demás eficaz al siguir amburando inclusive dempués de cayer a l'agua. El mesmu representaba una ventaya teunolóxica, y foi responsable de delles importantes victories militares bizantines, especialmente la salvación de Bizanciu en dos asedios musulmanes, colo qu'aseguró la continuidá del Imperiu, constituyendo asina un frenu a les intenciones expansionistas del Islam, y evitando la posible conquista de la Europa Occidental dende l'este. La impresión que'l fueu griego produció nos cruzaos foi de tal magnitú que'l nome pasó a ser utilizáu pa tou tipu d'arma incendiaria, incluyíes les usaes polos árabes, chinos y mongoles. Sicasí, yeren fórmules distintes de la bizantina, que yera un secretu d'Estáu guardáu en forma celosa, que la so composición tresmanar. Poro, los sos ingredientes son motivu de gran alderique. Propunxéronse dalgunos de los siguientes ingredientes: petroleu, cal viva, azufre y salitre. Lo qu'estremó a los bizantinos nel usu d'amiestos incendiarios foi l'usu de sifones presurizaos pa llanzar el líquidu al enemigu.

Magar el términu "fueu griego" tien un usu xeneral dende les cruzaes, nes fontes bizantines orixinales recibe diversos nomes, tales como "fueu marino" (en griegu: πῦρ θαλάσσιον), "fueu romano" (πῦρ ῤωμαϊκὸν), "fueu de guerra" (πολεμικὸν πῦρ), "fueu líquido" (ὑγρόν πῦρ) o "fueu procesáu" (πῦρ σκευαστὸν). N'Aragón tres les primeres cruzaes, foi guardáu'l fueu griego en recipientes de cerámica y usáu como proyeutiles d'artillería, recibiendo'l nome de "magranas compuestes".

Funcionamientu

El poder de l'arma venía non yá del fechu de qu'amburaba en contautu cola agua, sinón de qu'inclusive amburaba debaxo d'ella. Nes batalles navales yera por ello una arma de gran eficacia, causando grandes estroces materiales y personales, y estendiendo, amás, la llerza ente l'enemigu: al mieu a morrer amburando xuníase, amás, la medrana supersticiosa qu'esta arma infundía a munchos soldaos, yá que creíen qu'una llapada que se volvía entá más intensa na agua tenía que ser productu de la bruxería.

El motivu pol que se desconoz la so composición ye bien simple: la marina bizantina de l'Alta Edá Media yera, con muncho, la dueña del Mediterraneu oriental, y na posesión del fueu griego taba una de les claves de la so superioridá, de manera que esta arma considerábase secreta.

Na cultura popular

Na novela El postreru Catón de la escritora alicantina Matilde Asensi, los protagonistes, nuna prueba que tienen de superar, faen usu del fueu griego colos ingredientes necesarios pa la so fabricación.

Na serie de noveles Cantar de xelu y fueu de George R. R. Martin, ambientadas nun mundu altamente medieval y ficticiu, apaez un tipu de fueu basáu nel fueu griego, anque d'un color verdosu, denomináu fueu valyrio (en referencia a un imperiu antiguu superior, el Feudu Franco de Valyria), que al igual que na defensa de Constantinopla y del Estuariu Cuernu d'Oru nel sieglu X, ye usáu polos Lannister na defensa de Desembarcu del Rei y del estuariu del ríu Aguasnegras frente al exércitu de Stannis Baratheon.

Na película Timeline, basada na novela Rescate nel tiempu de Michael Crichton, los protagonistes preparen fueu griego.

Na saga de llibros de Percy Jackson y los dioses del Olimpo como na de Los héroes del Olimpo, escrita por Rick Riordan, los protagonistes utilicen el fueu griego como arma contra bisarmes de la Mitoloxía griega.

Tamién apaez na novela "El Lleón de San Marcos" (2005) de Thomas Quinn, que'l so redolada ye tomar de Constantinopla en 1453. Coles mesmes, na serie de noveles L'exércitu negru de Santiago García-Clairac ambientada tantu nun mundu medieval como modernu, apaez el fueu griego utilizáu polos bruxos siguidores de Demónicus.

Dellos videoxuegos d'estratexa faen usu d'esti elementu: en Assassin's Creed: Revelations el protagonista, Ezio Auditore, emplegar pa quemar un puertu de Constantinopla; en Age of Empires II: The Age of Kings y Ikariam delles flotes utilicen fueu griego; en Medieval II: Total War hai una unidá de llanzadores de fueu griego y un barcu de fueu griego del imperiu bizantín; en Total Conquest puede adquirise un mestranzu llamáu fueu griego; en Age of Empires: Castle Siege pueden usase les torres flamíxeres que disparen fueu griego; en Age of Mythology: The Titans, los Atlantes pueden utilizar la unidá "Sifón de fueu" o "Brulotes" (Naval) utilicen el fueu griego. Nel videoxuegu Rise of the Tomb Raider, la protagonista Lara Croft puede disparar fleches de fueu griego que ye d'un color azul-verdosu. En Vampire: The Masquerade - Redemption apaecen botelles de fueu griego pudiendo ser usaes como armes refundizes.

Bibliografía

• «Chemical Warfare in the Middle Ages: Kallinikos' "Prepared Fire"», Journal of Chemical Education (Chicago) 
• «Fireproofing of War Machines, Ships and Garments», Proc. TROPIS VI - 6th International Symposium on Ship Construction in Antiquity, Lamia 1996, ISSN 1105-7947 
• The Alexiad, Routledge, Kegan, Paul, http://www.fordham.edu/halsall/basis/AnnaComnena-Alexiad.html 
• Throwing Fire: Projectile Technology Through History, Cambridge University Press, ISBN 9780521791588 
• «The Secret Weapon of Byzantium», Byzantinische Zeitschrift 66 
• «Naphtha Goes To War», More Studies in Early Petroleum History 1860-1880, Y.J. BRILL 
• «A Possible Solution to the Problem of Greek Fire», Byzantinische Zeitschrift 70, doi:10.1515/byzs.1977.70.1.91 
• «"Greek fire" revisited: recent and current research», Byzantine Style, Religion and Civilization: In Honour of Sir Steven Runciman, Cambridge University Press, ISBN 9780521834452 
• The historical background of chemistry, Courier Dover Publications, ISBN 9780486610535 
• Medieval Warfare Source Book: Christian Europe and its Neighbours, Brockhampton Press, ISBN 1860198619 
• A History of Greek Fire and Gunpowder, Johns Hopkins University Press, ISBN 0-8018-5954-9, https://books.google.com/books?id=30IJLnwpc8EC 
• «Über das 'Griechische Feuer'. Die Analyse eines spätantiken Waffensystems», Antike Welt 17 (2) 
• «Byzantium and the Sea: Byzantine Fleets and the History of the Empire in the Age of the Macedonian Emperors, c. 900–1025 CE», War at Sea in the Middle Ages and the Renaissance, Boydell Press, ISBN 0851159036 
• The Age of the ΔΡΟΜΩΝ: The Byzantine Navy ca. 500–1204, Brill Academic Publishers, ISBN 978-9004151970 
• «Secrecy, Technology, and War: Greek Fire and the Defense of Byzantium, Technology and Culture», Technology and Culture 33 (4), doi:10.2307/3106585 
• Spears, W.H., Jr. (1969). Greek Fire: The Fabulous Secret Weapon That Saved Europe. ISBN 0-9600106-3-7
• The chronicle of Theophanes: an English translation of anni mundi 6095-6305 (A.D. 602-813), University of Pennsylvania Press, ISBN 978-0812211283, https://books.google.com/books?id=lK5wIPb4Vi4C 
• «Le feu grégeois» (en francés), Journal des Savants 
• Wilhelm, James J. (1994). The Romance of Arthur. New York: Garland. ISBN 0-8153-1511-2
• «Le feu grégeois et les armes à feu des Byzantins», Byzantion VI 

• Datos: Q179537
• Multimedia: Greek fire